BEELDPLAAT
WOENSDAG 25 JUNI 1980
PAGINA 11
iDoor
drs. Chriet Titulaer
Drie
De voorhoedegevechten om de
beeldplaat zijn al achter de
rug, zonder dat de consument
daar overigens iets van heeft
gemerkt. Er zijn al systemen
gesneuveld zonder dat ze ooit
echt op de markt zijn uitge
bracht, of in de publiciteit
kwamen. Andere systemen
bleken 'te ingewikkeld, te
j duur of gewoon niet goed ge
noeg te zijn. Een paar voor
beelden: het Franse bedrijf
Thomson-CSF maakte een
goede beeldplaat, maar de
plaat en de speler zijn zo duur.
dat alleen bedrijven er voor
speciale toepassingen ge
bruik van maken.
De consument zal nooit met dit
systeem worden geconfron
teerd. Telefunken en Deeca
kwamen al een paar jaar gele
den met TED, een mecha-
I nisch beeldplatensysteem.
Waarschijnlijk kwam dit sys
teem gewoon te vroeg op de
markt: er kleefden nogal wat
bezwaren aan en het systeem
is inmiddels ter ziele. Het Ja
panse bedrijf Matsushita
ontwikkelde onder de naam
Visk een eigen beeldplaat,
maar besloot later samen te
werken met een ander Japans
bedrijf (JVC), dat de VHD-
beeldplaat had ontwikkeld.
Zo sneuvelde ook Visk.
Het heeft echter weinig zin u te
vermoeien met alle systemen
die zijn verdwenen. Laten we
liever kijken naar wat er over
bleef. Op dit ogenblik wordt
de strijd gestreden tussen
drie systemen, met als inzet
de omzet in apparatuur die in
de komende jaren verkocht
kan worden. Het is heel
moeilijk om die omzet te
schatten. Als de* beeldplaat
werkelijk aanslaat, zoüden
over tien jaar al zeker een
miljoen Nederlandse gezin
nen zo n beeldplatenspeler in
huis kunnen hebben.
Als zo n apparaat f2000 gaat
kosten, praten we hier over
een omzet van 2 miljard gul
den, alléén in Nederland.
Voor de hele wereld ligt er
dus een markt van miljarden
guldens te wachten op de fa
brikanten van de beeldpla
tenspelers. De grote vraag is
nu wie het leeuwendeel van
die vette buit binnen gaat ha
len.
De drie systemen die nu nog in
de race zijn zijn VLP van Phi
lips, VHD van de Japanse be
drijven JVC en Matsushita en
Selecta Vision van het Ameri
kaanse bedrijf RCA.
De Philips
Bij de ontwikkeling van de
beeldplaat heeft Philips een
grote rol gespeeld, nadat dit
bedrijf eerder bij bijvoor
beeld de computermarkt en
de videomarkt met een be
scheiden bijiol genoegen had
moeten nemen Philips ont
wikkelde een beeldplaat die
werkt met laserlicht dat in ui
terst kleine kuiltjes in de plaat
wordt gereflecteerd. De in
formatie is in de vorm van die
kuiltjes in de plaat opgesla
gen.
In het Philipssysteem wordt er
dus géén naald gebruikt bij
het afdraaien, maar de plaat
wordt afgetast met een bun
deltje laserlicht. Philips ging
al gauw samenwerken met de
grootste Amerikaanse film
producent MCA. Het is al
weer meer dan een jaar gele
den dat een proefserie beeld
platenspelers volgens het
Philipssysteem in de Ver
enigde Staten werd uitge
bracht. De spelers kostten in
Amerika ongeveer f 1500.
Nu de verkoop van kleurentelevisietoestellen begint te stagneren en de video
recorder al aardig oprukt in de markt, zoeken elektronicafabrikanten naar het
volgende apparaat dat in geen enkele woning mag ontbreken. De grote kans
hebber volgens die fabrikanten, om ons leven thuis nog plezieriger te maken, is
de beeldplaat. De plaat ziet eruit als een gewone langspeelplaat, maar ze bevat
behalve (stereo) geluid ook beeld. Dit betekent dat een televisieprogramma of
een speelfilm op een plaat aangeboden kan worden.
De investering van Philips leek
heel zinnig te zijn geweest,
want al snel diende zich een
grote klant aan: General Mo
tors. Dat bedrijf bestelde 7000
luxe uigevoerde beeldplaten
spelers. Philips had echter
niet de capaciteit om snel die
spullen te maken en de op
dracht ging naar Japan! Het
Amerikaanse bedrijf MCA,
het eveneens Amerikaanse
bedrijf IBM en het Japanse
bedrijf Pioneer vormden sa
men Universal Pioneer' om
de order van General Motors
uit te voeren. Inmiddels heeft
General Motors de opdracht
veranderd in 11.500 exempla
ren, die nu juist zijn afgele
verd en allemaal in Japan zijn
gemaakt!
Het Japanse bedrijf Pioneer is
nu in juni van dit jaar met een
beeldplatenspeler van rond
de f 1500 op de Amerikaanse
consumentenmarkt geko
men. MCA en IBM vormden
samen een nieuw bedrijf;
Discovision, dat beeldplaten
maakt.
En Philips? Afgezien van de be
taling voor gebruik van pa
tenten lijkt Philips weinig te
verdienen aan de VLP-beeld-
plaat. Pas in mei 1981 brengt
Philips zelf op grote schaal
een beeldplatenspeler in de
handel en wel in Engeland.
De introductie in Nederland
en Duitsland zal op zijn
vroegst een jaar later plaats
vinden, dus in 1982. Dat is
heel wat later dan was aange
kondigd, toen een jaar of acht
geleden de beeldplaat als uit
vinding door Philips werd
aangekondigd.
Het Amerikaanse bedrijf RCA
zal in januari 1981 voor f 1000
een eigen beeldplatenspeler
op de Amerikaanse markt
brengen. De RCA-plaat wordt
wel met een echie naald in
een groeve afgetast. RCA zal
meteen 150 films op beeld
plaat te koop aanbieden. Vol
gens deskundigen zijn kwali
teit van de RC A-beeldplaat en
mogelijkheden bedroevend
in vergelijking met de twee
concurrenten VLP en
VHD.
De RCA-plaat kan alleen ge
woon worden afgedraaid. Een
stereogeluid ontbreekt (VLP
en VHD hebben dat wel) en
het beeld kan niet stilgezet,
versneld of vertraagd worden
weergegeven, hetgeen wel
kan bij de beide concurren
ten.
De derde beeldplaat die nog in
de race is, wordt aangeduid
met de letters VHD. Deze
beeldplaat, die weer volgens
een heel ander principe dan
VLP of RCA werkt, is ont
wikkeld in de laboratoria van
de Japan Victor Company
(JVC) in Yokohama (bij To
kio). Omdat een groot deel
van de aandelen van JVC in
handen is van het Japanse
Matsushita (dat bij ons onder
de merknamen National en
Panasonic opereert), besloot
Matsushita de eigen beeld
plaat Visk op te geven en een
beeldplatenspeler voor de
VHD-plaat te gaan bou-
De afgelopen maand bezocht ik
de laboratoria van JVC voor
een demonstratie van de
VHD, die tot dat moment
angstvallig geheim was ge
houden. De demonstratie was
imponerend: de kwaliteit was
perfect. Gedemonstreerd
werd onder andere de grote
stabiliteit van VHD door het
apparaat eerst te kantelen en
vervolgens al spelend com
pleet op zijn kop te zetten. Het
beeld bleef rimpelloos! Ver
volgens werd letterlijk de
volle zak van een stofzuiger
op een VHD-plaat leegge
gooid en de plaat werd weei
gedraaid. Het beeld reageerde
er niet op.
De strijd om de miljarden
liggen te \vr,"!iU-n spitst zich
et_i si toe op de vraag welk sys
teem het gaat winnen. In eer
ste instantie betekent dat een
antwoord op de vraag welke
systeem andere bedrijven
gaan kiezen. We zagen ai dat
Philips. MCA. IBM en Pio
neer het VLP-systeem heb
ben, dat RCA nog alleen staat
en dat JVC en Matsushita met
VHD uitkomen. Het VLP-
systeem wordt nu ook erkend
door Sharp, Sanyo en Trio
Kenwood en er zijn toezeg
gingen van Grundig en ITT-
Schaub Lorenz. RCA heeft nu
ondersteuning van Zenith
(producent van huishoudelij
ke apparaten) en CBS (soft
ware).
In Japan sprak ik met verte
genwoordigers van twee an
dere bedrijven, Akai en Sony,
over de vraag welk systeem ze
gaan kiezen. Het antwoord
van Akai is duidelijk: dit be
drijf brengt beeldplatenspe
lers uit voor ieder systeem dat
goed wordt verkocht. Dit be
tekent dat Akai desnoods ap
paratuur voor alle drie de sys
temen op de markt gaat bren
gen, als er maar geld mee is te
Het antwoord van Sony is wat
genuanceerder. Sony heeft
met Philips een overeen
komst gesloten, waardoor de
beide bedrijven eikaars licen
ties vrijelijk kunnen gebrui
ken. Sony opende inmiddels
een fabriek voor de fabricage
van beeldplaten volgens het
Philips-principe.
Sony heeft echter nog niet be
sloten ook beeldplatenspe
lers voor de VLP te gaan ma
ken. Het is best mogelijk dat
introduktie. de kwaliteit en
de prijs beantwoord moeten
worden. VLP komt bij ons uit
als er voldoende beeldplaten
zijn, maar zeker niet voor mei
1982. VHD zal er zeer waar
schijnlijk eerder zijn (volgens
J.VC en Matsushita uiterlijk
met kerstmis 1981). De kwali
teit van zowel VHD als VLP is
erg hoog. Een voordeel van
VHD is dat het apparaat zeer
compact is (in vergelijking
met het apparaat van Philips).
Een ander voordeel van VHD
is dater ook digitaleaudiopla-
ten op hetzelfde apparaat af
gespeeld kunnen wor
den.
Philips voorziet zo n ontwikke
ling nog niet. De prijs is mo
gelijk het belangrijkste gege
ven. Volgens JVC zal de
VHD-speler iets minder dan
I 1000 gun kosten. De VLP-
speler is in de Verenigde Sta
ten voor f 1500 geïntrodu
ceerd.
Dit alles wil overigens niet zeg
gen dat Philips de strijd gaat
verliezen. Philips heelt een
zeer sterke positie op de Eu
ropese en de Amerikaanse
markt. Als bedrijven als Sie
mens en AEG Telefunken
voor VLP gaan kiezen, zou
VLP op de Europese markt
de winnaar kunnen worden.
Op de Japanse mai kt zal VHD
het wel winnen. Op de Ame
rikaanse markt zal de echte
strijd tussen RCA. VHD en
VLP woiden uitgevochten.
Juist op die markt heeft Phi
lips het voordeel van de snelle
start, doch RCA van de lage
prijs. De strijd is dus nog lang
niet beslist.
Het is intussen zeker dat er drie
systemen echt op de markt
gaan komen; in Europa mo
gelijk slechts twee. Voor de
consument zou het beter zijn
als er slechts één systeem zou
komen, want beeldplaten van
verschillende systemen zijn,
zoals gezegd, onderling niet
uitwisselbaar. Trouwens,
Amerikaanse platen zijn in
Europa niet bruikbaar, omdat
de twee werelddelen een ver
schillend televisiesysteem
hebben. Deze problemen be
heersen momenteel de soft
ware -markt. de markt van de
beeldplaat zelf. Op al die
problemen gaan we hier niet
in. het verhaal van de strijd
om de beeldplaat is al inge
wikkeld genoeg
Op de komende Firato zal er iets
van het strijdgewoel zichtbaar
worden, maar nog niet veel.
De beeldplaat komt immeis
op zijn vroegst over een of
twee jaar.
De beeldplaat kan alleen wor
den afgespeeld met behulp
van een nieuw apparaat: de
beeldplatehspeler. Die
beeldplatenspeler is via een
kabeltje verbonden met het
gewone televisietoestel. Zo
kunnen we op het televisie
toestel in huis films naar keu
ze. gekocht op de beeldplaat,
bekijken. Natuurlijk kunnen
er ook zaken worden gedaan
met de verkoop van de beeld
platen, maar voorlopig schit
tert er vooral goud voor de fa
brikanten van de beeldpla-
tenspeiers.
Uiteraard hebben alle elektro
nische bedrijven belangstel
ling om die nieuwe spullen te
gaan maken. Helaas schuilt er
een verraderlijk addertje on
der het gras. Er is namelijk
niet één beeldplaat uitgevon
den, maar zeker 1U of 20 ver
schillende. Al die uitvindin
gen zijn onderling verschil
lend en dat betekent dat de
beeldplaat, gemaakt voor het
ene systeem, niet afgespeeld
kan worden op een speler van
het andere systeem. Elk be
drijf dat een beeldplaat heeft
uitgevonden, probeert zijn
systéem tot het enig ware te
verklaren. Daarom is de strijd
om de beeldplaat in volle he
vigheid losgebarsten.
Produktie van beeldplaten bij RCA, uitvinder van het Selecta Vision Systeeem.
Sony alsnog voor de VHD zal
kiezen. In Japan wordt dui
delijk geprobeerd alle be
langrijke elektronische be
drijven voor de VHD te inte
resseren. waardoor Japan
mogelijk de wereldstandaard
zou kunnen bepalen. Het is in
dit verband belangrijk të de
verschillende dat er een com
pleet netwerk van relaties is
tussen de verschillende be
drijven. Soms is die relatie
zeer zakelijk (aandelen), zoals
tussen Matsushita en JVC en
tussen Sony en Sanyo.
In andere gevallen is er een fa
milierelatie. Zo is de echtge
note van de Matsushita-direc-
teur een zuster van de Sanyo-
topman. Overigens zijn er ook
relaties tussen bedrijven die
elkaar 11 ink beconcurreren,
want Philips en Matsushita
werken samen op het gebied
van halfgeleidertechniek en
vidiconbuizen.
Top of flop
Intussen is het nog lang niet ze
ker dat de beeldplaat zo n ge
weldig succes gaat worden.
Vaak wordt erop gewezen dat
het met waarschijnlijk is dal
iemand een beeldplaat met
een speelfilm meer dan een of
twee keer zal draaien. Mis
schien dat er wel een grote
markt is voor andeie beeld
platen. variërend van porno
totTeleaccurssussen. Het kan
ook zijn dat de kracht van de
beeldpjaat juist de extra mo
gelijkheden zijn: het stil
staande beeld en de vertraag
de en versnelde beweging en
het stereokanaal. De stil
staande heelden kunnen be
tekenen dat de beeldplaat
worden gebruikt als een ar
chief. Op éen beeldplaat kun
nen 54.000 beelden worden
vastgelegd, dat is de inhoud
van een complete encyclope
die.
Met de VLP en de VHD is het
mogelijk in een beeldplaat te
'bladeren Juist deze moge
lijkheid heeft de belangstel
ling van IBM gewekt, want de
beeldplaat zou wel eens het
geheugen van de toekomst
kunnen woiden. Het is mo-
gelnk om de jaarcorrespon-
dentie van niet al te giote be
drijven op eén plaat vast te
leggen. Het is dan wel belang
rijk dat men zelf een beeld
plaat kan beschrijven.
Op het ogenblik is dat nog
moeilijk, maar de Japanse
bedrijven Matsushita, Hitachi
en Toshiba hebben al zo n
plaat. De benodigde appara
tuur is nog erg duur en dus
voor de gewone consument
onbereikbaar. Over een paai;
jaar zullen er echter zeker
beeldplaten zijn, die we zelf
kunnen opnemen. De moge
lijkheid beelden versneld en
vertraagd weer te geven biedt
onder andere bij de analyfe
van bewegingen (sport) toe
passingen. Het stereokanaal
kan worden gebruikt om een
programma in twee talen op
éen plaat te zetten. Omdat
RCA al deze speciale moge-
lijkhedzn niet heeft, maakt
hun SelectaVisionsysteem
weinig kans als winnaar uit de
strijd tevoorschijn te ko-
VHD of VLP
De viaag wie wint. VHD of
VLP, zal mede door de markt-
■k Een serie van de nu
reeds uitgebrachte
beeldplaten, complete
hoofdfilms op de lang-
speler...
