„Oeganda financieel
en moreel bankroet"
Militanten
dreigen met
meer geweld
EG GAAT TOCH MET PLO PRATEN
Amin: geen
gruwelen
onder
mijn bewind"
„Vrijlating gegijzelden
in belang revolutie
Onrust in Israël
Uitwijzing van twee
Nederlandse consuls
in Baskenland geëist
WOENSDAG 4 JUNI 1980
LONDEN (Reuter) - Idi Amin,
de afgezette dictator van Oe
ganda, wil naar zijn land te
rugkeren maar heeft er geen
behoefte aan om weer aan de
macht te komen. Hij zegt dit
in een interview dat gister
avond door de BBC werd uit
gezonden. Amin bevond zich
tijdens het interview, dat ge
filmd werd door het interna
tionale televisieagentschap
"visnews", "in een land in het
Midden-Oosten".
Amin stond erop dat zijn ver
blijfplaats geheim zou wor
den gehouden en stond niet
toe dat zijn twee vrouwen en
24 kinderen zouden worden
gefilmd.
Volgens het Italiaanse blad
L'Occhio bevindt hij zich ech
ter in een hotel te Djeddah in
Saoedi-Arabië.
"Als het Oegandese volk mij
weer terug wil hebben zal ik
terugkeren", dit zei hij tegen
Keith Barron ie het interview
voor de BBC maakte. De ver
dreven dictator zei verder dat
hij bereid was met elke sta
biele regering in Oeganda
samen te werken om de een
heid en de verzoening in het
land te bevorderen. Hij voeg
de er echter aan toe "Ik ben
geen machtswellusteling".
Amin zag er tijdens het inter
view gezond en uitgerust uit
en glimlachte voortdurend.
Hij was bezorgd over de heer
sende situatie in Oeganda die
hij beschreef als chaotisch.
Volgens hem was Oeganda nu
een kolonie van Tanzania ge
worden. Hij beschuldigde de
Tanzanianen van diefstal van
de Oegandese koffie- en ka-
toenoogst.
De Oegandese oud-president
weigerde te zeggen hoe hij vo
rig jaar naar Libië wist te ont
komen, toen Tanzaniaanse
troepen gesteund door Oe
gandese ballingen hem ten
val brachten.
De berichten over de gruwel
daden tijdens zijn achtjarig
bewind in Oeganda bestem
pelde hij als onwaar. Hij
voegde er echter aan toe "als
staatshoofd ben je niet altijd
op de hoogte van wat er in elk
departement precies ge
beurt". Toen hem werd ge
vraagd wat hij wist van Dora
Bloch, de Engelse jodin die
door' zijn veiligheidstroepen
zou zijn vermoord nadat Is
raël gegijzelden had bevrijd
uit het gekaapte vliegtuig op
Entebbe in 1976, zei Amin "Ik
weet niets van een Dora
Bloch".
Idi Amin beschuldigde de Tan
zaniaanse president Julius
Nyerere, dat hij Milton Obote
weer aan de macht probeerde
te brengen. Milton Obote was
president van Oeganda totdat
hij door Amin werd afgezet.
Amin zei dat hy in zijn land erg
geliefd was. Ook ontkende hij
geld uit het land te hebben
gestolen. "Ik ben niet rijk,
controleer alle banken in de
wereld maar en je zult nooit
een bankrekening op mijn
naam vinden", zei hij.
Hij was ook niet bang dat hij zou
worden vermoord als hij weer
naar Oeganda zou terugke
ren. "Ik geloof in God en ik
weet precies wanneer en hoe
ik zal sterven en dit is een ge
heim".
Minister van wederopbouw:
DEN HAAG (GPD) - „Oeganda is niet alleen financieel,
maar ook moreel bankroet, na acht jaar Idi Amin. Tijdens
zijn bewind had een mensenleven geen enkele waarde. De
mensen konden aan niets anders meer denken dan: hoe
blijf ik in leven? Hoe kom ik aan eten? Dat zijn nog steeds
de leidende beginselen in Oeganda"
Kefa Sempangi, minister van we
deropbouw van het veelgeplaag
de Oeganda, praat over de
problemen van zijn land met een
mengeling van nuchterheid en
emotie. Hy is op bezoek in Ne
derland voor gesprekken met
ambtenaren van Ontwikkelings
samenwerking en met de Evan
gelische Omroep, die via de actie
Metterdaad hulpprojecten in Oe
ganda steunt.
Het meest acute probleem in het
Oeganda van vandaag, dat alweer
bezig is zijn derde regering te ver
slijten, na de val van Amin, is de
honger. In het hele land, maar
vooral in het noorden en noord
oosten, zijn tijdens het schrikbe
wind van Amin en vooral tijdens
de oorlog waardoor hij uiteinde
lijk werd verdreven, de oogsten
verwaarloosd, er is geen eten.
Bovendien, zo vertelt Sempangi,
zijn er tijdens het bewind van
Amin naar schatting 500.000
mannen, broodwinners, ver
moord. „Er zijn in Oeganda nu
ongeveer 300.000 weduwen en
naar schatting anderhalf miljoen
kinderen zonder middelen van
bestaan". Verder beginnen groe
pen van duizenden Oegandezen,
gevlucht naar Kenia en Soedan
tijdens de periode-Amin, terug te
keren naar huis - ook voor hen
moet er eten komen.
De honger en de schrikbarende
inflatie, als gevolg van het voed
seltekort (een kilo vlees kost de
helft van het maandsalaris van
een gemiddelde ambtenaar) zijn
ook mede oorzaak van de misda
digheid in het land, die voor veel
hulporganisaties het werken
vrijwel onmogelijk heeft ge
maakt. Zo zijn de katholieke mis
sionarissen, die vóór Amin tradi
tioneel een belangrijke rol speel
den in Oeganda, nog niet terug
gekeerd op hun posten.
Voor een minister van wederop
bouw is dat een vicieuze cirkel.
om wanhopig van te worden. „De
hulporganisaties zeggen: wy
willen jullie graag helpen, maar
dan moet eerst de situatie wat ge
stabiliseerd zijn. Maar wy hebben
eerst hulp nodig, voedsel, voor
dat we kunnen hopen dat de toe
stand wat rustiger wordt."
Er is trouwens ook een direct ver
band: de Oegandese militie in
ombouw, die wordt getraind door
de Tanzanianen die begin vorig
jaar hielpen Amin te verdrijven,
heeft een nijpend gebrek aan
voorraden, ook voedsel. Dat
maakt dat de militie niet in staat
is de veiligheid op het platteland
te verzekeren, zodat nu opnieuw
een plantseizoen verloren dreigt
te gaan, waardoor de honger met
weer een jaar dreigt te worden
verlengd.
Naar schatting anderhalf miljoen
Oegandezen leven nu op de rand
van de hongerdood. Voor hen is
de strijd om het bestaan verloren.
De strijd die, zoals Sempangi het
uitlegt, wordt gestreden volgens
de „magendo een soort wet van
de handigste, van de sterkste.
Vandaar dan ook het dringend
beroep dat de Oegandese minis
ter doet op het westen, ook Ne
derland. om steun.
„Zodra Amin weg was. viel Oegan
da weg uit de publiciteit, uit de
massamedia", zegt Sempangi bit
ter. „Cambodja en Latyns-Ame-
rika krygen nu alle aandacht.
Ook by de hulporganisaties heb
ben die gebieden een hogere
prioriteit".
De politieke onrust in Oeganda is
overigens nog allerminst voorby.
President Luie. de eerste leider
na het verdry ven van Amin.
moest het veld ruimen voor Bi-
naisa en enkele weken geleden
werd die weer afgezet door een
groep militairen. Juist enkele da
gen geleden arriveerde Amin 's
voorganger, Milton Obote, in Oe
ganda. Destijds, toen Amin hem
in 1970 verdreef, werd Obote al
lerminst beweend. Later, toen
Amin's ware aard bleek, verlang
den velen terug naar de „socia
list Obote.
In september hoopt Oeganda, voor
het eerst sinds Amin s staats
greep van eind 1970, weer demo
cratische verkiezingen te hou
den. deelnemers zyn in elk geval
het UPC van Obote (United
People's Congress), waarvan
wellicht nog een anti-Obote-
groep zich zal afsplitsen, het LC
(Labour Congress), de party van
protestanten en vakbonden, en
de DP (Democratie Party), de
rooms-katholieke party. Tenzy
ontvredenheid, honger en mis
dadigheid voor die tyd opnieuw
een staatsgreep veroorzaken.
JERUZALEM (DPA/Reuter) - De moordaanslagen op de
Palestijnse burgemeesters van Hebron en Ramallah in
het door Israël bezette deel van Jordanië "vormen
slechts een begin", zo heeft gisteren de plaatsvervan
gende leider van de militante organisatie 'Kach', Jossi
Dajan, in Hebron verklaard.
Intussen sprak de sterk anti-Arabi
sche organisatie in Jeruzalem be-
richten tegen uit Parijs, als zou zy
van plan zijn de Al-Aksa-moskee
in Oost-Jeruzalem op te blazen.
De socialistische oppositiepartij
Mapam maakte gisteren melding
van berichten over een voorge
nomen aanslag op de Al-Aksa-
moskee, die na Mekka en Medina
in Saoedi-Arabië de belangrijk
ste plaats voor de islam is. De se
cretaris-generaal van deze party.
Meir Talmi, deed een beroep op
premier Menachem Begin dat
een dergelijke aanval met alle
middelen moet worden verhin
derd. Hij adviseerde de organisa
tie Kach te verbieden.
Tevens verlangde Talmi van de
premier opheldering over de
aanhouding van de rabbijn Meir
Kahane, de leider van Kach. Deze
werd midden mei opgepakt on
der verdenking van het beramen
van terroristische aanslagen in
het bezette deel van Jordanië.
Staking
Israëlische militairen maakten gis
teren met geweld een eind aan
een staking van Arabische win
keliers die protesteerden tegen
de aanslagen. Nadat de leider van
de Palestijnse bevrijdingsorgani
satie, Jasser Arafat, om een
spoedbijeenkomst van de Veilig
heidsraad had gevraagd, pleitte
de voorzitter van
van de Verenigde Naties voor de
rechten van de Palestijnen, de
Senegalees Felilou Kane, voor
een speciale bijeenkomst van de
algemene vergadering volgende
maand.
Ontslag
De burgemeester en de gemeente
raad van Bethlehem hebben gis
termorgen hun ontslag aangebo
den aan de militaire gouverneur
van de westelijke Jordaanoever.
Burgemeester Elias Freij wordt
door de Israëlische autoriteiten
beschouwd als een gematigd po
liticus op de westelijke Jordaan
oever. In een brief aan de militai
re gouverneur veroordeelt het
gemeentebestuur "de onmense
lijke behandeling van de Pale
stijnse bevolking en hun burge
meesters door de "bezettings
macht". Freij voegde daar via de
Israëlische radio aan toe zich ge
dwongen te voelen ontslag te
nemen wegens de wantrouwende
houding van de Israëlische auto
riteiten tegenover gekozen lei
ders in het bezette gebied en we
gens de aanslagen maandag op de
burgemeesters van Nabloes en
Ramallah.
Burgemeester en gemeenteraad
van Bethlehem volgen met hun
aftreden het voorbeeld van het
stadsbestuur van Gaza dat
maandag aftrad.
Ramsay Clark, oud-minister VS:
11
Gewapende vrienden van ét
maand geleden bij een aanslag i
zijn graf.
De extremisten onder hen kondigden gisteren mee
burgemeesters aan, uit wraak voor de aanslag i
TEHERAN (AFP) - Ramsay Clark,
de Amerikaanse oud-minister
van justitie, heeft gistern in Tehe
ran verklaard dat het noodzake
lijk is voor de Iraanse revolutie
dat de Amerikaanse gegijzelden
zeer snel in vrijheid worden ge
steld. De oud-minister neemt in
Teheran deel aan de maandag
begonnen "internationale confe
rentie over de Amerikaanse in
menging in Iran.
Kamsey Clark verklaarde verder
dat hij bereid is de plaats van ie
dere willekeurige gegijzelde in te
nemen, als dat de "tragische" gij
zelingsaffaire zou kunnen beëin
digen. Over de houding van Was
hington in deze zaak zei hij: "De
Amerikaanse regering drijft de
spot met de gegijzelden, want zy
zijn gewone mensen, en gewone
mensen zyn van geen belang voor
de Amerikaanse regering". De
Amerikaan is voorts de mening
toegedaan dat de ex-sjah van Iran
terecht moet staan, omdat "een
mens niet aan de wet mag ont
snappen".
Ramsay Clark zei tenslotte ook nog
dat hij ervan overtuigd is, dat de
Amerikanen een nieuwe poging
zullen doen om de gegijzelden te
bevrijden.
De deelnemers aan de internatio
nale conferentie werden van
morgen ontvangen door de aja-
tollah Chomeini. Chomeini geeft
zodoende zijn fiat aan de confe
rentie waarvan de organisatoren
allen president Bani-Sadr zijn
toegedaan en hij neemt er afstand
mee van de radicale religieuze
oppositie.
Pers
De Iraanse minister van buiten
landse zaken, Ghotbzadeh, heeft
gisteren gezegd dat de beperken
de maatregelen die Iran heeft op
gelegd aan de buitenlandse cor
respondenten "een fascistische
geest en denkwijze" weerspie
gelen.
De minister zei- "Alle dictaturen in
de wereld begonnen zo. Wij kun
nen er slechts stelling tegen ne
men". Hij sprak op een perscon
ferentie die voor een groot deel
was gewijd aan de persvrijheid in
Iran.
Opperbevelhebber
De opperbevelhebber van de
Iraanse luchtmacht, generaal-
majoor Amir Bahman Bagheri,
heeft gisteren zijn ontslag aange
boden aan de Iraanse president
Bani-Sadr. Dit zegt het dagblad
Kaynan te hebben vernomen van
het bureau van de president.
Er werd geen reden gegeven voor
het ontslag van de luchtmacht-
generaal. Bagheri is drie maan
den geleden benoemd tot opper
bevelhebber van de luchtmacht.
ONDERWIJSSTAKING IN EL SALVADOR
SAN SALVADOR (UPI) - In El
Salvador zijn gisteren 10.000
leerkrachten voor twee dagen in
staking gegaan om de vrijlating te
eisen van een minister van on
derwijs die guerrillero werd en
vorige week werd gearresteerd.
Aan de justitie is opgedragen te on
derzoeken of er voldoende bewij
zen tegen de 32-jarige oud-minis
ter Salvador Samayoa zijn om tot
strafvervolging over te gaan.
Samayoa, die in januari als minister
van onderwijs aftrad en bekend
maakte dat hij zich aansloot bij
het volksbevrijdingsleger, werd
donderdag gearresteerd.
"In El Salvador heerst een oorlogs
situatie tussen het hele volk ener
zijds en de burgerlijk-militaire
junta anderzijds. De enige steun
waarop de regering kan bugen is
die van de Verenigde Staten. Een
massale opstand zal dan ook niet
lang meer uitblijven
Aldus een vertegenwoordiger van
het Salvadoriaanse bevrijdings
front FDR (Frente Democratico
Revolucionario) die deze week
met een vijf man sterke delegatie
een bezoek aan Nederland
brengt. De delegatie maakt op het
ogenblik een rondreis door Eu
ropa om steun te verwerven in de
stryd van het FDR voor de om
verwerping van de dictatuur in El
Salvador.
Carters oproep aan landen Europese Gemeenschap tevergeefs
BRUSSEL (GPD) - De pogingen
van de Amerikaanse president
Carter een ophanden zijnd Euro
pees initiatief inzake het Midden-
Oosten bij voorbaat een halt toe
te roepen, lijkt het omgekeerde
effect te sorteren. EG-landen,
met Frankrijk voorop, zyn nu
zelfs geneigd een stapje verder te
gaan dan oorspronkelijk de be
doeling was en de mogelijkheid is
zelfs niet uitgesloten dat Europe
se ministers van buitenlandse
zaken dit jaar nog met Jasser Ara
fat, de leider van de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO, aan
tafel zullen zitten.
Dit zou gebeuren in het kader van
de Euro-Arabische dialoog waar
aan tot nog toe uitsluitend door
hoge ambtenaren van de EG en
de Arabische Liga werd deelge
nomen. Mede als gevolg van de
irritatie over Jimmy Carters re
cente uitspraken zijn er nu plan
nen om de Euro-Arabische dia
loog op ministerieel niveau te
gaan voeren. Deze plannen zou
den door regeringsleiders van de
Negen tijdens de bijeenkomst in
Venetië eind volgende week offi
cieel bekend kunnen worden
gemaakt.
Hoewel de Palestijnen al geruime
tijd actief deelnemen aan de Eu
ro-Arabische dialoog, die zich tot
op heden vooral bezig hield met
samenwerking op technisch en
handelsgebied, is de PLO als zo
danig nooit officieel erkend door
de Europese Gemeenschap. Maar
een ministeriële bijeenkomst die
hoofdzakelijk aan het Midden-
Oostenconflict is gewijd en
waarbij de Palestijnen
vertegenwoordigd zyn, kan als
nauwelijks minder dan een offi
ciële erkenning worden bestem
peld.
Daar komt dan nog bij dat Jasser
Arafat vanaf september het voor
zitterschap van de Arabische Li
ga zal overnemen, waardoor zijn
aanwezigheid op Euro-Arabische
ministerraden niet kan worden
vermeden. Op een eventuele bij
eenkomst voor die datum zal de
PLO waarschijnlijk worden ver
tegenwoordigd door haar waar
nemend minister van buiten
landse zaken, Farouk Kaddou-
Het vooroverleg over het Europese
vredesinitiatief over het Midden-
Oosten werd tot nog toe gevoerd
op basis van een Franse tekst die
met name wilde sleutelen aan re
solutie 242 van de Verenigde Na
ties. De Fransen willen dat het
Palestijnse vraagstuk niet langer
wordt afgedaan als een vluchte-
lingehprobleem. Ook willen zij
de Europese Gemeenschap uit
drukkelijk doen verklaren dat de
Palestijnen actief moeten deel
nemen aan het internationale
vredesoverleg.
Sommige landen, waaronder Ne
derland, West-Duitsland en het
Verenigd Koninkrijk willen ei
genlijk nog niet zo ver gaan. Zy
willen eerst nog een kans geven
aan het Camp-David-akkoord
waarby Israël en Egypte, onder
auspiciën van de Verenigde Sta
ten, de hoofdrol spelen.
De opwaardering van de Euro-
Arabische dialoog is echter een
achterdeurtje via welk de Euro
pese Gemeenschap nog veel ver
der zou kunnen gaan. Ameri
kaanse tegenwerpingen kunnen
van de hand worden gewezen
met het argument dat de dialoog
tussen Europa en de Arabische
Liga immc rs al zes jaar functio
neert. Niets is normaler, zo vindt
men, dan dat men hier wat meer
inhoud aan geeft.
Europese kringen zijn vooral ge
belgd over de vroegtijdige in
menging van president Carter,
die zij voornamelijk als verkie
zingspropaganda met het oog op
de stemmen van Joodse kiezers
in Amerika beschouwen. De door
de Amerikaanse president ge
maakte ophef vinden zij zeer
misplaatst; te meer daar de V er
enigde Staten via diplomatieke
kanalen steeds op de hoogte zijn
gehouden van de Europese voor
nemens ten aanzien van het Mid
den-Oosten.
(Van onze correspondent Peter Hattink)
MADRID - De gemeenteraad van het Baskische dorp Bermeo heeft
een motie aangenomen, waarin de twee Nederland.se consuls in
het Baskenlans als ongewenst persoon worden verklaard en men
eist dat zij worden uitgewezen uit het Baskenland.
Voorts besloot men in deze motie, die werd ingediend door de
extreem-linkse Baskische coalitie Herrie Batasuna, de politieke
vleugel van ETA-Militar, een telegram te sturen naar het Neder
landse ministerie van buitenlandse zaken uit protest tegen de
uitlevering van de vier Basken aan de Spaanse autoriteiten.
In verband met mogelijke represailles door ETA-Mihtar staan het
Nederlandse consulaat in Bilbao en in San Sebastian onder
strenge politiebewaking. Beide honoraire consuls in het Bas
kenland genieten, evenals het personeel van de Nederlandse am
bassade in Madrid, sinds Pinksteren politiebescherming In de
afgelopen week zijn zowel het Nederlandse consulaat in Bilbao
als in San Sebastian door pro-ETA-demonstranten met stenen
bekogeld.
De vier Basken, die in de week voor Pinksteren uit Zuid-Jemcn
zonder financiële middelen op Schiphol aankwamen zijn vrydag
23 mei als ongewenste vreemdeling door de Nederlandse autori
teiten op een vliegveld naar Madrid gezet. Het Nederlandse mi
nisterie van justitie en de Nederlandse ambassade in Madrid
verklaarden bij die gelegenheid dat deze uitwyzing een routine
zaak betrok, die geldt voor alle buitenlanders, die zonder midde
len van bestaan Nederland binnenkomen.
Achteraf bleek dat de uitgewezen Basken lid waren van ETA-Mili-
tar en in Zuid-Jemen gedurende vier maanden een training had
den gevolgd in stadsguerrillatechnieken, wapens en explosic-
Twee leden van ETA-Militar hebben gisteren in Bilbao de bankbe
diende Tomas Sulibarria met pistoolschoten gedood. Sulibarria,
die enige tyd geleden zich als politieke vluchteling in Zuid-
Frankrijk vestigde, raakte eerder by een ontvoering door de Bas
kische radicale afscheidingsbeweging gewond Naar aanleiding
van deze ontvoering verklaarde ETA-Militar later dat Tomas Su
libarria een vertrouwensman was van de Spaanse politie, die
trachtte te infiltreren in de afscheidingsbeweging
ADVERTENTIE
Fijne schotel gebakken eis met gember
S".,d i ;00gqfMMKJ»vn .n stuk,
1 en bah te m we-n.g o'ie Fruil in apa
I 1 gesnipperde ui. 1 teentie Imoflool
1 appel en 3 gembernooties Bc.uc
vervolgens mot wat herrie 1 flinke
een gebonden massa ontstaat G'Ct c
vis en laat het geheel enheiemmut
stoven. Garnccn mol s'a en scny.
Doe meer met vis omdat 't
