De radeloosheid van de
FNV en het
optimisme in de PvdA
Blik in de weekbladen
MSEVIERS
Maandag 2 juni 18.15 uur. Het parkeerterrein van het
hoofdkantoor van de Federatie Nederlandse Vak
beweging aan het Amsterdamse Plein 40-45 ligt er
verlaten bij. Een enkele Opel Ascona verraadt de
aanwezigheid van een handjevol bondsbestuur-
ders. De vakbondstop beweegt zich immers in den
lande voort in dezelfde vierwieler als Jan Modaal,
aan wie een groot deel van de vergadertijd in het
gebouw placht te worden besteed.
Het kwartier daaróp krijgen de Ascona's gezelschap van een meer
uiteenlopend wagenpark. De federatieraad, het hoogste be
stuursorgaan van de FNV heeft die dag vergaderd. Een goede
gelegenheid voor weer eens een ontmoeting met de heren so
ciaal-economisch redacteuren van de media.
In de lift naar boven viert meligheid in het gezelschap van opge
trommelde journalisten de boventoon.
"Wat zou er in vredesnaam nog te vertellen zijn" is de centrale
vraag. Weinig nieuws zo wordt op voorhand vastgesteld. In de
meeste bedrijven is nauwelijks een cao-gesprek gaande. Bij
Hoogovens, Unilever en Vredestein ligt een aanbod van de direc
tie op tafel, maar daar moeten de leden zich nog over uitspreken.
Op centraal niveau wordt met de werkgevers niet gebabbeld en
ook bij het overleg in de Sociaal Economische Raad staat de
conversatie op wezenlijke punten op een laag pitje. Weinig te
beleven dus. Afwachten maar.
Een schokkend verhaal blijken de boven verzamelde heren Kok,
Spit en Drabbe inderdaad niet kwijt te willen. Er is een reactie op
minister De Ruiter's voorontwerp van wet op de rechtshulp, er
wordt druk overlegd over een statuut voor de redactie van de
vakbondsbladen en verder blijkt er die 'dag wat gepraat over
vertegenwoordigingen van de FNV in de internationale vakbe
weging.
Natuurlijk is er ook uitvoerig
gesproken over de econo-
mendiscussie die op het
ogenblik de federatie in haar
ban houdt en standpunten
formuleert over hete hangij
zers als de keuze "behoud van
koopkracht" of "behoud van
werk". De gemoederen over
dat onderwerp zijn intern
echter nog dermate verhit,
dat antwoorden van de top
over die kwestie nog maar
even uit moeten blijven.
Zoals bij ❖eel van dat soort bij
eenkomsten, wacht iedereen
gespannen af wat de rond
vraag zal brengen. En ver
draaid, tijdens dat onderdeel
blijkt een aantal opvallende
uitspraken op te tekenen.
Ten eerste is daar optimisme:
met klem wijst voorzitter
Wim Kok elke suggestie van
de hand dat de werknemers
bij de eerdergenoemde drie
bedrijven het cao-aanbod
zullen accepteren. Er is wel
iswaar sprake van een volle
dig herstel van de automati
sche vergoeding voor geste
gen prijzen, de prijscompen
satie, er is hier en daar ook
nog wat extra loonstijging,
maar van verkorting van de
werktijd is geen sprake.
Géén rechtvaardiger verdeling
van werk en dus geen solida
riteit met de werklozen, zoals
Kok het formuleert. Dat is
onaanvaardbaar voor de FNV
en niet alleen voor de top,
maar ook voor de leden, daar
is Kok zeker van.
Spit, Kok en Drabbe: rammelende dialoog met achterban.
Door
Ton van Brussel
Volgende wapenfeit: uit een
moeizaam en omzichtig be
toog van de FNV-voorzitter
wordt duidelijk dat het mo
gelijk zou moeten zijn dat de
overheid gelden uit het
werkloosheidsfonds aan
wendt om minder draag
krachtige bedrijven te helpen
in hun eventuele streven naar
die arbeidstijdverkorting.
Korter werken, betekent bij
een gelijkblijvende produk-
tie, meer arbeidsplaatsen en
dat betekent een groei van de
personeelslasten voor het be
drijf. "De meeste bedrijven
kunnen dat best opbrengen",
zo voegt Kok snel aan zijn
verhaal toe, "maar er zijn ook
bedrijven die dat niet kunnen
betalen. De overheid kan dan
bijspringen, met geld dat an
ders aan werklozen moet
worden betaald via een uitke
ring".
Handzaam
De opvattingen van Kok over
zijn overheidsbijdrage heb
ben nog geen reactie uitge
lokt in het onder de last van
het bezuinigingsdebat voort
sukkelende parlement. Alle
tijd dus voor de FNV om het
idee daartoe wat nader uit te
werken en in de handzame
vorm van een afgewogen
voorstel te presenteren. Een
aardig voorstel blijft het. No
dig ook, zoals uit de minder
voorzichtige uitlatingen van
FNV-bestuurder Cees Schel
ling in een later stadium
blijkt; "zo rooskleurig is de
winstpositie van de Neder
landse bedrijven nou ook
weer niet".
Het optimisme van Kok over de
houding van de achterban
blijkt inmiddels zonder
grond. Bij Hoogovens is een
cao goedgekeurd, zonder
zicht op de fel begeerde en
door tal van medici en ge
dragswetenschappers be
pleitte vijfploegendienst. Po
pulair gezegd willen de leden
daar "poen zien" en de gebo
den prijscompensatie bleek
een ruimschoots voldoende
kolfje naar hun hand.
In andere bedrijfstakken dreigt
de "prijscompensatiefuik"
van de werkgevers al even
zeer succesvol. Een aanmer
kelijk goedkoper en makke
lijker uit te voeren aanbod
dan die lastige arbeidstijd
verkorting. En bovendien: als
het even meezit is er straks in
1981 toch weer een loonmaat
regel om de grootste klappen
op te vangen.
Portemonnee
Als zo veel eerder faalt weder
om het in het federatiebe
stuur uitgedokterde arbeids
voorwaardenbeleid. Solidari
teit best, maar niet via de por
temonnee, lijkt het credo bij
de leden. De aanslag van het
boodschappenkarretje op de
huishoudportemonnee valt
de laatste tijd per slot van re
kening fors uit. Daar moet
eerst maar eens wat aan ge
beuren.
Voor de zoveelste keer spreekt
de FNV top een taal waarin de
achterban zich niet kan virt-
den. Zijn de bondsbestuur-
ders hun tijd in theorie na
tuurlijk helemaal niet ver
vooruit, in de praktijk blijkt
dat wel het geval. Werkloos
heid blijft iets wat alleen de
buurman overkomt. De
slecht uitgelegde loonmaat
regel, maakt het de leden
moeilijk veel verder te kijken
dan hun neus lang is.
Maar minister Albeda heeft er al
tegen gewaarschuwd.. Wordt
het beeld van het cao-overleg
in de bedrijven al te veel be
paald door afspraken die
voorzien in grote Joonstijgin
gen, dan is aan een nieuwe
loonmaatregel niet te ontko
men. Die waarschuwing van
de minister en ook van de
FNV-top wordt nu in de wind
geslagen. Het FNV-kader ziet
noodgedwongen toe, hoe de
leden zichzelf buiten spel zet
ten.
Klappen
In politiek Den Haag vallen in
middels rake klappen. De
handhaving van de koop
kracht is nog niet gesneuveld
of een dag later gaat het mes
in de zo zorgvuldig bewaakte
sociale uitkering. Uitlatingen
van de financiële bewinds
man Van der Stee en van
teamleider Van Agt laten aan
duidelijkheid weinig te wen
sen over. Het is geen kwestie
meer van een stapje terug, het
is achteruit hollen geblazen;
waarheen is onduidelijk.
In zo'n klimaat van crisissferen
rond uiteenlopende agenda
punten in het kabinetsberaad
(aardgas, rente-aftrek, voor
jaarsnota over de stand van
zaken rond de lopende begro
eting, wel of niet korten op de
uitkeringen) van verdeeld
heid binnen de FNV-top en
een rammelende dialoog met
de achterban, in dat klimaat
heeft de PvdA deze week het
ontwerp verkiezingsprogram
uitgebracht.
Levert dat stuk nu nog iets op
dat lijkt op een ei van Colum
bus? Het ziet er niet naar uit.
Een ambitieus plan voor
werkgelegenheid. Uitgangs
punt is het handhaven van
koopkracht voor sociale uit
keringen en inkomens tot het
veelbesproken modale ni
veau (f32.000). Kosten vijf
miljard in de periode tot 1985.
Dat geld moet op tafel komen
door alle inkomens boven die
f 32.000 bij elkaar 3,8% te laten
zakken. En dat natuurlijk
volgens het socialistische
verdeelprincipe van wie het
meest heeft, levert het meest
Op de departementen wordt in
die zelfde periode nog eens
7,5 miljard bezuinigd, want
niet alleen de inkomensposi
tie van de laagstbetaalden
moet veilig gesteld," maar er
moeten ook nog eens 300.000
nieuwe banen bijkomen. De
helft om precies te zijn, moet
komen bij de overheid of aan
verwante diensten. En die
uitbreiding levert dan in een
andere sector nog eens veer
tigduizend arbeidsplaatsen
op.
Om dat alles te laten lukken,
moet nic+ alleen aan voor
noemde factoren worden
voldaan. Nee, er is dan ook
nog een groei van de econo
mie van twee procent nodig.
Over die voorwaarde kan alleen
heel pessimistisch worden
gedaan. In de ook deze week
beschikbaar gekomen, door-,
gaans betrouwbare cijfers
van de Europese Commissie,
het bestuur van de EG, is voor
dit jaar een economische
groei van maximaal 0,6%
voorzien. En die schatting ligt
echt aan de hoge kant, want
laten we wel wezen, met veel
bedrijven gaat het verre van
goed.
Gekrakeel
van olie producerendé landen
niet vergeten worden. Er is
geen enkele reden om aan te
nemen dat tot 1985 niet op
nieuw forse stijgingen van de
olieprijzen aan de orde zullen
zijn. En die verhogingen be
tekenen een aanzienlijke aan
slag op juist die in de visie van
de PvdA zo gewenste econo
mische groei. Wellicht kan
het binnenlands verbruik van
olie wat verder worden terug
gedrongen. Het partijpro
gram lijkt een lans te breken
voor het recente advies van de
OESO om het aardgas sneller
op te maken. Of dut allemaal
lukt moet afgewacht worden.
Het terugdringen van de werk
loosheid tot 150.000 in 1985.
Een nobel streven dat sterk
doet denken aan de wensen
van het met Bestek'81 aange
treden kabinet Van Agt. Juist
het falen van dat Bestekbe-
leid betekent een niet te on
derschatten bedreiging voor
het PvdA-plan. Mocht dat
plan ooit doordringen tot een
regeringsverklaring van een
nieuw kabinet, dan is er de
grote kans dat de op te vangen
erfenis van het zittende kabi
net, een snelle uitvoering in
de weg staat.
Van der Stee wil tenslotte vol
gendjaar zes miljard bezuini
gen, maar heeft nog geen idee
hoe dat moet. Van Andriessen
kan veel gezegd worden,
maar hij had die ideeën wel en
moest desalniettemin mis
lukken. Een volgend kabinet
zou wel, eens met een forse re
kening van Van Agt kunnen
komen te zitten, en voor dat
zo'n last is afbetaald, heeft
Nederland er ongetwijfeld al
weer heel wat werklozen bij.
De bomen groeien dus toch niet
tot in de hemel, zo weten we al
enige tijd. Maar hoe ze het
beste gesnoeid moeten wor
den om weer levensvatbaar te
worden; wie dat weet moet
het maar eens gauw komen
vertellen.
Voetbalen Italië. Voetbal in de opi
niebladen. Ruud Krol poseert in
het shirtje van zijn nieuwe club
Vancouver Whitecaps voor de
Haagse Post, terwijl de gebroe
ders Van de Kerkhof ons op de
omslag van De Tijd toelachen.
Volgens het blad is de beroemd
ste voetbaltweeling buiten Eind
hoven weinig populair, maar
eenmaal in het oranje tricot zijn
alle zonden vergeven. "Haze
windhonden", zegt bondscoach
Zwartkruis en Van Hanegem
vraagt zich af: "Irriteren ze?
Maar dan moet je wel afvragen
waardóór. Ze irriteren vooral
omdat ze de ander de baas zijn".
Uit de extreem-rechtse Nationale
Centrum Partij, waar Vrij Ne
derland enkele maanden geleden
uitgebreid over berichtte, blijkt
nu de Centrum Partij te zijn ont
staan. zelfverzekerdheid valt
voorman Hans Janmaat (politi
coloog) niet te ontzeggen. Staats
secretaris Haars is de club vol
gens hem
"méér dan dankbaar".
Want "onze opstelling heeft het
Haars mogelijk gemaakt de
wetswijzigingen met betrek
king tot de illegalen die in de
kerken verblijven, door te
drukken".
Stokpaardjes zijn de
gastarbeiders en misbruik van de
sociale voorzieningen. Niets
5 dus.
renWij willen ook inzicht
krijgen in de problemen van de
maatschappij", zeggen de stu
denten aan de landbouwhoge
school, aldaar.
Ter linkerzijde signaleert De Tijd
dat de studenten zich weer roe
ren. "De jongens uit de provincie
lopen voorop", had het Amster
damse studentenblad Folia Civi-
tatis gemeld en De Tijd reisde
dan ook af naar Wageningen.
"Onze docenten zouden eens
moeten begrijpen dat wij met
onze studie niet alleen techni
sche vaardigheden willen le
'De laatste der Ajacieden' is de wei
nig originele titel die de Haagse
Post voor het interview met de
vertrekkende Ruud Krol heeft
bedacht. Over dat vertrek: "Ik
moest gewoon iets anders, naar
een andere club, om weer een
bepaalde kick te krijgen".
HP geeft ook een analyse rond de
gang van zaken in de PvdA bij het
vaststellen van het verkiezings
program. Jqop den Uyl heeft ge
wonnen en voorzitter Max van
den Berg wil hem wel steunen,
"maar dat mag niet ten koste
gaan van zijn radicale image".
Hij beseft bovendien dat zijn po
litieke carrière niet alleen afhan
kelijk kan zijn van het 'basisti-
sche' element in de PvdA, maar
ook van het respect bij zijn aan
vankelijke politieke tegenstan
ders in het 'Haagse circuit'.
Eén van de vertegenwoordigers uit
die eerste groep, Piet Reckman
zegt in HP's Weekboek dat Max
het door hem gewenste afschud
van de NAVO "als voorzitter
misschien harder had moeten
verdedigen". Volgens Reckman
rekent Van den Berg er echter
ook op dat de partij dit op het
komende congres wel voor hem
zal klaren.
Post was verder vol ver
wachting naar het congres van de
CPN getogen omdat het met die
stromen kritiek wel spannend
zou worden. Maar dat viel tegen.
un
VRU NEDERLAND
Behalve veel aandacht voor de Par
tij van de Arbeid ook een verhaal
in Vrij Nederland over de
problemen in de Engelse zuster
partij. De angsten van de rech
tervleugel voor een coup van
links onder aanvoering van
Net als de Haagse Post was Vrij
Nederland aanwezig op het con
gres van de CPN. In tegenstelling
tot HP merkte het blad wel iets
"van de ontworsteling aan de
politieke ijstijd". Met kamera
den uit Cuba en de Sowjet-Unie
op de tribune vroegen homosek
suelen aandacht voor hun dis
criminatie. Vrij Nederland noemt
dat heel bijzonder.
Lezenswaardig is het interview dat
Bibeb had met de professor Henk
van Maarseveen, die "anarchis
me hartstikke leuk" vindt. De
enige beweging van de laatste ja
ren die hij echt belangrijk acht is
het feminisme. "Dat het steeds
vaker voorkomt dat vrouwen
een briefje achterlaten; ik ben er
van door met de kinderen. Ik
vind dat fantastisch. Vroeger
deden de kerels dat."
hervormd
nederlahd
Sacharov dat boycot van de
Olympische Spelen een vereiste
is. 'Tedere toeschouwer of atleet
die naar de Olympische Spelen
komt, steunt indirect het mili-
tairistische beleid van de Sow-
jets". Het anti-Amerikani-.me bij
sommige West-Europese intelli
gentsia acht hij "schadelijk".
De Telegraaf lijkt dan df jacht op
PvdA-politicus Jan Pronk voor
lopig' gesloten te hebben. Else
vier neemt nu het heft in handen.
Met zijn baan bij de Unctad gaat
Pronk volgens EM een slordige
140.000 dollar per jaar (belasting
vrij) verdienen. "Voor socialisti
sche normen asociaal", meent
het blad. 'Arme landen maken
Jan Pronk rijk', luidt de kop bo
ven het artikel dan ook.
Tot een regeringscrisis zal het abor
tuswetsontwerp niet leiden, maar
de Tweede Kamer zal het niet ac
cepteren. vermoedt Elsevier.
Noch de WD BOCh het CDA /iin
onverdeeld enthousiast. Liberaal
Dees: "Aan het sluiten van com
promissen kan je niet ontkomen.
Maar we hebben principes".
Peter Meijer (aftredend voorzitter
van het Palestina Comité) en de
heer Levisson (voormalig hoofd
van het Centrum voor Informatie
en Documentatie Israi-1) praten
met elkaar over de proolemen m
het Midden-Oosten. Een uit
zichtloze discussie of zoals Levis
son het formuleert "Het
probleem is niet wie gelijk heeft,
maar dat beiden gelijk hebben."
Hij verwijt de PLO nooit in de
richting van een compromis te
hebben gezocht. Meijer is het
daarmee niet eens.
Ons aller welzijn wordt zoals altijd
weer breed uitgemeten in de ko
lommen van Hervormd Neder
land. Zo mag Ria van Pelt van dc
stichting Los Vast praten over dc
voordelen van het alleen-zijn.
"Je kunt je eigen tijd indelen, je
hebt je eigen geld, er is de moge
lijkheid veelsoortige relaties
aan te knopen". Publiciste Jo
hanna Fortuin heift haar artike
len over onder meer sterven ge
bundeld en praat naar aanleiding
daarvan met HN. Ook de dood
heeft zijn voordelen: Als nabe
staande ga je intensiever leven.
Landschappen en muziek maak
ten meer indruk op me en je kunt
zelfs ervaringen krijgen die
grenzen aan mystiek". Tel uit je
BART JUNGMAN
