'Springplank',
op herhaling
FILIBERKE GAAT TROUWEN
Residentie-Orkest prima
r-
MAANDAG 19 MEI 1980
VARIA
Gerrit Krol (schrijver-dichter)
schrijft in NRC-Handelsblad
(dagblad-kweUiteitskrant)
met enige verbaasde knorrig
heid over de opvatting van
Jaap Goedegebuure criticus-
Tirade-redactexir) dat H.
Marsman dichter-dood) „nu
wel definitief kan worden
bijgezet in de rijen der dich
ters van het tweede garni
tuur".
Gerrit Krol gaat tegen die op
vatting in, en dat doet me
deugd. Wat me daarbij treft,
maar wat tegelijkertijd een
bevestiging is van mijn me
ning dat Hendrik Marsman
wel degelijk tot onze grote
dichters van laten we zeggen:
„deze eeuw" mag worden ge
rekend, is dat Krol heel ande
re zinsneden opsomt uit
Marsmans werk dan ik zou
hebben gedaan. Jk hoef het
verzameld dichtwerk van
Marsman maa r door te blade
ren om te weten dat er tien
tallen zinsneden in mijn ziel
zijn geschroeid die van ge
paalde emoties nog altijd de
beste beschrijving zijn",
schrijft Gerrit Krol.
Een dichter kan natuurlijk
nooit „definitief' worden bij
gezet in de rijen der dichters
van het tweede garnituur.
Waardering fluctueert. Jo
hannes Vermeer is eeuwen
lang over het hoofd gezien.
Jugendstilwas tientallen
jaren lang iets verachtelijks,
Willink vinden we nu ook
weer mooi, Gerrit Komrij
heeft een rij dichters van het
tweede garnituur in zijn
bloemlezing naar het eerste
garnituur doen promoveren,
en zo zal het altijd blijven
gaan. Wie zou, in de tijd van
de Vijftigers, nog een rooie
duit hebben gegeven voor de
sonnettendichters, en wie had
twintig jaar geleden durven
voorspelen dat Ida M. Ger-
hardt in 1980 tot onze grote
dichters zou worden gere
kend?
Knekelhuis
.JSommige dichters hebben hun
tijd niet mee. Maar er zijn ook
dichters die onze tijd niet mee
hebben", schrijft Gerrit Krol
terecht. Dit is niet de tijd voor
Marsman-evocaties als
schuimende morgen", vu
ren lach", „hijgende nacht",
gillende spiralen „terwijl
ik sidderend tussen de sterren
hang", „het bloedend vuur
Doe maar gewoon dan doe je
al gek genoeg, denken we te
genwoordig al gauw. Ik ook.
Maar dat neemt niet weg dat
er regelmatig bij bepaalde si
tuaties een Mai'sman-lampje
gaat branden, waarbij een
regel, zin of flard van een ge
dicht in mijn geheugen schiet.
Als ik een beetje moe ben en
geen zin meer heb in een
Denkbeeld-programma laat
op de avond op de televisie,
dan denk ik:
„Toen zei de man: ik ben moe;
vijand laat van mij af; ik
verweer mij niet meer; ik lig
nog maar wat en wacht af of
ik gehaald word van
nacht".
En als ik mij een uitgave ver
oorloof die ik mij financieel
niet of nauwelijks kan per
mitteren, da,n verdrijf ik de
twijfel met Marsmans woor
den:
„Groots en meeslepend wil ik le
ven! hoort ge dat, vader, moe
der, wereld, knekelhuis!"
Jaja, rustig nïaar, al goed, roept
knekelhuis dan sussend. En
als ik bij het volleyballen mijn
pols ietwat heb verzwikt, denk
ik klagelijk:
,Jk lig zwaar en verminkt in een
hoek van den nacht, weerloos
en blind".
Zoals ik vroeger, als ik wel eens
meende verdriet te hebben, in
gedachten uitriep:
„Geef mij een mes. ik wil deze
zwarte plek uit mijn lichaam
wegsnijden, ik heb mij lang
zaam recht overeind gezet. Ik
heb gehoord dat ik heb gezegd
in een huiverend, donker be
ven: ik erken maar één wet;
léven. Allen, die wegkwijnen
aan een verdriet, verraden
het en dat wil ik niet".
Moe
Mooi tochOp momenten van
triomf riep ik uit: „(Kiriloff.
Kiriloff in de Daemonen!)"
met de klemtoon op de eerste
..i", want zo moet Marsman
het ook in zijn binnenoor heb
ben gehoord, hoewel de Russi
sche uitspraak Kiriloff is, met
de klemtoon op de tweede
En als de hypotheekrente om
hoog gaat denk ik:
„De tijden zijn zwart. We zijn
eeuwen en eeuwen te laat ge
boren".
En als iemand die last van gekte
heeft me met haar praatjes
verveelt, dan denk ik als van
zelf:
,Maar toen ik zei: „kom, laten
wij gaan, want dat mens is
gek", toen keek zij ons plotse
ling aan met een blik, alsof er
geen God in de wereld bestond
en zij graag haar zaligheid
prijs had gegeven om aan de
zen kant van dat hek te staan
en één uur door dit helse leven
te gaan".
Van alle Marsman-regels ko
men deze nog het vaakst in
mijn gedachten. Zo n dichter,
die veertig jaar over zijn dood
heen je nog zo vaak de hand
reikt in het dagelijks leven,
die kan toch niet van het
tweede garnituur zijn? Laatst
dacht ik nog elven: „Breeroo is
moe: hij heeft den helen dag
door Amsterdam gelopen". Ik
was toen moe, ik had de hele
dag door Amsterdam gelo
pen.
LEIDEN - "De Springplank' was
zaterdagavond weer present in
een goed gevuld LAK-theater. De
aspirantengroep van het Neder
lands Danstheater kwam met een
programma, dat vrijwel in zijn
geheel een herhaling was van
haar optreden enkele weken ge
leden in hetzelfde theater.
Dat de belangstelling opnieuw
groot was kan alleen maar ver
heugend worden genoemd. Want
hoewel er van de nauwelijks tién
leden tellende groep maar een
enkeling goed genoeg wordt be
vonden om door te stromen naar
het moedergezelschap leveren de
aspiranten prestaties, die over
het algemeen de moeite van het
kennisnemen waard zijn. Boven
dien wordt een publiek bereikt,
dat in vele gevallen nog niet tot de
vaste bezoekers van dansvoor
stellingen kan worden gerekend.
Deze vorm van publiekswerving
mag zeker niet onbelangrijk
worden genoemd.
Van het zaterdagavond uitgevoer
de programma was alleen Ebony
Sensations' van Brett Raphael
hier niet eerder te zien geweest.
Een klein maar schitterend op
muziek van Strawinsky (Ebony
Concerto) gezet dansjuweel.
Twee leden van 'De Springplank' ir
Kylian.
Yvette Olof en Jan de Miranda
trekken er hele mooie lijnen in
afgewisseld door korte flitsende
bewegingen. Een overtuigend,
krachtig gedanst duet, waarvan
de dynamiek in een fraai gesti
leerde vorm is gegoten.
Verder deze avond herhalingen
dus, van het speels-romantische
ballet 'Selected Essays van Ro-
i deel uit Dream Dances' i
nJiri
bert North, van Jiri Kylians me
ditatieve werkstuk 'Blue Skin' en
van enkele delen uit diens veel
geprezen Dream Dances' en van
het streng gebeeldhouwde ballet
"Interactions' van Christopher
Bruce. Enthousiast applaus viel
de jonge dansers en danseressen
weer ten deel.
PIETEI ROSIER
LEIDEN - Het is een zeldzaamheid geworden: pro
gramma's die afwijken van het ingewortelde tradi
tionele patroon. Het Residentie-Orkest komt de eer toe
zaterdagavond met het concert in de Stadsgehoor
zaal het roer grondig te hebben omgegooid. Het
prachtige Franse programma, waarbij de volledige
balletmuziek van Strawinsky's "L'oiseau de feu" uit
stekend aansloot, is een hoogtepunt geworden in het
Leidse concertseizoen.
Om met het meest indrukwekkende te beginnen: diri
gent Hans Vonk heeft de sprookjes-sfeer, neergelegd
in Strawinsky's fenomenaal geïnstrumenteerde
ballet, prachtig tot klinken laten komen. Het orkest
had een ongekend mooie klank, en ontwikkelde met
de vele solistische trekjes een levendig coloriet.
Daaraan vooraf ging, behalve het Pianoconcert in G
van Ravel, het beroemde, maar uiterst zelden ge
speelde "La création du monde" van Milhaud. Met
Honegger was hij de "componiste terrible" uit de
jaren twintig, en kreeg hij met dit negerballet we
reldbekendheid. Nu, zo'n kleine zestig jaar later, is de
klap niet meer zo groot, maar het blijft in de mu
ziekliteratuur een uitschieter.
Milhaud heeft een compromis gevonden tussen de jazz
en de muziek, zoals wij die noemen, "met een klas
sieke aanpak". Door het balletgegeven zijn de ban
den met de traditionele muziek nauw gebleven, on
danks het nieuwe jasje waarin het is gegoten. Maar
om een negerballet als dit goed te kunnen realiseren,
heeft men toch ook een goede "feeling" nodig voor
de vrijere jazz-elementen. Een tussenweg te vinden
binnen de vastgelegde partituur is uiterst moeilijk.
We hebben alle waardering voor de kleine selecte
groep uit het Residentie-Orkest en voor dirigent
Hans Vonk die hier werkelijk prachtige dingen lieten
horen. Maar we hebben het wel eens even betreurd
wanneer we een te geprononceerde vierkwartsmaat
hoorden als we een vrijer jazz-element hadden ver
wacht. Het is begrijpelijk. Westerlingen missen de
affiniteit met de negercultuur en dus met de "echte"
jazz. Het pianoconcert in G van Ravel vond in Chris
tian Zacharias een levendige vertolker. Hij is rit
misch sterk en excelleerde vooral in het laatste deel.
Weliswaar hadden we enige bezwaren tegen zijn te
romantische opvatting van het langzame midden
deel, dat ons niet in de stijl van Ravel leek te passen.
We hadden bezonkenheid verwacht, maar één die
zich zou uiten in strakke lijnen zonder rubati. Toch is
Christian Zacharias een pianist van groot formaat.
Het was een prachtig concert, dat vanavond gedeelte
lijk wordt herhaald, maar dan met als solist de Leid
se hoogleraar prof. dr. Herman van Gunsteren, die
een pianoconcert van Mozart zal vertolken.
BEP RIJNDERS
IÉTS VAM WAAKPÉ
HÉÉTT GÉEM PCUS, 0WT-
HöU PAT WÉL* VOV& HÉT
PAP. PAT OP VB KAAI3T
STAAT U ZULT HET
£guj< viMPEu.
<?ÉDET U.
DE &ÖSSEAI 2-VAJ
ST/U BAi DIEP
PEPSOOAJtlK BEAJ (tc OOK. NIET
neee. z-o piep
IK. V^CMT, DAT" IEKAMV Mil CAAP F.I
cfDÖ^ gQ ra
De avonturen van Jommeke
LEVERCURR'
Een pittiKi' -win
maken Snijd 6
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: Kramer vs. Kramer, dag. 7.00
en 9.15 uur. zo. 2.15.4.30,7.00 en 9.15 uur.
do. ook 2.30 uur, a.l.
Naehtvoorstelling: De man met de was
sen beelden, vrij. en zat. 11.30 uur
Kindermatinee: De eend en de Cadillac,
wo t/m za en ma t/m wo. 2.30 uur
CAMERA De vier vuisten de lucht in,
da. 7.00 en 9.15 uur. wo. t/m za. 2.30 uur.
zo. ook 1.30 uur. 12 jaar
Nachtvoorstelling: Annie Hall, vrij. en
2.30,4.45,7.00 en 9.15 u
Kindermatinee: Bambi,
uur, zo. 2.30 en 4 45 uur
STUDIO: Muppct n
1 9.15 L
9.15 c
do e
i. 2.30, 4.45, 7.00 c
LEIDEN - 'M'n vader is bijna di
recteur van Philips en dan slaat
hij jullie zo van z'n bed af. Dat
zei Rene Groothof in z'n rol van
'Ronaldje' zaterdagmiddag in
het kindertheaterstuk 'Welte
rusten' tegen twee enge mannen
(Rense Royaards en Hans Man in
't Veld), die hem in z'n dromen
lastig kwamen vallen. Z'n vader
(Cas Enklaar) had hem, vlak
voor het slapen gaan, op dicteer-
snelheid het sprookje van
'Roodkapje' verteld en was
daarna met z'n moeder (Dariah
Mohr) naar een feest gegaan,
waar ook de koningin aanwezig
zou zijn. 'Gaan jullie dan ook
met stenen gooien', vroeg Ro
naldje vervolgens met illustra
tieve naïviteit.
Tijdens de afwezigheid van vader
en moeder beleeft Ronaldje (Re-
né Groothof heeft ook bij 'Car
rousel', waar hij vandaan komt,
al eens kindertoneel gespeeld)
Werktester met
"Enge mannen'
voor kinderen
de meest merkwaardige avon
turen. Tante Frida en Tante
Gonda komen op visite en eindi
gen hun bezoek door elkaar een
taartje in het gezfcht te gooien.
Dit sprak natuurlijk de kinde
ren bijzonder aan, die toch, zo
blijkt weer tijdens elke kinder
voorstelling, sterker visueel
(zien) dan auditief (horen) zijn
ingesteld. Rob Boonzajer en
Paul Prcnen zorgden voor de
muzikale begeleiding.
Hoewel de kindervoorstelling
gratis kon worden bezocht (een
niet onmiddellijk te verwaarlo
zen aspect voor de Nederlander),
was de tent van het 'Werkteater'
zaterdagmiddag verre van vol.
Wellicht werd dat enerzijds ver
oorzaakt door het mooie weer en
anderzijds doordat het de eerste
voorstelling in een beperkte se
rie in Leiden betrof. Zaterdag
middag werd in elk geval af
doende bewezen, dat ook het
kindertheater gradaties van
perfectie kent. Het 'Werkteater'
heeft met 'Welterusten' aange
toond te beseffen, wat kinderen
willen zien en horen. De kritiek
beperkt zich dan tot de opmer
king, dat de twee 'enge mannen'
ook voor de wat oudere kinde
ren (7-10 jaar) eigenlijk te eng
zijn. Dat kan best wel wat min
der. Morgen- en woensdagmid
dag zijn er nog twee voorstellin
gen.
©EBT KOEKE BAKKER
TRLANON: Inspecteur Platvoet, dag.
2.30,7.00 en 9.15 uur. do. en zo. 2.15,4.15,
7.00 en 9.15 uur, a.l.
REX: In opperste extase, dag. 2.30, 7.00
en 9.15 uur. do. en zo. 2.15, 4.15, 7.00 en
9.15 uur. 16 jaar
Nachtvoorstelling: Vixcn, vry. en za.
11.30 uur
Alphense bioscopen
EURO 1. Junglebook, dag. 1.30, 6.30 en
9.15 uur. do. en zo. 1.30, 4.00,6.45 en 9.30
uur a l.
Nachtvoorstelling: Apenplaneet, za.
12.15 uur
EURO 2: De duivel hale je, dag. 6.45 en
9.15 uur, a l.
Kindermatinee: Junglebook, dag. 1.30
Nachtvoorstelling: Laura Mars. za. 12.15
EURO 3: 1941, dag 1.45.6.45 en 9.15 uur.
do. en zo. ook 4.15 uur, a.l.
Nachtvoorstelling: Bang-Bang, za. 12.15
EURO 4: The spy who loved me, dag.
2.00,7.00 en 9.30 uur. do. en zo. 2.00.4 30.
7.00 en 9.30 uur, 12 jaar, zaterdag ook in
de nachtvoorstelling (12.15 uurj
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: De vier vuisten op safari,
wo. 7.00 uur, do. en vrij. 7.00 uur, za. 4.00
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Dlaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiènt).
■Sportmedisch Advies Centrum; blessu-
respreekuur: Elisabethziekenhuis, Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14 45
uur en van 18.30-19.30 uur
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
1830-18 45 uur
Zaterdag en zondag:
J4.45-15.00 i
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15 00-15 45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-J5.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord; le en 2e klas 11-1130;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.15 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
C0udcl lieuws.
19 mei 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Gisteren den geheele dag heb
ben te Amsterdam volksop-
loupen plaats gehad op de Jo-
denbreestraat wegen het in
trekken der vergunning om
aldaar uitstallingen op straal
te houden. Er deden zich ver
scheidene botsingen met de
politie voor. waarbij de agen
ten gebmik maakten van
hunne sabels en stokken. Er
werd met steenen, pannen,
oude emmers enz. geworpen
en natuurlijk veel ge
schreeuwd en gegild. Telkens
waren er nieuwe standjes.
Ongeveer 120 agenten ver
richtten daarna in die buurt
bende verslagen, waarbij
vijftig roovers gedood en bo
vendien eemgen gevangen
genomen werden. Enige per
sonen, die door de roovers ge
vangen genomen ivoren, zijn
bevrijd en naar hun dorpen
teruggekeerd.
- Te Roubaix ïsop de muren een
gedicht aangeplakt, waarin
de werklieden worden aange
spoord tot geweld: het bloed
moet stroomen om het vader
land te zuiveren en de fabri
kanten moeten aan de "lan-
terne" worden opgehangen
Vijftig jaar geleden
- In den omtrek van Smyrna
(thans Izmir, red.) in Turkijke
waren ongeveer dertig vrou
wen, die aldaar
opium
eld werkza
isten bij ee\
o,» c,
oudent
n lie.
-In de nabijheid vanScutari op
den Balkan hebben Turksche
troepen eene talrijke roover-
volksgeloof geesten huisden.
Plotseling stortte de toren in,
waardoor alle vrouwen onder
het puin werden bedolven.
Dertien hunner werden op
slag gedood en acht zwaar
gewond.
Dr. Bolker te Leipzig is waar
schijnlijk de eerste oogarts ter
wereld, die het oog van een le
venden leeuw uit de oogkas
heeft gelicht. Dit oog was
geblesseerd tijdens een ge
vecht met een tijger en de ge
neesheer was van meening,
dat het oog moest worden ge
licht, wilde de verwonding
niet tot algeheele blindheid
leiden. De leeuw werd daarop
in een speciaal geconstrueer
de kooi ggbracht waarin bet
dier kon worden vastgebon
den. zoodat het zich in het ge
heel niet kon bewegen, men
spoot het dier een verdoo-
vmgsmiddel in, doch, hoewel
de dosis sterk genoeg was,
duurde het wel een half uur
eer de leeuw merkbaar was
verdoofd. De dokter cn zijn
noodzakelijks operatie, welke
uitstekend is geslaagd.-
