Verhit begin
conferentie
in Amman
'Olieboycot Zuid Afrika
zal ook Zimbabwe treffen'
NAAST HET NIEUWS
GEWELD IN TURKIJE
Schmidtoptimi
over kwestie-Afghanistan
Immigranten komen
om in woestijn VS
Doden bij
onlusten
in Coram
Carter en Hna:
gesprek in Tokio
ETA gaat
door met
bom-actie
MAANDAG 7 JULI 1980
PAGINA 15
SCHIPHOL (ANP) - Een olieboy
cot tegen Zuid-Afrika nu zou
Zimbabwe „volkomen kreupel"
maken. De boycot zou het vroe
gere Rhodesië ook op langere
termijn bedreigen.
Dat zei de minister van handel en
industrie van Zimbabwe, David
Smith, gistermiddag bij zijn aan
komst op Schiphol. Smith gaat
met de Nederlandse regering pra
ten over economische hulp aan
zijn land.
Volgens de (blanke) minister is
Zimbabwe nu volkomen afhan
kelijk van olietoevoer via Zuid-
afrikaanse havens. Er ligt wel een
pijplijn tussen de Mozambi-
quaanse haven Baira en Zim
babwe. Die leiding kan wel alle
voor zijn land benodigde olie
veiyoeren, maar de haven van
Baira is niet berekend op zoveel
olie-aanvoer, aldus minister
Smith. Hij zei dan ook het niet
eens te zijn met secretaris-gene
raal Nzo van de Zuidafrikaanse
zwarte organisatie ANC. Die
wees eind juni het argument van
de hand als zou Zimbabwe te lei
den hebben onder een olieboycot
tegen Zuid-Afrika.
- De minister gaat met alle negen
EG-landen over economische
hulp praten. Hij is vandaag de
hele dag in ons land. Aan de orde
is ook het aanknopen van han
delsbetrekkingen met Zimbab
we dat de afgelopen vijftien jaar
onder economische isolatie heeft
geleden, aldus Smith.
3e minister denkt dat het komende
jaar de mensen terug kunnen ke
ren naar die streken waar de bur
geroorlog heeft gewoed. De ko
mende tien jaar moet worden
gewerkt aan overdracht van
technische kennis aan Zimbab
we, aan de bouw van huizen,
scholen en ziekenhuizen en aan
een systeem van sociale verzeke
ring.
Smith vindt, dat de tegenstellingen
tussen de partijen die de huidige
regering van zijn land vormen, te
veel nadruk krijgen. Hij is daar
echter niet bezorgd om. Ook liet
hij blijken dathy zich weinig zor
gen maakt over opstandelingen
van de partij van Joshua Nkomo.
Er zijn maar weinig van deze
„dissidente elementen", aldus de
minister.
David Smith (rechts), minister van handel en industrie in Zimbabwe,
arriveerde gisteren op Schiphol. Hi] werd vergezeld door de ambassadeur
van Zimbabwe bij de EG. Murisi.
Smith noemde zijn premier Robert
Mugabe „een pragmatisch man".
Hij zei de indruk te hebben, dat
de blanken in Zimbabwe loyaal
staan tegenover hun huidige re
gering. „We proberen een niet op
rassen gebaseerde samenleving
op te bouwen", zei hij. Smith acht
het wel mogelijk dat er nog „een
paar" blanken zijn land zullen
verlaten.
(Van onze correspondent Rienko Wilton)
BEIROET-AMMAN - De ministersconferentie van de
Arabische Liga in Amman is gisteren meteen na de ope
ning op een heftige confrontatie uitgelopen tussen meer
gematigde en radicale Arabieren.
Hoewel de gastheerfckoning Hoessein van Jordanië, in bij
zonder felle bewoordingen het Camp David-overleg en de
Egyptische president Sadat had bekritiseerd, interrum
peerde de Syrische minister Khaddam met de medede
ling dat er geen enkele reden was om te vergaderen bij
gebrek aan politieke onderwerpen. De Jordaanse premier
verklaarde daarop de vergadering voor besloten; journa
listen werd gezegd te vertrekken.
De ministers van financiën, eco
nomische en buitenlandse zaken
van alle 22 lidstaten van de Arabi
sche Liga, Egypte uitgezonderd,
zijn sinds gisteren in de Jordaan
se hoofdstad Amman ter voorbe
reiding van de agenda voor de
grote jaarlijkse Arabische top
conferentie van staatshoofden en
regeringsleiders die - eveneens in
Amman - in november zal wor
den gehouden.
Het van tafel vegen van de agenda
voor de veragadering lijkt een
demonstratieve actie van de zich
verder van de door het Westen
voorgestelde oplossing verwijde
rende Syriërs. De ministers zijn
bijeen om de verschillende
werkdocumenten te bespreken
die elk Arabisch land afzonder
lijk op de agenda geplaatst wil
zien voor de top in november.
Hoewel de Jordaanse vorst zich
ongewoon kritisch had uitgela
ten tegenover de Amerikaanse
bemiddelingspogingen in het
vredesproces - „een belediging
van de Arabische zaak" - kwam
de Syrische actie de Jordaanse
autoriteiten toch erg ongelegen.
De televisiebeelden zouden van
het scherm gehouden zijn en de
vergadering werd ogenblikkelijk
besloten verklaard.
De vele onderwerpen waarover ge
sproken moet worden zijn ruw
weg te verdelen in economische
en politieke. Daarnaast buigt
men zich in Amman ovei het
„waterdicht" maken van de Ara
bische boycot tegen Egypte en
nieuwe economische strafmaat
regelen tegen het sultanaat Om
an, dat kortgeleden „militaire fa
ciliteiten" verleende aan de Ver
enigde Staten. Het laatste is een
Arabische schrikreactie op de
snel toenemende rivaliteit van de
beide supermogendheden in het
gebied van de Perzische Golf. Het
in Amman voorgestelde optre
den tegen Oman heeft evenwel
iets hypocriets: Zuid-Jemen en
Irak verlenen ook militaire facili
teiten aan een van de grootmach
ten en wel aan de Russische ma-
Maar het werkelijk hete hangijzer
in Amman is, wat genoemd wordt
„de ontwikkeling van het Ara
bisch economisch potentieel".
Het gaat hierbij om het eventueel
gebruik van het Arabische olie
wapen voor politieke doeleinden.
De meer gematigde Arabische
olieproducerende landen laten
zich zeer omzichtig over dit on
derwerp uit. Ze zijn er eigenlijk
tegen, maar het (olie-arme) Syrië
bijvoorbeeld wil het oliewapen in
principe in stelling kunnen bren
gen om daarmee „de bevrijding
van de door Israël bezette Arabi
sche gebieden" te bewerkstelli
gen.
Verzoenende
In weerwil van de felle uithalen in
zijn openingsrede aan het adres
van Washington en Cairo speelt
koning Hoessein op het politieke
vlak een verzoenende rol. De
Jordaanse vorst ,deed verslag
over zijn recente besprekingen
met de Amerikaanse president
Carter. Radicale Arabische lan
den, met name het „Front van
standvastigheid" (Syrië, de PLO,
Algerije, Libië en Zuid-Jemen)
geloven niet in Hoesseins stelling
dat contacten met Amerika, on
danks alles, wenselijk zijn, al was
het alleen maar om Washington
constant aan het verstand te
brengen dat de afzonderlijk
Egyptisch-Israëlische vrede en
„autonomie" voor de Palestijnen
op de westelijke Jordaanoever en
Gaza-strook - kortom Camp Da
vid - geen vrede zal brengen in
het Midden-Oosten. Hoessein
heeft altijd volgehouden dat de
Arabieren, nu zij Camp David
hebben verworpen, zich con
structief moeten opstellen en de
wereld duidelijk moeten maken
wat hen als werkelijke vredes-
formule voor het Midden-Oosten
voor ogen staat.
Jordanië zelf pleit in dit verband
voor een internationale conferen
tie onder VN-toezicht met deel
name van alle betrokken partij
en: Israël, de PLO, Syrië, Jorda
nië en Libanon, alsmede Ameri
ka, de Sowjet-Unie en West-Eu
ropa. Aangezien de Egyptisch-Is
raëlische onderhandelingen over
Palestijnse autonomie a la Camp
David geheel vastgelopen zijn, en
West-Europa inzake het Midden-
Oosten in Venetië een standpunt
heeft geformuleerd dat toch inte
ressante punten bevat voor de
Arabieren, is het niet geheel
denkbeeldig dat het Jordaanse
voorstel voor een internationale
vredesconferentie veel diep
gaander en veel serieuzer door de
Arabische ministers in Amman
bestudeerd zal worden, dan de
Arabieren zelf wel willen toege-
Wat dit betreft zal de bijeenkomst
in Amman - die in principe mor
gen zal worden beëindigd - een
graadmeter zijn voor de eerste
gemeenschappelijke Arabische
reactie op de EG-verklaring van
Venetië. Het „Front van stand
vastigheid" reageerde van gema
tigd kritisch tot zeer afwijzend op
„Venetië".
Meer gematigde Arabische landen,
zoals Jordanië en Saoedi-Arabie
zagen wel wat positieve punten in
de Europese stellingname inzake
het Midden-Oosten. Het zijn dan
ook de gematigde Arabieren die
in Amman een „Arabische poli
tiek op lange termijn" ten opzich
te van Europa willen formuleren,
en wel met het.doel Europa „aan-
te moedigen" zich los(ser) te ma
ken van de eenzijdig pro-Israëli
sche Amerikaanse Midden-Oos
ten politiek.
Radicale Arabische landen stellen
hier echter tegenover dat Euro
pa's recente voorstellen slechts
een uitvloeisel van Camp David
waren en niet een vervanging
daarvan, en daarom niet accepta
bel
Een grenspolitieman helpt een van de illegale immigranten uit El
Salvador, die uitgeput in de woestijn van Arizona werden aange
troffen.
TUCSON (Reuter/UPI) - De
Amerikaanse politie heeft
het afgelopen weekeinde in
de woestijn van Arizona de
stoffelijke resten gevonden
van 13 illegale immigranten
uit El Salvador.
De 13 behoorden tot een grote
re groep illegale immigran
ten, die uitgeput zijn aange
troffen in de woestijn waar
temperaturen heersen van 49
graden.
Vrijdag waren zij de Mexi
caanse grens over gesmok
keld. Eenmaal in Arizona
werden zij door hun gidsen
beroofd en praktisch zonder
water achtergelaten, zo ver
telden de overlevenden.
Zij wisten niet te vertellen uit
hoeveel leden de groep pre
cies bestond, maar het waren
er ongeveer 45.
De politie is een grootscheepse
zoekactie begonnen. Een
woordvoerder van de politie
verklaarde dat sommige
immigranten misschien te
rug waren gegaan naar
Mexico. Als er nog mensen in
de woestijn rondzwerven,
dan maken zij niet veel kans,
zo zei hij.
De hittegolf die al bijna twee
weken het zuidwesten van
de VS teistert, heeft tot nu
toe aan 179 mensen het leven
gekost. De meeste slachtof
fers waren oudere mensen.
In Dallas, waar 52 mensen ten
gevolge van de hitte zijn
overleden, hebben de ge
meente en het Leger des
Heils speciale hulpcentra
ingericht.
Volgens de weerberichten
komt er deze week weinig
verandering in de tempera
tuur.
ISLAMITISCHE RICHTLIJNEN
In het kader van de islamitisering van Iran hebben de Iraanse
diplomaten in het buitenland de opdracht gekregen zich te hou
den aan de islamitische beginselen wanneer zij in hun ambassade
ontvangsten houden. In een rondschrijven van het Iraanse minis
terie van buitenlandse zaken wordt de diplomaten voorgehou
den de islamitische principes in acht te nemen wanneer zij wor
den uitgenodigd door diplomaten van een ander land of zelf
ontvangsten geven. Dit heeft het Iraanse persbureau Pars giste
ren gemeld.
Echtgenotes van diplomaten mogen recepties wel bijwonen, mits
ze „islamitisch" gekleed gaan. Alcoholhoudende dranken mogen
op Iraanse ambassades niet worden geschonken.
VIES T-SHIRT
Leende het t-shirt zich tot nu toe voor een boodschap, nu is er ook
een t-shirt voor lijntrekkers.
De 29-jarige Amerikaanse Danya Padilla kwam op het idee om het
tricot te „versieren" met zweetplekken onder de oksels, op de rug
en op de borst.
Zij noemt haar creatie heel toepasselijk „t-sweat" en idee de vol
gende gebruiksaawijzing aan aspirant-kopers van haar vinding:
„als uw partner alsmaar erop aandringt dat u wat lichaamsbewe
ging neemt om fitter te worden, trek dan het t-sweat aan. loop
naar het café op de hoek en gebruik daar iets. Bij thuiskomst laat
u zien hoe u hebt getranspireerd en begeeft u zich onder de
douche".
CHINA IN BAN FRISBEE
De dagen van wylen voorzitter Mao's culturele revolutie in China
lijken lang voorbij met de bekendmaking door het persbureau
Nieuw-China, dat de Volksrepubliek in de ban is geraakt van de
frisbee, de vliegende schotel van plastic met het boemerang-ef
fect.
Volgens Nieuw-China zijn de laatste twee maanden 60.000 Frisbees
verkocht, waarvan in juni 50.000, wat neerkwam op de hele pro-
duktie van .speelgoedfabriek no. 4' in Peking.
De fabriek wordt overstroomd door brieven en telefoontjes om de
voorraad aan te vullen.
Een veelgelezen krant in Peking heeft het spel zelfs aanbevolen.
ISTANBOEL - In de Noord-
turkse stad Corum is de
rust enigszins weerge
keerd na drie dagen van
geweld, waarbij ten min
ste 18 doden vielen. Sinds
mei heeft de politiek-reli-
gieuze agitatie in deze stad
38 slachtoffers gekost.
Een detachement luchtlandings
troepen heeft de provincie
hoofdstad - die in tegenstelling
tot 20 andere Turkse steden nog
niet in staat van beleg verkeert-
onder zijn controle genomen.
Tijdens de uren waarop geen
uitgaansverbod van kracht is,
staat de bevolking, beschermd
door zwaar bewapende para
chutisten, in de rij voor brood.
Menigeen ontvlucht echter de
stad.
De eerste onlusten in Corum bra
ken uit op de avond van de 27ste
mei, toen bekend werd dat de ul
trarechtse politicus Gun Sazak in
Ankara was vermoord. In Corum
wonen relatief veel alevieten, de
PLAINS (Reuter) - President Car
ter zal donderdag in Tokio pre
mier Hua Guofeng van China
ontmoeten.
Carter en Hua gaan naar Tokio om
de herdenkingsplechtigheid bij
te wonen van premier Ohira van
Japan, die 12 juni is overleden.
Carter en Hua zullen naar wordt
verwacht onder andere spreken
over de kwestie-Afghanistan en
de ontwikkelingen in Azië sinds
China en de VS, anderhalf jaar
geleden diplomatieke betrekkin
gen aanknoopten.
BONN (UPI) - Bondskan
selier Helmut Schmidt
heeft gisteren verklaard
dat zijn besprekingen
verleden week in Moskou
ertoe zouden kunnen lei
den dat de Russische lei
ders meer troepen terug
trekken uit Afghanistan.
In een interview met het Westduit-
se blad "Der Spiegel" zei
Schmidt te geloven dat de twee
weken geleden door de Russen
aangekondigde troepenterug
trekking het resultaat was van de
aanhoudende pleidooien hiertoe
van president Giscard d'Estaing
van Frankrijk tijdens diens ont
moeting met president Brezjnjev
van de Sowjet-Unie in mei in
Warschau.
Schmidt verklaarde dat Brezjnjev
de besprekingen met hem had
beëindigd met te zeggen dat het
Politburo nog eens zorgvuldig
zou bestuderen wat er van West-
duitse zijde was aangedragen. De
bondskanselier zei dit "niet al
leen maar als een diplomatieke
beleefdheidsfrase" te beschou-
Tegenover het voorzichtige opti
misme van Schmidt staat een ar
tikel dat kort na zijn vertrek in de
"Prawda" verscheen. Daarin
werd het beroep van Westduitse
zijde tot terugtrekking uit Af
ghanistan van de hand gewezen.
Kernwapens
President Carter heeft de jongste
ideeën van de Sowjet-Unie over
de kernwapens in Europa zater-
- dag "het overwegen waard" ge
noemd. Hij verzekerde dat de
Verenigde Staten het overleg
willen openen zodra er een "eer
lijke agenda" is.
De Amerikaanse president rea
geerde in zijn woonplaats Plains
op de aankondiging van bonds
kanselier Schmidt van West-
Duitsland dat Moskou schijnt te
willen praten over het beperken
van de kernwapens in Europa.
Carter zei tegen verslaggevers dat
de Sowjets "bepaalde voorwaar
den hebben laten vallen" en dat
"weliswaar nog niet geheel dui
delijk is wat zij willen, maar ik
geloof dat hun voorstellen nadere
overweging verdienen". Een van
de voorwaarden waar de presi
dent op doelde is de cis van Sow-
jet-zijde dat SALT-2 door het
Amerikaanse Congres moet zijn
aangenomen en dat de installatie
van Amerikaanse raketten in
West-Europa herroepen dan wel
uitgesteld moet worden, vóórdat
Moskou wil praten over de ver
mindering van de wederzijdse
bedreiging met kernraketten.
Turkse variant van de moham
medaanse sekte der sjiieten. Als
„underdogs" hebben zij in Tur
kije een enigszins linkse reputa
tie gekregen, wat door de ultra
rechtse Partij van Nationalisti
sche Actie wordt uitgebuit. Van
uit deze gelederen worden de or
thodoxe soennieten opgestookt
tegen de „goddeloze" alevieten,
die in Turkije geen eigen mos
keeën hebben. Leuze op de mu
ren van Corum: „Voor goddelo-
zen is in Corum geen plaats".
In buurten waar veel alevieten wo
nen, kwam het tot wraakacties.
Er werden barricades opgericht
die de stad geleidelijk in tweeën
deelden. Zo goed en zo kwaad als
het ging, handhaafden legereen
heden de orde. Afgelopen week
kwam het echter tot nieuwe on
lusten nadat op de avond van de
heilige vrijdag het gerucht ging -
door berichtgeving van de Turk
se radio versterkt - dat in een ale-
vitische wijk na een bomexplosie
een soennietische moskee in
brand stond.
Pas na het op gang komen van deze
geruchtenstroom ontplofte er
werkelijk een bom, in een auto
die bij de moskee geparkeerd
stond, zonder slachtoffers te ma
ken. In de nacht kwam het we
derom tot moordpartijen en
brandstichtingen in de alevie-
tenwyk Miloenu.
Na zaterdag een bezoek aan de stad
te hebben gebracht, sprak minis
ter van binnenlandse zaken Gul-
cugil van „wederzijdse provoca
ties". Een team van de oppositio
nele Republikeinse Volkspartij,
dat ter plaatse een onderzoek had
ingesteld, noemde de onlusten
„een weloverwogen, systema
tisch uitgevoerde provocatie in
een stad die tevoren eeuwen van
rust had gekend".
De gebeurtenissen doen denken
aan die in de Zuidturkse stad Ka-
ramanmarasj eind 1978, toen 111
personen, bijna allen alevieten,
werden vermoord. Aanleiding
was toen een bomontploffing tij
dens vertoning van een anti
communistische film in een bio
scoop. In een aantal provincies
werd daarna de staat van beleg
uitgeroepen.
Veel Turken zijn overdonderd door
de afmetingen die de sektarische
problemen in Turkije - die tien
tallen jaren afwezig leken - al
lengs aannemen. Sommigen ge
loven dat ze beperkt blijven tot de
kleinere provinciesteden en niet
tot de grote steden zullen door
dringen, anderen zien in de ge
beurtenissen de generale repeti
tie voor een burgeroorlog. Weer
anderen, zo mogelijk nog pessi
mistischer, trekken parallellen
met het Duitsland van de jaren
dertig en betogen dat de rol vaa
zondebok die de joden daarin
kregen toebedeeld, nu de alevie
ten ten deel zal vallen.
Een hiermee samenhangend
probleem is dat, volgens recente
gegevens van de Westduitse am
bassade in Ankara, reeds 36.000
Turken om politieke of religieuze
redenen in de Bondsrepubliek
asiel hebben gevraagd. Dit is de
reden dat Bonn onlangs bekend
maakte dat vanaf 1 oktober een
visumplicht bestaat voor Turken
die het land binnenkomen.
Het bericht heeft grote deining
verwekt onder de 600.000 Turken
die in West-Duitsland werken
(met familieleden meegeteld zijn
dat er anderhalf miljoen) Van
Turkse zijde is voorgesteld dat m
plaats van deze maatregel alle
Turken die West-Duitsland bin
nenkomen een verklaring onder
tekenen dat ze geen politiek aii«l
kunnen aanvragen.
Wapens uit VS
versneld
naar Thailand
BANGKOK (Reuter) - In
Bangkok is een begin ge
maakt met een Amerikaanse
wapenluchtbrug die Thailand
op snelle wijze moet voorzien
van wapens en munitie. Een
C-141 militair transportvlieg
tuig arriveerde zaterdag op de
luchthaven Don Muang met
zes 105-millimeter Houwit-
zers, zo deelde een woord
voerder van de Amerikaanse
ambassade in Bangkok mee.
Er zullen nog zes of zeven C-141
toestellen in Bangkok aan
komen met munitie en wa
pens, waaronder ongeveer
1000 M-16 geweren en nog
eens 18 Houwitzers. Boven
dien zal de verscheping van
35 verbeterde M-48 tanks
worden bespoedigd.
President Carter gaf woensdag
toestemming voor de lucht
brug die de leverantie moet
bespoedigen van wapens en
munitie ter waarde van 3,5
miljoen dollar, die al door de
Thailandse regering waren
besteld en betaald. Het be
sluit was een antwoord op een
verzoek van de regering in
Bangkok dat volgde na Viet
namese aanvallen op Cam
bodjaanse vluchtelingen
kampen en Thailandse dor
pen vorige week.
PARIJS (Reuter) - De Baskische
afscheidingsbeweging ETA heeft
gisteren m een verklaring die in
Parijs werd verspreid, laten we-
teri dat zij doorgaat met haar
bomcampagne tegen Spaanse
toeristenplaatsen. Met deze cam
pagne wil de ETA de Spaanse re
gering dwingen 19 gevangen
Basken vrjj te laten en een gou
verneur van een gevangenis te
ontslaan.
In de verklaring werd gezegd dat de
ETA in Spanje en Europa haar
geloofwaardigheid zou verliezen
wanneer z(j haar actie staakt zon
der dat de regering de eisen heeft
ingewilligd.
Verleden week zijn er in Spaanse
vakantieoorden zes bommen
ontploft. Er zijn hierbij geen
slachtoffers gevallen.
De bond van reisbureaus aan de
Costa del Sol is bang dat dit jaar
rampzalig wordt voor het toeris
me, als er geen verbetering komt.
In een brief aan de staatssecretaris
voor toerisme in Madrid, die za
terdag is gepublu i'crd dour de
Andalusische krant "Sol de
Espana" gaan zij in tegen de ver
klaring van de staatssecretaris.
Deze had eerder gezegd dat het
toerisme aan de Costa del Sol dit
jaar niet minder zou zijn dan in
1979.
Tot slot zeggen de reisbureaus dat
de gevolgen van de vakantie
oorlog. die de politiek-militaire
vleugel van de Baskische af
scheidingsbeweging ETA aan het
toerisme heeft verklaard, niet te
voorspellen zijn.
