Duitsers willen
„offers" brengen
voor Europa
Wat gaat „links" doen in Italië?
Ruzie in
Zoid-Afrika
om uitlating
Veiligheidsraad veroordeelt aanslagen Israël
LOOS
ALARM
IN VS
Amerikanen
praten met
studenten Iran
VS krijgen
militaire
faciliteiten
in Oman
VRIJDAG 6 JUNI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
KAAPSTAD (Reuter) - Premier
Pieter Botha van Zuid-Afrika
zal wellicht ingrijpen in een
hevige ruzie die gisteren is
ontstaan over de uitlating van
een zijner ministers, dat zwar
ten traag van begrip zijn.
Leden van de parlementaire
oppositie drongen er bij Bo
tha op aan dat hij afstand zou
nemen van het commentaar
van minister van posterijen
en telecommunicatie Hennie
Smit, dat vooraanstaande
zwarte leiders woedend heeft
gemaakt en regeringsvoor
nemens om wijzigingen in de
grondwet aan te brengen in
een ander licht heeft ge
plaatst.
De premier is tot dusver nog
niet op de zaak ingegaan.
Maar volgens kringen in de
Nationalistische Regerings
partij zou men er zich op het
hoogste niveau mee bezig
houden "om het vertrouwen
in het grondwetsvormende
proces te herstellen".
Smit had zijn opmerking
woensdagavond gemaakt tij
dens een verdediging van het
regeringsbesluit een presi
dentiële raad in te stellen
waarin alle rassen vertegen
woordigd zullen zijn op het
zwarte na.
Smit zei tegen de parlementa
riërs dat zwarten waren uitge
sloten van rechtstreekse
deelneming aan plannen voor
een nieuwe grondwet "omdat
zij trager van begrip zijn".
Bij het groeien van de veront
waardiging van de oppositie,
verklaarde minister Smit dat
hij voor niemand beledigend
had willen zijn. Als zijn uitla
ting zo was opgevat, zei hij,
wilde hij haar aldus wijzigen:
"Degenen wier vereenzelvi
ging met het grondwettelijk
gebeuren trager was dan met
de meesten van ons hier het
geval was".
Leiders van Zuidafrikanen van
gemengd bloed en van Indi
sche afkomst reageerden
woedend op Smits opmer
king. Onder hen waren er die
in twijfel trokken of de rege
ring in staat zou zijn leiders
van gekleurden en Indiërs te
interesseren voor een presi
dentiële raad binnen het ka
der van de grondwetwij zi-
gingsplannen.
Opperhoofd Gatsha Buthelezi,
politiek leider van 5 miljoen
Zoeloes, zei dat iedereen die
in de raad zou zitting nemen,
Smits "belediging" van het
zwarte volk zou onderschrij-
De leider van de arbeidspartij
van gekleurden, Alan Hen-
drickse, zei: "als iets ooit een
belediging was, dan dit wel".
De zwarte bisschop Desmond
Tutu verklaarde dat hij "boos
en geraakt" was en Nthato
Motlana, een voorman in de
zwartenstad Soweto van Jo
hannesburg, zei dat hij hoop
te dat Smits wijze van denken
niet karakteristiek zou zijn
voor "mensen aan wie de zorg
voor het welzijn van 25 mil
joen mensen is toever
trouwd".
De Indische leider Cassim So-
loojee, noemde het "moeilijk
te zien hoe iemand van ge
kleurd of Indisch ras zonder
aan integriteit in te boeten zit
ting kan nemen in de raad".
Het soort opmerkingen als
die van de minister, voegde
hij eraan toe, "slaat boosheid
en verbittering onder het
zwarte volksdeel los".
Het Zuidafrikaanse parlement
debatteert nog steeds over-
grondwetsveranderingen die
zijn voorgesteld door een
commissie onder voorzitter
schap van minister van bin
nenlandse zaken Alwyn
Schlebush. Het kabinet heeft
ze al goedgekeurd.
De veranderingen voorzien in
oprichting van een presiden
tiële raad van advies van 60
leden van vertegenwoordi
gers van blanken, Indiërs,
Chinezen en gekleurden.
Zwarten zullen een aparte
raad hebben.
e voornemens van de regering
zijn erop gericht niet-stemge- j
rechtigde niet-blanken een
stem in het kapittel van de be-
sluitvorming te geven.
VS onthouden zich van stemming
ADVERTENTIE
Suzuki LJ 80 Terreinwagen
Professionele terreinwagen, in- en
uitschakelbare4-wielaandrijving,
hoge en lage gearing, sterke motor,
neemt hellingen tot 41°. robuust
stalen chassis. Open met canvas
SUZUKI
NEW YORK (DPA/AFP/Reuter/UPI) - De
Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties heeft gisteren met overweldigende
meerderheid een resolutie aangenomen,
waarin de recente pogingen tot moord
op Palestijnse burgemeesters op de door
Israël bezette Westelijke Jordaanoever
van veroordeeld. Van de 15 leden van de
raad stemden er 14 vóór de resolutie. De
Verenigde Staten onthielden zich vun
stemming.
De aanslagen die maandag werden ge
pleegd op drie burgemeesters in het be
zette deel van Jordanië, zijn het werk
van een groep van tien Israëliërs van wie
het merendeel in het betrokken gebied
woont. Dit is gisteren van welingelichte
zijde in Jeruzalem
Daaraan werd toegevoegd dat de betrok
kenen, wier namen niet werden ge
noemd, nog niet zijn aangeboden. De Is
raëlische veiligheidsdienst zou tevoren
hebben geweten, dat de groep van plan
was tot gewelddaden over te gaan. Over
eventuele banden tussen de daders en
bekende politieke groeperingen werden
geen aanwijzingen gegeven. De daders
zouden, althans voor een deel, Israëli
sche kolonisten zijn die een militaire
opleiding hebben gehad.
Naar voorts van welingelichte zijde werd
vernomen, nemen ruim 100 mensen deel
aan het onderzoek naar de aanslagen. De
burgemeester van Nabloes, Bassam
Sjakaa, verloor beide benen, terwijl zijn
Overleg
De Israëlische minister-president, Mena-
chem Begin, heeft onthuld dat zijn rege
ring met koning Hoessein van Jordanië
heeft onderhandeld in een poging een
regeling te bereiken voor de omstreden
gebieden op de Westelijke Jordaanoe
ver. Dit heeft het dagblad "Atlanta Con
stitution" gisteren gemeld.
In een bericht van de voor het blad wer
kendejournalist Bill Shipp uit Tel Aviv
werd Begin geciteerd, die ook zei dat de
regering van plan is tien nieuwe neder
zettingen op de Westelijke oever te ves
tigen en de huidige nederzettingen te
versterken. De tien nederzettingen zou
den de laatste zijn die daar gevestigd
zouden worden.
Premier Begin baarde opzien by de jour
nalisten en enkele leden van zijn eigen
staf toen hij in een vraaggesprek bijzon
derheden bekendmaakte van pogingen
om met Hoessein over een vredesver
drag te onderhandelen. Hij zei dat de on
derhandelingen waren begonnen door
de regering van de Arbeiderspartij en la
ter waren gevoerd door zijn eigen minis
ter van buitenlandse zaken, Mosje Da-
jan. (Deze trad zeven maanden geleden
af).
"Ik kan u nu meedelen dat Dajan de ko
ning ontmoette toen hij minister van
buitenlandse zaken was en ik premier
werd", aldus Begin. "Ik kan u niet ver
tellen waar hij hem ontmoette, maar het
was een mooie stad en het was ook een
mooi hotel". De besprekingen leverden
geen resultaat op omdat Hoessein de
controle over de hele Westelijke oever en
Oost-Jeruzalem opeiste.
Er zijn reeds lang geruchten geweest over
geheime onderhandelingen tussen Is
raël en Hoessein maar de verklaring van
Begin was de eerste officiële bevestiging
daarvan door de premier.
Begin zei te hopen dat zijn aankondiging
dat de tien te bouwen nederzettingen de
laatste waren, de Amerikanen genoegen
zou doen.
WASHINGTON (AP) - De Ver
enigde Staten zijn gisteren tot
overeenstemming gekomen met
de strategisch aan de Perzische
Golf gelegen oliestaat Oman over
het verlenen van lucht- en zee
macht faciliteiten.
Op deze wijze wil Amerika weer
stand bieden aan de Russische
penetratie in het gebied rond de
Perzische Golf.
Een soortgelijk contract met Kenia
ligt in het verschiet. Onenigheid
met Somalië over de hoogte van
de financiële tegemoetkoming
staat voorlopig een derde over
eenkomst in de weg.
Deze contracten zijn erop gericht
de Amerikaanse aanvalskracht te
verhogen indien de Sowjets van
uit Afghanistan de toevoer van
Westerse olie bedreigen Oman
ligt aan de opening van de Perzi
sche Golf.
Amerikaanse functionarissen
deelden mee dat er geen troepen
gestationeerd zullen worden in
Oman, Kenia en Somalië en dat er
ook geen Amerikaanse bases
zullen worden gevestigd.
Naar alle waarschijnlijkheid zullen
de VS Oman anti-tankgeschut le
veren en ander klein militair ma
teriaal.
Een gezamenlijke economische
commissie zal gaan bekijken hoe
het sultanaat gesteund kan wor
den maar het werd niet duidelijk
of Amerika ook geld zal betalen
voor de militaire faciliteiten.
Oman wordt beschouwd als het
meest pro-Westerse land in deze
streek. Het stond achter de Egyp
tische president Anwar Sadat
toen deze het vredesverdrag met
Israël ondertekende ondanks de
veroordeling van de overige Ara
bische landen.
Na de revolutie in Iran, die een ein
de maakte aan het pro-Westerse
bewind van de sjah, zag de rege
ring-Carter zich genoodzaakt
naar andere mogelijkheden te
zoeken.
De Russische inval in Afghanistan
maakte het probleem voor de VS
alleen nog maar knellenden
BONN - De Westduitse regering
heeft er een hele dag voor nodig
gehad om het eens te worden
óver de financiering van de 2,6
miljard mark, die de Bondsre
publiek de komende twee jaar
aan de Europese Gemeenschap
moet betalen.
De ministers van de beide rege
ringspartijen SDP en FDP waren
van mening dat het besluit van
Brussel over de vermindering
van de bijdrage van Engeland aan
de Gemeenschap moest worden
WASHINGTON (Reuter) - Onder
delen van de Amerikaanse
luchtmacht hebben deze week
gedurende drie minuten in staat
van alarm verkeerd doordat een
defecte computer een veelvoudi
ge Russische raketaanval op de
Verenigde Staten aangaf. Dit is
gisteren bekendgemaakt door
het mininsterie van defensie in
Washington.
Het was de tweede keer in zeven
maanden dat een computeron
zuiverheid alarm sloeg in de Ver
enigde Staten door aan te geven
dat raketten op weg waren.
Een woordvoerder van het Penta
gon zei dat als gevolg van het vals
alarm op dinsdag, een vliegtuig
van de luchtmacht op Hawaii op
steeg en enkele toestellen van het
Strategie Air Command (SAC)
gereed werden gemaakt voor op
stijgen.
Hij zei dat ook het Witte Huis werd
gewaarschuwd, maar dat het
alarm werd ingetrokken vóórdat
informatie had kunnen worden
overgebracht aan president Car
ter of minister van defensie Ha
rold Brown.
Zoals op 9 november deed het
computerprobleem zich voor bij
het North American Defence
Command (NORAD), onderge
bracht in een berg van graniet bij
Colorado Springs in Colorado. Er
deed zich een technisch
probleem voor in een computer
van Norad, waardoor onjuiste
gegevens werden uitgezonden",
verklaarde het Pentagon.
goedgekeurd. „De huidige situa
tie in de wereld staat niet toe dat
de Europese Gemeenschap lam
Wordt gelegd", aldus regerings
woordvoerder Klaus Bolling.
De Duitsers vinden dat zij „offers"
voor Europa moeten brengen.
Die komen erop neer dat naar alle
waarschijnlijkheid benzine en al
cohol duurder worden. De minis
ter van financiën, Matthöfer is
namelijk niet bereid om de
staatsschuld te verhogen of de
toegezegde belastingverlagingen
voor het volgende jaar ongedaan
te maken. Dat betekent dat niet
alleen de autorijders en alcohol
drinkers, maar ook de Duitse
boeren geld moeten inleveren.
De laatsten wordt geen subsidie
meer verleend op hun verbruik
van olie en gas.
Om aan de benodigde 2,6 miljard
mark te komen, deed de minister
van financiën een beroep op de
Westduitse deelstaten. Hij wil dat
de deelstaten een gedeelte van
hun belastinginkomsten afdra
gen aan Bonn. Doen zij dat niet,
zo dreigde hij, dan is verhoging
van een aantal directe belastin
gen per 1 januari '81 onvermijde
lijk. Het ziet ernaar uit dat de
meeste deelstaten niet meedoen
aan het plan van de minister.
Bedrog
Met name de door de CDU-CSU ge
regeerde landen vinden dat Bonn
zijn financiële moeilijkheden niet
moet afwentelen. De Beierse mi-
nister-president en kandidaat
kanselier Franz Josef Strauss is
van mening dat Bonn „nu echt
moet sparen". Hij vindt het „on
gehoord" dat Matthöfer de belas
tingen op benzine en alcohol wil
verhogen. „Dat is een net zo groot
bedrog als in 1976 met de pen
sioenen", aldus Strauss.
Als de deelstaten zich niet schik
ken, gaan de benzine- en alcohol-
prijzen binnenkort omhoog met
respectievelijk 3 en 11 procent.
Het oorspronkelijke plan van de
Bondsregering om de extra EG-
bijdrage te financieren door rode
strepen in de afzonderlijke be
grotingen, is volgens Matthöfer
niet meer mogelijk. Afghanistan
heeft, aldus de minister van fi
nanciën, zoveel geld gekost voor
uitbreiding van defensie, dat er
geen ruimte meer overblijft.
Dat neemt niet weg dat het besluit
van het Bonner kabinet ten aan
zien van het compromis van
Brussel met veel kritiek gepaard
gaat. De Westduitse regering
heeft een beroep op de Europese
Gemeenschap gedaan om maat
regelen te nemen teneinde de
landbouwoverschotten in de EG
te verminderen. Verder heeft
Bonn duidelijk gemaakt dat er
van Westduitse kant veel kritiek
is op de prijspolitiek van de Brit
ten bij olie en aardgas.
Kennedy: „Ik
blijf streven
naar de
kandidatuur
WASHINGTON (Reuter/UPI) -
Edward Kennedy stond gis
teren, na zijn onderhoud met
president Carter de pers te-
woord. Hij verklaarde te zul
len blijven streven naar de
kandidatuur van de Demo
cratische Partij bij de aan
staande presidentsverkiezin
gen.
Kennedy liet er geen twijfel
over bestaan dat hij op de
conventie van de Democrati
sche partij in augustus zal
proberen de kandidaatstel
ling in de wacht te slepen,
hoewel president Carter bij
de voorverkiezingen binnen
de partij ruimschoots de
meerderheid van de gedele
geerden die naar de conventie
komen achter zich heeft ge
kregen.
Na afloop van zijn onderhoud
met Carter zei Kennedy dat
hij de president had uitge
daagd direct met hem in de
bat te treden. Op de vraag of
hij dacht dat Carter hiermee
zou instemmen, antwoordde
hij grinnikend dat dat "on
waarschijnlijk leek".
Het was gisteren voor het eerst
sinds het begin van de verkie
zingscampagne dat Carter en
Kennedy elkaar spraken.
Carter verklaarde niet van plan
te zijn met Kennedy in een
openbaar debat te treden. Wij
verschillen hierover nog
steeds van mening, aldus de
president na afloop van zijn
gesprek met Kennedy. Carter
verklaarde van mening te zijn
dat de juiste plaats voor Ken
nedy om zijn standpunten
duidelijk te maken niet een
televisiedebat is maar de
commissie die het verkie
zingsprogram ontwerpt.
De president zei Kennedy niet
gevraagd te hebben zijn kan
didatuur in te trekken. Hij
meende dat het onderhoud
tussen hen de eenheid van de
partij had gediend omdat het
had aangetoond dat zij over
veel dingep hetzelfde denken.
TEHERAN (UPI/Reuter/AFP/
DPA) - Enige leden van de Ame
rikaanse delegatie op de in Tehe
ran aan de gang zijnde interna
tionale conferentie over de Ame
rikaanse inmening in Iran heb
ben gisteren in de zuidelijke stad
Isfahan een ontmoeting gehad
met een aantal militante studen
ten die sinds vorig jaar 53 Ameri
kanen gijzelden. Het lid van de
delegatie dat dit bekendmaakte,
de advocaat Weinglass- liet ook
weten dat het initiatief van de
Iraanse president Bani-Sadr tot
de oprichting van een speciale
Weer bemand
ruimteschip
BERLIJN (DPA) - De Sowjet-Unie
heeft gisteren een bemand ruim
teschip van het type Sojoez T-2
gelanceerd. Aan boord zijn de
Russische kosmonauten luite
nant-kolonel Joeri Malitsjev en
boordwerktuigkundige Wladi-
mir Axionov, aldus het Oostduit-
se persbureau ADN.
Het ruimteschip is er een van de
modernste Sojoez-T-soort, be
richtte het Russische persbureau
Tass.
De 38-jarige Malitsjev en de 45-ja-
rige Axionov zullen een koppe
ling tot stand brengen met de
Saljoet-6.
Pas dinsdag waren de kosmonau
ten Koebassov (Sowjet-Unie) en
Farkas (Hongarije) met de So-
joez-35 uit de ruimte op aarde te
ruggekeerd. In de ruimte bevin
den zich nog sinds april de kos
monauten Popov en Rjoemin.
ROME - Komende zondag en
maandag worden 43 miljoen Ita
lianen verondersteld naar de
stembus te gaan. Het draait deze
keer om lokale verkiezingen: op
de eerste plaats wordt er gestemd
voor de raden van 15 gewesten en
verder voor provinciale en ge
meenteraden. Hieronder vallen
ook bijna alle grote steden.'zoals
Venetië, Milaan, Turijn, Genua,
Bologna, Florence en Napels, die
bij de vorige verkiezingen linkse
stadsbesturen kregen, waarvan
verschillende met communisti
sche burgemeesters.
Rome, dat eveneens een links ge
meentebestuur heeft met een
communistische burgemeester,
was door tussentijdse verkiezin
gen uit de pas geraakt en heeft
pas volgend jaar nieuwe gemeen
teraadsverkiezingen.
De vorige regionale verkiezingen
van 1975 werden gekenmerkt
door een reusachtige sprong
voorwaarts van de communisti
sche partij (PCI), die van 27,2
procent (1972) op 33,4 procent
kwam, en daarmee de christen
democraten (die in dezelfde pe
riode van 38,8 op 35,3 procent te
rugvielen) bijna inhaalde.
Deze tendens werd gedeeltelijk ge
corrigeerd door de parlements
verkiezingen van 1976, toen de
PCI ongeveer gelijk bleef (33,8
procent) en de christen-democra
ten terugkwamen op 38,9 procent
van de stemmen. Deze verkiezin
gen werden gevolgd door een pe
riode van „nationale eenheid
waarin de communisten de op
eenvolgende christen-democra
tische kabinetten van Andreotti
van buitenaf gedoogden, zonder
zelf tot regeringsposten te wor
den toegelaten.
De gevolgen van deze tweeslachti
ge houding bleven'niet uit: bij de
vervroegde verkiezingen van vo
rig jaar verloren de communisten
ongeveer 1,5 miljoen stemmen en
eindigden met 30,4 procent. Het
was hun eerste stemmenverlies
sinds het einde van de Tweede
Wereldoorlog.
Het spreekt vanzelf, dat er deze
keer met spanning naar wordt
uitgezien of deze tendens zich
ook nu zal voortzetten. Dat zou
praktisch het einde betekenen
van de „historische compro
mis-politiek van Enrico Berlin-
guer, die streeft naar het geza
menlijk regeren van christen
democraten en communisten, en
vermoedelijk ook het min of
meer spoedige einde van Berlin-
guer zelf als leider van de com
munistische partij.
Hierdoor komt het ook, dat de
plaatselijke problemen in de hui
dige verkiezingscampagne gro
tendeels naar het tweede plan
zijn verdwenen en plaats hebben
moeten maken voor algemene
vraagstukken van binnen- en
buitenlandse politiek.
Dit alles neemt niet weg, dat er uit
de verkiezingen niet meer kan
komen dan nieuwe gewestelijke,
provinciale en gemeentelijke be
sturen (al hebben met name de
regio's op veel gebieden, zoals
volksgezondheid, landbouwbe
leid en ruimtelijke ordening een
groot aantal taken van de centrale
regering overgenomen).
commissie van onderzoek naar
het optreden van de Verenigde
Staten in Iran wellicht een "deli
cate" opening kan zijn tot een
hervatting van de dialoog met
Washington.
Onder de Amerikanen die gisteren
in Isfahan militante studenten
spraken, bevonden zich twee
geestelijken, John Walsh en
Charles Kimball, die in december
van het vorig jaar ook al deel uit
maakten van een groep geestelij
ken die een bezoek bracht aan
Iran. Walsh en Kimball hadden
toen ook een onderhoud met mi
litante studenten.
SLOTVERKLARING
De internationale conferentie inza
ke de immenging van de VER
ENIGDE Staten in Iran heeft gis
teravond een 'slotverklaring'
aanvaard, waarin het recht van
het Iraanse volk wordt erkend
om de uitlevering van de sjah te
vragen en de teruggave van "zijn
vermogen en de rijkdommen die
de dynastie van de Pavlevi's in
Iran heeft geroofd".
Volgens de verklaring die de onge
veer 300 deelnemers aan de con
ferentie goedkeurden, zal een
speciale commissie worden ge
vormd om de contacten tussen de
deelnemers te handhaven en
"imperialistische provocaties te
gen de Iraanse revolutie te voor
komen". Met kracht worden de
inmengingen van de VS in Iran in
de afgelopen 27 jaar veroordeeld,
terwijl voorts afkeuring wordt
uitgesproken over de recente
"flagrante agressie van de VS te
gen Iran, het bevriezen van de
Iraanse tegoeden in de VS en de
discriminatie waarvan de Ira-
niërs in de VS het slachtoffer
zijn".
Voorts wordt gezegd dat alle
conflicten tussen Iran en de VS
zo spoedig mogelijk langs vreed
zame weg moeten worden opge
lost Hiertoe is ook de speciale
commissie van onderzoeken op
gericht. Tenslotte wordt het recht
erkend van het Iraanse volk op
schadeloosstelling voor "de
enorme verliezen die Iran als ge
volg van de Amerikaanse inter
venties heeft geleden".
De Iraanse minister van buiten
landse zaken, Sadegh Ghotbza-
deh, sprak op de conferentie een
slotwoord. "Het probleem van de
gegijzelden", zo zei hij, "zal zijn
opgelost wanneer de hele wereld
zal hebben begrepen wat de V.S.
in Iran hebben gedaan. Wij heb
ben nooit gezegd dat het nemen
van de gegijzelden een juiste
daad was en wij weten dat het
tekent"
In zyn slotrede sprak de minister
ook over de kwestie-Afghanistan.
Hij eiste de terugtrekking van de
Russische soldaten uit dit land.
