Trijfel
k
FILIRERKE GAAT TROUWEN
CRM-minister blijft bij
decentralisatie toneel
vrijdag 9 mei 1980
VARIA
PAGINA 29
In één van de vele Oranjenum
mers, die onlangs zijn ver
schenen ter gelegenheid van
de inhuldiging van koningin
Beatrix, stond een column
van J. L. Lodewijks onder de
titel „Gelukkig heette Willem
de Zwijger niet Willem de
Bruin". Thema: ,Als Willem
van Oranje indertijd Willem
de Bruin had geheten, zouden
we al een republiek hebben
gehad".
Wetenschappelijk onderzoek
blijkt te hebben uitgewezen
dat de kleur oranje een opti
male invloed heeft op de men
selijke psyche en instincten,
waardoor een maximum aan
stimulerende, activerende
werking optreedt. De bloed
druk stijgt, de transpiratie
neemt toe, de hartslag wordt
sneller, er treedt een vorm van
opwinding op die geestdrift
en bewogenheid veroorzaakt,
schrijft J. L. Lodewijks. Hij
concludeert dat het zeker geen
V
Door
Nico
Scheepmaker
dat de kleur oranje een wel
dadige, stimulerende invloed
heeft bij de vertolking van de
diepere gevoelens, die in een
volk leven ten opzichte van
geliefde heersers.
Noga
Ik was net veertien dagen in
Frankrijk geweest toen dit
speciale nummer op 30 april
1980 verscheen, waardoor ik
het pas onder ogen kreeg toen
ik mijn stapel kranten begon
te schiften op weggooien en
bewaren. Ik heb ook wel eens
gedacht dat het Huis van
Oranje ontzettend gemazzeld
heeft met die naam, die toch
niet met opzet zo gekozen
werd, maar louter te danken
is aan het feit dat Willem de
Zwijger toevallig uit het
prinsdommetje Orange af
komstig was en niet bijvoor
beeld uit het even verderop
gelegen Montélimar. Dan zou
ons Koninklijk Huis altijd
vereenzelvigd zijn met de
nougatindustrieIk ben een
warm voorstander van nou
gat alias noga, maar een Ne
derlands elftal in nogashir-
tjes („de nogahemden!"), een
nogawimpel boven het rood-
wit-blauw, en op 30 april een
nogazonnetje aan de hemel
zie ik toch niet als sterke sti
mulans voor koninklijke ge
voelens.
Vlag
Nu wil het geval dat wij thuis
niet over een Nederlandse
vlag beschikken, laat staan
over een oranje wimpel. In
,Jiaat is een deugd", de
prachtige „keuze uit de cor
respondentie" van Gustave
Flaubert (1821-1880), schrijft
Flaubèrt in 1869 in een brief
aan zijn vrouwelijke collega
George Sand: ,Alle vlaggen
zijn zo met bloed en stront be
smeurd dat het tijd wordt ze
af te schaffen. Weg met woor
den! Geen symbolen en fetis
jen meer!", maar ik kan niet
zeggen dat de afwezigheid
van een vlag in ons huis op
dezelfde gedachte berust.
,Ach, 'n vlag..." hebben we al
tijd gedacht, en dan kochten
we maar weer een warm jasje
voor de kleine. Maar als al je
buren vlaggen voel je je toch
wel een beetje naakt. Het
krijgt dan ook iets demonstra
tiefs, terwijl juist „onver-
schil" aan het ontbreken van
een vlag ten grondslag lag. En
hoe zit het eigenlijk met ons
bezit aan „oranje", vroeg ik
me toen opeens af. Je kunt
immers met eenvoudige mid
delen toch een hartverwar
mend effect bereiken. Zoals
mijn neefje Geetje die, een
jaar of tien oud. op 31 augus
tus 1942 of 1943 op eigen ini
tiatiefeen rood truitje,een wit
broekje en een blauw hemdje
aan de waslijn op de veranda
hing, waarna zijn vader,
mijn oom Gerrit, werd opge
pakt en maandenlang in het
kamp Amersfoort terecht
kwam...
Plastic
Wat had ik allemaal aan oranje
in huis, dat ik in de venster
bank kan zetten? Speurend
ging ik mijn huis rond en
vond: een set pannen, plastic
kinderhorloge. groenterek,
Silvo kaneelstokjesverpak
king handvat blikopener, af-
valbakje gootsteen, deksel
doordrukkoffiepot. stukje
zeep, sinaasappels, ijsblok
jesbakje, gietertje, stoffer-en-
blik-blik, etiket poivre vert,
deksel nootmuskaatbusje, op-
bergbus, button „Freedom for
Morozgroot aantal Pen-
quin-pocketstube Elmex-
tandpasta,fles Creme 21 Lo
tion, shampoofles Cvet, elek
trische haardroger, doosje
Cargilon, veel speelgoed
plastic poppetjes, bootjes, let
ters, Fisher Prize Mobile, em
mertje), zeildoeken dak van
hut, plastic speelgoedkist,
email drinkbeker, enkele do
zen van puzzels en spelletjes,
kleerhangertjes, eigen teke
ning Sara, mond Mickey van
Mickey Mouse-klokje, plastic
draagtas, metalen spijker
kistje, kartonnen opbergrol,
deel kaarsenstaiidaard, let
ters Zwitsal zalfdoos, truitje,
onderhemdje. Sesamstraat
deken (delen ervan), fles
Orange Squash, Hollands
Maandblad omslag, etiket op
ordner, schrijfblok, doosje Si-
naspril, hoofd Ernie-pop, en
kele boekomslagen De
Kroon" van Victor Baarn,
„Het Hof' van Opland), poten
en snavel van speelgoed-Pino,
cadeaustrik, en enkele kran
ten met een poging tot oranje
op voorpagiyia en adverten
tiepagina's.
Weinig oranje eigenlijk, in een
tamelijk vol huis met vier in
woners. En dan nog voorna
melijk van plastic artikelen:
oranje is een typische plas-
tickleur. Ik had al die dingen
nu wel in de tuin kunnen-stor-
ten, om van mijn aanhanke
lijkheid aan het Huis van
Oranje blijk te geven, maar ik
heb dat toch maar niet ge
daan. Het lijkt dan gauw als
of je er van afwil, en dat zou
een verkeerde indruk wekken.
Hoewel Moroz inmiddels vrij
gelaten is door de Russen.
DEN HAAG (GPD) - Minister Gar
deniers van CRM houdt vast aan
het principe dat het toneelbeleid
in Nederland gedecentraliseerd
moet worden. Niet alleen het Rijk,
maar ook provincies en gemeen
ten moeten verantwoordelijkheid
dragen voor onze toneelvoorzie
ningen. Of er voor de toneelsector
een rijksbijdrageregeling moet
komen, zoals die geldt-voor ver
schillende vormen van welzijns
werk, wordt thans onderzocht.
Over ruim een halfjaar is het re
sultaat van dit onderzoek te ver
wachten.
Dit blijkt uit een „Notitie over het
toneelbeleid" van mevrouw Gar
deniers, waar de Tweede Kamer
in maart weer eens om heeft ge
vraagd. In 1976 werd door minis
ter Van Doorn (CRM) een toneel
nota ingediend, die van alle kan
ten met felle kritiek werd overla
den, niet alleen door de toneel
kunsten aars zelf, maar ook door
de Raad voor de Kunst en vak
bonden. Een jaar later veegde de
Kamer de nota, die uitging van
een „open" en een „gericht" to
neelaanbod, vrijwel unaniem van
tafel.
Het open aanbod, globaal bestaan
de uit repertoire-toneel van de
grote gezelschappen, moest in
Van Doorns visie door het Rijk
gesubsidieerd blijven worden;
het gerichte aanbod, bijvoor
beeld vormingstheater gericht op
een bepaalde regio, diende
L hoofdzakelijk gefinancierd te
worden door de lagere overhe
den. De indeling werd door bijna
alle betrokkenen als hoogst
kunstmatig gekenschetst. Maar
vooral was men bang als groep
aan de grillen van plaatselijke,
over subsidie oordelende, politici
te worden overgeleverd. De cen
trale overheid, het ministerie van
CRM dus, moest de eerste ver
antwoordelijkheid houden,
waardoor een veelvormig toneel-
bestel verzekerd zou zijn.
Van Doorn moest zijn huiswerk
overdoen, maar kwam daar niet
meer aan toe, omdat zijn 4-jarige
ambtstermijn op dat moment
Minister Gardeniers.
bijna was beëindigd. Na lang
aandringen van de zijde van de
Kamer is zijn opvolger, mevrouw
Gardeniers, nu met een notitie
gekomen, waarvan de pretentie
niet verder reikt dan de hoofdlij
nen van het bestaande toneelbe
leid te beschrijven en toe te lich
ten. De notitie moet gezien wor
den als „een rustpunt in de dis
cussie" en niet als een echte to
neelnota, want „het toneelbeleid
is een lastige materie" en „het
veld is roerig en emotioneel". De
toneelstaking van 10 en 11 maart
j.l., die het gehele gesubsidieerde
toneel lamlegde, bewijst dat.
liet opvallendste van de notitie, die
weinig nieuwe gezichtspunten
bevat, is dat mevrouw Garde
niers onverkort bij een verdeling
van verantwoordelijkheden tus
sen de verschillende overheden
blijft, ondanks het feit dat juist
daarop de beleidsvoornemens
van Van Doorn strandden. Zij
vindt dat het toneelbeleid met de
maatschappelijke ontwikkelin
gen mee moet decentraliseren en
dat het Rijk geen taken moet op
pakken, die provincies en ge
meenten even goed of beter aan
kunnen. Wel moet het Rijk de
eerste verantwoordelijkheid
houden op kwetsbare punten van
het toneelbestel.
Er zijn groepen, die door hun be
perkte betekenis voor een be
paalde regio, geheel door het Rijk
gesubsidieerd zullen moeten
blijven. Van kleinschalige to
neelgroepen zal CRM zich afzij
dig moeten houden. Veel gezel
schappen bevinden zich volgens
minister Gardeniers tussen deze
uitersten in. Voor door de lagere
overheid gesubsidieerde groepen
zou er volgens de notitie echter
wel rijksgeld beschikbaar moe
ten zijn voor spreiding van pro-
dukties over het land. Ook zou
CRM altijd geld moeten over
hebben voor kwaliteit en het be
treden van nieuwe theaterpaden.
Het beleid ten aanzien van de
schouwburgen en theaterac
commodaties blijft bij de lagere
overheden.
Minister Gardeniers gelooft dat een
op de toekomst gericht toneel
beleid uitermate voorzichtig
moet zijn met het hanteren van
vaststaande categorie-indelin
gen. Op dit punt komt de be
windsvrouw de critici van des
tijds dus wel tegemoet. „Op het
moment dat we menen de situatie
te kunnen overzien is die mis
schien alweer verleden tijd", zo
merkt zij op.
Bij de besteding van het CRM-bud
get voor het toneel over de gezel
schappen wil minister Garde
niers met name letten op kwali
teit, diversiteit, publieksbereik,
spreiding van voorstellingen en
vestigingsplaatsen en bevorde
ring van oorspronkelijk Neder
landstalig toneel. Deze toetsing
zou jaarlijks moeten gebeuren.
De minister schrijft: „Het is dus
bepaald niet zo dat goede groe
pen zonder meer subsidie kun
nen krijgen. Elk jaar opnieuw
worden prioriteiten gesteld,
waarbij de goede of de betere
kwaliteit niet het enige criterium
kan zijn".
Mevrouw Gardeniers noemt overi
gens in haar notitie het toneelle
ven in ons land vitaal en van een
grote verscheidenheid. De initia
tieven zijn altijd veel talrijker dan
zij ooit zal kunnen honoreren.
Aldus de bewindsvrouw, die dit
tegelijkertijd bemoedigend en
teleurstellend vindt.
Schepen
KLEINE VAART
Aardenburgh 7 v Rotterdam nr Vent-
Altair 7 20 nw Rostok nr Hamburg,
Anna Broere pass 7 Kp Grisnez nr Rot
terdam,
Arrow 7 in monding Theems nr Calais,
Atlantic Wave 7 t.a. Agadir,
Azolla pass 8 Challelbuoy nr Wight.
Bernisse 7 v Rotterdam nr Londen.'
Breehorn 7 10 zo Port Louis nr Napels,
Gerda Smits 7 v Rotterdam nr Runcorn,
Gravelines 7 dw Le Havre nr Rotterdam,
Jacobus Broere pass 8 Dugeon nr Dor
drecht,
Jacqueline Broere 7 v Rotterdam nr Fe-
lixtowe,
Looiersgracht 7 te Torrevieja,
Maasborg 7 v Amsterdam nr Delfzijl
Noordpool 7 40 n Kp Cal Canbar nr La-
Stella Antares 7 v Amsterdam nr Port
Jerome,
Swift 8 170 n Dakar,
Wedlooper 7 v Kotka nr Algiers.
(GROTE VAART)
Abida 7 vn Hamburg nr Rotterdam,
Alnati 8 vn Santos nr Rotterdam.
Alkmaar 7 vn Santo Tomas de Castilla nr
Cartagena.
Aludra 7 te Kaapstad.
Amsteldiep 7 te Port Kelang.
Amstelstrand 7 vn Padang nr Norfolk,
Amstelwal 7 vn Lissabon nr US.
Baarn 7 vn Guayaquil nr Buena Ventura,
Begonia 8 te Tuxpan,
Bilderdijk 7 vn Savannah nr New Or
leans.
Chevron The Hague 8 vn Kopenhagen nr
Rotterdam,
Delfborg 8 te Helsinki,
Diadema 87 340 w Mangalore nr Sydney,
Duivendrecht 7 vn Valetta,
Farmsum 7 vn SkaramangasnrTenerii'e,
Fulgur 7 vn Suez nr Vizagapatnam,
Gooiland 7 vn Bremen nr Amsterdam,
Honolulu 7 200 zw Jamaica nr Santa
Incotranspeed 7 45 n Waddeneilanden nr
Amsterdam,
Kylix 8 te Teesport,
Lanai 7 vn Cristobal nr Rotterdam,
Latirus 8 te Durban,
Mercurius 8 vn St. Maarten nr St. Kitts,
Nedlloyd Bahrain 7 25 no Algiers nr
Aarhus,
Nedlloyd Bangkok 7 t.a. Mina al Fahal,
Nedlloyd Dejima 7 vn Pusan nr Kobe,
Nedlloyd Frazer 7 vn Durban nr Beira,
Nedlloyd Fukuoka 8 te Manzanillo,
Nedlloyd Futami 6 vn Singapore nr
Hongkong,
Nedlloyd Linge 7 te Bremen,
Nedlloyd Loire 7 te Lagos.
Nedlloyd Nagasaki 7 te Santos,
Nedlloyd Rotterdam 7 vn Abudabi nr
Bahrain,
Nedlloyd Serooskerk 8 te Kaohsiung,
Nedlloyd Sinoutskerk 7 650 z Colombo
m Dur ban,
Nedlloyd Streefkerk 8 te Hongkong,
Nedlloyd Rosano 8 vn Koeweit nr Umm
Qsar,
Polydorus 87 vn Cadiz nr Rotterdam,
Safocean Auckland 8 te Fremantle,
Westland 7 te Amsterdam.
OOST WÉST, THUIS 0É5T.' HI EC
WOffPTMEM -TeMMIMSTÊ NIÉT
UASTO (jevAUUEN VOOeONPRET
TIGE VKËEMPE flGUegM
ARNOLD
/WTWOOÊP ®P
D£ eeuwtje.
Vfï/VjEA)
ARA10U>, IS HET WAAP PAT
VOO ie IEDERE MEATS BR-
Pl/CZEAlDEN
eoercjEAjorEAj OP
DB INBJSECP
;v~
JA ,OAAfS K ADVISEER,
ar Zo lAB/AJtq ffOCjELHK]
l/AAJ TE- TROUWIEAJ
FRED BASSET
WAT S B? PT2ED
JE" JKT "ZO
VERDRIETIG.
HL) HEEFT" JE
e>IEP^TU< VVEE*.
6E STOLENA
WAT HEBFT H'J?
fik heb geen enkele
V vriend meer op deze
\_oarde.
De avonturen van Jommeke
Met het beetje Indisch
dat ik vroeger van mijn
kozijn geleerd heb
verstond ik genoeg.
KAISEKSCHMAhhN
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "Kramer versus Kramer", da.
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en
9.15 uur, al.
Nacht voorstelling: "De gangsterko-
'ing'\ vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
CAMERA: "Decamerone", da. 7.00 en
9.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Robin Hood en zijn
schelmen", za. 2.30 uur, zo. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Cosi come sei", vr.
en za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Killerfish",du.2.30,7.00en9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "The electric horseman", da.
1.30 en 4.45
STUDIO: "One flew over the cuck<
nest", da. 7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma
di. ook 2.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Bambi", za. 2.30 i
zo. 2.00 uur.
REX: "De pornoprooi", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 18 jr.
Nachtvoorstelling: "Schip van plezier",
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
■Sportmedisch Advies Centrum; blessu
respreekuur. Elisabethziekenhuis, Lei
derdorp, 's maandags van 19.30-20.30
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) en van
18.30-19.30 uur. Babyshow laatste kwar
tier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
C.C.U. (bartbewaking), dag.
14.15-14.45 en 19.00-19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdebng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks:
15 00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kindergjdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijn oord: lc on 2c klas 11-11.30-
13.30.14 15 en 18 30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19 30 uur Kraamaf-
?eIin,t alleen v°or eehtgeno-
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
11.30 L
ir, 18 ji
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Ten".da. 1.30,6.30en9.15u
zo. 1.30, 4.00, 6.45 en 9.30 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Force 10 from Na
rone", za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 2: "Once upon a time in 1
West", da. 1.30 en 8.15. za. alléén 8.15 u
zo. 3.45 en 8.15 uur, 16 jr.
Kindermatint
en zo. 1.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Californi,
za. 12.15 uur. 16 jr.
EURO 3: "De duivel hale je"
6.45 en 9.15 uur, zo. ook 4.15 ui
12 15 uur. 16 jr.
EURO 4 Wie dan leeft wie d;
da. 2.00,7.00 cn 9.30 uur, zo. ool
Suite
<^udcYiieuius
9 mei 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Volgens de Staatscourant be
stond de bevolking van Ne
derland op 1 Januari 1880 uit
2,000£02 mannen en 2,036.109
vrouwer, te zamen 4.037.011,
tegen te zamen 3£81,897 op 1
Januari
- Zekere Pacco, geneesheer te
Alcacer in Spanje, was op
weg om zijne zieken te bezoe
ken toen eene vrouw hem ver
zocht haar te volgen ten einde
zijne hulp te verleenen aan
iemand die plotseling onge
steld was geworden. Nauwe
lijks echter had de dokter den
voet gezet in het hem aange
wezen vertrek, of hij viel in
een put van drie meter diepte,
onmiddellijk gevolgd door
een aanhoudend naar bene
den geworpen hoeveelheid
steenen en aarde, blijkbaar
met het doel hem levend te be
graven. Hoewel ernstig ge
wond en gekneusd, wist de
arts zich naar boven te hij-
schen.doch toen de vrouw be
speurde dat haar slachtoffer
haar dreigde te ontsnappen,
viel zij hem met een spade
aan. Ongetwijfeld zou de
reeds uitgeputte dokter onder
hare slagen zijn bezweken,
waren met een aantal buren
op zijn hulpgeroep toegescho
ten. Men zegt, dat de aanslag
op het leven van den genees
heer plaats had om een mis
daad verborgen te houden,
waarvan deze in zijn praktijk
kennis zou hebben gekregen.
Vijftig jaar geleden:
- Na een zorgvuldig onderziek
hebben politie-inspecteurs te
Parijs vijf individuenonder
wie één vrouw, in hechtenis
genomen, die zich allen aan
handel in blanke slavinnen
schuldig hadden gemaakt.
Gedurende achtmien maan
den zijn tien vrouwen naar
het buitenland verscheept.
-Uit Boedapest wordt bericht,
dat de plaatsjes Tallya en Ra-
tha, in het Tokayer unjn-
bouugebied pan Hongarije,
door een windhoos zwaar ge
taste rs zijn. De cycloon heeft
in slechts twee minuten een
enorme schade aangericht.
Alles wat hij op zijn weg ont
moette: boomen, daken, tele
foonlijnen, electrische dra
den, schuren en huizen, werd
mee gesleurd of stukgeram
meld. Uit verscheidene pro
vinciesteden wordt melding
gemaakt van haqelbuien, die
p route schade hebben aange
richt aan fruitboornen en
wijngaarden.
