Blik in de weekbladen
„Aan wie heb je meer de pest: aan Haddad of de PLO?"
EISEVIERS
DONDERDAG 8 MEI 1980
het dorp waar die mensen
wonen, terwijl speciaal naar
Ieren wordt gevraagd. Had
dad wijst iedere verantwoor
delijkheid verontwaardigd
van de hand. Het leven in A
Tiri gaat door. De boeren, die
twee weken niet naar de vel
den zijn gegaan, gaan door
met het zaaien van tabak.
De anonieme uitnodigingen en
de minder anonieme pogin
gen om faits accompli's te
vestigen zijn systematisch,
ondanks de chaotische rovers
praktijken. Een blik op de
kaart leert dat het Haddad in
eerste instantie om een paar
strategische heuvels gaat die
hem een beter overzicht ge
ven op de Palestijnse enclaves
binnen het Unifilgebied.
Eerst de strategische heuvels,
vervolgens het hele gebied
teneinde Libanon van
vreemde overheersing te be
vrijden.
Zo komen wij bij de Palestijnen
en hun Libanese bondgeno
ten. Die houden zich de laat
ste tijd vrij rustig, maar de
Palestijnen zitten strategisch
in een veel ongunstiger posi
tie dan Haddad. Er is in het
Unifilgebied een aantal
enclaves van „gewapende
elementen". Palestijnen en
linkse Libanezen, die evenals
de enclave van Haddad een de
facto-status hebben in het ge
bied, omdat Unifil nu een
maal geen geweld mag ge
bruiken om ze te verwijde-
De Palestijnse enclaves zijn
veelal gelegen in de dalen,
met beperkte en lichte bewa
pening. Het is niet bijzonder
moeilijk om de posities in
Unifil gebied te versterken.
De controle van Unifil op wa
pens is uiterst summier. „Wij
kunnen niet iedere vrachtwa
gen gaan uitladen en door
zoeken", zegt een Nederland
se soldaat aan een controle
post. „Dan staat er in een
mum van tijd een file van hier
tot Tyrus".
En zelfs al zou de controle
strenger zijn, dan nog is het
geen probleem door de si-
naasappelvelden of de
struikgewassen te infiltreren.
De Palestijnen concentreren
zich door hun strategisch on
gunstige positie gedwongen,
tot infiltratie, aanslagen en
opleidingskampen, hetgeen
minder spectaculair is dan
Haddads activiteiten, maar in
wezen eenzelfde einddoel
heeft- het Unifilgebied lang
zaam maar zeker onder con
trole krijgen.
De belangrijkste PLO-enclaves
liggen in een gebied dat in het
Unifil-jargon „de ijzeren
driehoek" heet. Een dankbaar
doel voor Haddad orp zijn ka
nonnen op leeg te schieten.
Maar hij schiet meer op de
naburige Libanese broeder-
dorpen dan op de Palestijnen
zelf. Vreemd is dat niet Had
dad gaat ervan uit dat die
dorpen verantwoordelijk zijn
voor de aanwezigheid van de
Palestijnen.
En wie die verantwoordelijk
heid niet wil aanvaarden
moet bloeden. „De vraag is
niet of u van Haddad houdt,
maar of u uw dorp liefhebt".
Een oude regel die ook Israël
steeds gehanteerd heeft, en
die in Zuid-Libanon redelijk
effectief .blij kt te zijn. Want
hoe meer Haddad de Libane
se dorpen beschiet, des te an
ti-Palest nser de stemming
daar wordt. Zy zy n immers de
oorzaak van al het kwaad.
Dat wordt ons bevestigd door
dorpelingen. De vraag is niet
Van wie hou je meer, van
Haddad of de PLO. maar aan
wie heb je meer de pest aan
de PLO of aan Haddad. En
dan is het antwoord veelal:
aan de PLO, want Haddad is
Libanees, en de Palestijnen
zijn vreemden.
Terwijl de dagbladen al zijn over
gegaan tot de orde van /de dag,
loeien de weekbladen nog in al
lerlei toonaarden na over.de ge
beurtenissen van 30 aprii.
EM betitelt de rellen alsy "De reke
ning van de tolerantie". Na het
"oproer" kan volgens het blad het
volgende worden vastgesteld: 1)
Er zat een organisatie achter, een
harde kern die de meute voortdu
rend opjutte. 2) Er moet in het
vervolg meer EM-politie komen
met betere uitrusting. En meer
arrestaties. 3) Voor "De Autono
men", de anarchisten van de ja
ren tachtig, is iedereen de vijand,
zelfs de arbeider.
Michel v.d. Plas noemt de manier
waarop de VARA-radio op 30
april heeft gefunctioneerd "een
soort van vergissing van Troel
stra in het klein".
EM buigt zich verder over het
probleem van de Hoogovens die
500 Joegoslaven in dienst willen
nemen, maar dat van de minister
niet mogen. Er dreigt nu een oven
dicht te gaan. "Werk genoeg,
maar waar zijn de werkers?"
De Kon. Ned. Reders Vereniging
viert in 1980 het 75-jarig bestaan.
Feest in een zwaarbewolkt jaar.
Toch houdt men de moed er in,
getuige EM's conclusie: "Neder
landse reders laten zich niet uit
de markt jagen".
D. A. de Korte was in 1940 korpo
raal bij de Jagers. Op 73-jarige
leeftijd kijkt hij terug op de oor
logsdagen: "Van een bloeiende
Betuwe naar een brandende
Grebbeberg
Verder in EM: Gerard Reve over
Lieve Jongens ("Gelukkig is de
film geen NVSH-pleidooi voor
de herenliefde geworden") en
"Nonsens en saamhorigheid op
de 27 MC-band".
hervormd
nederlahd
Gerard de Haas. docent jeugdkun-
de aan de Rijksuniversiteit van
Utrecht, buigt zich in Hervormd
Nederland over de rellen in Am
sterdam. Volgens hem heeft "de
angst voor oorlog, milieu en ver
arming, die vooral bij jongeren
leeft omdat die nog een hele tijd
moeten leven, zich vorige week
massaal ontladen, toen op sym
bolische, maar wel demonstra
tieve wijze de nationale toekomst
voor decennia bezegeld werd".
Schokkend en pijnlijk is de gedre
ven brief die de Braziliaanse bis
schop Moacyr Grecchi aan chris
tenen in Nederland en België
schreef ter gelegenheid van het
20-jarig bestaan van de vastenac
tie. "We brengen het niet meer op
in ellende te leven en jullie buiken
te vullen".
"Chemisch verleden zal voor nog
meer Lekkerkerken zorgen",
schrijft dr. Lucas Reynders. "Wie
een blik werpt op de harde prak
tijk zal al snel geteisterd worden
door twijfels over de manier
waarop men nieüwe chemische
ellende probeert te vermijden".
Verder een groot interview met
NOS-voorzitter Jurgens; "De
economie stort niet in bij afschaf
fing wapenproduktie" en "Mi
lieubeweging met de rug tegen de
Ook Vrij Nederland bevat pagina's
over feest en rellen op 30 april. In
het artikel "De dag waarop nie
mand kreeg wat hij wou" schrijft
R. Ferdinandusse:
"Toen Beatrix de handtekening zet
te die haar koningin maakte,
klonk op tv de inmiddels beruchte
verzuchting van de geheimzinni-
ge stem: "Daar heeft zij jaren op
gewacht". Men mag er rekening
mee houden dat hij of zij niet on
opgemerkt is gebleven en dat hij
of zij binnenkort de vloek der
Oranjes deelachtig wordt. Maar
het was wel de stem van officieel
Den Haag, waar iedereen nog
maar eens wil zien hoe het alle
maal uitpakt, ook al wordt men
dan niet moe haar moeder na te
praten dat ze zo uitnemend is
voorbereid".
VN vroeg ook aan Carel Briels, chef
d'orchestre van de kroning in
1948, wat hij van de regie in 1980
vond. Juliana deed het niet goed
op het balkon. "Ze had moeten
wuiven. De balkonscène was nog
treuriger dan de balkonscène uit
Romeo en Julia". De gasten wa
ren hem niet hoog genoeg. "Zo'n
beetje het tweede garnituur. Ik
had in 1948 alle gekroonde hoof
den van Europa".
Igor Cornelisse graaft verder in de
geschiedenis van de familie Von
Lippe ("De zorgen van prins
Bernhard voor zijn familie en de
pogingen de skeletten in de kast
terug te duwen").
Barend en Van Dorp interviewden
een veel geplaagd man: Willi
Daume, de voorzitter van het
Westduits Olympisch Comité.
"Als politici zich op sport of de
Olympische Spelen concentre
ren is dat uit pure onmacht".
Hij gelooft niet dat de wereldge
schiedenis een ander verloop had
gehad als de Spelen van Berlijn,
waaraan hijzelf als basketballer
de lnrm, v.aren geboycot
"Eer boycot in 1938 iad on.- natio
nal gevoel alleen n:aar veraterkt.
We zouden ons gediscrimineerd
hebben gevoeld en daardoor
sterker naar de regering zijn toe
gegroeid".
Verder in VN: "Het bestuur van de
Rekkense inrichtingen herstelt
de orde", "De ontwapenende
deskundigheid van prof. De
Haan" en de dood van Hitchcock.
Het kleurkatern is gewijd aan de
dichter Gerrit Achterberg
(1905-1962).
Ook de Haagse Post heeft zeer veel
"30 april" in zijn kolommen ge
stopt. In het stuk "De VARA
heeft de boosheid een stem gege
ven", meldt Ton van Dijk dat
VAR A-verslaggeefster Hanneke
Groenteman nu "de gebeten
teefis.
'Haar telefoon krijgt niet de kans te
zwijgen door de vele lieden die
haar manier van werken in ver
band brengen met haar afkomst
en die haar alsnog een vergassing
toewensen".
Hanneke zelf zegt "Ik ben heel erg
geschokt dat ik kennelijk zo naast
de pot heb gepiest, zodat ik nu de
kop van Jut ben geworden". Ook
het Weekboek is geheel aan 30
april gewijd.
Minister De Koning zegt in een in
terview dat hij premier Van Agt
"soms te defaitistisch, te veront
schuldigend" vindt. De ARP ka
rakteriseert hij als volgt "Ze zyn
geconditioneerd om te sterven by
de verdediging van de laatste
gracht, en by de eerste greppel
denken ze al dat het zover is".
Maarten 't Hart meldt dat hij signe
ren leuk werk vindt. Het is hem
dan vergund om bij vrouwelijke
bewonderaars voorin boeken te
schrijven: "Wat is het een groot
genoegen om naar u te kyken".
Verder in HP een stuk over Hitch
cock ("De jezuïet en de koele
blondines"), de actualiteit van
Flaubert. Joegoslavië na Tito,
j[Chomeini is geen maniak" en
"De bevroren vingers van J.
Bernlef
Negen pagina's over geregeldhe
den en ongeregeldheden in Am
sterdam. Herman van Run
schrijft over de "geregeldheden"
een markant verhaal, prachtig
van toon, met sfeervolle ironie.
("Claus toont onophoudelijk een
uiterst nadenkend gezicht. Te
verontrusten hoeft dat niet. want
men kan weten dat er in dat hoofd
ook werkelijk gedachten aanwe
zig zijn").
Hoofdredacteur Kuiper zegt over
de beschuldiging dat de media op
30 april "een vertekend beeld"
brachten:
"Het slechte, het nare komt in de
krant en op het scherm. Het aan
gename, het mooie en plezierige
meestal niet. De 200.000 Neder
landse bromfietsers die elke
avond veilig thuiskomen, berei
ken de krant niet, de ene die ver
ongelukt wel".
De Tijd beziet voorts de evangeli
sche bevlogenheid in de politiek.
''Christendemocratische politiek
is dat risico's nemen of wikken en
wegen?"
Het blad laat ook zijn licht schijnen
over het rapport-Van Bysterveld
over belastingfraude. "Is belas
ting betalen echt alleen voor de
'dommen'?"
En het begin van een nieuwe serie:
'Toneel in Nederland". Een
kunstbedrijf in de knel. "Lege
zalen, onzekere mensen, de con
currentie van de tv maar ook on
derzoek naar nieuwe uitgangs
punten, verzet tegen veiligheid
troef'.
RUUD PAAUW
Door
Jaap van Wesel
Majoor Haddad
eenvoudigste en goedkoopste
oplossing is om maar twee
dode Ieren af te leveren. Dan
ben je van het gelazer af. De
Ieren worden wat onrustig.
Haddads radiostation „De
stem van de hoop" herhaalt
de eisen. Er volgt een gesprek
tussen de Unifil-comman-
dant, generaal Erskine, Had
dad en de Israëlische generaal
Ben Gal.
Bloedwraak? Eisen aan A Tiri?
Haddad weet van niets. Gru
welpropaganda. Dat is trou
wens een zaak van de getrof
fen familieleden, een strikte
privé-affaire, waar ook Had
dad zich niet in kan mengen.
Zeker niet als christen in een
sji'itisch moslim-gezelschap.
Maar de getroffen familie is
onbereikbaar voor Unifil,
volgens de reeds bekende
spelregels. Wel bereikbaar
voor de Israëlische en de we
reldpers, maar onbereikbaar
voor Unifil.
De bloedwraak gaat dus door.
Of misschien ook niet. Want
niemand heeft officieel ooit
iets gehoord alleen persbe
richten, mondeling en ano
nieme boodschappen. En
Haddad zijn naam is haas. Het
vervolg is bekend: twee Ieren
worden vermoord in de
enclave. Door wie? Door de
wrekende familie zegt de
„neutrale" Haddad. Hij kan
niet tegen het plaatselijke ge
bruik ingaan. Wel toevallig
dat ze door militiemannen
werden aangehouden, waar
net familieleden van 1e ge
troffenen bij waren, v »r van
om zijn hulp, en Unifil wei
gert om aan die volkswil ge
hoor te geven". Wat ondemo
cratisch toch. De veront
waardiging neemt toe, ook in
de naburige dorpen. Kinde
ren organiseren „spontaan"
een optocht naar A Tiri, ge
volgd door uit opwinding om
zich heen schietende militie
mannen. Zij voeren spontaan
stenen, knuppels en bran
dende banden mee. presen
tjes voor de Ierse PLO-vrien-
den.
Spontaan? De Ieren hebben
waargenomen dat de kinde
ren in bussen en vrachtwa
gens zijn aangevoerd uit
Haddadland. Er zijn ook Is
raëli's gesignaleerd. Die gaan
huizen binnen en even later
komen er opgewonden kin
deren met stenen en stokken
uit de huizen. De Ieren hou
den voet bij stuk: Haddad
mag geen nieuwe status quo
creëren in A Tiri. Niet via een
pantserwagen, en niet via een
kinderoptocht. Gelijk in de
middeleeuwen wordt er met
brandende pek gegooid, met
stokken geslagen, stenen ge
gooid, en uiteindelijk ook ge
schoten. Doden aan beide
kanten. Haddad wordt uit A
Tiri verjaagd. Operatie A Tiri
mislukt.
Maar het drama gaat door. De
aanzienlijken uit het dorp A
Tiri gaan naar een bespreking
met Haddad. Er zijn zwijgen
de en anonieme Israëli's bij
het gesprek aanwezig. Het ge
sprek vindt plaats in het
„niemandsland" tussen Uni
fil en de christelijke enclave.
De aanzienlijken keren later
terug met een boodschap van
Haddad aan de dorpelingen
van A Tiri. Zij dienen of wel
40.000 Libanese ponden of
twee dode Ieren te leveren.
Als dat niet gebeurt moeten
de bewoners van A Tiri de ge
volgen dragen. De bloed
wraak. En de moehtar, die het
met Unifil houdt, dient te
verdwijnen op straffe van
moord. De man is reeds naar
Beiroet vertrokken.
Bekend
De consequenties zijn bekend:
een beschieting, of kidnap
ping, of moord, of een combi
natie van alle drie. Een aantal
dorpelingen besluit dat de
BEIROET - De moehtar (burgemeester) van het dorp staat voor zijn zoveelste
moeilijke en misschien wel noodlottige beslissing. Er is zojuist een jongetje
langs gekomen, en dat jongetje heeft een met de hand geschreven briefje
afgegeven.
,U wordt uitgenodigd voor een gesprek over zaken die u allen aangaanplaats van de bespreking:
een dorp in Haddads Vrij Libanon. Het briefje is als gewoonlijk niet ondertekendMaar de moehtar
twijfelt niet aan de afzender: Sa'ad Haddad. Het is niet de eerste brief van die strekking die de
moehtar krijgt, het zal niet de laatste zijn, en hij is niet de enige.
Alle mochtars in heel het Unifilgebied krijgen herhaaldelijk uitnodigingen van gelijke strekking. De
keuze is moeilijk. Als de moehtar naar de bespreking gaat, dan krijgt hij behalve een gastvrije
ontvangst ook een verklaring onder zijn neus die hij dient te ondertekenen. Die verklaring kent
hij:
Aan de Libanese strijdkrachten.
Wij, notabelen van de dorpen in Zuid-Libanon, wij verzoeken om steun van de kant van de
Libanese strijdkrachten onder leiding van de majoor, held Sa'ad Haddad. Wij verwerpen de
activiteiten van Unifil omdat Unifil aan de kant van de Palestijnse commando's staat, en omdat zij
de terroristen helpen onze geliefde dorpen binnen te komen en hun toestaan dat zij dwars door hun
linies infiltreren. Moge de hand van Allah u leiden, zodat de bevrijding van heel Libanon volbracht
moge worden.
Ondertekend: de moehtar en notabelen.
Als onze moehtar niet gaat, dan is de kans zeer groot dat morgen, na 11 uur. het tiidstio van de
bijeenkomst, de majoor, de held Sa'ad Haddad hem en zijn dorp een herinnering zal sturen in de
vorm van wat mortier- of tankgranaten. Maar heeft het wel zin om te gaan? Als hij de verklaring wel
ondertekent en de eisen van Haddad uit vrije wil en uit eigen initiatief aanvaart, om een plaatselijke
militie te vormen teneinde Unifil er uit te schoppen, dan worden de wapens die Haddad verstrekt
door Unifil weer afgenomen.
De weg naar Haddad is dan
weliswaar geopend, maar een
andere belangrijke weg, die
naar Beiroet, wordt daarmee
gesloten. Want die weg loopt
langs PLO-posten. En de lan
ge, zeer lange ervaring heeft
geleerd dat dorpelingen bij
die controleposten spoorloos
verdwijnen om veel later, en
misschien nooit meer terug te
Niet tekenen dus. Maar gaan en
niet tekenen, dat is niet mo
gelijk. Want wie de koffie van
Haddad opdrinkt, en vervol
gens weigert te tekenen blijft
weliswaar de kidnapping
door de PLO van hem of een
van de zijnen bespaard, maar
heeft minder kansen om le
vend Haddads koninkrijk te
verlaten.
Maar niet gaan dus. Dat bete
kent morgen misschien weer
een uitnodigingsbrief. Of
misschien ook niet. Of een ar
tilleriebombardement, of een
kidnapping. Of een moord. Of
misschien helemaal niets. Je
weet het nooit van tevo-
De moehtar besluit dus maar
naar de plaatselijke Unifil-
commandant te gaan voor
raad. Maar de Unifil-com-
mandant kan geen advies ge
ven. „Het is uw land, het is uw
verantwoordelijkheid", krijgt
hij te horen. Unifil kan zelfs
geen volledige bescherming
garanderen, want het kan de
spelregels van chantage af
persing, moord intimidatie en
kidnapping niet meespe
len.
willen stappen? Wordt er
vriendelijk gesuggereerd.
Maar er is geen reactie, geen ja
en geen nee. Ze blijven zitten.
Nog een sigaretje, nog een
kopje thee. De Ieren worden
een tikje ongeduldig. De
commandant herinnert zich
dat bijna een jaar geleden
volgens dezelfde methode de
mannen van Haddad het na
burige dorpje Beth Jahoen
zijn binnengereden om thee
te drinken, en ze zitten er nu
nog.
Er wordt besloten: in geen geval
een herhaling, want het gaat
hier om een methode voor
gebiedsuitbreiding. Of de he
ren nu toch echt maar op wil
len stappen. De stemming
wordt een ietsje minder
vriendelijk. Uiteindelijk slui
ten de Ieren de pantserwagen.
De kiemen voor een van de
ernstigste incidenten in het
Unifil-gebied zijn ge
zaaid.
„Volkswil"
Haddad protesteert via de Is
raëlische radio en pers. „De
bewohers van A Tiri vragen
Beschieting
De moehtar gaat niet. Het uur
nul gaat voorbij. Er volgt een
hevig artilleriebombarde
ment. De Unifilposten mel
den: beschieting door de DFF
(de facto forces), het eufe
misme voor Haddads milities.
De soldaten gaan de schuil
kelders in. De dorpelingen
hebben meestal geen schuil
kelders. Er vallen een paar
doden en gewonden door de
inslag van granaten. Unifil
belt het hoofdkwartier van
Haddad. Maar de majoor, de
held is niet aanwezig. Haddad
is per definitie niet aanwezig
in dergelijke'gevallen. Nie
mand die verantwoordelijk
heid draagt in Libanon is
aanwezig als er geschoten,
gedreigd, gemoord en ge
roofd wordt. Haddad niet.
Arafat niet, niet Aboe zus en
niet Aboe zo.
Niemand weet waarover het
gaat. Het moet een misver
stand zijn. Of een plaatselijke
vete. Of allebei. Of het is leu
genachtige zionistische pro
paganda, of smerige Pales
tijnse leugens. Maar er wordt
toch geschoten op dit mo
ment? O ja? Nou, ons is niets
bekend. Dan maar naar de Is
raëli's de machtige bondge
noten van Haddad. Maar ook
die weten van niets. „Wij
kunnen Haddad geen instruc
ties geven. Samenwerking,
hulp ja. Bevelen, nee". Arme
moehtar.
Drie weken geleden had zijn
collega uit A Tiri ook een ver
velende ervaring. Een pant
serwagen uit Haddadland,
een paar honderd meter ver
der op, rijdt op de Ierse con
trolepost af aan de ingang van
het dorp. Het geweer wordt
op de Ieren gericht: „opzij, wij
moeten er door. De Ieren
hebben geen keus: zij mogen
zonder instructies niet als
eersten schieten, en je weet
bij die gasten nooit hoe ze
zullen reageren. Er gebeuren
ontzettend veel „misverstan
den", doorlaten dus.
De pantserwagen rijdt naar het
dorp en blijft daar staan. De
inzittenden drinken gezellig
een kopje thee met de Ieren.
Het dreigement van zoéven is
alweer vergeten. Thee, een si
garetje, een vriendelijk
praatje, en de tijd verstrijkt.
Of de heren nu maar eens op
