Schmidt gelooft
in gesprek van
NAVO met Russen
"Bijzondere rechtspraak
geen goede ontwikkeling
Amerikanen werken aan
omverwerpen van regime
Sioux na zestig jaar
schadevergoeding
voor geroofd land
Amnesty: Verdwenen
jentijnen dood
Arg<
Gespannen sfeer
in Midden-Oosten
WOENSDAG 2 JULI 1980
lHenk
rrespond
Kolb)
WASHINGTON - Het Ameri
kaanse hooggerechtshof
heeft een dezer dagen onrecht
hersteld: de Sioux-Indianen
krijgen 105 miljoen dollar als
vergoeding voor het feit dat
zij in de jaren '70 van de vorige
eeuw door blanke gouddorst
werden ontdaan van hun land
in ruil voor 'levensmiddelen'.
Deze landroof leidde tot ge
wapend Indiaans verzet.
De strijd om deze herstelbeta
ling heeft omst.aeks zestig
jaar geduurd. En daarbij wa
ren de Bl^ck Hills ('zwate
heuvels') van Zuid-Dakota in
het geding, een stuk Ameri
kaans grondgebied van 15.360
vierkante kilometers - onge
veer de helft van Nederland.
De Sioux moeten nu eerst
uitmaken of zij de 105 miljoen
dollar aanvaarden, dan wel
vechten voor teruggave van
het land.
Het Amerikaanse ministerie
van financiën stort de nu be
paalde schadevergoeding op
een bankrekening, opdat de
Sioux en hun advocaten kun
nen uitmaken wie welk deel
krijgt van een som geld die
sommige pleiters voor de
rechten van Indianen op slag
tot rijkdom zal verheffen.
De uitspraak van de hoogste in
stantie ip de Amerikaanse
rechtspraak, waartegen geen
beroepsinstantie meer be
staat, breekt baan voor een
groot aantal eisen tot schade
vergoeding die door stammen
zijn ingediend tegen de hui
dige machthebbers in de VS
en vooralsnog ergens in het
rechtsprekend systeem zijn
gestrand.
In 1851 sloten de Verenigde Sta
ten een verdrag met de Sioux
in Fort Laramie, dat door het
Congres werd ondertekend.
De zwarte heuvels van Zuid-
Dakota behoorden aan de
Sioux toe. Maar ja, toen was in
die heuvels nog geen goud
gevonden.
George A. Custer rapporteerde
anno 1875 dat er goud lag in
Dakota's zuidelijke grond.
Tussen augustus en het begin
van de herfst in dat jaar
stroomden 15.000 goudzoe
kers naar het stuk grond. Zij
stichten als voornaamste cen
tra Custer City en Deadwood.
Toen kwam de eerste oorlog te
gen de Sioux, en vervolgens
de tweede, met zulke compli
caties als .de uitbreiding van
de Northern Pacific Railroad.
Dat resulteerde na Custers
nederlaag en dood in het ge
zelschap van 264 militairen, in
een strafexpeditie tegen de
hoofdmannen Sitting Bull
(Zittende Stier) en Crazy Hor-
se (Dol Paard), die enkele
maanden na Custers vernede
ring op 1 oktober 1876 met de
nederlaag van de Indianen
werd bekroond.
De VS betalen nu voor moord
en onrecht anno 1875, maar in
feite hebben ze toch een
koopje: het bedrag van 105
miljoen dollar staat in geen
verhouding tot de huidige
waarde van de 70 miljoen
dollar die de Indianen in de
vorige eeuw als redelijke
schadeloosstelling be
schouwden, en niemand
heeft durven schatten hoe
veel miljarden dollars aan
goud uit die heuvels zijn ge
dolven sedert de Homestake
Mining-maatschappij ruim
honderd jaar geleden in het
leven werd geroepen om van
de Indianen te stelen wat er
maar te stelen viel.
Baini-Sadr beschuldigt VS:
Over middellangeafstandraketten
(Van onze speciale verslaggever Hans Amesz)
MOSKOU - De Duitse bondskanselier Helmut Schmidt gelooft dat het tot onderhandelin
gen komt tussen de Sowjet-Unie en de NAVO over de zogenaamde Euro-strategische
wapens.
PARIJS (DPA/Reuter/UPI/AFP) -
De Iraanse president Bani-Sadr
heeft gisteren in een interview
piet de Franse krant "Le Monde"
bevestigd dat in de afgelopen vier
maanden in Iran zes samenzwe
ringen van militairen zijn verij
deld.
Hij heeft de Amerikanen ervan be
schuldigd de sociale basis voor
een contra-revolutie te leggen.
Volgens Bani-Sadr was de mis
lukte bevrijdingsactie van de ge
gijzelden in Teheran slechts een-
"tweederangs" uiting van de on
dergrondse activiteit op grote
schaal, die moet leiden tot de om
verwerping van het revolutionai
re regime in Iran.
Spionnen
Als de Sowjet-diplomaten in Iran
hun spionage-activiteiten niet
staken, zit er niets anders op dan
dat Iran hen net zo behandelt als
de 53 Amerikanen die sinds 4 no
vember feitelijk in gevangen
schap verkeren. Deze waarschu
wing aan het adres van Moskou
heeft de islamitische republi
keinse partij gisteren geuit naar
aanleiding van de uitwijzing
maandag van een Russische di
plomaat die door Iran als spion
werd omschreven. Radio Tehe
ran heeft gisteren bekendge
maakt dat de 53 Amerikaanse ge
gijzelden niet op een snellere
vrijlating hoeven te rekenen,
mocht de ex-sjah overlijden. De
sjah was immers slechts "een
agent van Amerika".
De Amerikaanse gegijzelden be
ginnen op vrijdag aan de negende
Dp een -persconferentie na afloop
van zijn tweedaags bezoek aan
Moskou zei Schmidt dat de aan
wijzingen daarvoor zich wezen
lijk hebben 'verhard'. De kanse
lier wilde verder geen details be
kendmaken, omdat eerst de
bondgenoten over het resultaat
van de besprekingen tussen de
bondsregering en de Sowjet-lei-
ding moeten worden inge
licht.
Minister van -buitenlandse zaken
Genscher vliegt vandaèg naar
Washinton. Hij heeft dus in plaat
sing geval wat in zijn bagage,
waarop de Amerikanen verplicht
zijn een antwoord te geven. In
Duitse regeringskringen ver
luidde dat het hier niet gaat om
concrete voorstellen, als wel om
voorspellingen.
Het feit dat er mogelijk over niet al
te lange tijd over dë nucleaire
middëllange-afstandsraketten
zal worden gesproken, betekent
op zijn minst dat de Sowjet-Unie
een NAVO-besluit van december
over de produktie en mogelijke
stationering van deze wapens
anders bekijkt dan vroeger het
geval was. Toen was er slechts
sprake van onderhandelingen als
de NAVO haar besluit in zijn ge
heel terug zou nemen. Dat dat nu
niet meer het geval isi houdt ech
ter niet in dat Moskou echte toe
zeggingen zou hebben gedaan of
bijvoorbeeld zou hebben laten
doorschemeren dat de bezorgd
heid van het Westen over de Rus
sische bewapening gronden
heeft.
Toen Schmidt zijn voorstel her
haalde dat het voor de vrede nut
tig zou zijn dat zowel de Sowjet-
Unie als de NAVO voor een pe
riode van drie jaar van plaatsing
van nucléaire middellange-af-
Standswapens zouden afzien,
kreeg hij van Russische kant te
horen dat dit het Oosten niets zou
opleveren, omdat het Westen
binnen nu en drie jaar nog hele
maal niet in staat is deze raketten
te installeren. Die moeten im
mers nog worden geprodu
ceerd.
De bondskanselier en Genscher
hebben gistermiddag op hun ver
zoek een langdurig gesprek ge
had met de Russische minister
van defensie Ustinov en diens
plaatsvervanger Ogarkov. Het
ging voornamelijk over het the
ma Euro-strategische wapens.
Ook hieruit kan worden afgeleid
dat er aan het rakettenfront 'iets'
in beweging is.
Met betrekking tot Afghanistan
hebben de bondskanselier en de
Russische staats- en partijchef
nog eens hun bekende meningen
verkondigd. Schmidt heeft Mos
kou verteld dat hij de aangekon
digde terugtocht van 10.000 man
Russische troepen uit Afghanis
tan alleen maar als een start in de
goede richting beschouwt als dit
ertoe leidt dat op den duur alle
troepen worden teruggetrok
ken.
De bondskanselier heeft met zijn
Sowjet-gastheren ook over de
Duitse betrekkingen en Berlijn
gesproken. Tegen de achter
grond hiervan zei Schmidt dat hij
er bijna zeker van is dat een be
zoek van hem aan de.Oostduitse
staats- en partijchef Erich Ho-
necker nog in de loop van de ko
mende maand tot stand
komt.
De bondskanselier verklaarde op
de persconferentie dat hij en
Genscher van mening zijn dat
hun reis aan de verwachtingen
heeft voldaan. Schmidt vindt dat
de kritieke situatie in de wereld
ook door de Duits-Russische be
sprekingen enigszins is verbe
terd.
Aan het eind van Schmidts bezoek
aan Moskou is een akkoord on
dertekend over langdurige eco
nomische samenwerking tussen
Duitsland en Rusland. Dat gaat
onder meer over zeer grote aard
gas- en aardolieleveranties van de
Sowjet-Unie aan de Bondsre
publiek en om aanzienlijke op
drachten omgekeerd voor de
Duitse industrie, voor bijvoor
beeld pijpleidingen.
DEN HAAG (ANP) - Twee
Argentijnen die begin juni
in Peru* zijn opgepakt, zijn
doodgemarteld. Drie an
deren zijn in het geheim
teruggebracht naar Argen
tinië.
Dit heeft Amnesty International
gisteren bekendgemaakt. Kran
ten in Lima meldden in juni dat
Argentijnen in Peru waren ont
voerd door de Peruaanse en Ar
gentijnse inlichtingendiensten.
Een van de ontvoerden is Noemi
Esther Gianetti (54), een vooraan
staand lid van de "dwaze moe
ders van de Plaza de Mayo" die de
aandacht van de wereld hebben
gevestigd op duizenden ontvoe
ringen in Argentinië. Amnesty
International doet een beroep öp
de regeringen van Peru en Argen
tinië de verblijfplaatsen van de
vijf bekend te maken. De organi
satie geeft hieraan bekendheid
omdat zij voor de levens van de
drié ontvoerden vreest die naar
Argentinië zouden zijn overge
bracht.
Uit berichten die Amnesty bereikt
blijkt dat Frederico Frias Alberga
en Julia Inez Santos de Acabal
zijn overleden aan de gevolgen
van martelingen. Alle vijf zijn
volgens de berichten gemarteld
in een recreatiecentrum voor fa
milieleden van Peruaanse lege
rofficieren in Playa Hondable ten
noorden van Lima. De andere
drie zijn Julio Cesar Ramirez Ol
mos, Aldo Alberto Moran en me
vrouw Gianetti.
Volgens een verklaring van de re
gering in Lima, die op 18 juni in
de krant El Corrtmercio is ge
publiceerd, waren drie van de
Argentijnen gearresteerd en uit
gewezen naar Bolivia omdat hun
papieren niet in orde waren. De
Boliviaanse autoriteiten bleken
echter niet op de hoogte van hun
verblijfplaats aldus Amnesty.
De
Westduitse staatssecretaris
Günther van Well zal donderdag
tijdens een buitengewone NA-
VO-raad verslag uit brengen over
de reis van Helmut Schmidt naar
Moskou. Van Well is vandaag met
minister van buitenlandse zaken
Genscher meegereisd naar Ame
rika.
Namibiërs
protesteren
tegen
"marionetten
regering"
WINDHOEK - Leden van het
NNF (Namibische Nationale
Front) demonstreren tegen de
installatie van de Ministerraad
in Namibië door de Zuidafri-
kaanse regering.
Gisteren is in Namibië de 12 le
den tellende Ministerraad geïn
stalleerd, die door Afrikaanse
critici wordt beschouwd als een
stap naar eenzijdige onafhan
kelijkheid van dit gebied dat te
gen de wil van de Verenigde Na
ties door Zuid-Afrïka wordt be
stuurd.
De Zuidafrikaanse gouverneur
van Namibië, Gerrit Viljoen
verklaarde dat de nieuwe mi
nisters de "grootst mogelijke"
mate van gezag zouden krijgen
en dat deze stap een ordelijke en
gelijkmatige ontwikkeling be
tekende, die geen eenzijdige on
afhankelijkheid betekende.
Volgens Viljoen had Namibië
een mooie toekomst voor zich,
maar dienden communisme en
racisme als belangrijkste vij
anden te worden bestreden.
De Zuidafrikaanse-gouverneur
"Viljoen houdt een vetorecht en
het toezicht op constitutionele
aangelegenheden, defensie en
buitenlandse zaken.
CAIRO (UPI/Reuter/AFP/GPD) -
De volksvergadering van Egypte
heeft gisteren een resolutie aan
genomen waarin Oost-Jeruzalem
wordt uitgeroepen tot 'hoofdstad
van de Palestijnen'. De Egypti
sche regering verklaarde dat zij
eraan blijft vasthouden dat Oost-
Jeruzalem Arabisch is zoals Cairo
Arabisch is.
De stap van het Egyptische parle
ment was ingegeven door de stap
van dat van Israël, dat op weg is
naar het uitroepen van geheel Je
ruzalem tot ondeelbare hoofd
stad van de joodse staat.
Deze gebeurtenis heeft het begin
van de besprekingen over de zelf
standigheid van de Palestijnen
die vandaag weer beginnen nog
moeilijker gemaakt dan was
voorzien. Aan de tweedaagse be
sprekingen nemen deel de Israë
lische minister van binnenlandse
zaken, Jozef Burg, de Egyptische
minister van buitenlandse zaken
Kamal Hassan Ali en de Ameri
kaanse afgezant voor het Mid
den-Oosten, Sol Linowitz.
Het onderhandelingsproces tussen
Israël en Egypte gaat in een snel
tempo bergafwaarts. De ver
wachtingen voor de zelfstandig
heidsbesprekingen zyn nul.
De Israëlische reactie op de resolu
tie van de Veiligheidsraad inzake
Jeruzalem was weliswaar vrij
gematigd - er werd niet geschol
den - maar het lijdt geen twijfel
(Van onze speciale verslaggever
Paul de Vries)
PARAMARIBO - Premier Henk
Chin A Sen van Suriname heeft
dinsdag toegegeven dat zijn ka
binet vorige week akkoord is ge
gaan met een geheim wetsont
werp, dat voorziet in de instelling
van een „bijzonder gerechtshof'
om politici en ambtenaren te be
rechten die zich schuldig hebben
gemaakt aan corruptie. In een
eerste reactie zei minister Jan de
Koning (ontwikkelingssamen
werking) dat, wanneer in Suri
name een vorm van bijzondere
rechtspleging zou worden inge
voerd, dit geen positieve ontwik
keling zou zijn. Minister De Ko
ning brengt momenteel een
werkbezoek aan Suriname.
Sergeant-majoor B. Sital, voorzitter
van de Nationale Militaire Raad
(NMR), dé groep jonge militairen,
die begin dit jaar een militaire
staatsgreep pleegde, verklaarde
desgevraagd erg ongelukkig te
zijn over het uitlekken van de in
houd van het wetsontwerp. Ove-
50.000 gulden en besluiten dat
mensen niet meer mogen worden
gekozen, wat met name voor
voormalige politici een hard ge
lag zal zijn.
rigens wijst Sital erop dat het De nogal stroef verlopende r
wetsontwerp nog moet worden
goedgekeurd door de Raad van
Advies, vergelijkbaar met de
Raad van State in Nederland.
Ook president Ferrier moet zich
er nog achter stellen. Sital zei te
verwachten dat de wet over on
geveer een maand van kracht
wordt.
Het wetsontwerp, dat de naam
„Besluit bijzondere rechtsple
ging" heeft meegekregen, voor
ziet in de instelling van een „bij
zonder gerechtshof', bestaande
uit een jurist en een viertal finan-
cieel-economische deskundigen.
De bevoegdheid van dit hof gaat
terug tot 1970. Het kan onder
meer geldboetes opleggen tot
tersconferentie van Nederland en
Suriname over de besteding van
de Nederlandse ontwikkelings
gelden, werd gisteren onderbro
ken door een grote manifestatie
op het Onafhankelijkheidsplein
in Paramaribo. Op deze „Dag van
de vrijheden" wordt de afschaf
fing van de slavernij in Suriname
herdacht, op 1 juli 1863. Minister
De Koning was eregast bij het
grote en kleurige volksfeest, dat
door vele duizenden Surinamers
werd bijgewoond.
Opvallend was, dat in de toespra
ken van zowel de Surinaamse
minister-president als van NMR-
leden frontale aanvallen op mi
nister De Koning uitbleven. Wel
zei NMR-lid sergeant Hardjopra-
jitno dat de NMR de demonstra
tie van studenten en scholieren
tegen de Nederlandse politiek
met betrekking tot Suriname, die
maandag werd gehouden, van
harte begroette. Hij noemde de
betoging „een krachtige onder
steuning van de regering en de
NMR". Het NMR-lid riep op tot
eenheid van het Surinaamse
volk. „dat altijd zorgvuldig ver
deeld is gehouden. Eerst door de
kolonialisten en daarna door de
oude politieke partijen, die de zo
genaamde parlementaire demo
cratie beheersten".
NMR-voorzitter Sital waarschuw
de op zijn beurt voor de contra
revolutie, die op vqlle toeren
draait „Wij moeten de oude orde
beletten het revolutionaire pro
ces terug te draaien", aldus Sital,
die daarvoor met een ovatie werd
beloond.
dat deze resolutie een verharding
van het Israëlische standpunt tot
gevolg zal hebben.
Gisteren heeft de plaatsvervan
gend premier Yadin zijn teleur
stelling uitgesproken over het
feit dat de VS geen gebruik van
hun veto-recht hadden gemaakt.
De Israëlisch-Egyptische be
trekkingen delen in deze alge
mene malaise. De Israëlische
ambassade in Cairo stuurt alar
merende telegrammen dat de
stemming in Egypte ten opzichte
van Israël verslechtert. De Israë
liërs wordt steeds meer te kennen
gegeven dat ze niet of nauwelijks
gewenst zijn. Er komt geen dele
gatievan Egyptische journalisten
naar Israël zoals Sadat had toege
zegd; Al Ahram weigert een me
dedeling in de krant op te nemen
dat de Israëlische ambassade op
vrijdag en zaterdag is gesloten, en
meer van dat soort kleine maar
toch veelbetekende zaken.
Alles bijeen is de impasse vrijwel
compleet, een impasse die wordt
geaccentueerd door de ziekte van
premier Begin, die de Israëlische
politieke machine voor de ko
mende weken heeft verlamd.
Nieuw middel
tegen kiespijn
LONDEN (UPI) - Eén van de be
kendste academische ziekenhui
zen in Londen, Guys Hospital,
heeft een vaccin ontwikkeld dat
mogelijkerwijs voorgoed afre
kent met kiespijn.
Men heeft het middel uitgeprobeert
op apen die een suikerrijk dieet
kregen, zoals de meeste mensen
in het westen hebben. Het aantal
rotte kiezen dat by de apen op
trad, lag 70 procent la.ger dan
bij apen die vaccin niet gekregen
hadden.
De onderzoekers menen dat het
middel geen schadelijke bijwer
kingen heeft. In het verleden zijn
er wel vaccins gepresenteerd,
maar die werden spoedig verbo
den omdat ze het hartweefsel
aantastten.
maand van hun gevangenschap.
Volgens radio Teheran "vergist
Carter zich dubbel als hij denkt
dat een overlijden van de sjah de
mogelijkheid van vrijlating van
de spionnen-gegijzelden zal ver
snellen." De sjah werd zaterdag
in Cairo in een ziekenhuis opge
nomen wegens een longaandoe
ning. Gisteren werd een ontste
king van de alvleesklier gemeld.
Artsen
Iraanse artsen hebben gisteren uit
woede over de executie van een
collega, opgeroepen tot een 24-
uursstaking, die vanochtend
moet beginnen. De artseh in twee
ziekenhuizen van Teheran ver
klaarden dat zij vandaag alleen
maar spoedgevallen zullen be
handelen.
Linkse Baskische
politici:
"Kabinet kan
ETA-campagne
beëindigen"
MADRID - De secretaris-generaal
van de linkse Baskisch-nationa-
listische coalitie Euskadiko Es-
kerra, Mario Onaindia, heeft gis
teren in Madrid verklaard dat het
kabinet-Suarez morgen een ein
de kan maken aan de terreur-
campagne van de politiek-mili-
taire ETTA in de toeristencentra,
als de regering haar trots vergeet
en een gesprek met deze groepe
ring aangaat.
Overigens zei Onaindia dat Euska
diko Eskerra langs politieke weg
streeft naar dezelfde doelstellin
gen als de ETA: een onafhanke
lijk en socialistisch Baskenland.
Onaindia zei dat zijn coalitie
nooit een politieke party zal ver
oordelen en zelfs nooit de gewa
pende acties van de radicale mili
taire vleugel van de Baskische af
scheidingsbeweging ETTA zal af
keuren.
Het bestuur van Euskadiko Esker
ra was gisteren in Madrid om de
pers in te lichten over wat wordt
genoemd: „de campagne van het
kabinet-Suarez om Euskadiko
Eskerra de schuld te geven van
de bomaanslagen van de ETA".
Onaindia toonde zich bijzonder
verbolgen over de uitlatingen van
de woordvoerder van de Spaanse
regering, Josep Melia, die maan
dagavond verklaarde dat het ka
binet serieuze aanwijzingen had
over de betrokkenheid van Eus
kadiko Eskerra bij de bomaan
slagen van de ETA aan de Spaan
se kust
„Niemand van ons is direct by deze
acties betrokken geweest. Wij
zijn allemaal oud-leden van de
ETA en wij streden onder de
Franco-dictatuur met geweldda
dige middelen voor de democra
tie. In 1977 besloten wij langs po
litieke weg voor onze idealen te
strijden. Het kabinet-Suarez
neemt veel van onze leden ge
vangen, maar moet ze later we
gens gebrek aan bewijs weer
vrijlaten. Met deze handelwijze
stelt de regering enkele politieke
sectoren tevreden", aldus Mario
Onaindia, die meent dat sinds de
algemene verkiezingen voor het
Baskische regionale parlement in
maart van dit jaar het politieke
klimaat in Noord-Spanje zeer is
verslechterd.
Het bestuur van Euskadiko Esker
ra vroeg gisteren een onderhoud
aan met de Spaanse minister van
binnenlandse zaken, Juan José
Roson. Zij kregen echter te horen
dat de minister onmogelijk te sto
ren was wegens zijn overbezette
agenda. Hierop vertrok het be
stuur van Euskadiko Eskerra on-
verrichterzake naar het Basken
land.
De leider van een militante Baski
sche organisatie Lazarbal, is gis
teren in San Sebastian gearres
teerd. Volgens de Spaanse politie
was hij bij zijn arrestatie gewa
pend. Hij is de leider van een
groep die zich de „Autonome an
ti-kapitalistische Commandos"
noemt
Volgens mededelingen van de poli
tie heeft Lazarbal bekend te heb
ben deelgenomen aan moord
aanslagen op drie mannen in Az-
coitia, afgelopen zaterdag, op de
chef van de politie m Pasajes An-
cho in december 1978 en op een
socialistische fotograaf in okto
ber 1979.
Thorn leider van
Europese
Commissie
BRUSSEL (ANP) - De Luxem-
burgse minister van buitenland
se zaken. Gaston Thorn, wordt de
nieuwe voorzitter van de Europe
se Commissie, het "dagelijks be
stuur" varf de EG. Europese
kringen in Brussel, en een
woordvoerder van de Luxem
burgse regering, hebben gisteren
liBii -
bevestigd dat over de toekomsti
ge benoeming van de liberaal
Thorn een politiek akkoord is be
reikt.
Frankrijk zou zijn tegenstand heb
ben opgegeven. Afgesproken is
dat de aanwijzing van de Luxem
burgse liberaal Th orn, nog niet
officieel zal worden bekendge
maakt. Dat gebeurt op 22 juli, als
er in Brussel een byeenkomst
van de ministers van buitenland
se zaken van de negen is. Die by
eenkomst zal overigens worden
voorgezeten door Thorn zelf,
want Luxemburg heeft de twee
de helft van dit jaar het presi
dentschap van alle EG-by een
komsten.
