Amerika opent
armen en hart
voorCubanen
deTijd
HP
EISEVIERS
Door Henk Kolb
WASHINGTON - "Met open armen en een open
hart", zo zei president Carter een week geleden,
staan de VS gereed om de tienduizenden Cubaanse
vluchtelingen op te nemen, die in de zuidelijke staat
Florida voet aan land zetten. De uittocht dezer moe-
delozen echter heeft inmiddels zulke massale vor
men aangenomen, dat Florida tot "rampgebied"
werd verklaard (een status die de staat recht geeft op
federale bijstand) en in Miami onder de Engels
sprekende bevolking een panische weerzin is ont
staan tegen de vestiging van nog meer Cubanen als
nieuwe burgers van een welvarende Latijnse meer- iTlTTï (C)
derheid ter plaatse.
Honderden uit de voorsteden van Miami, zonen en dochters van
onder meer Italiaanse immigranten uit een Verder verleden, maar
nu dan toch Engels sprekenden, dragen zodoende plakkaten
rond waarop staat: „In Amerika spreken we Engels" en „Zet
illegale immigranten het land uit, redt onze werkgelegenheid
En de 44-jarige Guy del Russo, voorzitter van de bond van be
trekkelijk welgestelde huiseigenaren, verklaart onbeschaamd
dat wat hem betreft die Cubanen maar in het uitgestrekte en zeer
waterige moerasgebied van de Everglades hun tenten moeten
opslaan.
Andere tijden
Want zelfs al waren ook zijn voorouders politieke vluchtelingen,
dan toch zijn de tijden nu anders: „Amerika behoeft niet de zorg
voor de hele wereld op zich te nemen, als we niet eens genoeg
hebben om voor onszelf te zorgen
(O)
Over de „Open Armen en hpt Open Hart wordt in Miami kennelijk,
anders gedacht dan in Washington, waar de kwaliteif van het
mededogen vooral in deze maanden goeddeels door politieke
overwegingen wordt bepaald. Net als het bittere racisme van de
economisch bedreigde Anglo s" in Miami, gaan die voorbij aan
het omvangrijke menselijke lijden, dat als resultaat van Fidel
Castro s bizarre politieke denken zo schaamteloos aan Florida s
fraaie kust te kijk wordt gezet.
Zondag arriveerden 5300 nieu
we immigranten. In de afge
lopen drie weken zijn er in to
taal 35.000 aangekomen.
Niemand weet hoeveel Cu
banen uiteindelijk de 96 mijl
brede zee tussen Florida en
Cuba zullen oversteken.
Honderdduizend? Tweehon
derdduizend? En wat voor
mensen zullen het zijn? Men
sen zoals de veroordeelde
misdadigers en geesteszie
ken, die van de Cubaanse au
toriteiten aan boord moesten
van de al ernstig overbelaste
toeristenboot „Ameri-
Het schip werd midden op zee
door de Amerikaanse kust
wacht aangehouden omdat
900 passagiers het laadver
mogen ver te boven gingen.
In volle zee moesten er 200 op
kustwachtvaartuigen over
stappen. Zij hebben tenslotte
allen de veilige haven van
Key West bereikt.
In een staat van verregaande
ontreddering,dat wel. En na
verloop van tijd zaten ze ver
wezen te kijken op de uit
klapbare kampeerbedden
van een tijdelijk opvangcen
trum. Naast een stapeltje de
kens en in afwachting van
familieleden, vrienden of so
ciale bijstand.
Burgemeester Maurice Ferre
van Miami deelt de angst van
zijn Engelstalige gemeente
naren voor Cubaanse over
meestering van de samenle
ving niet: „Het is niet de vraag
of wij die mensen wel kunnen
opnemen, maar voooral een
kwestie van wanneer. Want of
zij nu naar Chicago worden
gebracht of naar New York:
uiteindelijk komen alle Cu
banen in de YS hier te
recht".
IJlbrief
Maar dan nog: Miami heeft een
huisvestingsprobleem. Het
aantal beschikbare woningen
in het huizenbestand is min-
r President Carter:zorgen vluchtelingen uit Cuba i
Zuid-Florida tot soms chaoti
sche verwarring leidt.
Op zee heeft de Amerikaanse
marine al geoefend met lan-
dingsboten, om, mocht Cas
tro daarin toestemmen, de
vluchtelingen te gaan halen
op een veiliger en ordelijker
wijze dan de soms levensge
vaarlijke ondernemingen die
nu met geheel ongeschikte
vaartuigjes zonder red
dingsmiddelen van betekenis
worden ondernomen. Twee
moederschepen van de mari
ne hebben halverwege Cuba
positie gekozen.
Maar toch: waarom „Open Ar
men en een Open Hart voor
de Cubaanse vluchtelingen,
terwijl andere „bootmensen",
de zwarten op de vlucht voor
het regime van "Baby Dot-
op Haïti, worden afgewezen?
De AFLCIO, de machtige
vakbond die in 1976 een be
langrijke bijdrage aan Carters
verkiezing heeft geleverd,
vraagt nu ook de Haitianen
toe te laten. En de vereniging
van burgemeesters heeft een
dergelijk verzoek te Washing
ton ingediend.
Dit vormt de inleiding van de
ontluistering van een politiek
motief. Fidel Castro is voor
nemens, zo verluidt te Ha
vana, duidelijke voorwaar
den te stellen aan toestem
ming voor het vertrek van 4Ó0
Cubanen die een toevlucht
hebben gezocht bij de Ameri
kaanse missie in de Cubaanse
hoofdstad. Het handelsem
bargo moet worden opgehe
ven, de Amerikaanse basis
Guantanamo op Cuba moet
worden ontruimd en Ameri
kaanse vliegtuigen zouden
hun spionnagevluchten bo
ven Cuba moeten staken.
Fijntjes
Castro heeft het moment fijn
tjes gekozen: Carter moet niet
alleen op pad voor zijn her
verkiezing, die allerminst ze
ker is, maar behalve de ver
nedering die Iran de presi
dent aandoet heeft deze ook
te maken met ernstig ver
slechterde betrekkingen met
de^ussen, Castro's broodhe-
De vluchtelingen uit Cuba drei-.
gen zodoende voor Carter een
nieuwe crisis mee te brengen.
Doch nog afgezien daarvan
zijn er de menselijke overwe
gingen. Een slogan „misdaad
en wanorde zullen toenemen"
op het spandoek van een de
monstrant scherpt in Florida
de toestand aan. De radio-sta
tions staan bol van de discus
sies tussen anti-Cubanen en
voorstanders van het toela
tingsbeleid.
der dan een procent. Het on
derwijs heeft aan de fedeiale
overheid in Washington per
ijlbrief 20 miljoen dollar ge
vraagd om een nieuwe golf
van tenminste 15.000 Cu
baanse leerlingen op te van
gen op scholen die al voor
meer dan een derde door kin
deren van Cubaanse immi
granten worden bevolkt.
Werk behoeft geen bezwaar te
zijn: de nijvere Cubaanse ge
meenschap heeft Miami van
een warme verblijfplaats voor
voornamelijk joodse bejaar
den uit den lande, gemaakt
tot een druk centrum van
handel en nijverheid.
De demonstranten met hun
loeiende claxons en slogans
ten spijt en ondanks de zieke
lijke acties van de Ku Klux
Klan, zijn het vooral de Cuba
nen, die met een tomeloze en
gemotiveerde werklust voor
Florida een zegen zijn ge
weest. Dankzij hun arbeid
trekt het gebied investeerders
aan uit Latijns-Amerika en
heeft het een infrastructuur
gekregen die tegen grote druk
bestand is.
In 1973 woonden in Florida 75
procent van de (toen) 700.000
Cubanen in het land. Inmid
dels zijn 14 van de 67 com
merciële banken in handen
van Spaanssprekenden. En
de helft van de bouwvakar
beiders in Miami zijn Cuba
nen, met volop werk voorals
nog, want de recessie die de
VS thans meemaken is in Flo
rida nog niet opgetreden.
Golf
De snel wassende golf van Cu
baanse vluchtelingen stelt de
Amerikaanse regering voor
een serie onaangename di
lemma's. De geïmproviseerde
organisatie van het moment
mag dan mede een recept zijn
voor tijdelijke chaos en ver
bijstering, maar op zulke
vraagstukken die
voortvloeien uit een plotse
linge toevloed van uit nood
geboren immigratie is de
Amerikaanse organisatie wel
berekend. In 1975 ging het om
150.000 Vietnamezen, sedert
eind 1978 zijn daar nog
eens 170.000 ande
ren uit Indochina bij-,
gekomen. In Maryland, nabij
Baltimore, in Arkansas en in
Pennsylvania, zijn militaire
bases in gereedheid gebracht
voor het verlenen van eerste
onderdak. Dat moet iets van
de druk verlichten die op de
luchtmachtbasis Eglin in
Zo n veertig procent van de
nieuwe immigranten heeft
banden met Miami en zal niet
elders in de VS willen wonen.
De 55 procent van de inwo
ners van Miami die Spaans
spreekt vormt Carters „Open
Armen en Open Hart" De
economische angst van de te
genstanders van zo n beleid
bevordert de vervreem
ding.
Hoewel de Cubanen aan belas
tingen vijfmaal meer betalen
dan zij ooit van de Ameri
kaanse overheid aan hulp
hebben gekregen, klagen de
Engelssprekenden in Miami
over het feit dat je in die stad
hele wijken vincft zonder ook
maar één uithangbord in het
Engels. Ze vrezen dat Spaans
de hoofdtaal zal worden en
dat er dan een afscheidings
beweging zou kunnen ont
staan naar het voorbeeld van
de Canadese provincie Que
bec.
Maar burgemeester Ferre, zelf
van Portoricaanse afkomst,
herinnert zich een telefoon
gesprek met een man die zei:
„Ik dacht er eerst anders over,
maar ik heb de gezichten van
de vluchtelingen in kranten
gezien en ik heb hun kinderen
zien huilen. Ik heb ook de
haat gehoord die (tegen de
Cubanen) in de praatpro
gramma's van radio en televi
sie wordt geloosd. Als Ameri
kaan moet ik zeggen dat ik
geloof in wat u doet".
Druk
Maar president Carter spreekt
alweer van „internationale
druk" op Cuba, waar Castro
uitmaakt in welke aantallen
en wanneer hij zijn onderda
nen laat luchten, of uitwijst,
of verbant, zoals de misdadi
gers die zyn begroting belas
ten.
Druk om de VS de kans te ge
ven een ordelijke emigratie
tot stand te brengen, die zon
der ecomische overspanning 1
en maatschappelijke verru
wing kan verlopen. Castro
heeft daarvoor zijn prijs in
middels bepaald. Tot dan
loost hij op de welvaartsstaat,
die voor zoveel Cubanen al zo
lang net iets te ver over de ho
rizon wenkte.
En wat dan, als ze er eenmaal
zijn? Een zondag gepubli-
ceerd onderzoek van de New
York Times wijst uit dat velen
van de Spaanssprekende
minderheid in de VS zich niet
als „Amerikaan" wensen te
beschouwen, in weerwil van
een jarenlang verblijf. De
Spaanssprekende bevolking
in de 50 staten heeft de twaalf
miljoen overschreden en
groeit bijna viermaal zo snel
als de rest van de bevol
king.
Volgens bevolkingsdeskundi
gen zal het Spaanssprekende
bevolkingssegment nog in de
tachtiger jaren de zwarte be
volking als grootste minder
heid opzij dringen. De weige
ring om zich te identificeren
met dat „Amerikaans" zijn,
het voortdurend wankelen op
de scheidslijn tussen twee
zeer uiteenlopende culturen
brengt dan ook vreemde ver
schijnselen met zich mee.
In de hurzenzee van de New-
yorkse Bronx bijvoorbeeld
wandelen de Spaans spre
kenden (veelal PortoriCMIWt)
onder palmen van geperst
papier. Dan voelen ze zich wat
meer thuis. Kortom: de
Spaanssprekende minder
heid is een zorgenkind voor
het Amerikaans bestuur.
Maar was dat al lang voordat
Castro de deuren van zijn ge
vangenis opende.
Het 30-apriloproer figureert ook
deze Week weer in alle opiniebla
den. De verhalen over kraakac-
ties mogen we zo langzamerhand
voor gezien houden: ze leveren
weinig nieuws op. Het verhaal
waar we al enige tijd op zaten te
wachten levert de socialist Mar
cel van Dam deze week in Vrij
Nederland. Hij schreef een nog
geheime nota waarin voor het
eerst de woningnood op degelij
ke wijze wordt becijferd. In tien
jaar en met vijftig miljard extra
kan het worden opgelost, zegt
Van Dam. maar de nood zal eerst
nog tot 1985 blijven toenemen.
Uit Rome bericht Loucky Content
hoe het terrorisme de klok twin
tig jaar heeft teruggedraaid. De
kritische benadering van de PCI
inzake regeringsoffensief tegen
de Rode Brigades en autonomen
heeft deze partij voorlopig weel
de kans op kabinetsdeelname
ontnomen. Een tweetal colum
nisten zet oude polemieken
voort: Piet Grijs signaleert hoe
Buikhuisen zijn bio-criminolo-
gisch onderzoek nu verplaatst
heeft naar Israel en Tamar haakt
in op de publikatie van W. ,F.
Hermans afgelopen zaterdag'in
de NRC over Weinreb c.s. In de
boekenbijlage een artikel over de
"kritische theorie" van onder
meer Marcuse en Walter Beja-
min, leden van de Frankfurter
Schule.
David van Ooijen, de Dominicaan
in de Tweede Kamerfractie van
de Partij van de Arbeid reageert
in De Tijd op de uitspraak van de
paus dat priesters zich niet met
politiek mogen bezig houden.
Van Ooijen verüaasd zich over dit
soort taal: de kerk ontkomt er
niet aan politieke standpunten in
te nemen en de paus werkt
zelfs als priester in de politiek
Wie dacht dat met het verdwijnen
van vele particuliere verpleegte
huizen en een verbeterde wetge
ving de bejaardenzorg in een be
ter vaarwater terecht is gekomen,
kan aan het omslagurtikel van
Van der Eijk niet voor bij'gaan.
Het lijkt meer op een kamp, dan
op een ziekenhuis tekent hij op.
De grijze eminentie Heiman
Hofhuizen rept in zijn column
over de inmiddels tot een affaire
uitgegroeide arrestatie van de
Noordwijkse leerkracht die in
Amsterdam een aandeel had in
de rellen. Op heterdaad betrapt
worden is (betrekkelijk) prima
vindt Hofhuizen, maar achteraf
op heterdaad betrapt worden is
volslagen ontoelaatbaar, zoal niet
tegennatuurlijk vindt hij. Voor
de liefhebbers onthult hoofdre
dacteur Arie Kuiper de identiteit
van de mysterieuze columnist
Paul Abbey van NRC Handels
blad: Het moet Ik van den Bergh,
de literatuurcriticus van het Pa
rool zijn.
MACA7LNE
Pierre Huyskes trok voor een om
slagartikel naar Griekenland en
zocht naar een antwoord op de
vraag of de spelen nu wel of niet
terug moeten naar de Olympia. In
het land zelf bestaat twijfel over
het antwoord, zo blijkt uitzijn re
portage.- Behalve 22 ingezonden
brieven ook van de redactie zelf
aandacht voor 30 april. Coen van
Harten constateert dat iedereen
van iedereen vei vreemdt en de
opzeggers van de Vai a zijn diepei
doordrongen van de betekenis
van het vrije woord, dan de nieu
we leden Eppo Doeve tekent
VARA-voorzitter Van den Heu
vel samen met Sonja Barend by
een kaalgeplukte haan die er
weer een veertje bij krijgt.
Hoogendijk noemt in zijn mini-
commentaar Van Aardenne een
volgzaam mens en doelt daar mee
op zijn soepele houding jegens de
om bénzincprijsvei hogingen
smekende oliemaatschappijen.
Van Rosmalen spreekt naai aan
leiding van de overwinning van
de bPD in Noordryn-Westtulen
de hoop uit dat de zegetocht van
Helmut Schmidt zich bij de echte
verkiezinge.. op 5 oktober niet
herhaalt. Dan verliest Schin idt de
sterke oppositie van Strauss en is
er de onvermijdelijke druk van
de radicalen in de SPD, zo luidt
zijn betoog. Stolk noemt de on
langs verschenen aanklacht te
gen het gebrek aan rechten voor
psychiatrische patiënten de
leugen van de karikatuur Het
boek is eenzijdig kritisch, aldus
vindt de recensent.
Tenslotte besteedt het blad ruime
aandacht aan de opvattingen van
prof. Schillebeeckx over het
groeiende tekort aan priesters.
Zo'n tekort zou er volgens Schil
lebeeckx helemaal niet hoeven
zijn als de RK kerk op zou hou
den met het hanteren van nor
men die niet zijn ontleend aan de
oorspronkelijke kerkelijke prak
tijk.
Frans van Empel en Flip Vuijsje
ontmaskeren in de Haagse Post
"De valse belofte van nivelle
ring". Hoewel in kringen van de
vakbeweging, de PvdA en pro
gressieve economen de opvatting
terrein wint dat er tot de inko
mens van vijftigduizend gulden
denkt dit duo daar anders over.
Die gedachte mag in hun visie
echter niet tot de conclusie leiden
dat de huidige politiek van ni
velleren moet worden voortgezet.
Henk Hofland signaleert angstig in
welke belangrijke mate de poli
tiek van Carter is ingegeven door
revanche. De liberaal Bolkestein
maakt in een interview duidelijk
boycot van een bepaald land zijn,
hij automatisch tegen is. De filo
sofie achter die uitspraak blijft in
nevelen gehuld.
Ex-scheidsrechter Van der Krotl is
in een gesprek niet tot uitspi aken
over de twijfelachtige capacitei
ten van zijn collega s te verlok
ken. Hij gelooft indeskundigheid
en vooral neutraliteit: Het is uit
gesloten dat scheidsrechters zich
laten beïnvloeden" en 'mis
schien ben je soms wel wat con
servatief in je optreden. Overal is
inspraak, behalve op de grasmat,
maar je kunt toch niet met de
spelers gaan overleggen, van
wat denken jullie, is het een
strafschop of niet".
In het weekboek wordt de doopceel
gelicht van de geschorste ver
slaggever van radio-Stad Stan
Tan (louche Van meloanan-'
sjouwer in Griekenland en via
een gevangenis in Tunis tot ver
taler by Associated Press. Na een
redactiefunctie by Nieuwe Re
vue ("vol plannen en ideeen en
zeer belezen") naar Stad. We we-
ten toch allaitiaal waai |oumali«-
tiek uit voort komt, meldt hy, uit
de pamfletten
TON VAN BRUSSEL
