Kolonel Gaddafi
wil einde aan
moordaanslagen
Dood premier Ohira stort
Japanse liberalen in crisis
VS: V-raad volgende week
over gijzeling hijeen
Sihanoek
stapt uit
de politiek
Ook Brits contingent
naarNieuwe Hebriden
tl
AL UW KLEURENFOTO'S
ONTWIKKELD EN AFGEDRUKT
Sipri-rapport:
"Militaire
uitgaven
rijzen
T
BUITENLAND
PAGINA 9
TOKIO (ANP) - De premier van Ja
pan, Masajoshi Oh'ra, is gisteren
in Tokio overleden. Ohira was 70
jaar.
De onverwachte dood van Ohira,
tien dagen voor de algemene ver
kiezingen, heeft de regerende Li
beraal-democratische Partij
(LDP) in een leiderschapscrisis
gestort. De partij beschikt niet
over een onomstreden 'kroon
prins' voor de opvolging van Ohi
ra. Politieke waarnemers ver
wachten nu een interne partij
strijd tussen de verschillende
fracties in de LDP om het leider
schap.
Ohira moest vorige maand ver
vroegde verkiezingen uitschrij
ven nadat zijn regering in het
parlement een nederlaag had ge
leden bij een vertrouwensvotum.
De LDP, die een zware stembus-
nederlaag heeft geleden in 1979,
beschikt over 248 van 511 zetels
in het Lagerhuis, en is afhanke
lijk van de steun van onafhanke
lijke conservatieve parlementa
riërs.
Binnen de partij werd Ohira's lei
derschap betwist door de ex-
premiers Takeo Fukuda en Ta-
keo Miki. Niettemin wordt alge
meen vei wacht dat de Liberaal
Democratische Partij, die sinds
de jaren vijftig aan de regering is,
ook na de verkiezingen van 22 ju
ni de grootste partij zal blijven.
De andere politieke partijen zijn
betrekkelijk klein. De grootste
partij dient dan een kandidaat
aan te wijzen voor het premier
schap, en die keuze wordt ter
goedkeuring voorgelegd aan bei
de Kamers van het parlement.
De secretaris van het kabinet, Ma
sajoshi Ito, zal intussen optreden
als waarnemend premier.
De Amerikaanse president Jimmy
Carter noemde de dood van Ohira
niet alleen een verlies voor Japan,
maar ook voor de Verenigde Sta
ten. Hij prees Ohira als een groot
staatsman en een zeer goede
vriend de Verenigde Staten.
Ohira behoorde al sinds de jaren
vijftig tot de leidende politici van
zijn land/ Hij is minister van bui
tenlandse zaken, handel en fina-
ciën geweest, voor hij in 1978
premier werd.
Ohira werd geborevu boerenzoon
op het eiland Shikoku, in het
westen van Japan. Voor de oorlog
werkte hij op het ministerie van
financiën, en tijdens de Tweede
Wereldoorlog was hi.i werkzaam
bij een Japanse economische
dienst in het bezette China. In
1952 werd Ohira in het Lagerhuis
gekozen. Grote invloed verwierf
hij als de rechterhand van pre
mier Hajato Ikeda in de jaren vijf
tig, de periode waarin de Japanse
economie een spectaculaire groei
doormaakte. Hij meende dat Ja
pan een levenskrachtige, econo
misch sterke democratie moest
opbouwen om het te kunnen op
nemen tegen de Chinese Volks
republiek. Hij streefde daarom
naar samenwerking met de so
cialistische oppositie. Dat stre
ven stuitte op verzet in de liberaal
democratische partij, en -Ohira
raakte tussen 1964 en 1967 op de
achtergrond. Tegen het eind van
de jaren zestig wist hij een poli
tieke terugkeer te bewerkstelli
gen. In 1972 werd hij minister van
buitenlandse zaken in het KA
BINET' Tanaka. In die functie
werkte hij aan normalisering van
de betrekkingen met China, wat
hem opnieuw op de vijandschap
van een fractie binnen de LDP
kwam te staan. Tijdens Ohira's"
ministerschap trok Tokio de er
kenning van Taiwan in, en wer
den diplomatieke betrekkingen
met Peking aangeknoopt De
handel tussen beide landen is
sindsdien sterk toegenomen.
Ohira heeft steeds consequent
vastgehouden aan het bondge
nootschap met de Verenigde Sta
ten, maar dat belette hem niet
voor Japan het recht op een eigen
buitenlandse politiek op te eisen.
Tijdens de oliecrisis van 1973
wekte hij irritaite in Washington
door zijn pro-Arabische politiek.
- Diezelfde afhankelijkheid van
Japan van buitenlandse energie
bronnen als in 1973 speelde Ohira
parten toen de Verenigde Staten
dit jaar aandrongen op sancties
tegen Iran, Japans grootste olie
leverancier. Hoewel hij altijd
prioriteit heeft gegeven aan het
bondgenootschap met Washing
ton streefde Ohira ook naar goede
betrekkingen met het andere
machtige buurland, de Sowjet-
Unie.
Óhira, die de bijnaam 'Otoh-Chan'
(papa) had gekregen, stond be
kend als een goedlachs man, en
als een tegelijkertijd flexibel en
taai politicus, die met veel geduld
wist te manoeuvreren. Ohira's ei
gen visie op de politiek: Een
staatsman moet een hart hebben
als Boeddha en handen als de
duivel".
Oslo met leden i
OSLO - De Iraanse minister van buitenlandse zaken Ghotbzadeh sprak gisteren i
Socialistische Internationale, onder wie PvdA-fractievoorzitter Joop den Uyl.
NEW YORK (AFP) - De Verenigde
Staten overwegen volgende
week een bijeenkomst van de
Veiligheidsraad over de kwestie
PEKING (AFP) Prins Norodom
Sihanoek heeft gisteren in een
telegram uit Pjongjang (Noord-
Korea) aan het kantoor van het
Franse persbureau AFP in Pe
king gezegd, dat hij alle politieke
activiteit zal staken.
Hgewezen staatshoman Cambodja
ijverde de laatste'tijd voor neu
tralisatie van Cambodja. Hij heeft
daarvoor onder meer Amerika en
Frankrijk bezocht, maar onvol
doende concrete steun gekregen.
Sihanoek werd in 1941, toen hij on
geveer twintig jaar was, koning
van Cambodja. In 1953 trad hij af
ten gunste van zijn vader, koning
Norodom Soeramarit. Sihanoek
bleeff-egeringsleider, eerst als
premier, daarna als staatshoofd.
In 1970 viel zijn regering door een
staatsgreep door generaal Lon
Nol, die met steun van Amerika
de republiek uitriep.
Sihanoek vestigde zich in Peking.
Na de val van het regime van Lon
Nol, in 1975, keerde de prins met
de Rode Khmers naar Phnom
Penh terug. Hij had als staats
hoofd echter totaal geen macht
meer en na een jaar trad hij af.
ARRESTATIEBEVEL - In Turijn
is een nieuw aanhoudingsbevel
uitgevaardigd tegen Marco Do-
nat-Cattin, een zoon van Carlo
Donat-Cattin die inmiddels ont
slag heeft genomen als onder-se
cretaris-generaal van de Chris
ten-Democratische partij. Dit is
gisteren in justitiële kringen ver-
De rechter van instructie zou tot
overtuiging zijn gekomen dat de
27-jarige Marco heeft deelgeno
men aan de moord op de Milane
se rechter Emilio Alessandrini,
die op 29 januari 1979 werd vef-
moord.
van de gegijzelden in Iran te vra
gen. Dit is gisteren in Ameri
kaanse kringen vernomen.
De Amerikaanse gedelegeerde bij
de Verenigde Naties verzocht gis
teren de voorzitter van de Veilig
heidsraad aan het Iran-dossier
van de raad de uitspraak van 24
mei van het Internationaal Ge$
rechtshof toe te voegen. Het hof
gelastte daarin ten tweede male
de vrijlating van de gegijzelden.
In kringen van de Amerikaanse
delegatie is vernomen dat deze
stap de inleiding kan betekenen
voor een verzoek om een nieuwe
bijeenkomst van de Veiligheids
raad over de Iraanse crisis. Deze
kwestie was voor het laatst op 13
januari in de raad aan de orde.
Ds eerste dag van het verblijf van
de Iraanse minister van buiten
landse zaken Ghotbzadeh in Oslo
heeft gisteren geen spectaculaire
ontwikkelingen te zien gegeven
in de kwestie van de Amerikaan
se gegijzelden.
De minister heeft gesprekken ge
had met Willy Brandt, voorzitter
van de Socialistische Internatio
nale Socialistischelnternationa-
le, en verscheidene andere ver-
scheideneandere socialistische
leiders. Het bureau van de Socia
listische Internationale vergadert
vandaag en morgen in de Noorse
hoofdstad.
Ghotbzadeh zou te verstaan heb
ben gegeven, dat de gijzelings
kwestie alleen in groter verband
kan worden opgelost.
De vroegere Amerikaanse minister
van justitie Ramsey Clark heeft
president Carter er gisteren van
beschuldigd te pogen een soort
"Big-Brother" regering te creë
ren door zijn voorkeur te geven
aan gerechtelijke vervolging van
Amerikanen, die zijn verbod op
reizen naar Iran negeren.
"Het spijt mij werkelijk te verne
men, dat Carter tot vervolging
zou kunnen willen overgaan", zo
zei Clark. "De president begrijpt
de eigen aard van het recht niet.
Hij poogt het te politiseren".
De ex-minister, die een der eersten
was die het nieuwe Iraanse be
wind na de val van de sjah steun
den, zei dat het reisverbod van
Carter naar zijn oordeel verkeerd
is. "Amerikanen verwachten
vrijheid", zo zei Clark. "Welke
vrije mensen zullen een regering
steunen, die ze laat weten, dat je
niet vrij kunt spreken, anderen
niet kunt ontmoeten, je kunt niet
Clark is van plan zaterdag naar de
Verenigde Staten terug te keren.
Onbekenden hebben de ohe-op-
slagplaats opgeblazen van een
spoorwegstation in de Iraanse
plaats Salmas, dicht bij de grens
met Turkije. De Iraanse radio
maakte geen melding van slacht
offers.
PARIJS (ANP) - De Libi
sche leider, kolonel Gad
dafi, heeft de "revolutio
naire comité's" gisteren
gevraagd alle "comman
do-operaties" in de wereld
te beëindigen. Gaddafi
deed de oproep in een uit
zending van radio Tripoli
die in Parijs werd opge
vangen.
Enkele uren eerder was het ultima
tum van de Libische leider afge
lopen tot terugkeer van Libiërs
uit het buitenland naar het land.
Gaddafi had gedreigd allen die
niet op het ultimatum reageerden
te laten elimineren.
Gaddafi riep de revolutionaire co
mité's op "slechts die verraders
om te brengen wier schuld door
een revolutionair tribunaal is
vastgesteld". "De geëmigreerde
Libiërs van wie zelfs zonder re
volutionair tribunaal is vastge
steld dat zij hebben samenge
werkt met Israëlische, Egypti
sche en Amerikaanse autoritei
ten zijn schuldig aan hoogver
raad en verdienen te worden ge
dood daar waar zij zich bevin
den", zo voegde Gaddafi eraan
toe.
aantal van de daders is niets be
kend.
Enige uren eerder was een andere
Libiër, de 33-jarige zakenman
Mohammed Bygte in Rome ge
wond door twee revolverschoten
van zijn 25-jarige landgenoot
Abdel Naby Shouti. Shouti
pleegde de aanslag toen hij in de
flat van het slachtoffer de maal
tijd met hem gebruikte. Bygte
verklaarde tegenover de politie
dat Shouti, die kort na zijn daad
werd gearresteerd, hem had ge
vraagd naar Libië terug te keren
en vervolgens was gaan schieten.
De aanslagen in Rome en Milaan
vonden plaats enkele uren na af
loop van het ultimatum van Gad
dafi tot terugkeer van Libiërs in
het buitenland naar hun land.
Zogenaamde "revolutionaire comi
té's" hadden al eerder de jacht
geopend op buiten hun vader
land levende Libiërs. Intussen
zijn in Rome, Bonn, Londen,
Athene en Beiroet al negen Li
biërs door aanslagen om het le
ven gekomen. In de meeste ge
vallen gaat het om zakenlieden.
Bescherming
In Italië woont vermoedelijk de
grootste kolonie Libiërs. Zo'n
drieduizend Libische staatsbur
gers hebben zich in dat land ge
vestigd. Alleen al in Rome zijn er
830 officieel geregistreerd. Veel
Libiërs hebben al om politiebe
scherming gevraagd, maar de
Italiaanse politie heeft verklaard
die niet te kunnen garanderen in
verband met hun grote aantal.
Velen zijn uit angst voor aansla
gen ondergedoken.
De Britse politie heeft intussen
maatregelen genomen ter be
scherming van in het verenigd
koninkrijk levende Libiërs, zo is
gisteren van de zijde van Scot
land Yard meegedeeld. De maat
regelen waren genomen in ver
band met het aflopende ultima
tum van de Libische leider, aldus
de Britse politie, die geen nadere
bijzonderheden wilde geven.
In Londen hebben gisteren veertig
gemaskerde mensen voor het Li
bische Volk^bureau (ambassade)
tegen het bewind van kolonel
Gaddafi gedemonstreerd.
Aanslagen
zetsstrijders. Deze vernielden In het station van Milaan is gister-
onlangs een deel van het traject.
De verbinding is belangrijk voor
Iran, dat bezig is nieuwe aan
voerlijnen voor zijn import te
zoeken in het licht van de econo
mische sancties door het Westen.
middag een Libische zakenman
doodgeschoten, zo heeft de poli
tie bekendgemaakt. Het slachtof
fer, de 56-jarige Azedin Lahderi,
werd getroffen door vijf revolver
schoten. Over de identiteit en het
LONDEN (DPA/Reuter) - De Brit
se regering heeft gistermiddag in
het Lagerhuis bekendgemaakt
ADVERTENTIE
GIMTIS!
Het duurste van fotograferen is ontwikkelen
en afdrukken. Voor 12 kleurenfoto's-betaalt u al
gauw f 15,- en voor 24 kleurenfoto's zo'n f 24,-.
Uitgerekend die kosten neemt Scottex nu
voor z'n rekening. Let op de Scottex fotozegels en
informatie op de volgende verpakkingen:
Scottex tissue toiletpapier.
Fnsgeurend, sterk en zacht in wit en fraaie kleuren.
Scottex tissue huishoudrollen decor.
Sterk, super-absorberend, met rode of groene
appeltjes decoratie.
Scottex tissue zakdoekjes.
4-Lagen zachtheid. In handige 10x10 verpakking.
Let dus op Scottex.Mct fotozcgcls!
een compagnie mariniers
1 de hoofdstad Villa van de
Nieuwe Hebriden, een eilanden
groep in de Stille Oceaan, zal
worden gezonden. Frankrijk, dat
samen met Engeland de verant
woordelijkheid draagt voor dit
enige land onder gezamenlijk
beheer ter wereld, heeft al een
contingent politie naar villa ge
stuurd.
Me eilanden dreigt een burgeroor
log omdat opstandige inboorlin
gen van het grootste en rijkste
eiland van het gebied, Espiritu
Santo, de macht hebben gegre
pen. De onrust is inmiddels naar
het eiland Tanna overgeslagen.
Daar werd dinsdagavond een po
liticus van de oppositie, Alexia
Yolou, gedood.
Franse functionarissen hebben gis
teren in Parijs verklaard dat de
twee pelotons oproerpolitie die
vanuit Nieuw Caledonië naar de
onrustige Nieuwe Hebriden zijn
overgevlogen, daar de taken
moeten overnemen van de plaat
selijke politie die de dinsdag uit
gebroken opstand op Tanna moet
neerslaan.
Een poging van de opstandelingen
om het vliegveld onbruikbaar te
maken door de landingsbaan op
te blazen, werd verijdeld door re
geringsgezinde burgers.
Veel opstandelingen op Tanna zijn
lid van de Kapiel-beweging, een
organisatie die streeft naar af
scheiding van het eiland bij de
onafhankelijkheid van de Nieu
we Hebriden, die op 30 juli ingaat.
DEN HAAG (ANP) - De wereld
heeft in 1979 bijna 950 miljard
gulden uitgegeven aan wa
pens en de begrotingscijfers
duiden op een versnelde stij
ging in de nabije toekomst.
De politiek van de Verenigde
Naties om van de jaren zeven
tig het ontwapeningsdecen-
nium te maken en daaruit
vrijkomende gelden aan ont
wikkelingshulp te besteden is
op totaal niets uitgelopen. De
stijging van de militaire uit
gaven heeft zich versneld
voortgezet en de besnoeiin
gen op ontwikkelingshulp
zijn onheilspellend. Voorts is
de wapenhandel, vooral met
de derde wereld, explosief
toegenomen in de afgelopen
tien jaar.
Dit zijn de voornaamste vast
stellingen in het Sipri-jaar- j
boek 1980 dat vandaag is uit
gekomen. Sipri, het Interna
tionaal Instituut voor Vre
desonderzoek in Stockholm,
geeft jaarlijks een xuit met
gegevens over militaire uit
gaven in de wereld. Het Ne
derlands instituut voor v
desvraagstukken (NIW)
maakte van dit jongste Sipri-
jaarboek een verkorte Ne
derlandse versie onder de ti
tel "Wapenfeiten 1980".
In veel gevallen wordt volgens
Sipri besloten tot een verho
ging van de militaire uitgaven
zonder dat eerst is onderzocht
waaraan het geld moet wor
den besteed. En dat terwijl
soms het antwoord op een
vergroting van de dreiging
goedkoper is dan die vergro
ting zelf. Als voorbeeld noemt
Sipri het anti-tankwapen dat
veel goedkoper is dan een
tank. Bij het beslissen over
een verhoging wordt vaak
met cijfers geschermd die
moeilijk zijn te beoordelen
wegens de verschillende
prijsstructuren in landen. Zo
berekent de Amerikaanse in
lichtingendienst CIA de de
fensie-uitgaven van de Sow-
jet-Unie met Amerikaanse
kostencijfers in Amerikaanse
dollars. Volgens Sipri zijn de
ze schattingen veel te hoog,
maar het onderzoeksinstituut
gelooft evenmin dat de offi
ciële - aanzienlijk lagere -
Russische gegevens juist zijn.
Sipri zegt dat de ontwikkeling
van de arme landen ernstig
wordt vertraagd door de grote
bedragen die aan wapens
worden uitgegeven. Om een
verandering in de huidige in
ternationale economische or
de te verwezenlijken - een
grote wens van de Derde We
reld - is ook ontwapening no
dig.
De Verenigde Staten zijn met
een aandeel van 43 procent de
grootste exporteur van zware
wapens naar de Derde We
reld. De Sowjet-Unie neemt
27 procent voor haar reke
ning. Frankrijks aandeel in de
wapenhandel is in de jaren
zeventig flink toegenomen en
met een aandeel van 10 pro
cent is het de derde wapen
exporteur geworden.
Nederland neemt op de lijst van
exporteurs van zware wapens
naar de Derde tyeréT NE
GENDE PLAATS Ih Dez
hoge plaats is te wijten aan de
export van Fokker F-27 en F
28 vliegtuigen. De Neder
landse overheid zegt dat dit
niet uitvoer van dodelijk r
teriaal is, maar Sipri vindt dat
deze uitvoer r.et als die var
Canada, Zwitserland ei
Zweden bijdraagt tot de we
reldomvattende militarise
ring.
