Regeling omvang koninklijk
huis op
lange baan
Bezuinigingsproblemen
begroting 1981 nemen toe
Geen verrassing Menten-
onderzoek in Moskou
Driejaar cel
geëist voor
dodelijke steek
I herschi/drinks
Volgens Amsterdamse politie is
vrijgelaten Duitser koffiemaniak
Meerderheid Kamer en regering tegenover elkaar
Wagen rijdt in
op fietsers
BLIJ MET OLIEBOYCOT
Gardeniers zakt op KVP-lijst
maak je do^wm ml... wel hmcki!—
WOENSDAG 25 JUNI 1980
MIMHJHI.KI.il
MOSKOU - Het archiefonderzoek
in het kader van het Rotterdamse
Mentenproces heeft geen verras
singen opgeleverd. De Nijmeegse
hoogleraar in de Slavistiek, dr. W.
R. Veder, heeft in twee dagen al
het materiaal kunnen doornemen
dat voor zijn onderzoek noodza
kelijk was. Aanvankelijk werd
Veder de toegang tot de archie
ven geweigerd, maar na ingrijpen
van de justitiële autoriteiten
werd hem echter alle medewer
king verleend. Veder komt van
daag naar Nederland terug en zal
dan onmiddellijk de bijzondere
strafkamer van de Rotterdamse
Veder heeft verslagen en rapporten
bestudeerd van nazi-executies in
het bezette Poolse Oekraiense
gebied dat na de oorlog door de
Sowjet-Unie is geannexeerd en
waar Pieter Menten zijn mede
werking aan de Duitsers zou
hebben geleverd. In de verslagen
is Mentens naam niet naar voren
gekomen, hetgeen op zichzelf
nog niet betekent dat hij ook
werkelijk niet ter plaatse is ge
weest. Sommige verslagen waren
namelijk zeer uitvoerig, maar an
dere daarentegen vermeldden
alleen kale gegevens zoals bij
voorbeeld het aantal geëxecu-
Het Moskouse archiefmateriaal is
in 1945 verzameld en vijfjaar later
nog eens gecontroleerd. Het
wordt nu bewaard in de vorm van
gebonden boekwerken. Daarom
is het nagenoeg onmogelijk om
met die documenten te knoeien
door er materiaal uit te halen of er
materiaal aan toe te voegen zon
der dat een onderzoeker dat on
middellijk zou opvallen. De Nij
meegse hoogleraar vond dit ge
geven op zich al een waardevolle
opbrengst van zijn missie naar de
hoofdstad van de Sowjet-Unie
die verder geen verrassingen
heeft opgeleverd.
Wanneer mag
aan uitlating
Van Agt waarde
worden gehecht
DEN HAAG (GPD) - Kan de
minister-president een aan
duiding geven van de om
standigheden onder welke
aan uitspraken van hem als
minister-president politieke
betekenis mag worden ge
hecht? Met deze vraag heeft
het Tweede-Kamerlid Van
der Doef (PvdA) zich tot pre
mier Van Agt gewend.
Van der Doef reageert met zijn
vragen op uitlatingen die Van
Agt vrijdag deed op zijn we
kelijkse persconferentie. De
premier kenschetste toen uit
spraken die hij eerder die
week had gedaan over een
mogelijke verlaging van het
minimum-jeugdloon en be
paalde wao-uitkeringen, als
„politiek niet relevant".
AMSTERDAM (GPD) - Recher
cheurs uit Amsterdam, Rotter
dam, Antwerpen en Düsseldorf
komen vandaag in Rotterdam bij
elkaar voor overleg over de 25
vergiftigingsgevallen die deze
maand in koffiehuizen in de vier
steden zijn voorgekomen. Daar
bij werd suiker of koffiemelk
vergiftigd met een middel dat het
centrale zenuwstelsel aan
tast.
De Amsterdamse politie meent dat
de 33-jarige Fred Gaster uit Kiel
de vermoedelijke dader is. De
man, die behandeld is in een in
richting, heeft als hobby
plantaardige vergiften. Vrijdag
avond werd hij door de Westduit-
se politie aangehouden; zaterdag
werd hij op grond van zijn alibi
weer vrijgelaten.
Een woordvoerder van de Amster
damse recherche, die met de zaak
is belast zegt „Ik hoop dat we de
andere collega's kunnen overtui
gen van de noodzaak om op dit
spoor voort te borduren. We staan
natuurlijk wel open voor andere
suggesties. Het is wel frappant
dat zich geen andere koffievergif-
tigingen hebben voorgedaan
vanaf het moment dat deze man
is aangehouden".
In Rotterdam hebben slachtoffers
van de koffiemaniak echter ge
zegd dat ze in foto's die nu van
Gaster zijn verspreid, niet de man
herkennen die ze menen te heb
ben gezien in de koffieshops waar
ze vergiftigde koffie hebben ge
dronken. De politie in Kiel voer
de Gaster in het weekeinde al af
van de lijst van verdachten; uit
onderzoek concludeerde men dat
Gaster in de periode dat de ver
giftigingsgevallen voorkwamen,
niet uit Kiel was weg ge
weest.
De politie in Amsterdam meent
evenwel dat het feit dat Gaster
een gestoorde man is, het nog
meer noodzakelijk maakt om een
uitgebreider onderzoek uit te
voeren. „Het is een legpuzzel",
aldus de politiewoordvoerder.
„Er zijn zowel in Amsterdam als
in Rotterdam meerdere foto's
samengesteld uit getuigenissen.
Daarvan zijn er minstens twee die
zeer goed lijken op het portret
van de Westduitser. Verschillen
de Amsterdamse getuigen heb
ben hem positief herkend van
zijn foto".
KABINET HAD
HAAST MET
BENOEMING
SCHOLTEN
DEN HAAG (GPD) - Het kabi-
net had vorige week kenne
lijk zoveel haast met de be
noeming van defensieminis
ter Scholten tot vice-voorzit-
ter van de Raad van State, dat
koningin Beatrix, voorzitter
van de Raad, het benoe
mingsbesluit vrijdagmiddag
nog in Assen heeft moeten te
kenen.
De vorstin was vrijdag op
werkbezoek in de noordelijke
provincies. Toen het kabinet
eenmaal overeenstemming
over de benoeming had be
reikt, diende het voorstel - al
vorens het publiek gemaakt
kon worden - door koningin
Beatrix getekend te worden.
Hetzelfde gebeurde met het
besluit om de Groningse
commissaris van de koningin,
Toxopeus, te benoemen tot
lid van de Raad van State.
In politiek Den Haag wordt ge
zegd dat het kabinet zoveel
haast had, omdat het er niet
zeker van was dat het deze
week zou overleven, nu de
Tweede Kamer over een aan
tal belangrijke problemen
tussen kabinet en parlement
zal debatteren. Zou het kabi
net tussentijds vallen, dan
kon een benoeming van
Scholten immers niet meer
doorgaan.
MIERLO (ANP) - Een slippende
vrachtwagen is gistermiddag
omstreeks 16.00 uur in het Bra
bantse Mierlo ingereden op vijf
fietsers. Het vijftal, een vader met
een kind en een moeder met twee
kinderen, allen afkomstig uit
Mierlo, werd zwaargewond en
moest worden opgenomen in het
ziekenhuis in Helmond.
DEN HAAG (GPD) - De regering zal er tijdens deze kabi
netsperiode niet in slagen de Wet Lidmaatschap konink
lijk huis te regelen. Vice-premier Wiegel vroeg gisteren
schorsing van de beraadslaging over het wetsontwerp dat
de omvang van het koninklijk huis regelt. Dit kan beteke
nen dat het wetsontwerp wordt ingetrokken. In elk geval
is het voor lange tijd van de baan.
De schorsing van de beraadslaging
volgde nadat de Tweede Kamer
een door D'66 ingediend voorstel
tot wetswijziging had aangeno
men. Dat voorstel hield in dat de
kinderen van prinses Margriet
niet meer tot het koninklijk huis
behoren.
De regering wil het koninklijk huis
laten bestaan uit leden van de
koninklijke familie tot in de der
de graad, mits zij voor troonop
volging in aanmerking komen. In
deze situatie zijn de broers en
zusters van de koning en hun ge
zinnen ook lid van het koninklijk
huis. Koningin Juliana heeft zich
tijdens haar regering sterk ge
maakt voor een zo groot mogelijk
koninklijk huis. Zij wenst geen
A- en B-prinsen in de familie.
De meerderheid van de Tweede
Kamer vindt nu echter dat het
aantal leden van het koninklijk
huis moet worden beperkt. Dit
hangt nauw samen met de ver
antwoordelijkheid van de minis
ters voor het doen en laten van de
leden van het koninklijk huis.
Sommige leden van de konink
lijke familie zouden daardoor een
onnodige inbreuk op hun privé-
leven moeten toestaan.
De Tweede Kamer nam met 70 te
gen 68 stemmen het amendement
van de D'66-er Brinkhorst aan.
Vijf WD'ers en Nijhof van DS'70
stemden met de oppositie mee.
De krappe meerderheid werd
mede verkregen doordat drie
CDA'ers en een PvdA-man zich
tijdens de hoofdelijke stemming
nog in het kamerrestaurant be
vonden. Als zij wel aanwezig wa
ren geweest, hadden de stemmen
gestaakt en zou er vandaag op
nieuw gestemd moeten wor
den.
Uit de wetswijziging van D'66 blijkt
dat de kinderen van de broers en
zusters van de koning niet meer
tot het koninklijk huis worden
gerekend. Het koninklijk huis is
dan niet zo groot en ook weer niet
zo klein dat de continuïteit van
het koningschap gevaar loopt. De
democraten willen rekening
houden met snellere troonswis
selingen in de toekomst.
D'66 zal niet met een eigen initia
tief-wetsontwerp komen. Het
wachten is op een nieuw kabinet,
omdat een eigen voorstel toch
niet voor die tijd kan worden be
handeld. Brinkhorst zei in een
reactie gisteren het te betreuren
dat het kabinet de kwestie van de
omvang van het koninklijk huis
zo hoog heeft gespeeld. Hij
noemde het krampachtig. „Het
was tenslotte geen anti-monar
chistisch voorstel. De enige be
doeling is het zo doelmatig laten
functioneren van de monarchie,
zonder dat er 30 of 40 prinsen bij
betrokken zijn. We moeten hier
geen Saoedi-Arabische toestan
den krijgen".
Familiedrama tijdens kerstdagen
ARNHEM (GPD) - „Een trieste tragedie van mislukte goede be
doelingen". Zo vatte gisteren de Arnhemse officier van justitie
mr. W. Roosmale Nepveu het familiedrama samen dat tijdens de
kerstdagen vorig jaar leidde tot de gewelddadige dood van de
52-jarige L. van K. uit Nijmegen. Het voortdurende gebakkelei
over de echtscheiding van zijn ouders, werd zoon Rob (22) in de
nacht van de eerste en de tweede kerstdag te veel. In blinde
woede greep de jongen naar een vleesmes en stak zijn vader ten
minste drie keer in de buikstreek. De man overleed een dag later
in het ziekenhuis.
Zakelijk schetste rechtbankpresident mr. C. H. de Kat gisteren het
verloop van die dramatische avond. Het hele gezin zou het feest
in Arnhem vieren bij dochter Nellie. Ook vader, zojuist geschei
den, was erbij. Een dag tevoren nog had Rob hem gevraagd niet
opnieuw te gaan ruziën over de scheiding. De Nijmegenaar kon
de ontbinding van zijn huwelijk maar moeilijk verkroppen en
nam elke gelegenheid te baat om er met zijn kinderen over te
praten. Dat irriteerde hem al wekenlang. Vader wilde dat zijn
kinderen onvoorwaardelijk partij kozen voor hem. Rob had dit
altijd geweigerd.
De kerstviering verliep genoegelijk. Maar het probleem kwam toch
weer boven. Eerst nog kon een beginnende ruzie worden gesust.
Maar toen de scheiding opnieuw ter tafel kwam, werd Rob woe
dend. Ziedend trok hij zich terug in de keuken. Tot drie keer toe
zou vader achter zijn zoon zijn aangelopen. „Toen knapte er iets
in me", zou Rob later tegen de politie zeggen.
Met volle kracht stak hij toe. Het slachtoffer zag hevig bloedend
nog kans de voordeur te openen, maar op de stoep zakte de man
in elkaar. „De zoon was eigenlijk helemaal niet zo gekant tegen
zijn vader", zei de officier. „Rob hield min of meer toch zijn vader
de hand boven het hoofd".
Mr. De Kat had dat eerder ook al aangegeven. Wekelijks zou Rob
zijn vader hebben opgebeld. „Mensen die moeilijkheden hebben
praten er het liefst over", aldus Rob. „Dat lucht op". Gedeelde
smart is halve smart. Maar hij heeft misbruik van mij ge
maakt".
De fors gebouwde knaap zei zich er niet van bewust te zijn geweest
dat hij het vleesmes pakte. „Anders had ik het niet gedaan".
Volgens de Oosterbeekse psychiater dr. J. van der Linden moet
de verdachte gehandeld hebben in een korte geestelijke sche
mertoestand. Een therapeutische behandeling zou gewenst zijn.
„Uit de verklaring van de overige familieleden kwam naar vo
ren", aldus mr. Roosmale Nepveu, „dat ze genoeg hadden van het
gedram van hun vader. Bij Rob bereikten de irritaties al enkele
keren een punt waarop hij er niet meer tegen kon".
Na zijn daad zou Rob volkomen buiten zinnen hebben geroepen:
„Ik hoop dat ie dood gaat, die ouwe viezerik". „Woorden", aldus
de officier, „die moeilijk vanuit een rustige ziel verklaard kunnen
worden". Hij eiste drie jaar cel.
Robs raadman mr. L. Husson concludeerde dat de rechtbank zijn
cliënt moet vrijspreken. „Opzet ontbreekt. Er was geen opzet om
te steken, laat staan om te doden. Verdachte is bijna willoos het
slachtoffer geworden van zijn eigen drift. Hij heeft zijn vader
niets willen aandoen
De advocaat vroeg de rechtbank voorts de verdachte onmiddellijk
op vrije voeten te stellen. „Hij heeft het recht om als vrij burger de
uitspraak van de rechtbank af te wachten". De rechtbank ging
niet op het verzoek in. Wel werd besloten de zaak aan te houden
tot volgende week dinsdag. De rechtbank wil dan opnieuw ge-
tuigen-deskundigen horen over de toerekeningsvatbaarheid van
de verdachte.
HAARLEMMERMEER -
De bouw van het grootste
wegrestaurant ter wereld,
het 128 meter lang en 18 me
ter brede complex over de
rijksweg van Amsterdam
naar Rotterdam vordert ge
staag.
In januari hoopt men dat de
eerste gasten een plaatsje
kunnen vinden in één van de
vijf restaurants. Met de
bouw is een bedrag van zo'n
17 miljoen gulden gemoeid.
DEN HAAG (ANP) - Voorzitter
Clark van het United Nations
special committee against apart
heid is blij met de olie-boycot van
Zuid-Afrika, zoals de Tweede
Kamer die wil.
Hij heeft dat het Comité Zuidelijk
Afrika en de werkgroep-Kairos
laten weten. Die hebben gisteren
het telegram van Clark aan minis
ter-president Van Agt, minister
Van der Klauw en Kamervoorzit
ter Dolman doorgestuurd.
Volgens Clark, een Nigeriaan,
krijgt de campagne voor sancties
en embargo's tegen Zuid-Afrika
steun vanuit de gehele wereld.
Hij meent dat Zuid-Afrika zonder
een verzekerde olievoorziening
haar repressie tegen studenten,
vakbonden en kerken niet kan
verhevigen. Ook acties tegen de
frontlijnstaten Angola en Zambia
zijn dan niet mogelijk.
Clark merkt verder op dat „een
noodzakelijke en onmisbare aan
vulling" nodig is op een olie-em
bargo in de vorm van een wapen
embargo.
DEN HAAG (GPD) - Minister Van
der Stee (financiën) heeft giste
ren in de Tweede Kamer toege
geven dat de problemen voor de
begroting 1981 zijn toegenomen.
Dit als gevolg van de extra uitga
ven die de departementen in de
eerste helft van dit jaar hebben
verricht. Het gaat hierbij om zo'n
drie miljard gulden, waarvoor
volgend jaar alsnog dekking ge
vonden moet worden.
De bewindsman verklaarde dit tij
dens het debat over de Voor
jaarsnota, waarin het kabinet elk
jaar een overzicht geeft van de
uitvoering van de lopende begro
ting. Naast de bezuinigingen van
drie miljard, die over zullen blij
ven van dit jaar, zal het kabinet
nog eens zes tot zeven miljard
moeten vinden als nieuwe bezui
nigingen.
Verder zijn er nog aanvullende be
zuinigingen nodig omdat bij de
ombuigingen eerder dit jaar een
aantal posten slechts tijdelijk ge
dekt was. Ook van de gaten in Be
stek '81 zijn nog verschillende
posten opengebleven.
CDA'er Van Rooijen achtte ingrij
pende maatregelen noodzakelijk.
Het kabinetsbeleid moet er vol
gens hem op gericht zijn het
overheidstekort zo snel mogelijk
terug te brengen. Daarbij moet
voorkomen worden dat de collec
tieve lasten opnieuw gaan stij
gen. De woordvoerders van
PvdA en D'66 maakten in tegen
stelling tot de beide regerings
fracties fors bezwaar tegen het
door de minister uitgestippelde
beleid.
De democraat Engwirda wilde van
de minister de toezegging dat hij
alle aanvragen om isolatiesubsi
die ook honoreert, ondanks het
feit dat de beschikbare middelen
hiervoor vrijwel op zijn. Van der
Stee wees dit af. Volgens hem is
er nauwelijks sprake van een
probleem omdat een aantal wer
ken op dit gebied toch later zullen
worden uitgevoerd.
DEN HAAG (GPD) - Minister mr.
M. Gardeniers-Berendsen (CRM)
heeft op de KVP-kandidatenlijst
voor de volgende verkiezingen
haar derde plaats moeten afstaan
aan landbouw-minister ïr. G.
Braks. Gardeniers komt pas op
de vijfde plaats omdat verrassend
de Limburgse landbouwspecia-
list drs. R. van der Linden op de
vierde plaats is geplaatst.
Dat blijkt uit de definitieve lijst die
door het KVP-partijbestuur is
vastgesteld. Premier mr. A. van
Agt suiat eerste en zal vrijwel ze
ker lijsttrekker van het CDA bi.)
de verkiezingen worden. De hui
dige CDA-fractieleider drs. R.
Lubbers staat op de tweede
plaats.
De KVP-lijst wordt met die van
ARP en CHU tot een CDA-lijst
samengevoegd. Alleen het CDA-
congres kan later dit jaar de lij
sten nog veranderen. Omdat de
KVP de grootste van de drie par
tijen is, levert deze ook traditio
neel de lijsttrekker. De keuze
voor Van Agt als CDA-lijsttrek-
ker ligt daarmee nagenoeg
vast.
Na minister Gardeniers volgen op
de KVP-lijst het kamerlid ir. P.
Cornelissen, KVP-voorzitter P.
van Zeil en de kamerleden mr. P.
van der Sanden en mevr. mr. G.
Cornelissen. Voor de huidige
kamerleden, mevr. mr. V. Korte-
Van Hemel, dr. J. Lansink, drs,
M. van Rooijen, mevr. M. Andela-
Baur, mr. J. van Icrsel, B. Bakker,
mr. dr. V. van der Burg en mevr.
A. van Heel-Kasteel, is een on
middellijke terugkeer gezien
plaatsing tussen de 22ste en 30ste
plaats op de lijst na de komende
verkiezingen niet verzekerd.
DEN HAAG - Deze Amerikaanse postbode is voor ontwapeningvrede
en steun aan de Verenigde Naties. Gisteren demonstreerde Bill Tramplease
uit Californie voor het Vredespaleis in Den Haag. Gestoken in zijn uniform
voerde de postbesteller de Amerikaanse en de VN vlag met zich mee in zijn
sé3-actie.
