Vrijwel alle
Rijnsburgers
zijn familie van elkaar.
Door Hans
Veldhuizen
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Jan van Egmond <36) nit
Zoeterwoude: "Genealogie
is fascinerende hobby
Jan van Egmond uit Zoe
terwoude is amateur-ge
nealoog. Zijn hobby is de
"leer der geslachten", een
hobby die hem zo fasci
neert, dat hi j er vrijwel al
zijn vrije tijd aan Opof
fert. Sinds begin vorig
jaar houdt hij zich bezig
met de geschiedenis van
de 16e-eeuwse Rijns-
burgse familie Van Sijp.
De 36-jarige Van Egmond
doet dat samen met een
andere amateur-genea
loog, J.B. Glasbergen uit
Nuenen, een specialist in
Rijnsburgse geslachten.
Het eerste deel van het
zeer diepgravende onder
zoek zit erop. Dat is voor
het grootste deel gedaan
door Glasbergen en be
slaat de periode 1550 tot
1812. Van Egmond neemt
de periode 1812 tot
("pakweg", zegt hij) 1 ja
nuari 1980 voor zijn reke
ning. Het is de bedoeling
dat de resultaten van dat
onderzoek straks ge
publiceerd worden in een
boek.
De Zoeterwoudenaar is
gevorderd tot de tiende
generatie na stamvader
Wouter Warboutsz van
Sijp. Ver genoeg om te
kunnen vaststellen dat de
meesten van de thans le
vende "echte" Rijnsbur
gers afstammelingen van
Wouter van Sijp zijn.
Hoewel het volgens Van
Egmond nog wel een jaar
of drie zal duren voordat
het boek verschijnt, heeft
hij al voldoende gegevens
verzameld om zijn uit
spraak te kunnen staven.
Foto's
Hoe het boek eruit zal gaan
zien weet Van Egmond
nog niet. "Het gaat om
een enorme hoeveelheid
gegevens. Er zijn twee
mogelijkheden: óf één dik
boek met alleen genealo
gische gegevens, óf meer
dere delen verlucht met
foto's, prenten en copieén
van archiefmateriaal, zo
als bijvoorbeeld notariè-
le akten".
Van Egmond maakt graag j{g
van de gelegenheid ge-
bruik om de echte Rijns-
burgse families te ver-
zoeken foto's en dergelij-
ke voor zijn boek be-
schikbaar te stellen.
Vooral naar (oude) fami-
liefoto's gaat zijn belang- m
stelling uit. "We makener
copieén van. Daarna
krijgt men die foto's wel gg
weer terug, hoor", zegt
hij.
De foto's kunnen worden =m
gestuurd aan de secreta-
ris van het genootschap m
"Oud Rijnsburg", de heer
M. Vink. Tulpenstraat 41,
2231 GV Rijnsburg.
RIJNSBURG - In de te
lefoongids is onder
Rijnsburg geen enkele
"Van Sijp" meer te vin
den. Op de Rijnsburgse
gemeentesecretarie
blijkt in de burgerlijke
stand ook geen Van
Sijp meer voor te ko
men. Toch zijn ver
moedelijk alle leden
van "echte" Rijnsburg
se families afstamme
lingen van de redelijk
welgestelde landbou
wer Wouter Warboutsz
van Sijp en zijn echtge
note Geertje Wouters
dochter. De 16e eeuwse
Wouter Warboutsz is
dus vrijwel zeker-de
"stamvader" van een
aanzienlijk aantal thans
levende Rijnsburgers.
Amateur-genealoog Jan van
Egmond uit Zoeterwoude, is
bezig met wat hij noemt "een
gigantisch karwei": het ver
zamelen van alle gegevens
over de afstammelingen van
het echtpaar Van Sijp. "Om
dat alle genealogische gege
vens in zowel de mannelijke
als de vrouwelijke lijn moeten
worden nagetrokken, breidt
het aantal personen waai om
het gaat zich steeds meer uit.
He£ gaat nu al om honderden
echtparen die allemaal weer
gezinnen vormden, kinderen
kregen die op hun beurt ge
zinnen vormden enzovoort,
enzovoort".
Van Egmond is lid van het ge
nootschap "Oud Rijnsburg",
een vereniging die zich bezig
houdt met, zoals in de statu
ten staat: het bevorderen van
de belangstelling voor en het
bestuderen van de geschie
denis van Rijnsburg en alles
wat daarmee in de ruimste zin
verband houdt. Binnen die
vereniging vormt hij ("zo'n
beetje in m'n eentje") de
werkgroep genealogie, die
zich toelegt op het bestuderen
van Rijnsburgse geslachten.
Vrijwel al zijn vrije tijd besteedt
de Zoeterwoudenaar aan het
snuffelen in stoffige archie
ven en oude kerkregisters,
hele zaterdagen brengt hij
door in het Rijksarchief te
Den Haag en bij het centraal
bureau voor genealogie in die
plaats. Vele uren per week
speurt hij in het gemeente
archief van Leiden en de ar
chieven van de grote plaatsen
in de Randstad naar de af
stammelingen van Wouter
Warboutsz en Geertje Wou-
tersdr.
Het spoor terug
"De genealogie is enorm
boeiend", zegt Van Egmond,
"als die hobby je eenmaal in
de ban heeft, dan is het eind
zoek. Dan laat hij je niet meer
los. De geschiedenis gaat voor
je leven en wordt een stuk in
teressanter dan de droge ver
haaltjes zoals je die kent uit de
schoolboekjes".
Jan van Egmond begon zijn
hobby zo'n vijftien jaar gele
den met een speurtocht naai
de afkomst van zijn eigen fa
milie. Nieuwsgierigheid naar
wie zijn voorouders nu pre
ste drijfveer. Hij volgde het
spoor terug tot een eind in de
zestiende eeuvV. Dat was niet
gemakkelijk omdat aan het
eind van de zestiende, begin
zeventiende eeuw tien ver
schillende families Van Eg
mond in Leiden en omstre
ken voorkwamen. Deson
danks ontdekte Jan van Eg
mond dat zijn voorvaderen
hun domicilie in Valkenburg
hadden. Daar stond het boer
derijtje dat de eerste bekende
Van Egmond (overigens een
zoetwatervisser) bezat.
"De resten ervan zitten nog in
de grond, in de buurt van de
Haagse Schouw", zegt de he
dendaagse Jan-van Egmond.
"Het aardige is natuurlijk om te
zien dat je eigen familieleden
betrokken zijn geweest bij
gebeurtenissen die bekend
zijn uit de vaderlandse ge
Drukte
De belangstelling van particu
lieren die een speurtocht on
dernemen naar hun afkomst
neemt volgens de inmiddels
"oudgediende" Van Egmond
vooral de laatste jaren enorm
toe. Vroeger was de genealo
gie volgens de Zoeterwoude
naar vooral een hobby van
oude adelijke heertjes, maar
dat is nu zeker niet meer zo.
"De leeszaal van het gemeen
te-archief in Leiden zit op za
terdag overvol. "Overigens
vaak wel met dezelfde men
sen. De meesten kennen el
kaar wel en wisselen gege
vens uit", zegt Van Egmond.
Leiden heeft een schitterend
archief. Het bestuur van Lei
den zag al vroeg het nut in van
het vastleggen van gegevens.
De gegevens die in het Leidse
archief te vinden zijn, zijn
misschien wel uniek in ons
land", aldus Van Egmond.
Genealogie als hobby vraagt
wel doorzettingsvermogen.
Een diepgaand onderzoek
naar de herkomst van de ei
gen familie kost vaak meer
dere jaren. Het maken van
een begin» is niet moeilijk,
maar hoe verder terug in de
tijd. hoe meer er van de van de
amateur-genealoog wordt
geeist. Er zijn mensen die dan
de moed opgegeven. "Maar
op een gegeven moment
krijgt die hobby de meesten
toch volledig in haar ban, en
dan is er geen houden meer
aan", besluit Van Egmond.
v §®§D(ai(g[nite[ni'"7
Oud-Rijnsburg. Op de achtergrond de Grote of Laurentiuskerk.
Hij noemt nog een paar beken
de Rijnsburgse namen: "de
dragers van de familienaam
Kralt stammen af van ene
Hermanus Kralt uit Ouder
kerk die in 1702 in Leiden
trouwde met Anna van der
Laan. En alle Kromhouten
stammen af van ene Arie
Janz, die in 1737 trouwde met
Lijsbeth Cornelisdr. Die Arie
Janz was kuiper van beroep.
Daar komt ook zijn naam
vandaan: "krom-hout".
"Zo zijn er tal van families
waarover het een en ander te
vertellen is", zegt Van Eg
mond.
Was Wouter Warboutsz Van
Sijp hd van een redelijk ge
goede familie, zijn Rijnsburg
se tijdgenoten hadden het
over het algemeen niet breed.
"Het waren eigenlijk straat
arme mensen in die jaren. De
meeste mannen waren dag
gelders, arbeiders die zich per
dag voor weinig geld aan de
landheren verhuurden. Als je
die situatie vergelijkt met het
welvarende Rijnsburg van
nu, dan is er veel ten goede
gekeerd", aldus Van Eg
mond.
schiedenis. Ik ontdekte bij
voorbeeld dat het boerderijtje
van mijn Valkenburgse voor
vader tijdens het beleg van
Leiden werd verwoest, waar
na hij naar Delft vluchtte",
zegt Van Egmond. "Het Beleg
van Leiden kent iedereen na
tuurlijk uit de geschiedenis
boekjes, maar daarin staat
maar weinig over de gewone
man uit die tijd. Daarover
word je dan via de genealogie
weer wat wijzer".
Over het onderzoek naar zijn ei
gen familie publiceerde hij
een boekje onder de titel
"Tussen Kas en Wassenaarse
Watering".
Anders kijken
"De omgeving waar je woont en
dagelijks doorheen rijdt, ga je
met andere ogen bekijken",
zegt Van Egmond. "Een be
paald stuk weiland krijgt op
eens veel meer betekent
wanneer je weet dat het
slootje dat er doorheen loopt -
bijvoorbeeld - in 1601 werd
gegraven. Dat weet je dan
omdat je in de archieven re
gelmatig op oud kaartmate
riaal stuit en je tal van laat
middeleeuwse transportak
ten en pachtersboeken te
genkomt. Op die manier leer
je de hele geschiedenis van
zo'n stuk grond kennen. En
dan doet het je wel eens pijn
als stedebouwkundigen rus
tig wegen en fietspaden door,
voor hen dan, "waardeloze"
weilanden ontwerpen".
Stamboom
Tijdens zijn speurtochten in de
archieven ontmoette Van
Egmond de amateur-ar
cheoloog, J.B. Glasbergen
(ook een bekende naam in
Rijnsburg) uit Nuenen. Een
man die in voorgaande jaren
al veel gegevens had verza
meld over Rijnsburgse ge
slachten.
Glasbergen liep al enige jaren
rond met het idee een boek te
schrijven over een specifiek
Rijnsburgs geslacht. Hij wist
Van Egmond voor zijn idee te
winnen. Het tweetal besloot
de familie Van Sijp als uit
gangspunt te nemen, omdat
daarover redelijk veel gege
vens bekend waren en fami
lie-relaties van vóór 1600 nu
eenmaal niet voor het opra
pen liggen. Bovendien bleek
dat leden van de familie Van
Sijp zowel in de kwartierstaat
(een "lijst" van bloedverwan
ten) van Van Egmond als van
Glasbergen voorkwamen.
Jan van Egmond houdt zich be
zig met de afstammelingen
van de familie Van Sijp die na
1812 zijn geboren. Glasbergen
heeft het voorbereidende
De studiezaal van het Leidse gemeente-archief aan de Boisotkade: op zaterdag vaak overvol. Het Leidse archief beval een schat c
oudheidkundige gegevens. "Uniek voor ons land", zegt amateur-genealoog Jan van Egmond.
werk gedaan. Hij heeft de
"stamboom" van de familie
vanaf 1550 tot 1812 bijge
werkt, ongeveer acht a negen
geslachten.
"Dat was eigenlijk het moeilijk
ste deel", zegt Van Egmond,
"omdat er in de vroegste jaren
geen burgerlijke stand werd
bijgehouden. Dat gebeurde in
de gemeenten pas vanaf 1812.
Glasbergen was daarom aan
gewezen op bijvoorbeeld,
doop- en trouwboeken en
rechterlijke registers. Van
daar ook dat van personen die
vóór 1812 geboren zijn vaak
alleen maar de doopdatum
bekend is. Van diezelfde per
sonen is even vaak niet de
sterfdatum, maar slechts de
begraafdatum bekend. Na
1812 wordt het wat gemakke
lijker, omdat dan de geboor
tedata en de sterfdata kunnen
worden achterhaald".
In 1812 moesten op bevel van de
toenmalige regering alle ker
kelijke en rechterlijke regis
ters door de gemeente wor
den overgedragen aan het
centrale archief in de provin
ciehoofdstad. Niet alle kerk
besturen deden dat. Sommi
ge registers werden achter
gehouden en zijn inmiddels
óf verloren gegaan óf in "par
ticuliere" handen. Het cen
traal bureau voor genealogie
in Den Haag tracht die ont
brekende registers of te spo
ren en op microfilm vast te
leggen. Van Egmond heeft via
het centraal bureau veel ont
brekende gegevens inmid
dels kunnen invullen.
Losse blaadjes
Opmerkelijk is de grote invloed
van epidemieën op de fami
lies. Kindersterfte kwam bij
bij de andere, maar bij epi
demieën werden vaak hele
families in enkele dagen van
de aardbodem weggevaagd.
Zoals in 1849 toen er een cho-
lera-epidemie de kop opstak.
Dat maakte het zoeken in de
archieven er niet gemakkelij
ker op omdat er tijdens epi-
stierven dat sommigen er niet
in te vinden zijn. "Het stan-
daardarchiefboek voldeed
dan niet meer, zodat men met
losse blaadjes ging werken,
die weer zoek raakten of on
leesbaar zyn geworden", ver
telt Van Egmond.
Hij is met zijn onderzoek
gevorderd tot het tiende ge
slacht. Ook voor hem is ei
genlijk het moeilijkste ge
deelte achter de rug omdat de-
families zich dan gaan men
gen en elk kind niet meer au
tomatisch een nieuw gezin
oplevert. Van Egmond pro
beert zo veel mogelijk de
trouwdata van de honderden
echtparen vast te stellen.
Straatarm
"De geschiedenis gaat voor je
leven", benadrukt Van Eg
mond nog eens."Als ik door
Rijnsburg rijd en ik die
vrachtauto's passeer waar de
namen van de bloemenexpor-
teurs in grote letters op staan,
dan bekijk je die anders dan
de gemiddelde Nederlander.
Neem nou de naam De Mooij.
Alle Rijnsburgse De Mooijs
stammen af van ene Samuel
Le Beau, een Waalse vluchte
ling die omstreeks 1620 in het
Engelse Canterbury is gebo
ren en die in 1648 In Leiden
trouwde met Adnaantje
Claasdochter".
