[VPRO dompelt
zich in crisis
MAANDAG 9 JUNI 1980
Johan van Nieuwenhuizen heeft
achttien gedichten van Chris
tian Morgenstern vertaald.
Morgenstern leefde van 1871
tot 1914.In .De Knie en Ande
re Gedichten van Christian
Morgenstern(Uitgeverij
Kwadraat, Vianenstaan de
oorspronkelijke gedichten
naast de vertalingen afge
drukt. Een sportief gebaar. De
keuze, schrijft Johan van
Nieuwenhuizen in de inlei
ding, „is nagenoeg willekeu
rig". In de Universiteits
bibliotheek heb ik twee voor
gangers-vertalers van Mor
gensterns gedichten gevon
den: Hermien Manger en
Ernst van Altena. In Rand
figurennam Ernst van Alte
na 22 vertalingen op, en Her
mien Manger sprong het
minst zuinig met haar krach
ten om: zij vertaalde 193 ge
dichten van Morgenstern in
vier verschillende bundeltjes
in de serie ,f.achende Wijs
heid".
Een knie
Drie gedichten zijn door hen alle
drie vertaald: ,Das Mond-
schaf', ,Dcls Knie", en ,J3im,
Bam, Bum". Omdat de
nieuwste poging ,De knie en
andere gedichten" heet, laat
ik hier nu eerst ,Das Knie"
van Morgenstern volgen, met
de vertalingen van achter
eenvolgens Johan van Nieu
wenhuizen, Ernst van Altena,
Hermien Manger en een po
ging van eigen hand.
„Ein Knie geht einsam durch
die Welt. Es ist ein Knie, sonst
nichts! Es ist kein Bauml Es
ist kein Zelt! Es ist ein Knie,
sonst nichts.
Im Kriege ward einmal ein
Mann erschossen um und urn.
Das Knie allein blieb unver-
letzt als waers ein Heilig-
tum.
Seitdem gehts einsam durch die
Welt. Es ist ein Knie, sonst
nichts. Es ist kein Baum, es ist
Geen tent
De letterlijke vertaling
luidt:
,J£en knie gaat eenzaam door de
wereld. Het is een knie, meer
niet! Het is geen boom! Het is
geen tent! Het is een knie,
meer niet.
In de oorlog werd eens een man
van alle kanten doodgescho
ten Alleen de knie bleef onge
deerd. als ware het 'n heilig
dom.
Sindsdien gaat hij
door de wereld. Het is ee
knie, meer niet. Het is gee
boom, het is geen tent. Het i
een knie, meer niet".
DE KNIE (Van Nieuwenhui
zen)
,J£en knie loopt eenzaam over
straat. Het is een knie - meer
niet! Het is geen boom, is geen
granaat. Het is een knie - niet
In d'oorlog werd een man aan 't
slot van top tot teen doorzeefd.
Alleen een knie bleef buiten
schot - vandaar dat die nog
leeft
En eenzaam voortgaat over
Uil
i
J
AMSTERDAM (GPD) - De VPRO heeft zijn crisis eindelijk
te pakken. De unieke saamhorigheid tussen de vereni
ging (ledenraad) en het programmabedrijf waarmee in
1968 het tweede leven van de VPRO begon, stond al een
j tijdje op instorten. Het was nog de schijn van redelijkheid
j en democratie die het uit stencilpapier opgebouwde sys-
teem overeind hield.
Jilaar de jaren zestig liggen zo langzamerhand definitief
achter ons en de ledenraad besloot zaterdag in meerder-
heid (27 tegen 24 stemmen, met zes onthoudingen) de
indertijd aan de programmamakers gegunde vrijheid te-
j rug te draaien.
Een meerderheid van het bestuur
trad na dit besluit af, terwijl de
gedoodverfde nieuwe- voorzitter
I De Jager zijn kandidatuur op-
I schortte, evenals een ander kan
didaat-bestuurslid.
De drie VPRO-directeuren, allen
veteranen uit de jarën zestig, 'za-
gen het met verbijstering en te-
f leurstelling gebeuren. Directeur
algemene zaken Frans de Smit:
„De uitspraak van de ledenraad is
uit te leggen als een afwijzing van
de bevoegdheidsverdeling die
zich de afgelopen tien jaar ont
wikkeld heeft
.ï.Nog in de ochtenduren had de le
denraad niet meer dan een half
- - uur nodig om vast te stellen dat
de VPRO in 1982 B-omroep
moest zijn. Een tamelijk ingrij-
v pend besluit, waar niet alleen
,h, veel geld (bijna vier miljoen),
maar ook heel erg veel creativiteit
en inventiviteit voor nodig is.
Tenslotte zijn het, indachtig de
VPRO-doctrine, de programma s
die de identiteit moeten uitdra
gen en de identiteit moet op haar
beurt weer leden trekken. Een
J®* half uur was er voor nodig om de
medewerkers die verantwoorde-
|g., lijkheid toe te vertrouwen,
aa
jÉffiDe vraag die een paar uur later tot
jjgg de verwachte crisis aanleiding
gaf, heeft alles met dat vertrou-
ajjjk; wen te maken. Mag het bedrijf, en
in het bijzonder mogen de radio-
en televisiedirecteuren in laatste
instantie het programmabeleid
;J:. vaststellen, of is dat een taak van
het bestuur. Sinds 1968 waren dat
v£*> de directeuren, weliswaar in
overleg met dat bestuur. De le-
depraad delibreerde zwaarmoe-
dig over een statutenwijziging,
••4- die in gang was gezet om de in-
HSp* dertijd verworven rechten van
4K het bedrijf definitief vast te leg-
nbS. ëen-
yipe tekst die als struikelblok fun-
geerde, is niet eens zo revolutio
ns^ nair: „Wat de beleidvoornemens
j-gg betreft, het bestuur beperkt zich
tot het beoordelen van wat het
van het bedrijf krijgt aangebo-
den; het bestuur kan met name
'M.- geen programmasoorten, doel-
■=5* groepen en aandachtsgebieden
voorschrijven,,die niet door het
bedrijf als reële mogelijkheden
zijn gepresenteerd
Even tevoren was gebleken dat een
ander beginsel wèl door de leden-
raads-beugel kon. Het beginsel
dat het bestuur niet in de lopende
programmering ingrijpt, zich niet
bemoeit met de uitvoering van
het beleid, en geen programma s
kan voorschrijven.
Het aftreden van voorzitter Laus,
anderhalve maand geleden be
kendgemaakt, heeft duidelijke
relaties met de bestuurscrisis.
Afgezien van de motieven in de
persoonlijke sfeer, vond Laus het
na vier jaar voorzitterschap zon
der werkelijk contact met de ver
eniging VPRO welletjes. De reali
teit van de VPRO-democratie is
dat een honderdtal medewerkers
in meer en mindere samenspraak
met een honderdtal leden de
identiteit, programmering en
toekomst van de VPRO bedisselt.
Van een werkelijke achterban
onder de 185.000 leden is geen
sprake. De ruim honderd actieve
leden, verzameld in en rond de
ledenraad, verwijten het bedrijf
geen gehoor te willen geven aan
wat in de vereniging leeft. Het
bedrijf verwijt de honderd leden
zich aan te matigende vereniging
te vertegenwoordigen, in die
overtuiging gesterkt door de
problemen die jaarlijks terugke
ren bij het op sterkte brengen van
de ledenraad.
Bedroevend
Ex-voorr.itter Laus zei het nog in
zijn afscheidsrede: „Laten we wel
zijn: de opkomst in de districten
is bedroevend, het vergader- en
stencilwezen heeft ongekende
vormen aangenomen en de hoe
veelheid tijd en energie die in de
VPRO-vefeniging wordt geïn
vesteerd, staat wel in een heel
schril contrast met het aantal le
den dat actief is in de vereniging.
Zo n 115 van de 185 leden, en dat
alles kost maar liefst zeven en een
halve ton per jaar
Laus vroeg zich dan ook in gemoe-
de af of het verenigingsmodel wel
het geëigende middel is om tot
een vruchtbare wisselwerking
tussen medium en achterban te
komen. Geheel voor eigen reke
ning had hij de ledenraad graag
de uitspraak willen ontfutselen
dat het de hoogste tijd is om een
straat. Het is een knie - niet
meer! Het is geen boom, is
geen granaat. Het is een knie-
niet
DE KNIE (Van Altena)
„Een knie loopt eenzaam door
het land, het is een knie... meer
niet. Het is geen firmament,
geen plant, het is een knie...
r niet.
In de oorlog werd een man door
zeefd door de artillerie. Alleen
zijn knie bleef ongedeerd als
i relikwie.
En sindsdien zwerft die door het
land, het is een knie... meer
niet. Het is geen firmament,
geen plant, het is een knie...
r niet".
DE KNIE (Hermien Man
ger)
„Een knie loop t eenzaam over de
aard. Het is een knie, meer
niet! Het is geen boom, het is
geen paard! Het is een knie,
r niet.
In de oorlog viel er
door kogels om en om. Alleen
de knie bleef ongedeerd - als
een soort heiligdom.
Sinds loopt hij eenzaam over de
aard. Het is een knie,
niet. Het is geen boom, het is
geen paard. Het is een knie,
meer niet".
DE KNIE (Scheepmaker)
„Een knie trekt schuw de wereld
door. Het is een knie, meer
niet! Het is geen boom! En
geen kantoor! Het is een knie,
meer niet.
Eens werd een man in oorlogs
tijd getroffen door een bom.
De knie alleen bleef ongedeerd
- als was 't een heiligdom.
Nu trekt hij schuw de wereld
door. Het is een knie, meer
niet. Het is geen boom, en geen
kantoor. Het is een knie,
niet".
Aftredend voorzitter Laus:
opkomst in de districten is bed
vend
onafhankelijk bureau opdracht
te geven om te onderzoeken welk
organisatorisch model het beste
is om de journalistieke autono
mie van een massamedium en de
wisselwerking tussen medium en
achterban structuur te geven.
Het is er niet van gekomen. Op het
moment dat de ledenraad de
journalistieke autonomie van de
VPRO-medewerkers verwierp,
traden zes leden van het bestuur
en bloc af: Laus, met zijn vice-
voorzitter Witsen, en verder nog
Gruyters, Van Eunen, Blom en
Abbink Spaink. Het resterende
groepje van de vier bestuursle
den - onder, aanvoering van de
voormalige ledenraad-actievoer
der Melle Daamen - kreeg ver
volgens de opdracht nieuwe be
stuursverkiezingen te gaan voor
bereiden.
Radiodirecteur Jan Haasbroek
sprak achteraf van een verkeerde
inschatting door de ledenraad:
„Behoud van een minimale pro
grammatische zelfstandigheid
van het bedrijf wordt uitgelegd
als een poging het programma
tisch beleid zelfstandig vast te
stellen
Voor de stemming over het bewus
te voorstel plaatshad, had de bc-
stuurs-meerderheid echter laten
weten zonodig te zullen opstap
pen, bracht de voornaamste kan
didaat-voorzitter, de Heemsteed-
se wethouder M. de Jager, een
ondubbelzinnig stemadvies uit
en kreeg de ledenraad van de se
cretaris van de VPRO-onderne-
mingsraad, Bob Ris, te horen dat
een verwerping eventueel ge
volgd zou kunnen worden door
een tocht naar de kantonrech
ter.
De komende maanden kan de
VPRO-vereniging gaan naden
ken over wat haar te doen staat;
de komende dagen beraden de
VPRO-medewerkei s zich over de
te nemen stappen.
Leidse bioscopen
CAMERA: "Kramer versus Kramer",
7.00 en 9.15 ur, a.l.
Kindermatinee: "Spiderman slaat w
toe", za. en woe. 2.30 uur. zo. 2.00 uu
Nachtvoorstelling: "Lenny",vr. en
11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "The Fog", da. 2.30,7.00 en 9
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 2: "The Silver Streak Express
da. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 u
STUDIO: "The Muppet movie", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. al.
TRIANON: "Phantasm".da. 2.30,7.00en
9.15 uur. zo. ook 4.45 uur, 16 jr
REX: "Grijpgrage meisjes",da. 2.30,7.00
en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur, 18 jr.
Nachtvoorstelling: "Sex movie special
v.r. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "De 10 geboden", da. 1.30 en
8.00 uur, za. en woe. alleen 8.0Ó uur. zo.
3.45 en 8.00 uur, al.
Kindermatinee: "Jungleboekza., zo.
en woe. 1.30 uur. al.
Naehtvoorstelling: "Play Misty for me",
za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 2: "My name is nobody da. 2.00,
6.30 en 9.00 uur, zo. 1.30,4.00,6.30 en 9.00
Naehtvoorstelling: "Dead Race 2000
za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 3: "Rocky 2", da. 1.45,6.45 en 9.30
uur, zo. ook 4.15 uur, za. ook 12.15 uur, 16
Bioscoop Voorschoten
GREEN WAY: "In de ban
do. en di. 8.15 uur. vr.7.00
7.00 uui. zo. 4.00 en 8.45 i
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.3049.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage-
x dan
Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur Elisabethziekenhuis, Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten fbehalve hindert
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag tlm vrijdag
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
tf&ud^Vlieuiui
9 juni 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Een visscher uit Suresnes, die
dezer dagen dicht bij Parijs
in de Seine zijne netten uit
wierp, zag een schijnbaar le
dige bot t met. het getij de ri
vier afdrijven. Hij maakte
dadelijk zijn schuitje van den
wal los en had, hard roeiende,
het vaartuig spoedig geën
terd. Men kan zich de verba
zing van den man voorstellen
toen hij, na een wit laken op
gelicht te hebben, twee kleine
wiegjes op den bodem zag
staan, in elk waarvan een
aardig kind rustig lag te
sluimeren Het éène was een
jongetje van ongeveer twee en
een halfjaar, het andere meis
je, vermoedelijk vijftien
maanden oua. De visscher
haastte zich den gevonden
schat naar het politie-bureel
over te brengen, waar men een
nauwkeuriger onderzoek in
stelde. De kinderen, die fat
soenlijk gekleed waren, had
den blijkbaar slechts korten
tijd in hun verlaten toestand
doorgebracht. In een van de
wiegen vond men een met
potlood geschreven briefje
van den volgenden inhoud:
"Ik verlaat u omdat ik niet de
middelen bezit u op te voeden
en ik ga den dood in het water
zoeken omdat ik niet zonder u
leven kan. Uw vader is dood.
mogen dus zij. die er toe in
staat zijnu redden en voor u
zorgdragen". De kinderen
zijn naar het "Hospice des En-
fants-Assistés" overgebracht,
waar zich reeds verscheidene
lieden aangemeld hebben, die
de aanvallige kleinen tot zich
willen nemen.
Vijftig jaar geleden:
-Uit den trein Warschau-Mos-
kou heeft een man bij het sta
tion Biala-Podlaska getracht
uitliet raam te springen. Toen
de conducteur hem dit belette,
bracht hij zichzelf met een mes
ettelijke steken toe. Bij zijn
verhoor gaf hij den naam
Naumann op en zei tot de Rus
sische handelsverlegenwoor-
diging te Parijs te behooren.
Onlangs had hij uit Moskou
bevel gekregen naar Rusland
terug te keeren en, toen hij
daaraan geen gevolg had ge
geven, waren twee ambtena
ren van de beruchte Gepeoe
bij hem gekomen en hadden
hem tot vertrek bewogen. Hij
verklaarde, dat hem steeds
duidelijker was geioorden,
dat men hem in Moskou unlde
doodschieten. Daarom had hij
de voorkeur gegeven aan
zelfmoord.
