Hoogoplopende
spanningen in
fractie PvdA
„AZL gaat
verspilling
laboratoria
aanpakken"
LEZERS SCHRIJVEN
NS wil toch ahob s
bij overwegen in
Haagweg en Morsweg
ZATERDAG 7 JUNI 1980
UiLlüB
LEIDEN - Het rommelt binnen de gelederen van de grootste socia
listische raadsfractie, de Partij van de Arbeid. Meestal achter
gesloten deuren maar ook tijdens openbare fractievergaderingen
is het de laatste maanden tot botsingen gekomen waarbij de
emoties hoog oplaaiden. Conflicten en persoonlijke tegenstellin
gen lopen als een rode draad door de socialistische gelederen.
Enkele raadsleden en een wethouder hebben mede als gevolg
van de spanningen in de fractie het politieke strijdtoneel verla
ten. Hoe functioneert de grootste partij in de Leidse gemeente
raad? Een verhaal over de onderonsjes, de achterdocht, de ver
gadertrucs en over hoe sterk moetje zijn om overeind te blijven in
de socialistische raadsfractie "Je moet meedoen aan het politieke
spel of opstappen, anders ga jeer aan kapot", zegt een oud-frac
tielid.
De problemen in de raadsfrac
tie van de Partij van de Arbeid
dateren niet van vandaag of
gisteren. De spanningen zijn
in feite al ingebouwd vóór de
laatste raadsverkiezingen
toen een aantal "oude zak
ken" het veld moest ruimen
en op een onverkiesbare
"ereplaats" werden gezet. De
daarop volgende verkie
zingsnederlaag en de college
vorming met de WD hebben
de spanningen in de socialis
tische raadsfractie in snel
tempo doen oplopen.
Het spektakel binnen de PvdA
is in de eerste plaats het
conflict tussen de bestuur
ders (de PvdA-wethouders)
en de a-bestuurlijken (som
mige fractieleden). De kern
van het probleem zit in het
feit dat een aantal (nieuwe)
fractieleden vaak onvoldoen
de op de hoogte is van het be
leid dat zes jaar geleden in
gang is gezet door de hard
werkende wethoudersploeg.
De PvdA-wethouders Waal,
Van Dam en Tesselaar, zijn
steeds meer bestuurlijk gaan
denken en lijden na zes jaar
aan duidelijke vermoeid
heidsverschijnselen. De
daadkracht vermindert en
een voor kritiek overgevoeli
ge wethouder Waal, bijvoor
beeld, reageert argwanend op
elke noot van kritiek, elk
voorstel uit de fractie, bang
dat de continuiteit van het
stadsvern ieu wingsproces
wordt verstoord.
De lichtgevoeligheid van de
PvdA-wethouders en de ach
terdocht van sommige frac
tieleden bepalen voor een
belangrijk deel de sfeer bin
nen de raadsfractie van de
Partij van de Arbeid. Daar
naast zijn het vooral de enorm
toegenomen contacten met
de achterban die de wethou
dersploeg hard heeft doen
slijten. Als zjj niet op de nek
worden gezeten door wan
trouwende fractieleden zijn
het wel actievoerende bur
gers die eisen op hun wenken
bediend te worden.
Een minder aan het licht ko
mend conflictpunt is de wijze
waarop politiek wordt bedre
ven. Om iets van de stadsbe
stuurders gedaan te krijgen
moetje meedraaien in het po
litieke circuit. Wil een initia
tief van een individueel frac
tielid de eindstreep halen dan
moet dat flink worden voor
gekookt. Dat wil zeggen dat
het mechanisme van opbel
len, onderonsjes en geritsel in
werking moet treden. Het be
sluitvormingstoneel van de
PvdA strekt zich uit van de
wethouderskamers op het
stadhuis (een half uurtje voor
de vergadering) tot het
etablissement "De Bonte
koe" (een uurtje na de verga
dering). Een fractielid dat niet
meedraait in dat circuit en
een voorstel rechtstreeks in
een openbare vergadering
poneert valt zich gegaran
deerd een buil.
Voor de doorgewinterde PvdA-
politici is de wijze waarop aan
politiek wordt gedaan ge
meengoed geworden. De
nieuwkomers in de fractie lo
pen daartegen te hoop. "Die
zijn^iiet loyaal", en "willen
teveel in korte tijd", vinden
de bestuurders. Lastige frac
tieleden die in een openbare
Jit Peters: geen vriendenclubje.
fractievergadering (of partij
genoten die in een ledenver
gadering van de PvdA) het
gevoerde beleid aan de kaak
willen stellen worden daarom
afgetroefd of onderuit ge
haald. Daarvoor bestaat een
beproefde tactiek. Onervaren
raadsleden worden door er
varen bestuurders gemakke
lijk met vergadertrucs mond
dood gemaakt. Bijvoorbeeld
door een kwestie in een wet
telijk/juridisch- of een finan
cieel kader te trekken. Teke
nend voor dat monddood
maken is de vraag "Weet je
wel wat dat kost?" wanneer
een voorstel wordt gedaan.
De spanningen in de PvdA-
fractie bereikten een voorlo
pig hoogtepunt, een paar
maanden geleden, tijdens het
zogenaamde fractieweekend
in het landelijke Bergen. Het
bezinningsweekend van de
Leidse socialisten pleegt ge
woonlijk in emotionele sfeer
te verlopen. Zo ook dit jaar.
Het slaan met deuren, blazen
en weglopen was niet van de
lucht. Het raadslid Joyce Hes
kondigde haar vertrek aan.
Zij is het zesde raadslid dat
tussentijds de fractie verlaat.
Een slechte zaak voor de
PvdA en voor het reilen en
zeilen van de gemeentelijke
democratie omdat daarmee
opnieuw een stuk ervaring
aan de toch al moeizaam ploe
terende ploeg komt te ont
vallen.
Het meest opmerkelijk in het
functioneren van de PvdA-
fractie is wel het ontbreken
van zakelijke meningsver
schillen. Politieke (links/
rechts) tegenstellingen spe
len een ondergeschikte rol.
Hete hangijzers binnen het
PvdA/VVD-college worden
op de lange baan geschoven.
Duidelijk is wel dat het aan
gaan van de links/liberale
coalitie, en de breuk met de
linkse fracties, een steeds te
rugkerende tegenstelling in
de fractie en de afdeling tot
gevolg heeft. Toen de zittende
wethouders twee jaar geleden
een links college onmogelijk
maakten, door zich op een
voudigweg niet beschikbaar
te stellen, werd niet alleen de
weg naar een coalitie met de
WD vrijgemaakt maar ook
Joyce Hes
vertrek
de weg naar interne conflic
ten in de partij.
De gecamoufleerde tegenstel
lingen in de coalitie, komen
tot uiting in emotionele uit
barstingen zoals enkele we
ken geleden in een confronta
tie tussen wethouder Waal en
het PvdA-raadslid Henriëtte
van Dongen. Waal verweet
zijn fractiegenote, in het
openbaar, de kantjes er af te
lopen ("Je leest je stukken
niet"). Henriëtte van Dongen
(tegen de samenwerking met
de VVD en voorstandster van
"de feminisering van de poli
tiek") spreekt van manipula
tie en maakte het verwijt dat
er informatie wordt achter
gehouden.
De wethouders zijn steeds bestuurlijker gaan denken.
In de ledenvergadering van de
Partij van de Arbeid voert een
wisselende minderheid (rooie
vrouwen, jonge socialisten en
anderen) de achterhoedege
vechten. Meestal gevechten
die door een minderheid in de
fractie of in het PvdA-be-
stuur al zijn verloren. De on
vrede over de gang van zaken
binnen de fractie is groot.
Joyce Hes heeft de kat in feite
de bel aangeboden en de wet
houders een te grote mate van
bestuurlijk denken verweten.
Een partijgenoot spreekt van
"goed betaalde politieke
ambtenaren" en van "de ver-
rechtsing" van de partij. Wet
houder Verboom maakte bij
zijn vertrek het verwijt dat de
wethoudersploeg te weinig
steun krijgt uit de fractie.
Met de laatste verkiezingsne
derlaag nog vers in het ge
heugen maakt een aantal
PvdA-ers zich zorgen over de
achterban. "De volgende
raadsverkiezingen zijn al
verloren", wordt wel gezegd.
Er is een commissie ingesteld
om het functioneren van de
fractie te onderzoeken. Een
clubje verontruste leden is (in
het geheim) bijeengekomen
om te bezien hoe men veran
deringen kan bewerkstelli
gen. Het bestuurlijk kader
toont echter weinig bereid
heid tot schikken omdat men
in ledenvergaderingen (nog)
steeds kan rekenen op de tra-
dionele aanhang.
De PvdA-fractie in de Leidse
gemeenteraad verkeert twee
jaar voor de verkiezingen in
een impasse. Fractievoorzit
ter Jit Peters heeft in een be
sloten vergadering gezegd dat
het nu maar afgelopen moet
zijn met de "navelstaarderij",
maar de onderlinge ver
deeldheid over met wie er in
de toekomst politiek moet
worden samengewerkt laaide
vorige week alweer op. De
breuk tussen bestuurders en
a-bestuurlijken is het duide
lijkst herkenbaar aan de btf-
elkaar geschoven tafeltjes tij
dens de ledenvergaderingen.
Er is weinig kameraadschap
in de fractie. Jit Peters leidl
zijn club op zakelijke wijze:
"Er valt veel te verbeteren in
het persoonlijke vlak", zegt
hij. "Maar waar het in de eer
ste plaats omgaat is dat we
zoveel mogelijk van ons pro
gram realiseren. We zijn niet
gekozen om een vrien
denclubje te worden".
JAN RIJSDAM
Dongen: fem
LEIDEN - Momenteel verrijst op
de hoek Oude Singel /Pelikaan
straat een gezinsvervangend te
huis voor geestelijk gehandicap
ten. De vervangende nieuwbouw
komt in de plaats van het oude
"De Ankerplaats''Het oude ge
bouw kon niet meer worden opge
knapt.
De stichting voorzieningen geeste
lijk gehandicapten noordelijk
Zuid-Holland, opdrachtgeefster
voor de bouw, denkt de nieuw
bouw in oktober voltooid te heb
ben. Het is de bedoeling dat de
Nieuw tehuis
geestelijk
gehandicapten
indeling van het gezinsvervan
gend tehuis anders wordt dan in
andere, oudere huizen. In plaats
van één centrale woonkamer is
men bij de nieuwe Ankerplaats
van een zogenaamde drie-deling
uitgegaan: drie kleine groepjes
bewoners hebben ieder hun eigen
woonkamer en daarnaast heeft
iedere bewoner een zit/slaapka
mer. De stichtingskosten bedra
gen ongeveer twee miljoen gul-
den. Voor dat bedrag is door de
stichting een lening gesloten; de
exploitatiekosten worden door de
Algemene Wet Bijzondere Ziekte
kosten betaald. De 26 toekomstige
bewoners zijn tijdelijk onderge
bracht in een huis aan de Leidse
Straatweg in Oegstgeest.
Strippenkaart
Om het de buschauffeur wat te ver
gemakkelijken en omdat ik "in"
ben voor vernieuwingen had ik
besloten een strippenkaart vijf
gulden te nemen.
Mijn vriendin en ik hadden plan
nen om naar Rotterdam te gaan
met de bus. Dus ik dacht dat is
een mooie gelegenheid om de
strippenkaart eens uit te probe-
Ik was op de hoogte van het nog
steeds geldende tarief van een re
tourtje Zoeterwoude-Rotterdam,
namelijk vijf gulden. Wie schetst
mijn verbazing toen ik aan het
einde van mijn dagje uit geen vijf
gulden moest betalen (zoals mijn
vriendin met een gewoon bus
kaartje) maar vijf gulden en 52
cent.
Daar zit de volgende berekening
achten Bij het instappen worden
er acht zones afgestempeld (acht
keer 34 cent is twee gulden 72). Ik
was in het bezit van slechts één
strippenkaart met vijftien zones.
Voor de terugreis kwam ik dus
een zone tekort. Bijbetalen kan
niet. Zodoende was ik verplicht
een "enkeltje" te nemen van twee
gulden en tachtig cent-
Mijn ervarig met de strippenkaart
is: "Wie wil strippen moet dit wel
extra betalen".
C. H. Laterveer-Burgerhout,
Ambachtsherenweg 48,
Zoeterwoude.
Kamerverhuur
Naar aanleiding van het artikel over
kamerverhuur in het Leidsch
Dagblad van 29 mei het volgende:
J 300,- noemt men woekerhuur!!!
De schrijvers in dit geval
L.O.H.B. hebben zelf nimmer een
student op kamer gehad. De da
mes en heren studenten hebben
apparaten die een normaal gezin
ook gebruikt, onder andere tele
visie, koelkast, strijkijzer, platen
speler, radio, elektrische koffie
zetapparaten, elektrisch kook-
plaatje en nemen elke dag een
douche. Tot in de nacht moet de
centrale verwarming aanblijven.
Ze bezitten soms ook een was
machine, zijn ook royaal met gas,
licht en water.
Nachtelijk bezoek moet men tole
reren. Men verhuurt aan één per
soon, maar dikwijls blijft vriend
of vriendin ook logeren. Allemaal
dubbele kosten! Wilt u mij eens
zeggen wat wij van driehonderd
gulden per maand overhouden?
De dames en heren studenten
hebben zelf in de hand gewerkt
dat de mensen geen kamers meer
willen verhuren. De goeden niet
te na gespróken.
Mevrouw Spaargaren,
ex-kamerverhuurster,
Lijsterstraat 4
Leiden.
LEIDEN - Volgende week woens
dag komt in de verkeerscommis-
sie opnieuw de afsluiting van de
spoorwegovergangen in de
Haagweg en de Morsweg aan de
orde. Aanleiding is een brief van
de Nederlandse Spoorwegen
waarin er weer op wordt aange
drongen de nu bediende spoor
wegbomen te vervangen door zo
genaamde ahob*s(automatische
half overweg bomen).
NS zeggen ernstig teleurgesteld te
zijn dat een vorig verzoek is af
gewezen. Men wijst daarbij nog
eens op de zeer gunstige onge-
valscijfers van de overwegen in
de Herenstraat en de Telderska-
de. "In de afgelopen 22 jaar heb
ben zich op deze, van ahob voor
ziene, overwegen geen botsingen
tussen treinen en weggebruikers
voorgedaan", aldus de Spoorwe
gen.
Opgemerkt wordt dat een vergelij
king met de overwegen in de
Haagweg en in de Morsweg kan
worden gemaakt omdat deze
overwegen alle vier in hetzelfde
baanvak liggen. Men verwijst
verder naar een brief van de voor
zitter van de Stichting Leidse
Binnenstad, die opmerkte dat de
doorstroming voor het verkeer
van en naar de binnenstad wordt
bemoeilijkt door de lange tijd dat
de overwegen zijn gesloten. Bij
handhaving van de bediende
overwegbomen zal de situatie
volgens de stichting nog slechter
worden wanneer over enige jaren
de spoorverdubbeling tussen
Leiden en Hazerswoude is gerea
liseerd en er meer treinen gaan
rijden.
De enig afdoende oplossing voor
dit probleem zou zijn het omhoog
brengen van de spoorlijn tussen
Leiden Centraal en Leiden
Lammenschans. Die wens heeft
de gemeente al tientallen jaren,
maar volgens NS is de kans dat
het ooit zal gebeuren erg klein.
Rijkswaterstaat blijkt onlangs
ADVERTENTIE
Een aparte koïlektie w«
devolle en mooie sieraden
koopt u bij ons ondanks
deze dure tijden tegen de
scherpste prijzen.
„WAAR VOOR
UW GELD"
Juwelier
V. D. WATER
Haarlemmerstraat 181
Leiden
MMM^Eigen ateliers
een negatief advies te hebben
uitgebracht over het omhoog
brengen van de spoorlijn aan de
interdepartementale commissie
die zich bezig houdt met stedelij
ke werken. NS verwachten dat de
commissie in gelijke zin zal advi
seren aèn de minister van verkeer
en waterstaat-
Bovendien is de basis aan het hoog-
spoorplan van Leiden naar het
oordeel van NS ontvallen met de
aanleg van 'de nieuv^e spoorbrug
over het Galgewater.
Gaf gemeente
terecht bouw
vergunning
Ravelstraat?
DEN HAAG/LEIDEN - De
Raad van State werd gisteren
geconfronteerd met de vraag
of B en W van Leiden in 1978
terecht een bouwvergunning
hebben gegeven aan een aan
tal bewoners van de Ravel
straat voor de bouw van een
zolderverdieping op hun wo
ning.
De zolders zijn inmiddels ge
bouwd. B en W waren van
mening dat zij wel een bouw
vergunning moesten geven.
De woningen in de Ravel
straat zijn in 1961/1962 welis
waar met een plat dak ge
bouwd, maar in het bestem
mingsplan staat voorge
schreven dat er een schuine
kap op moet.
Elf andere bewoners van de Ra
velstraat waren desiijds ge
kant tegen de bouw van de
zolders, omdat zij vreesden
dan hun woningen daarbij
schade zouden kunnen oplo
pen. Zij gingen in beroep bij
de Raad van State. Volgens B
en W is mogelijke schade
geen reden cm een bouwver
gunning te weigeren. Wie
schade als gevolg van de
bouw oploopt, moet daarvoor
de vergunninghouder (dege
ne die de zolder heeft laten
bouwen) aanspreken, aldus B
en W.
De uitspraak van de Raad van
State wordt over een week of
zes verwacht.
LEIDEN - Het Academisch Zie
kenhuis Leiden wil eind dit jaar
met een advies komen om de ver
spilling by de laboratoria in te
dammen. Voor dat doel is een
werkgroep in het leven geroepen
met de naam "Reductie Overbo
dige Diagnostiek'
De werkgroep moet nagaan waar
overbodig onderzoek naar ziek
tebeelden wordt verricht en moet
daarbij aangeven hoe dat kan
Prof. A. T. Schweizer.
worden verminderd. Tevens
moet de werkgroep een beeld ge
ven van de gevolgen van te ne
men maatregelen voor het zie
kenhuis.
"We verwachten dat het ziekenhuis
na vijf jaar ongeveer vijf tot zes
miljoen gulden op dat gebied kan
bezuinigen", zegt prof. dr. A.Th.
Schweizer, directeur van het zie
kenhuis en voorzitter van de
werkgroep. "Dat geld zou moeten
worden gebruikt voor onder-
zoekdoeleinden binnen het zie
kenhuis".
Vorige week joeg de rector magni
ficus van de Leidse universiteit
prof. dr. A.A.H. Kassenaar de ko
gel door de Hooglandse kerk toen
hij daar ter gelegenheid van het
405-jarig bestaan van de Leidse
universiteit zei dat "er miljoenen
guldens worden verspild in ge
zondheidszorg".
Tijdens de Academische Zitting in
de Hooglandse kerk zei Kasse
naar dat artsen aanzienlijk meer
bloed- en urinemonsters laten
onderzoeken dan strikt noodza-
kelijk zou zijn voor een goede pa
tiëntenzorg".
Prof. Schweizer is het met Kasse
naar oneens. "Je hebt nog geen
normen waaraan een dergelijk
onderzoek moet voldoen. Het is
dus arbitrair, het kan niet door
één man worden vastgesteld".
Schweizer is het wel met Kassenaar
eens dat er een sterke stijging is
waar te nemen van het aantal
diagnostische onderzoekingen
(met name laboratoria, radiolo
gie, consulten).
Deze toename vindt plaats zonder
dat er een duidelijke relatie be
staat met een toename van het
aantal patiënten of een verande
ring in het beleid van de patiën
tenzorg.
"Men kan zich afvragen of met deze
ontwikkeling de kwaliteit van de
patiëntenzorg, het onderwijs en
dé opleiding is gediend", aldus de
directie van het ziekenhuis, die
zich verder afvraagt of er sprakle
is van overbodige diagnostiek en
in welke mate dit een extra belas
ting, gevaar, betekent voor de
ziekenhuispatiënt.
