NAVO-landen ballen
vuist tegen Moskou
Oostenrijk als
proeftuin van
de ontspanning
Strauss: Ik ben garantie
tegen derde wereldoorlog
AL UW KLEURENFOTO'S
ONTWIKKELD EN AFGEDRUKT
Overwinning Carter en
Reagan in twee staten
President Oeganda
officieel afgezet
WOENSDAG 14 MET 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
AMSTERDAM (ANP) - De voorzit
ter van de Amerikaanse nationale
veiligheidsraad, Zbigniev Brze-
zinski, staat de ontspanning tus
sen Moskou en Washington niet
in de weg. De ontwikkeling van
de ontspanning tussen Oost en
West is veeleer aanmerkelijk ver
slechterd door de interventie van
Sowjet-troepen in Afghanistan.
Dit is de mening van de voorma
lige Amerikaanse ambassadeur
bij de Verenigde Naties, Andrew
Young, die begin deze week in
Nederland was in verband met
het Sjtsjaranski-tribunaal in Am
sterdam.
In een vraaggesprek verklaarde
Young dat president Carter zelf
het buitenlands beleid van de
V.S. bepaalt, al denkt men in
West-Europa nog wel eens dat
zijn adviseur in veiligheidszaken
een grote inbreng heeft. Ter illu
stratie van die laatste gedachte
voert men dan aan dat twee naas
te medewerkers van de presi
dent, Young zelf en Cyrus Vance
van buitenlandse zaken, voor het
eind van de eerste ambtstermijn
hun congé hebben gekregen.
Young brengt tegen deze voor
stelling van zaken in dat Carter
bepaald meer medebepalers van
het buitenlands beleid heeft dan
de genoemde drie en dat hij in
laatste instantie zelf de beslissin
gen neemt.
Young geioott niet dat president
Carter kritiek op Cyrus Vance
heeft willen leveren toen hij vori
ge week van diens opvolger Ed
mund Muskie zei te verwachten
dat deze zich meer als staatsman
zou gedragen. De bewoner van
het Witte Huis heeft eerder Mus
kie willen aanprijzen, zo moti-
Dat zijn de belangrijkste program
ma's die de NAVO-landen de
eerstkomende jaren versneld
gaan uitvoeren. Het formele be
sluit hiertoe wordt vandaag ge
nomen tijdens een speciale bij
eenkomst van de ministers van
defensie en van buitenlandse za
ken van de NAVO-landen in
Brussel.
Minister Scholten van defensie zei
"geen direct verband" te zien tus
sen het Nederlandse aanbod aan
Portugal dit land behulpzaam te
zijn bij de bouw van drie nieuwe
fregatten voor duikbootbestrij-
ding, en de Amerikaanse aan
drang op de Europese NAVO-
landen om de munitievoorraden
te vergroten. Hij voegde hieraan
toe dat Nederland de laatste twee
jaar grote aandacht heeft besteed
aan het vergroten van de muni
tievoorraden, en dat dit een prio
riteit moet blijven. In NAVO-
kringen in Brussel werd duide
lijk te verston gegeven dat het
KAMPALA AFP) - De mili
taire commissie van het
nationale bevrijdingsfront
van Oeganda heeft in een
communiqué bekendge
maakt dat president God
frey Binaisa ontheven is
van al zijn functies en dat
de regering ontbonden is.
Het communiqué is via de
radio bekendgemaakt.
Daarin werd voorts meegedeeld dat
een comité van drie of vier leden
zou worden gevormd om in sa
menwerking met het kabinet het
land te leiden. Het communiqué
was getekend door Paul Muwan-
ga, voorzitter van de militaire
commissie en minister van ar
beid in de ontbonden regering.
De commissie verzekerde dat de in
december te houden verkiezin
gen op het voorgenomen tijdstip
veert Young zijn antwoord. De
ex-senator uit Maine heeft nage
noeg dezelfde politieke opvattin
gen als zijn voorganger. Vance
stapte op uit ongenoegen over het
Amerikaanse besluit met militai
re middelen te pogen de gijzeling
in Iran op te lossen.
Op de vraag of er sprake is van een
duidelijke accentverschuiving in
Carters beleid van mensenrech
ten naar machtspolitiek zegt de
voormalige VN-ambassadeur dat
"het nieuwe er wat af is". Toen
hijzelf en de president in de eer
ste jaren van de regering-Carter
op het aambeeld van de mensen
rechten hamerden, viel dit extra
op omdat het een nieuw element
was. Young wijst erop, dat het
beleid met betrekking tot Nica
ragua, en de Iran-politiek sinds
1977. duideliik beïnvloed zijn
bondgenootschap zich ertegen
zou verzetten indien Nederland
zou proberen zich aan de gewen
ste uitbreiding van de munitie-
voorraden te onttrekken met een
verwijzing naar het aanbod aan
Portugal.
Versnelde versterking van de de
fensie, die voor de Europese NA
VO-landen betekent dat ze een
groter deel van de defensielast in
Europa gaan dragen, is het ant
woord aan-de Sowjet-Unie na de
Russische inval in Afghanistan.
Om dit antwoord politiek ge
wicht bij te zetten, komen ook de
ministers van buitenlandse za
ken naar Brussel. Onder hen de
nieuwe Amerikaanse bewinds
man Edmund Muskie, die latei-
deze week de Russische minister
van buitenlandse zaken Gromiko
in Wenen ontmoet.
Robert Komer, de Amerikaanse
staatssecretaris voor defensie,
toonde zich gisteren ingenomen
met de Europese reactie op de
zogenaamde nieuwe arbeidsver
deling tussen Amerika en de Eu
ropese bondgenoten. Komer:
"Amerika draagt het leeuwedeel
van de nieuwe defensielast - hij
doelde daarbij op de spanningen
in het Midden-Oosten. Indische
Oceaan en Perzische Golf, waar
Amerikaanse strijdkrachten zijn
zullen doorgaan en dat alle partij
en zullen mogen deelnemen aan
de verkiezingscampagne.
Muwango geldt als een goede
vriend van de socialistische ex-
president Milton Obote, de bur
gerpresident die negen jaar gele
den door Idi Amin ten val werd
gebracht en die zich later als bal
ling in Tanzania vestigde. Deze
liet vorige week weten binnen
kort naar Oeganda te zullen te
rugkeren om als leider van zijn
verenigde volkscongres aan de
verkiezingen deel te nemen.
Eerder op de dag had president Bi
naisa gezegd dat hij vanuit zijn
residentie het land regeerde en
werkte aan een oplossing van de
rebellie in Kampala.
De militaire commissie is van plan-
president Binaisa en de leden van
zijn regering, schuldig aan "cor
ruptie" te berechten. Dit heeft
een woordvoerder van de com
missie gisteravond in Kampala
telefonisch meegedeeld.
door de aandacht die Washington
aan de mensenrechten schenkt.
De stelling dat Washington een
aanzienlijk deel van het politieke
prestige heeft verloren dat Ame
rika zowel in de derde wereld als
bij de bondgenoten ten deel was
gevallen na de Sowjet-interventie
eind 1979 in Afghanistan vindt
Young niet geheel terecht. Hij
benadrukt dat de zwaarste kater
in Amerika zelf verwerkt moest
en moet worden. De oorzaak van
die kater ligt voor een groot deel
in het mislukken van de red
dingsoperatie: van de acht inge
zette helikopters kregen er drie
materiaalpecht. zodat er nog
maar vijf beschikbaar waren. De
verantwoordelijke militaire func
tionarissen hadden tevoren ver
klaard dat ze voor de hachelijke
gestationeerd - zodat de Euro
peanen meer in Europa zullen
moeten doen". De defensieminis
ters van de Europese NAVO-lan
den verklaarden zich daartoe
maandag principieel bereid'.
Amerika versterkt op korte termijn
de munitievoorraad in Europa
(die ver onder oorlogsniveau is
gebleven) en versnelt de installa
tie van raketten voor afweer te
gen luchtdoelen. Komer zei te
verwachten dat de Amerikaanse
aanbevelingen voor de eerste vier
a vijfjaar vandaag zullen worden
overgenomen. Behalve de hier al
boven gemelde programma s
gaat het ook om maatregelen die
het mogelijk moeten maken dat
passagiersvliegtuigen in tijden
van crisis voor militair vervoer
kunnen worden ingeschakeld.
De Amerikaanse regering heeft
20 miljoen dollar uitgetrokken
voor het ombouwen van twintig a
dertig Panam en TWA Boeing 747
en DC-10 toestellen voor eventu
eel vervoer van Amerikaanse
troepen naar het gebied van de
Indische Oceaan en de Perzische
Golf. Europese vliegtuigen van
dit type zouden moeten worden
ingericht voor het vervoer van
Amerikaanse troepen naar West-
Europa indien de internationale
spanning zou toenemen.
De besluiten zullen vandaag wor
den vervat in het gebruikelijke
communiqué, dat echter betrek
kelijk gespierde termen zal be
vatten. Dit om Moskou niet in het
ongewisse te laten over de fun
damentele eensgezindheid bin
nen het NAVO-bondgenoot-
schap.
Een NAVO-diploma.-'t: "Over de si
tuatie na de Russische inval in
Afghanistan zijn we het allemaal
eens. Inzake de reactie aan het
adres van het Oostblok bestaan
nuanceverschillen. Maar politiek
is het belangrijkste dat er binnen
de NAVO geen fundamentele cri
sis bestaat", aldus deze toelich
ting.
operatie zeker zes helikopters
nodig hadden
De ex-ambassadeur blijft van me
ning dat Carter het goed doet.
Met name de overweging dat een
president in zijn tweede termijn
meestal effectiever is dan in zijn
eerste maakt het voor Young be
trekkelijk gemakkelijk om zich,
ook voor het thuisfront, uit te
spreken voor nog eens vier jaar
Carter op de hoogste post. Daar
komt bij dat in het Democrati
sche kamp de doelstellingen van
senator Edward Kennedy niet
opmerkelijk verschillen van die
van de president. Young schijnt
bij zijn beoordeling nogal te
hechten aan het belang van de er
varing. getuige het feit dat hij in
één adem Kennedy en Reagan
noemt als zijnde minder geschikt
dan de ex-gouverneur van Geor
gia.
WENEN (AFP) - De aanstaande
ontmoeting van de ministers van
buitenlandse zaken van de Sow-
jct-Unie en de Verenigde Staten.
Gromiko en Muskie in Wenen,
symboliseert en versterkt Oos
tenrijks bijzondere positie als
historische proeftuin van de in
ternationale ontspanning.
Deze belangrijke ontmoeting tus
sen Oost en West in een periode
van grote internationale span
ning. heeft op 16 mei plaats tij
dens de viering van het 25-jang
bestaan van het verdrag, dat van
Oostenrijk een neutraal land
maakte. In de herfst van 1955
verlieten de troepen van de
toenmalige grote vier. Rusland,
de Verenigde Staten. Frankrijk
en Engeland het geallieerde ont
moetingspunt van 1945 en Oos
tenrijk zette de eerste aarzelende
stappen als neutraal geografisch
burggehoofd tussen Oost en
West.
Heel anders dan het eveneens neu
trale Zwitserland heeft Oosten
rijk zich de afgelopen 25 jaar
ontwikkeld tot een uitzonderlijk
actief en eigentijds neutraal land,
dat een belangrijke rol speelde in
tal van internationale ontwikke
lingen. Twee maanden na de on
dertekening van het verdrag van
1955 werd Oostenrijk lid van de
Verenigde Naties en daarna trad
het toe tot veel andere internatio
nale organisaties. Het leverde een
secretaris generaal aan de VN,
Kurt Waldheim, en eenzelfde
functionaris aan de Raad van Eu
ropa, Franz Karasek. De neutrali
teit verplichtte Oostenrijk even
wel tot niet-deelnemmg aan de
Europese Gemeenschap en het
moest genoegen nemen met de
status van "geassocieerd" lid.
De internationale rol van Oosten
rijk is door de jaren heen beves
tigd en functioneert voor Oosten
rijkse leiders meer en meer als
garantie voor de veiligheid van
het land. Een open diplomatie
heeft de dialoog tussen Oost en
West op gang gebracht en Oos
tenrijk veel vriendschap en in
ternationale waardering opgele
verd. De bouw, in Wenen, van een
centrum van de Verenigde
Ndties heeft de Oostenrijkse
hoofdstad tot ..de derde stad van
de VN" gepromoveerd en be
langrijke topconferenties tussen
Oost an West in Wanen gehou
den, bevestigen eveneens dat het
neutrale Oostenrijk een gewich
tige internationale positie be
kleedt.
De ontmoeting tussen Gromiko en
Muskie wordt gehouden in het
Belvedere-paleis. waar 25 jaar
geleden de ontspanning tussen
Oost en West bij de onderteke
ning van het verdrag van 1955
aarzelend op gang kwam.
Maar vooral in de laatste jaren heeft
de Oostenrijkse buitenlandse
politie onder invloed van de so
cialistische kanselier Bruno
Kreisky haar dynamische en am
bitieuze karakter verworven. Het
land heeft er nooit twijfel over la
ten bestaan dat het tot het wes
terse kamp behoort, maar heeft
zijn neutraliteit en goede interna
tionale reputatie in dienst gesteld
van de vrede, het vreedzaam
naast elkaar bestaan en de ont
spanning. Deze dikwijls verme
tele inspanningen worden ge
voed door Kreisky "s absolute af
keer van geweld en diens geloof
in de betekenis en doeltreffend
heid van dialoog en overleg.
Ook al is Oostenrijk aan zyn status
verplicht niet mee te doen aan
eventuele sancties tegen Iran.
daar staat tegenover dat het land
op grond van de ..Oostenrijkse
variant" van de neutraliteit stel
ling kan nemen en initiatieven
kan ontplooien waar „gebonden"
landen moeten kiezen voor voor
zichtigheid. Dit geldt in het bij-
«ondw voor problemen in het
Midden-Oosten. Kanselier
Kreisky die zyn gebrek aan
waardering voor de Israëlische
regering-Begin nooit onder
stoelen of banken stak. heeft be
middeld om de vastgelopen dia
loog tussen Begin en Sadat weer
op gang te brengen, ook al had hij
zijn reserves ten aanzien van de
Camp David-akkoorden.
Overtuigd van de noodzaak van een
alomvattende oplossing van de
problemen in het Midden-Oos
ten. is Kreisky een van de belang
rijkste westerse pleitbezorgers
geworden voor de Palestijnse
zaak. Oostenrijk was dan ook het
eerste westerse land dat de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO een semi-diplomntieke sta
tus verleende. Ten slotte heeft de
Oostenrijkse kanselier zijn goede
betrekkingen met de niet-g< l»on-
den landen verstevigd. De West-
duitse bondskanselier Helmut
Schmidt addaarovtr dat 1 tan
rijk zijns inziens kon worden be
schouwd als een niet-gebonden
land. Kreisky is actief opgeko
men voor Fidel Castro van Cuba,
die. naar zijn mening, als geen
ander m een poi ttie a keert, om
in de kwestie Afghanistan rege
lend op te treden
De critici van Kreisky's doelgerich
te socialistische politiek erken
nen dat de Oostenrijkse kanselier
een zodanige invloed heeft in de
wereld, dat het de reputatie \.in
Itottemuk ten goede komt Als
leider van een socialistische par
tij gelooft Bruno Kreisky dt hij de
veiligheid van zijn land het beste
dient. En dat de feiten hem in het
gelijk zullen stellen Als betrok
kene bij de totstandkoming van
het verdrag van 1955 weet Kreis-
ky dat niemand had kunnen
voorzien dat de stem van een
klein neutraal land, waarvan d>-
grenzen zo moeizaam tot stand
kwamen, /.o'n grote weerklank in
de urleld SOU k; i
ADVERTENTIE
Het duurste van fotograferen is ontwikkelen
en afdrukken. Voor 12 kleurenfoto's betaalt u al
gauw f 15,- en voor 24 kleurenfoto's zo'n f2 i
Uitgerekend die kosten neemt Scottcx nu
voor z'n rekening. Let op de Scottcx fotozegels en
informatie op de volgüTIcte verpakkingen:
Scottex tissue toiletpapier.
Frisgeurend, sterk en zacht in wit en fraaie kleuren.
Scottex tissue huish<)udr<>llendecor.
Sterk, super-absorberend, met rodcof groene
appeltjes decoratie.
Scottex tissue zakdoekjes,
i- Lagen zachtheid. In handige lüxlü verpakking.
Let dus >p Scottcx. Met fotozegels!
De Amerikaanse mini ter van buitenland zaken Edmund Muskie.
krijgt van president Carter nog wat instructies voor zijn gesprek in Wenen
met zijn Russische collega Gromiko. Muskie verklaarde gisteren dat het
aan Moskou is om aan te tonen dat de Sowjet-Unie betere betrekkingen met
Washington wenst.
correspondent Han
BONN Als de CDU-CSU de
bondsdagverkiezingen in okto
ber winnen en Franz Jozef
Strauss kanselier wordt, komt er
in de jaren tachtig geen grote
oorlog. Dat zei Strauss gisteren
op een persconferentie in Bonn,
waar het verkiezingsprogramma
van de Union bekend werd ge
maakt. De Beierse minister-pre
sident: „Zoals er ook nooit een
Tweede Wereldoorlog was ge
komen als Churchill destijds in
plaats van Chamberlain premier
van het Verenigd Koninkrijk was
geweest
De kandidaat-kanselier sprak zich
zei!' daarmee tegen, want op de
zelfde persconferentie had hij
eerder gezegd dat „Duitsland, de
Bondsrepubliek, natuurlijk niet
beslist of er een oorlog komt of
niet". „Wij moeten ons beschik
baar stellen voor een gezamenlij-
-kc sti.it. van hel ten. daar
gaat het om aldus Strauss.
Het bewaren van de vrijheid en de
vrede staal op de1 éi -'«• plaat in
het 43 bladzijden tellende verkie
zingsprogramma van chi ten-
democraten en christen-socialen
in het vooioord i hi:.:t Frans
Jozef Strauss dat de jaren tachtig
het derde crisisdecennium van
deze eeuw worden. Volgens hem
moet de socialistische ontspan-
ningspolitiek van Brandt, Weh-
ner en Bahr worden vervangen
door een realistische vredespoli
tiek.
De CDU-CSU is van mening dat
ook in de Bondsrepubliek zelf
vrede en vrijheid de laatste tien
jaar ernstig zijn aangetast Dat
zou komen door „klassenstiijd-
propaganda dooi «een belas-
tingpolitiek die vijandig staat ten
opzichte van de economie door
„een morele en materiële ver
waarlozing van de families door
„het niets doen voor de miljoenen
werklozen" en door „het in onze
kerheid brengen van de pen-
sioentrekkers
Daarom eist de oppositie belas
tingverlaging, vermindering van
de staatsschulden, een zwangei-
schapsuitkenng voor allen in
plaats van alleen maar werkende
De
:iale rr
aldos het t
irktec.
WASHINGTON (UPI/AFP) - President Carter en Ronald
Reagan hebben gisteren voorverkiezingen voor het Ame
rikaanse presidentschap in de staten Maryland en Ne
braska gewonnen.
Toen 97 pet van de stemmen was geteld had Carter bij de Demociaten in
Maryland een voorsprong op senatoi Kenn. dy van 47 pet (32 afgc\ aai
digden) tegen 38 pet (26 afgevaardigden) In Nebnu ka waai.">7 pet van de
stemmen was geteld, bedroeg de voorsprong van Caitci 49 pet 114 afgcx i
tegen 37 pet (10 afgev) voor Kennedy.
Bij de Republikeinen was de verhouding in Maiyland 4!» pet (18 af.i
voor Reagan tegen 40 pet (12 afgev) vooi GcuirvBu h In Neluaska staat
Reagan met 1'i pet (24 afgev) voor op Bush met 17 pet l al
De Union vindt het van levensbe
lang dat de voorziening van ener
gie en grondstoffen niet in gevaai
komt. Zij verwijt de socwml-libe
rale regering in Bonn dat deze
voor een stilstand in de energie-
politiek heeft gezorgd CDU en
CSU spreken zich uit voor een
„noodzakelijk gebruik van kern-
Intus
irdvo
(Van c
irrespondent Jan Gerritsen)
BRUSSEL - Versterking van de reservetroepen,
uitbreiding van de munitie-opslag en verbete
ring van de verdediging tegen electronische en
chemische oorlogvoering.
Senaat
akkoord met
begroting
Carter
WASHINGTON (Reuter) - De
Amerikaanse Senaat heeft
de begroting voor 1981 van
president Carter met 68
stemmen voor en 28 stem
men tegen aanvaard, waar
door vaststaat dat de Ame
rikaanse begroting voor de
eerste maal sedert 1969 sluit.
Het Huis van Afgevaardig
den heeft namelijk reeds een
begroting aanvaard met een
klein overschot van twee
miljard dollar.
De Senaat verwierp met 79
stemmen tegen en 19 voor
het voorgestelde bijzondere
invoerrecht op olie, dat in to
taal 10,3 miljard dollar
moest opleveren. Het Con
gres dient nu nog een apart
wetsvoorstel te aanvaarden
om te verhinderen dat het
invoerrecht morgen van
kracht wordt. President Car
ter rekent er op dat de ver
hoging van de benzineprij
zen met tien dollarcent per
gallon (3,79 liter) het ver
bruik van autobrandstof zal
terugdringen.
De Senaat is bereid om in het
begrotingsjaar dat op 1 ok
tober begint 613,1 miljard
dollar te besteden terwijl het
huis van Afgevaardigden het
wil laten bij 611,8 miljard
dollar. De verschillen zullen
weggewerkt worden door
een speciale commissie van
de kamers van het Ameri
kaanse parlement. De Se
naat is bereid om 150,5 mil
jard dollar uit te trekken
voor defensie, 7,8 miljard
dollar meer dan het Huis. Dit
vormt het voornaamste me
ningsverschil dat moet wor
den bijgelegd.
