Sociale partners:
meer invloed op
sociale wetgeving
Vorig jaar enorme
daling winst KLM
Scheepsbouw door het dal heen
E3H3I
Werf Van der Giessen optimistisch
In nieuwe organisatie
Inhuldigingsmunten
moeten tekort aan
wisselgeld opvangen
WOENSDAG 16 JULI 1980
Het ministerie van landbouw en
visserij en het bedrijfsleven heb
ben een actieplan opgesteld om
oogst- en transportschade bij
aardappelen tegen te gaan. In het
komende oogstseizoen zullen de
diensten voor de bedrijfsontwik
keling regionale demonstraties
houden, zo heeft het ministerie
gisteren laten weten.
Volgens het ministerie zijn de
problemen met oogst- en trans
portschade de laatste jaren toe
genomen. Niet alleen de aardap-
pelverwerkende industrie on
dervindt daar veel hinder van,
ook onze exportpositie kan daar
door worden geschaad, aldus het
i ministerie.
■MFirato
,VJ De jongste ontwikkelingen op het
gebied van video-apparatuur
zullen een centrale plaats inne
men op de internationale radio-
tv-, en audiotentoonstelling Fira-
to. van 29 augustus tot en met 7
september in de RAI in Amster-
-J dam.
[Naast hifi-apparatuur, waarbij af
standsbediening steeds meer
wordt toegepast, en luidsprekers,
j die ook verder zijn geperfectio-
i neerd, zullen ook 27 mc ofwel
marc-apparaten (bakkies) ruime
aandacht krijgen. Sinds op 3
maart de 27 mc-radio-amateurs
legaal konden gaan zenden, zijn
er al zo'n 130.000 van die "bak-
kies" omgezet, aldus werd giste
ren op een persconferentie in
Amsterdam meegedeeld.
FNV
De demonstratie van tien veront
ruste FNV-ers tegen de nota be
leggingsbeleid van de FNV, vori
ge week voor het FN V-gebouw in
Amsterdam, is een gore beledi
ging van iedereen, die zich op
democratische manier met deze
nota heeft beziggehouden. Dit
zegt de Industriebond FNV in
een commentaar in zijn blad
"Zin". De Industriebond noemt
de demonstrerende verontrustep
daarin "een handjevol ongere
geld", dat in ieder geval niet na
mens de Industriebond in actie is
gekomen.
l(a j De verontruste FNV-ers ketenden
zich vorige week maandag met
staalkabel vast aan de hoofdin
gang van het FNV-gebouw om
op die manier uiting te geven aan
hun ongenoegen over de inhoud
van de nota beleggingen en over
de wijze, waarbij de vakbondsle
den bij de definitieve totstand
koming betrokken zijn geweest.
Volgens de verontrusten gaat de
nota lang niet ver genoeg en is er
van inspraak van de leden nau
welijks sprake geweest.
Prijzen
De consumptieprijzen in Neaer-
land stijgen op dit moment (op
jaarbasis) met niet minder dan 7.4
procent. Dat cijfer is ongeveer de
helft van het gemiddelde van de
negen EG-landen dat ligt op 14.8
procent. Dat EG-gemiddelde ligt
boven dat van de Verenigde Sta
ten van Amerika, waar het 13.8
procent is en ver boven dat van
Japan waar het ligt op 8.2 pro
cent. Al die cijfers zijn gisteren in
Brussel bekend geworden tij
dens de bijeenkomst van minis
ters van economische zaken en
van financiën van de negen EG-
landen in Brussel. Nederland was
op die bijeenkomst niet door een
minister vertegenwoordigd.
3,00-4,60, stambonen 5,50-6,50, tuinbo
nen 43-73, kroten 35-50, rode kool 34-50,
rode kool 34-53, spits kool 16-20, poste
lein 1,11-1,33, prei 75-1,25, rabarber
24-40, spinazie 1,26-1,79, uien 35-82,
waspeen 16-19, witlof 1,60, meloenen
3,00-4,90, bloemkool 1x6 85-1,95,
bloemkool 8st 1,40, sla 48-59, bleeksel
derij 41-78, bospeen 59-1,18. boskroot
26-27, peterselie 11-15. radijs 45-58, sel-
KATWIJK AAN DEN RIJN. 16-7-80.
groenteveiling; andijvie 45-55 per kg,
tuinbonen 56- 60, spitskool 46-48, bos
peen I 1,07-1,25, aanvoer bospeen 7000
stuks, waspeen AI 7,20-11,30, All 5,-9.-,
BI 12,60-15,80 per kist, aanvoer waspeen
118 ton, breekpeenCI 5.10-17,20 per kist,
prei A 1,17-1,25 per kg, bloemkool 6 per
bak I 1,05-1,61. 611 40-90, 81 55-86. 811
35-46, aanvoer bloemkool 2500 stuks.
(Van onze financiële redactie)
KRIMPEN AAN DEN IJSSEL
(GPD) - Voor het eerst sedert
lange tijd zijn er weer wat po
sitievere geluiden te horen in
de wereld van de scheeps
bouw. Volgens het bestuur
van de scheepswerf Van der
Giessen-De Noord is het
diepste punt in de depressie
in de scheepsbouw achter de
rug. Hoewel dat niet direct zal
leiden tot herstel van de nor
male marktverhoudingen in
1981, isertoch sprake van een
opgaande lijn.
Tijdens een toelichting op het
gisteren verschenen jaarver
slag van Van der Giessen-De
Noord putte de heer P. J. van
der Giessen, lid van de raad
van bestuur, dat optimisme
uit het internationaal gezien
toenemende aantal aanvra
gen voor middelgrote sche
pen van 10.000 tot 80.000 ton
en de geplaatste bestellingen
in de afgelopen drie kwart
jaar. Ook de prijzen zijn ten
opzichte van het dieptepunt,
midden 1979, aangetrok
ken.
Van der Giessen zelf zit in elk
geval met een goedgevulde
orderportefeuille, die de werf
tot ver in 1981 volledig bezet
zal houden en zelfs tot lever
tijden leidt die gezien de con
currentie vrij lang zijn.
Het betekent niet dat bij Van
der Giessen-De Noord nu alle
moeilijkheden achter de rug
zijn. Er wordt gewerkt aan
een groot aantal maatregelen
die de concurrentiepositie
van het bedrijf moet verbete
ren. Belangrijkste daarvan is
de bouw van een gigantische
hal, die eind 1982 gereed moet
zijn. Het zal dan mogelijk zijn
schepen tot 80.000 ton geheel
overdekt te bouwen. Dat
moet leiden tot een flinke
verbetering van de werkom
standigheden en een daling
van de produktiekosten. Sa
men met alle andere maatre
gelen en investeringen ver
wacht Van der Giessen als re
sultaat een besparing op de
scheepskostprijs van 20 pro
cent, waardoor het bedrijf in
meer normale internationale
verhoudingen weer rendabel
kan werken.
Grootste probleem waar hét
scheepsbouwconcern mee
kampt, is het tekort aan per
soneel. In de scheepsbouw
sector zijn 200 man nodig om
de produktie op peil te hou
den, onder wie lassers, me
taalbewerkers en bankwer
kers. In de marinebouw-af-
deling, waar mijnenbestrij-
dingsvaartuigen in polyester
worden gebouwd, is ook een
tekort van 200 man. De on
mogelijkheid om daar vol
doende personeel te vinden
heeft geleid tot een campagne
om vrouwelijke produktie-
medewerkers aan te trekken.
Begin 1980 zijn de eerste der
tien aan hun opleiding be
gonnen.
Volgens Van der Giessen is de
beloning die aan goede vak
lieden wordt betaald een van
de oorzaken van de proble
men om voldoende personeel
aan te trekken. Die beloning
ligt volgens hem aan de lage
kant. Van der Giessen hoopt
dan ook dat er snel een nieu
we landelijke waardering van
functie van <të grond komt,
waardoor er meer belonings
ruimte komt voor vakman
schap en verzwarende werk
omstandigheden. Binnen de'
metaalindustrie wordt daar
over overleg gevoerd.
Volgens Van der Giessen vormt
het beeld dat er bij het
publiek van de metaalindus
trie en de scheepsbouw be
staat een zorgelijk punt. Wel
licht heeft dat ook meege
speeld bij de 1700 werkne
mers die er bij de werf RSV
moesten verdwijnen en
waarvan er vrijwel niemand
bij Van der Giessen is gaan
werken.
Bij de schepen die Van der
Giessen-De Noord bouwt,
moet geld toe. De order van
drie schepen voor een Israëli
sche rederij was sterk verlies
gevend. Verdere verliezen
worden er op de orderporte
feuille niet verwacht.
De steunregeling met de over
heid is inmiddels bijgesteld.
De toegezegde speciale ren
teloze steun van 20 mihoen
gulden is in de jaren '70 ver
werkt. Terugbetaling daarvan
zal gebeuren indien er in de
jaren 1982 tot en met 1991 een
bepaalde overwinst wordt
gemaakt. Het afiossingsplan
voor een reeds gekregen ach
tergestelde lening van 60
miljoen gulden is aanzienlijk
verlengd. Van de mogelijk
heid om bijzonder achterge
stelde leningen om te zetten
in een soort winstbewijzen
voor de Staat, is gebruik ge
maakt voor een bedrag van
68,5 miljoen gulden. Het ver
lies van Van der Giessen-De
Noord bedroeg vorig jaar 20,5
miljoen (1978; 10,4 miljoen)
bij een omzet van f233 miljoen
(1978; 227 mihoen).
DEN HAAG (GPD) - Werkgevers en werknemers krijgen
meer invloed op het beheer van de sociale wetgeving.
Volgens plannen van staatssecretaris De Graaf (sociale
zaken) moeten de sociale partners een belangrijke stem
krijgen in een nieuw te stichten onafhankelijke organisa
tie. Deze ..Sociale Zekerheidsraad" moet toezicht gaan
houden op de werkzaamheden van de uitvoeringsorgani
satie op het gebied van de sociale wetgeving.
nivijsstok in de hand genomen c
Hoofd van het bnreau financiën bij de KLMEBeekman heeft e
uitleg te geven bij de jaarcijfers van de KLM.
AMSTELVEEN (GPD) - De winst
die de KLM in het afgelopen
boekjaar heeft behaald, is te dan
ken aan de winst die behaald
werd bij de minderheidsdeelne
mers (Martinair, Holland Interna
tional, hotels), de verkoop van
onroerend goed en nog enkele
nagekomen baten van vorige ja
ren. De eigen activiteiten van de
KLM. vliegen, leverden - wan
neer de sterk gestegen rentelas
ten erbij geteld worden - verlies
op
Belangrijkste oorzaak voor die te
leurstellende ontwikkeling
(winst in het boekjaar 1979-'80 15
miljoen; in het boekjaar 1978-'79
82 miljoen) zijn de explosief ge
stegen brandstofprijzen die
slechts vertraagd konden worden
doorberekend. Daarnaast traden
er verschuivingen op in de sa
menstelling van het vervoer.
Volgens de heer E. Beekman,
hoofd bureau financiën van de
KLM. hebben die beide factoren
een effect gehad van honderd
miljoen gulden elk. terwijl het
tijdelijk vliegverbod van de DC-
10 en de toestand in Iran de KLM
ook nog eens enkele tientallen
miljoenen hebben gekost.
Vooral de stijging van de brand
stofprijzen is spectaculair. De ke-
rosine-rekening van de KLM
steeg het afgelopen boekjaar tot
663 miljoen gulden; bijna de helft
meer dan in het vorige boekjaar.
De KLM betaalde in het boekjaar
'78-'79 26,5 cent per liter en in het
afgelopen boekjaar 46,5 cent per
liter. Die stijging heeft zich overi
gens voortgezet. Momenteel ligt
de prijs rond 65 cent per liter.
Voor het uitbreken van de eerste
oliecrisis (1973) betaalde de KLM
nog geen dubbeltje voor een liter
kerosine.
Brandstoffen maakten het afgelo
pen jaar bijna een kwart van de
totale vervoerskosten uit. Dit
jaar, zo wordt verwacht, zal dat
oplopen tot 30 procent.
Ook de loonkosten zijn het afgelo
pen jaar bij de KLM fors toege
nomen. Voor een deel kwam dat
door de uitbreiding van het per
soneel van 17.925 tot 18.904, maar
ook door de stijging van de sala-
De veranderingen in
kwamen vooral tot uiting door
verschuiving naar lagere ta
riefsklassen en een aardrijks
kundige verandering. Het ver
voer op zich ontwikkelde zich het
afgelopen boekjaar gunstig. De
vervo'ersomzet steeg met 17 pro
cent, de gemiddelde opbrengst
steeg echter maar 5 procent, en
dat was bij lange na niet voldoen
de om de gestegen kosten goed te
maken.
Probleem is echter dat het de
luchtvaartmaatschappijen niet
mogelijk maakt gestegen brand
stofprijzen direct door te bereke
nen. Volgens Beekman is daar
een periode van zeker twee tot
drie maanden voor nodig. Bo
vendien komt er dan nog eens
een maand bij doordat al veel tic
kets nog voor de oude tarieven
verkocht zijn. Wanneer we de ta
rieven gelijk hadden kunnen
aanpassen, aldus Beekman, zou
den de resultaten er heel wat be
ter hebben uitgezien.
De ontwikkelingen dit jaar ziet de
KLM-directie niet zonder zorg. In
het jaarverslag wordt een hele se
rie onzekerheden opgesomd die
invloed kunnen hebben op het
dit jaar te realiseren resultaat.
President-directeur drs. S. Or-
landini liet in het midden of er dit
jaar verlies zal worden geleden.
In ieder geval zullen dit jaar aan
vankelijk voorgenomen produk-
tie-uitbreidingen worden be
perkt in verband met de vermin
derde vervoersgroei, terwijl ook
maatregelen worden getroffen
om de bedrijfsvoering aan de
veranderde omstandigheden aan
te passen. Invloed op het perso
neelsbeleid zal dat niet hebben.
Er komt, zo verzekerde Orlandi-
ni, geen personeelsstop.
De bewindsman heeft hierover in
middels de Sociaal-Economische
Raad om advies gevraagd. Het is
de bedoeling dat de nieuwe raad
nog in deze kabinetsperiode tot
stand komt. Daarom heeft de
staatssecretaris inmiddels ook al
een voorontwerp van wet in de
vorm van een nota aan de Tweede
Kamer gestuurd.
De nieuwe Sociale Zekerheidsraad
werd voor het eerst vorig jaar
aangekondigd bij het verschijnen
van een am btelij k rapport over de
beheersing van de sociale zeker
heid. Naast de instelling van de
raad werd er in dit werkstuk ge
sproken over de regionalisatie
van de bestaande sociale zeker
heidsregelingen. Ook hierover
heeft de staatssecretaris de SER
om advies gevraaagd.
Omdat een beter maatschappelijk
toezicht op het sociale beleid
noodzakelijk is, wil het kabinet
vooral haast maken met het in
stellen van de raad. Als onafhan
kelijke organisatie moet deze de
schakel vormen tussen de over
heid, die het beleid bepaalt, en de
uitvoeringsorganisaties.
In tegenstelling tot de voorstellen
uit het rapport vindt staatsseerta-
ris De Graaf dat naast de sociale
partners ook de uitvoeringsorga
nen een stem moeten krijgen in
de raad. Hij wil dan ook naast de
Sociale Zekerheidsraad, waarin
onafhankelijke deskundigen zit
ting krijgen, enkele adviserende
colleges instellen.
Naast een oordeel over het principe
van de nieuwe structuur, vraagt
de bewindsman de SER nadruk
kelijk om aandacht voor de per
sonele aspecten. Hij gelooft dat
het totale aantal arbeidsplaatsen
in de sfeer van de sociale zeker
heid ten minste gelijk kan blij
ven. Toch noemt hij de ontwik
keling van een sociaal plan een
„essentieel onderdeel" in de
voorbereiding van het verande
ringsproces.
De ontwikkeling van de regionali
satie van de sociale zekerheid-
gaat nog niet zover als de oprich
ting van een nieuwe raad. In zijn
vragen tot de SER wil De Graaf
allereerst weten of wel moeten
worden overgegaan tot de invoe
ring van deze regionale organisa
ties. Zij zouden niet alleen op
dracht moeten krijgen de verze
keringen zoals de aow, de aww en
de kinderbijslag te behandelen,
maar ook toezicht houden op de
ziekte-, arbeidsongeschiktheid
en werkloosheidwetgeving. Over
dit laatste voorstel, betrekking
hebbende op de werkloosheidsr
egelingen, moet echter nog een
nader besluit genomen worden.
Dat geldt ook voor de aardrijks
kundige indeling, de samenhang
met de bestuurlijke indeling en
de begeleiding van de werklo-
De samenvoeging van de werk
loosheidsregelingen wordt nog
extra bemoeilijkt door de ver
schillende regelingen die hervoor
gelden. Zo zijn vooral de gemeen
ten sterk bij de uitvoering van de
regelingen voor werklozen be
trokken. Staatssecretaris De
Graaf zag hierin dan ook aanlei
ding de SER te vragen welke po
litieke gevolgen een ingreep op
deze terreinen met zich mee kan
brengen. Ook gemeentelijke in
stanties en de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten zijn
daarom om commentaar ge
vraagd.
ARNHEM (GPD) - Als verzamelaars niet weer toeslaan zal een
mogelijk tekort aan guldens en rijksdaalders snel kunnen wor
den opgevangen door de gisteren in omloop gebrachte inhuldi
gingsmunten. Onlangs heeft het ministerie van financien zestig
miljoen guldens en rijksdaalders laten slaan met op de voorzijde
een dubbelportret van Juliana en Beatrix. Het ministerie hoopt
dat het in omloop brengen van deze munten een einde zal maken
aan het huidige oppotten van munten. Het departement ver
wacht in de toekomst geen overwaarde van de inhuldigingsmun
ten die bij de postkantoren en banken kunnen worden gekocht.
Sinds de troonswisseling op dertig april heeft een groot aantal
middenstanders en grootwinkelbedrijven een schrijnend tekort
aan wisselgeld. Munten worden gespaard, omdat algemeen
wordt aangenomen dat munten uit 1980 met een beeltenis van
Juliana later veel waard en erg zeldzaam zullen zijn. Rijksmunt
heeft deze verwachtingen enige tijd geleden echter tegengespro
ken, omdat er juist tot ver in 1981 zal worden doorgegaan met het
slaan van guldens en rijksdaalders meteen beeltenis van Juliana
en het jaartal 1980.
Het hamburgerconcern McDonalds probeert het wisselgeld
probleem zelfs in eigen huis op te lossen. Een dezer dagen wordt
begonnen met een actie die stuivers in de kassa moet brengen.
Als men twintig stuivers inlevert krijgt men een hamburger ter
waarde van één gulden vijfenzeventig.
WOENSDAG 16 JULI 1
AKZO
AMEV
Amro Ban
Bos Kalis
DonStschf
pref.
Elsevier-N
Ennia
Ft. Gron. I
Gist Br«
BINNENLANDSE
AANDELEN
Asd. Rijtuig
Ant. Brouw.
Asselbrrg
loldlni
Hein eken
Hein rk en H
Holl. Beton
BS"-
Kon. Olie
Nedlfoyd^Groep11
NMB
Ogem Holding
Pakhoed Holding
Pakhoed H eert.
Philips
Rodaroco
Roreuto
UnJle»
168.00 169.80
240.00
7.10
106.00
279.00
Lelds H
Maxw. I
Mijnb.
NacfT
Nagron
Tokyo PH (Si
Tokyo PH
Unl- Invest
Viking
Wereldhaven
Unifoods
100,50
.losioo
Tilb Hyp bk
Tilb. Waterl
Tw Kebelf
Ver. Glansf.
Verto eert.
Vthamlj Butt
61.80
.14 loO
124.00
6.50
308,00 308.00
88,50
308.00
105,00
57.00
205,00
131,50
190.00
190.00
72.70
121.00
BELEGGINGS-
INSTITl'TKN
130,00
132,20
164,00
Investor'. M
LehmanTorp
Madison F
COl EN ZIEVET
BUITENLANDS
GELD
Zweedse
Deense k
t VNL'
AMSTERDAM (ANP) - Do Am
sterdamse effectenbeurs maakte
vandaag pas op de plaats, on
danks een lager Wall Street De
obligatiemarkt kon wat verder
aantrekken. De noteringen wa
ren o.l tot 0,2 punt hoger. De
nieuwste 10 pet obligatielening
van de BNG noteerde 101,10 te
gen een uitgifte koers van 100.5.
De internationals moesten licht
achteruit. KLM sprong in het oog
met een daling van bijna 2 op
62.50. De jongste door de maat
schappij verstrekte gegevens wa
ren hier de oorzaak van. De ove
rige internationale aandwlen
verloren fractioneel terrein, ter
wijl Kon. Olie nog 20 cent winst
kon boeken op 169.60.
Ook in de bankaandelen zat weinig
beweging. HBN ABN verloor 50
cent op 304.50. Bij de verzeke
raars moest Ennia 1 terug op
135.50. De andere verzekeraars
waren onveranderd. Bij de uitge
vers kon Elsevier-NDU 3 winst
boeken op 224. De bouwers
trokken iets aan. Bos-Kahs zette
de stijging voort en kwam op
88.50, 1 hoger. De rest van de
markt was licht verdeeld, waarbij
Gist-Brocades 80 cent aantrok op
J 32.
