Nederland
feestelijk
op 5 mei
flïïrmn
'SLAG OM ARNHEM NIET VERRADEN'
Bonami
Directeur draagvleugel-
rederij gearresteerd
Uw Kunstgebit
Nieuwe vereniging van
werkers in wetenschap
'Vliegende Hollander'
opnieuw uitgeworpen
DINSDAG 6 MEI 1980
DEN HAAG (GPD) - Met herdenkingsbijeenkomsten en
veel feestelij ke evenementen door heel het land en met als
gasten ruim elfhonderd oud-strijders uit de Canadese le
gers die in 1945 een groot deel van Nederland uit de Duitse
klauw haalden, heeft Nederland de 35ste verjaardag van
zijn bevrijding gevierd. Koningin Beatrix deed het op de
nationale manifestatie in Den Haag. Met de eerste rede die
zij na haar inhuldiging uitsprak, waarschuwde de Konin
gin daar dat herdenken „meer moet zijn dan een nostal
gisch stilstaan bij het verleden".
flwrrn
»rr?W
li -vmA -tv 17, I
mon or - De koninklijke famil
------- na 35 Jaar, opnieuw Amsterdam binnen via de Berlagebrug. Alexander Constantini
Generaal Henry Bell-Irving steekt uit de geschutskoepelvan een tankmet een bos bloemen in zijn hand. Er werden thullen in Den Ha ay De
i de Canadese oorlogsveteranenzangeres Vera Lynn.
Zo vielen de 'Canadese bevrijders
Generaal Henry Bell-Irving steekt uit c Hl
gisteren veel bloemen gestrooid, tijdens de feestelijke intocht
met de prinsjes v<
ierde
belangrijkste arlie
J
n links naar rechts) Willem
debei'rijding in de lloutrus-
>t op dit feest was de Britse
eigen
„Het kan niet anders, aldus de Ko
ningin of er zijn er onder de oude
ren die teleurgesteld zijn. Uit de
pijn en uit het puin van een ge
schonden wereld is een in veel
opzichten ander Nederland her
rezen dan was gehoopt en nage
streefd. Met de normen in de hele
westelijke wereld, verschoven
ook de normen ii
land".
De Koningin zei zich goed te kun
nen indenken dat het ouderen
pijnlijk treft wanneer waarden,
waaraan zij in hun leven kracht
hebben ontleend, door jongeren
'uit de tijd' worden geacht, „en
wanneer jongeren de zin van wat
de ouderen vooral op deze dag
willen gedenken, niet aanvaar
den". Maar de ouderen zullen
hebben te luisteren „naar de ge
rechtvaardigde vragen van de
nieuwe generatie".
„Het is voor de jongeren van nu niet
meer voldoende om oorlog, on
derdrukking en bevrijding te
herdenken; dat verleden staat ver
van hen af. Levend in een wereld
vol dreiging en velerlei onder
drukking, in een wereld ook van
bittere armoede voor een groot
deel van de bevolking van onze
aarde, brengen die jongeren te
recht opnieuw naar voren dat
herdenken alleen zin heeft, wan
neer blijkt dat de waarden die
toen zijn verdedigd, ook nu nog
houvast biedenzo zei de vor
stin.
In Wageningen had premier Van
Agt eerder op de dag gezegd dat
we 5 mei zullen moeten blijven
herdenken. „Het is goed steeds te
beseffen dat degenen die voor
onze vrijheid hebben gevochten,
niet in de geschiedenis vervagen.
Zij hebben gestreden voor de
democratie en voor de rechten
van de mens. Dat geldt ook voor
hen die nog na ons komen".
In Wageningen werd een herden
king gehouden bij het voormali
ge hotel De Wereld, waar op 5
1945 de caputilatie werd gete
kend. Prins Bernhard legde er
een krans. Er was een grote poli
tiemacht op de been en er waren
strenge veiligheidsmaatregelen
getroffen waardoor het publiek
van grote afstand moest toekij
ken.
Er waren geruchten geweest over
ordeverstorende acties en er
werden pamfletten verspreid
waarin geprotesteerd werd tegen
de reis die premier Van Agt on
langs maakte naar Indonesië. De
herdenking verliep echter zonder
incidenten.
In Amsterdam en Nijmegen woon
den honderden Canadese oud
strijders de bevrijdingsdagfees
ten bij. In Amsterdam maakten er
350 de tocht die ze 35 jaar geleden
ook maakten. Opnieuw trokken
ze Amsterdam bij de Berlagebrug
in het zuidoostelijke stadsdeel
binnen voor een triomfale rit naar
de Dam. En weer werden ze door
duizenden, tienduizenden toe
gejuicht en toegezwaaid. Boven
de stad vlogen een Lancaster, een
Spitfire en een Hurricane, vlieg
tuigen die in de tweede wereld
oorlog een grote plaats inna-
Boven diverse plaatsen werden uit
oude vliegtuigen herdrukken van
pamfletten uit de oorlogsdagen
en broodjes geworpen als herin
nering aan de voedseldroppings
uit de oorlog.
In Apeldoorn bleek gisteren de
krans die de de plaatselijke afde
ling van de Communistische Par
tij van Nederland daar zondag
tijdens de dodenherdenking bij
het monument in het Oranjepark
had gelegd, verdwenen te zijn. De
CPN heeft bij de politie een aan
gifte wegens diefstal gedaan. De
Apeldoornse burgemeesier
Dijckmeester liet weten er bij
zonder verontwaardigd over te
zijn.
De legertrucks van de Canadezen moesten zich door een dichte massa Op 8 mei 1945 reden de tanks en legertrucks van het Canadese bevrijdingsleger, luid toegejuicht dooreen grote
juichende mensen over dc Vrijheidslaan richting Dam begeven.menigte, over de Berlagebrug Amsterdam binnen.
Prins Bernhard in vraaggesprek met NOS:
ADVERTENTIE
Eerlijke wijnen voor elke dag.
In rood, rosé, wit (demi-sec ei
sec). Met vakmanschap en
uiterste zorg behandeld
Verkrijgbaar bij
slijterij en
wijnhandel.
ROTTERDAM (ANP) - Er komt
waarschijnlijk geen dienst met
draagvleugelboten tussen Maas
sluis en Londen. De man, die het
plan voor zo n verbinding ander
halve maand geleden lanceerde,
is in het weekeinde gearresteerd
op verdenking van flessentrek
kerij en oplichting.
VADER EN
DOCHTER
KOMEN OM
BIJ BRAND
HEERLEN (ANP) - Bij een felle
uitslaande brand die in de nacht
van zondag op maandag rond
twee uur gewoed heeft in een bo
venwoning aan de Sittarderweg
in Heerlen zijn twee bewoners
om het leven gekomen.
Het zijn de 31-jarige man P.M. van
Rooij en zijn 3-jarig dochtertje
Ilona. De moeder kon zich in vei
ligheid stellen.
De oorzaak van de brand is nog on
bekend. De technische recherche
van de gemeentepolitie van
Heerlen stelt een onderzoek in
Het huis met inboedel brandde
geheel uit. De schade beloopt
rond de 150.Ü00 gulden.
Het gaat om de 36-jarige Dirk V.. die
aangehouden is op verzoek van
de recherche in zijn voormalige
woonplaats BarendreCht. De
rijkspolitie wil niet al te veel kwijt
over V., maar ontkent niet dat er
een reeks van schuldeisers is, die
samen flinke bedragen tegoed
hebben van V. De rederijdirec
teur zal waarschijnlijk morgen
worden voorgeleid aan de officier
van justitie.
Op een persconferentie van de ge
meente Maassluis lanceerde V.
onlangs zijn plannen om een ho
tel van zeven verdiepingen te
bouwen aan de haven van Maas
sluis. Vandaaruit zouden zijn
draagvleugelboten vertrekken
naar Londen. Met de havenauto
riteiten daar, die voor die gele
genheid speciaal waren overge
komen naar Maassluis, werd nog
onderhandeld over een aanleg
plaats in de Britse hoofdstad.
WAGENINGEN (GPD) - De Slag
om Arnhem is in 1944 niet verlo
ren door verraad. Evenmin is er
van verraad sprake geweest in
het Englandspiel, en verhalen
over verraad door koningin Wil-
helmina's adjudant Van 't Sant
zijn absoluut onjuist. Aldus prins
Bernhard gisteren in een vraag
gesprek met de NOS-televisie ter
gelegenheid van de 35ste ver
jaardag van de bevrijding van
Nederland.
De Abwehr-agent Christiaan Lin
demans (King Kong) - die erin
slaagde in Bernhards hoofdkwar
tier te infiltreren - kan volgens de
prins nooit de Arnhemse operatie
'Market Garden' hebben verra
den. Lindemans is volgens de
prins een dag of drie, vier na
'Arnhem' (20 of 21 september
ADVERTENTIE
Hoe houdt U de hele dag
stevig op zijn plaats?
Het is niet nodig, dat u angst heeft, dat
uw gebit losschiet bij het eten. lachen of
niezen! Een weinig Dentofix - 's mor
gens op de gebitsplaat gestrooid - houdt
uw gebit onwrikbaar op zijn plaats en
doet u alle vroegere ongemakken ver
geten Dentofix is verkrijgbaar bij apo
theken en drogisterijen.
Man ontsnapt
uit gevangenis
Selieveningen
SCHEVENINGEN (ANP) Dc 20-
jarige B.V. is gisteravond uit het
selectie centrum van de Scheve-
ningse gevangenis aan de Pnmp-
stationsweg in Scheveningen
ontsnapt. Dit heeft
1944) op zijn hoofdkwartier ge
komen. „Ik wilde hem niet in
huis hebben; ik mocht hem niet.
Hij heeft gelukkig zijn opdracht
niet kunnen uitvoeren. Dat was
de verbindingen nagaan met be
zet Nederland. Hij had wel, als hij
de opdracht had gekregen, mak
kelijk mij voor de kop kunnen
schieten. Maar die opdracht had
hij gelukkig niet".
Ook uit verhalen en verhoren van
Duitse generaals en inlichtin
genmensen is volgens Bernhard
duidelijk gebleken dat Linde
mans wel iets (over geallieerde
acties) heeft verteld aan SS-
Sturmbannführer Joseph
Schreieder van de contra-spio
nagedienst SD, maar deze heeft
Lindemans volgens de prins niet
geloofd. Verhalen over Linde
mans dat deze al vóór 17 septem
ber 1944 in Bernhards hoofd
kwartier kwam, berusten volgens
de prins op ..pure fantasie". Ver
raad van 'Arnhem' acht hij dan
ook uitgesloten.
'Market Garden' is volgens de prins
onder meer mislukt doordat
Montgomery en diens staf zeer
concrete waarschuwingen van de
prins negeerden. Er werd tegen
de Britten gezegd dat de Duitsers
tanks hadden bij Arnhem. Bo
vendien werden alle Duitse
luchtverdedigingsstellingen
doorgegeven. De Britten hecht
ten er echter geen geloof aan, al
dus prins Bernhard.
Verhalen over verraad door de ad
judant van koningin Wilhelmina,
Van 't Sant, bestempelt de prins
als nonsens. „Volgens mij is Van
't Sant in Engeland een zegen
voor de koningin geweest, een
trouwe medewerker en een goe
de vriend".
Het voor 54 Nederlandse spionnen
fataal verlopen Englandspiel is
volgens prins Bernhard „volledig
verknoeid" door de Britten. Ze
hadden totaal geen acht geslagen
op het ontbreken van een 'securi
ty check' (veiligheidstest) in de
berichten van de agenten vanuit
Nederland naar Engeland. Als dit
wel was gebeurd „hadden ze na
één of twee keer moeten weten
dat de betrokkene gevangen
Aanval
voorspeld
Vlak voor de Duitse inval in Ne
derland heeft prins Bernhard in
formatie over de Duitse plannen
doorgegeven „aan ons hoofd
kwartier, inlichtingendienst en
aan mijn schoonmoeder".
De informatie was hem in april 1940
verstrekt door Gunther Frank-
Fahle, een van de topmensen van
het IG Farben-concern, waar de
prins had gewerkt. In de Larense
villa van Bernhards bankier Ger
hard Fritze hoorde de prins „dat
wij er absoluut mee moesten re
kenen dat de Duitsers wél Ne
derland zouden aanvallen".
Van een ontmoeting met top-nazi's,
zoals in verschillende publikaties
wordt gemeld, is volgens Bern
hard geen sprake: „Helemaal on
zin. Frank-Fahle is helemaal vrij
gesproken van alles; die was
überhaupt geen nazi. Integen
deel, anders was hij niet gekomen
om te waarschuwen".
Prins Bernhard zegt in Londen
weinig invloed te hebben uit
geoefend op het beleid van de
Nederlandse regering in balling
schap. Hij heeft zich wel, op ver
zoek, met een heleboel dingen
bemoeid. Met koningin Wilhel
mina voerde hij dagelijks ge
sprekken: „Mijn schoonmoeder,
de koningin, wilde bijzonder veel
weten". Ook met verschillende
ministers pleegde de prins gere
geld overleg. „Ik had bijzonder
goede contacten met Gerbrandy,
Van Kleffens, later de heer Van
Lidth de Jeude, De Booy, met al
die mensen, met wie ik echt wat
te maken had".
Verhalen over wantrouwen tegen
over de prins vanuit het kabinet
zegt 'Bernhard nooit te hebben
gevoeld. Als er wantrouwen be
stond, was dat „hoogstens omdat
ik volgens hen een beetje te actief
was, omdat ze zelf niet zo actief
Op de vraag of het waar is dat prins
Bernhard na de oorlog een abso-
lutere monarchie wilde, ant
woordde de prins: „Kijkeens.dat
is allemaal heel aardig. Dan kun
je ook zeggen, waarom hebben
we überhaupt gevochten. We
hebben gevochten voor een her
stel van volledige democratie,
zonder enige vorm van een totali
tair systeem". Een absolute mo
narchie is volgens de prins iets
dergelijks. „Dat kan niet".
Bernhard wijst verhalen dat hij na
de oorlog meer macht wilde
bekleden, volledig van de hand
„Een andere rol dan prins-gemaal
bestaat eigenlijk niet. Vanaf het
begin heb ik gezegd: ik moet
werken, ik moet werk hebben. Ik
moet werk krijgen. Dat heb ik
gekregen. Volop. Ik heb mijzelf
nooit in een andere rol gezien dan
mezelf nuttig maken".
Over de situatie na de oorlog zei dc
prins dat koningin Wilhelmina en
hij hadden gehoopt dat Neder
land écht vernieuwd zou worden.
Via een goede samenwerking en
een 'grote onderlinge tolerantie'.
„We hadden zelfs gedacht dat er
veel minder politieke partijen
zouden komen. En dat leidende-
mensen uit het verzet ook veel
zouden kunnen op dat gebied.
Enfin, daar is niet zo erg veel van
terecht gekomen".
;rder
i het
ister
REDDING - Twee Egmondse zei
lers, de 40-jarige H.J.W. en zijn
zoon, zijn gisteravond omstreeks
half elf door het hospitaalkerk
schip De Hoop en de Egmondse
reddingsboot Ubo volkomen
verkleumd van hun zeilboot ge
haald.
Door een sterke oostenwind was
het bootje in enkele uren zo'n elf
kilometer uit de kust tussen Ber
gen en Egmond gedreven. Omdat
het roer van de zeilboot kapot
was gegaan, zagen de beide opva
renden geen kans op eigen houtje
de wal te bereiken.
justitie meegedeeld.
V. was begin dil jaar voor de recht
bank in Utrecht veroordeeld tot
negen jaar gevangenisstraf we
gens moord op een Turk in op
dracht van de Turkse organisatie
de Grijze Wolven. In afwachting
van zijn selectie voor een gevan
gen-s voor langgestraften was V.
ingesloten in het selectiecentrum
in Scheveningen, aldus de
woordvoerder.
Dc ontsnapping heeft
plaatsgevonden tus
•edel ijk
nplcx heeft V. kans gez
WAGENINGEN (ANP) - Het verbond van wetenschappelijk onderzoe
kers (VWO)en de bond voorwetenschappelijk arbeiders(WVA) hebben
besloten samen te gaan. Op het congres "kritische wetenschap, wie
wordt daai wijzer van" dat het afgelopen weekeinde in Wageningen
werd gehouden besloten beide organisaties tot een lüsie in een 'vereni
ging van wetenschappelijke werkers', VWW.
De nieuwe organisatie wil misbruik van wetenschap en techniek aan de
kaak stellen, aldus een woordvuerdei De organisatie denkt daarbij aan
vakbonden, actiegroepen en milieuorganisaties. De VWW koos het oud
tweede-ka mei lid Bram van der Lek als voorzittei.
DEN HAAG (GPD) - Drie een-
motorige vliegtuigen van het
type Harvard (T-33) hebben
gisteren boven een volgepakt
Malieveld in Den Haag dui
zenden „Vliegende Hollan
ders" uitgeworpen, qua for
maat en uitvoering een her
druk van De Vliegende Hol
lander waarmee de geallieer
den in de Tweede Wereld
oorlog de Nederlandse be
volking op de hoogte hielden
van de oorlogsontwikkelin
gen. Op dc uitgeworpen her
drukken werd niet minder
gretig jacht gemaakt dan in de
oorlog.
Van mei 1943 tot september
1944 als weekblad, daarna tot
10 mei 1945 als dagblad in een
maximale oplaag van 6 mil
joen werd De Vliegende Hol
lander boven heel Nederland
uitgeworpen, maar voorna
melijk boven de grootste ste
den. Eerste eindredakteur
was G. Sluizer, tweede en
laatste (dr.) Lou de Jong Het
blad bevatte het voornaamste
nieuws en was voorzien van
kaarten en foto's
De herdruk van bevrijdingsdag
1980 bevat foto's van de hon
gertochten en dc voedsel
droppings van de geallieer
den in april 1945 die door de
„moffen" genadiglijk werden
toegestaan en menige Ne
derlander die thans 40 jaar en
ouder is weet zich deze zaken
goed te herinneren. Dat was
nadat, als gevolg van de uit
Londen afgekondigde
spoorwegstaking van 17 sep
tember 1944. de nazi's als re
presaille alle voedselaanvoer
naar het westen van Neder
land hadden afgesneden.
De tekst van de herdruk vertelt
in vogelvlucht van de honger
die in de winter van 1944- 45
in het Westen (de „Rand
stad") werd geleden en ver
meldt daarbij de zwarte-han-
delsprijzen voor voedsel die
daarvan het gevolg waren:
110 gulden voor een kilo sui
ker, 50 gulden voor een pond
kaas (90 cent in 1947), 160 gul
den voor een pond margarine,
80 tot 100 gulden voor een
pakje vooroorlogse sigaret
ten, tien gulden voor een
doosje Wybertjes en 60 gul
den voor een liter benzi-
De voedseldroppings waren
vluchten die de bombarde
mentsbemanningen van de
RAF in hun Lancasters en de
8e luchtmacht van het Ame
rikaanse leger in hun Boeings
B-17 (Vliegende Forten) met
plezier en hoegenaamd zon
der risico uitvoerden. Op 29
april 1945 wierpen RAF-Lan-
casters 600 ton voedsel af bij
Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag en Leiden, gevolgd door
een dubbele hoeveelheid de
volgende dag. Vanaf 1 mei
dropten de Amerikanen
36.000 legerrantsoenen.
Zo'n rantsoen bevatte bonen,
biscuits, worst, spek. melk,
koffie, suiker, groente, boter,
snoep, sigaretten en chocola
de.
