Onderzoek A^VRA
naar reportages
inhuldigingsdag
herschi/drinks1
Politiebonden willen meer ruimte voor
snel berechten van rellenschoppers
Krakers zetten
acties voort
REGERING HOUDT VAST AAN
OMVANG KONINKLIJK HUIS
Vergoedingen
rellenschade
aan winkels
is dubieus
T 111 D)
Bakker: „Maak vijf mei
tot nationale feestdag"
De eigenheid van
uw hele omgeving
VRIJDAG 2 MEI 1980
AMSTERDAM (GPD) - „Het is
duidelijk dat de voorbereidingen
niet overdreven waren". Dat zegt
een hoorbaar vermoeide Am
sterdamse burgemeester Wim
Polak, een dag nadat koningin
Beatrix in zijn stad is ingehul
digd. De officiële plechtigheden
rond de troonswisseling, die vol
gens de grondwet in Amsterdam
moet plaatsvinden, zijn precies
volgens draaiboek verlopen.
Maar rond het centrum zijn 200
politiemannen en burgers ge
wond bij de ernstigste rellen uit
het recente verleden van Am
sterdam.
De burgemeester heeft veel kritiek
ondervonden op zijn besluit de
straten rond het paleis op 30 april
af te sluiten. De president van de
Amsterdamse rechtbank heeft
hem echter in het kort geding dat
door bewoners was aangespan
nen uit protest tegen de afsluiting
gelijk gegeven. Achteraf zegt
Polak over de 5000 man sterke
politiemacht die op koninginne
dag was ingezet voor bewaking
en verkeersregeling: „Er was
geen man teveel".
Commissaris J. de Rhoodes, die op
koninginnedag verantwoordelijk
was voor de politieacties, vreest
dat tegen toekomstige rellen met
hardere middelen moet worden
BINNENLAND
opgetreden. Hij zei doodsbang te
zijn dat er dan geschoten zal moe
ten worden.
n een reactie hierop heeft burge
meester Polak gisteren gezegd:
„Ik vind dat schieten tot de
noodweersituaties beperkt moet
blijven. Wij zullen ook op lande
lijk niveau in de eerste plaats
moeten gaan denken aan bewa
pening in een meer defensieve
zin zodat de politie minder
kwetsbaar is dan nu. Afgezien
van heel bijzondere situaties van
bijvoorbeeld terroristische aard
moet er niet worden geschoten.
Schieten betekent een verdere
escalatie. Dit moet zoveel moge
lijk worden vermeden. In nood
gevallen mag je het echter niet
uitsluiten. Dit is geen nieuw
standpunt. We hebben het er al
meermalen in de gemeenteraad
over gehad".
PvdA-fractieleider Den Uyl noem
de gisteravond de suggestie dat
er wel geschoten zou moeten
worden bij dergelijke rellen „erg
gevaarlijk". Wel was Den Uyl het
eens met voorzitter Van der Lin
den van de Nederlandse Politie
Bond (NPB) dat de politie bij
rellen zoals in Amsterdam meer
mensen MOET kunnen inzetten
en over zwaarder materiaal moet
kunnen beschikken. „Agenten
mogen niet aan een dergelijke
agressie worden blootgesteld"
Schieten
Van der Linden over de vraag of er
geschoten moet worden in ex
treme situaties: „Het is al een oud
probleem. We praten al jaren over
een wapen dat het midden houdt
tussen de lange lat en het vuur-
middel. De achtergrond is ook
datje tot taak hebt die mensen te
arresteren die verantwoordelijk
zijn voor de rellen. Woensdag was
er bij de relletjesmakers vaak van
moordaanslagen sprake. Maar
met vuurwapens werken bete
kent een te groot risico".
Van der Linden heeft gisteren -
evenals de Algemene Christelijke
Politiefederatie, de Vereniging
van Hogere Politieambtenaren
en de Algemene Nederlandse
Politievereniging een gesprek
aangevraagd met de ministers
Wiegel en De Ruiter. De laatste
niet alleen om zijn directe ver
antwoordelijkheid voor politie
zaken maar ook voor de juridi
sche kant. De politiebonden me
nen dat er in het justitioneel op
treden meer ruimte moet komen
voor het snel berechten van rel
lenschoppers. Minister Wiegel
heeft inmiddels toegestemd in
zo'n gesprek. Van der Linden
verwacht dat de ministers de vol
gende week ruimte voor een der
gelijk gesprek zullen vrijma
ken.
De vakbondsbestuurder zegt be
zorgd: „Die 102 gewonde poli
tiemensen uit het hele land, dat
doet me nogal wat, hoor. Naar
mijn gevoel komt zodra je over
grotere inzetten en zwaarder ma
teriaal praat, toch aan de orde
waar de grenzen van de politie
taak liggen. Ik heb na afloop van
de acties met veel mensen ge
praat en dan merk je hoe ge
schokt ze zijn. Niet allemaal.
Sommigen roepen: volgende
keer moet het maar harder. Maar
de meeste jongens die toch ook al
jaren in dit werk zitten zeggen:
daar ben ik nou echt niet voor bij
de politie gekomen. Dit soort
oorlogstaken daar ben ik toch
niet voor geschapen. Ik geloof dat
het ook niet gewenst is daar de
burgerpolitie voor op te lei
den".
Arrestaties
lAlle betrokkenen in Amsterdam
menen dat arrestaties van rellen
schoppers een van de belangrijk
ste wapens blijft. Commissaris
De Rhoodes zegt „We hebben er
woensdag 40 gearresteerd en dat
is vrij veel. Maar in de praktijk is
het aanhouden buitengewoon
moeilijk. Je bent voortdurend
bang dat je je collega's in gevaar
brengt. Rechercheurs moetje ex
tra bescherming meegeven. We
hebben er gewoon niet genoeg
mensen voor. Nee, het is een tac
tiek die in de loop der jaren niet
erg haalbaar is gebleken. Het is
zuiver toeval dat er een paar keer
tijdens rellen is gearresteerd"
DEN HAAG (GPD) - De VARA gaat intern een
onderzoek instellen naar fouten, die zijn ge
maakt in de radioverslaggeving door VARA en
Stad Radio Amsterdam van de gebeurtenissen
op 30 april in de hoofdstad. Ook de VARA zelf
vindt dat de reportages over de ongeregeldhe
den niet vlekkeloos zijn verlopen, al wordt het
totaal hog steeds "een goed journalistiek pro-
dukt" genoemd.
„Geen paarden
en honden
bij rellen"
DEN HAAG (ANP) - Het lan
delijk bureau dierenbe
scherming heeft er gisteren
bij minister Wiegel van bin
nenlandse zaken op aange
drongen in het vervolg geen
paarden en honden meer in te
zetten bij rellen zoals die
woensdag in Amsterdam
plaatshadden. In een tele
gram aan de minister stelt het
bureau dat in dergelijke om
standigheden deze dieren als
hulp van geen enkele beteke
nis voor de politie kunnen
zijn en bovendien nodeloos
aan geweld worden blootge
steld, aldus een woordvoer
der.
,De directeur van de VARA-radio,
Piet van de Ende, zei gisteravond
in een televisieuitzending van
VARA's Achter het Nieuws, dat
er geen sprake is geweest van
"boos opzet" of is aangezet tot
ophitsing. Wel vond hij dat er uit
glijders zijn gemaakt. In dit ver
band noemde hij de mededeling
woensdag vanuit de centrale pre
sentatie dat "u er rustig naar toe
kunt gaan, uw huis wordt niet
gekraakt". Van de Ende meende
dat bepaalde vormen van luch
thartigheid in de uitzending niet
zijn goed te praten en dat de uit
voering van de verslaggeving op
bepaalde onderdelen minder ge
slaagd is geweest.
Ook Jan Schaefer, Amsterdams
wethouder van volkshuisvesting,
was in Achter het Nieuws van
oordeel dat dergelijke uitzendin
gen, wellicht onbedoeld, het ef
fect kunnen hebben dat er men
sen op gebeurtenissen afkomen.
De fractieleider van de PvdA in
de Tweede Kamer, Joop den Uyl,
meende dat, hoewel de VARA
UTRECHT (ANP) - CPN-fractie-
voorzitter Marcus Bakker heeft
ernstige kritiek op het "onzalige
idee" de 30ste april te prolonge
ren tot koninginnedag. Hij gaf
daarvan gisteravond blijk toen
hij in Utrecht sprak op een CPN-
bijeenkomst, gehouden in het
kader van de 1-meiviering.
Volgens Bakker betekent de voort
zetting van koninginnedag op 30
april dat over een reeks van jaren
steeds minder mensen zullen be
grijpen waarom de veijaardag
van iemand die geen enkele rol
meer speelt een nationale feest
dag moet zijn. Ook zullen - aldus
Bakker - steeds meer mensen
gaan denken dat die dag gekozen
is om afbreuk te doen aan de vie
ring van de eerste mei, de dag van
de arbeid.
Volgens Bakker heeft men hier een
unieke kans gemist, door niet de
vijfde mei - als een niet aan een
persoon gebonden dag - uit te
roepen tot een werkelijk alge
meen nationale feestdag. Vol
gens Bakker is de vijfde mei het
symbool van het beste van wat
het Nederlandse volk denkt en
wenst. Hij noemde de jaarlijkse
herdenking van de bevrijdings
dag in 1945 een uniek gebeuren,
die van wezenlijke betekenis is
voor vooral jonge mensen en ook
van betekenis is in de strijd tegen
fascisme, rassenhaat, onderho
righeid en tegen bruutheid.
ernstig moet nagaan of er missers
zijn begaan, vice-premier Wiegels
uitlatingen over de VARA en de
NOS een "volstrekt niet te tolere
ren bemoeienis zijn met de in de
Omroepwet geregelde eigen ver
antwoordelijkheid van de om
roep in Nederland". Hij vond dat
door de intimiderende opmer
kingen van Wiegel de vrijheid
van de omroep wordt aangetast.
Minister Gardeniers van CRM heeft
zich laten informeren over de
veelbesproken radio-verslagge-
ving van de ongeregeldheden in
de hoofdstad voor VARA en
STAD radio Amsterdam. Moge
lijk zou de kwestie vandaag in de
ministerraad besproken worden.
De NOS wijst de kritiek van de
hand inzake de rellenreportages
van koninginnedag. De Raad van
Beheer, het dagelijks bestuur van
de NOS, heeft gisteren gezegd dat
het opnemen van flisen van de
rellen in de uitzendingen over de
inhuldiging van koningin Bea
trix op de wijze waarop dat is ge
beurd getuigt van een juiste jour
nalistieke opvatting.
In de verslaggeving van de NOS-
televisie "is geen plaats voor het
verzwijgen van gebeurtenissen
van deze omvang. De verslagge
ving als zodanig mag niet worden
opgevat als een waarde-oordeel
van de NOS", aldus de Raad van
Beheer.
Minister Wiegel van binnenlandse
zaken heeft de Tweede Kamer
toegezegd op korte termijn een
nota te zullen uitbrengen over de
gebeurtenissen in Amsterdam.
VERFEIEREN - De woning van de
president van de rechtbank in
Arnhem, mr. J. Schaafsma, is
woensdagavond laat door een
groepje jongelui met verfeieren
bekogeld. Enige eieren spatten
tegen de woning uiteen. De poli
tie verrichtte vijf arrestaties.
AMSTERDAM - Koningin Beatrix wenst agent Andre Oud uit Maarheezc
prins Claus brachten gistermiddag in het Amsterdamse VU-ziekenhuis een
inhuldigingsdag gewond geraakte politieagenten.
Inzameling
voor gewonde
politiemensen
ALMELO (GPD) - Op initiatief
van twee Almeloërs is gister
morgen bij de ABN in Almelo
een rekening geopend ten
behoeve van de politiemen
sen die gewond zijn geraakt
bij de rellen in Amsterdam.
De twee initiatiefnemers, Ire
ne Luitsz en Paul de Jong,
willen met hun actie hun ern
stige verontwaardiging ken
baar maken over het optreden
van „een groepje raddraai-
Het geld wordt gebruikt om de
politiemensen ook eens in de
bloemetjes te zetten. Iedere
cent die binnenkomt, gaat
volgens de initiatiefnemers,
die hun actie een landelijk ka
rakter willen geven, naar de
politiemensen. „De politie is
altijd het pispaaltje, nu willen
wij iets voor hen doen", aldus
de intiatiefnemers.
DEN HAAG (GPD) - De regering is
niet bereid in te gaan op de voor
stellen van een kamermeerder
heid (PvdA, WD, CPN) om het
aantal leden van het Koninklijk
Huis verder te beperken. Lid van
het Koninklijk Huis, dat is wat
anders dan van de koninklijke
familie, dienen al diegenen uit die
familie te zijn die mogelijk troon
opvolger kunnen worden.
De Kamer wil dat die kring wordt
beperkt tot die leden van de fa
milie die zeer dicht bij de Troon
ADVERTENTIE
ItetdcJci!—
Cassis mei zuiver
vruchtensappen en
zonder toevoeging v
iak- o' kleurstoffen'
staan. Maar het is erg moeilijk om
tussen de diverse leden van de
koninklijke familie grenzen te
gaan aanbrengen, zo schrijven de
ministers Van Agt en Wiegel in
hun antwoord op de opmerkin
gen uit de Tweede Kamer over
het wetsontwerp Lidmaatschap
Koninklijk Huis.
Er zouden grote onzekerheden
kunnen ontstaan, terwijl geen
objectieve criteria zijn aan te ge
ven voor het leggen van die grens,
vinden zij. De bewindslieden ge
ven toe dat dit onder de huidige
omstandigheden leidt tot een vrij
ruim Koninklijk Huis, maar dat
mag op zich geen reden zijn om
voor een andere regeling te kie-
Van Agt en Wiegel vinden het veel
beter om, zoals zjj in een ander
wetsontwerp geaaan hebben, de
ministeriële verantwoordelijk
heid voor de gedragingen van de
leden van het Koninklijk Huis te
beperken tot een kleine groep
van Koning, troonopvolger, hun
echtgenoten en de eventuelé re
gent
Het criterium van de erfopvolging
i Wiegel en Van Agt ..dui
delijk en niet voor tweeërlei uit
leg vatbaar". De PvdA met name
wilde het Koninklijk Huis beper
ken tot de Koning, de eventueel
afgetreden Koning, de troonop
volger en hun echtgenoten. De
WD koos voor de Koning, diens
broers en zusters, zijn kinderen
en zijn opvolger en hun aller
echtgenoten.
De regering wijst beide voorstellen
ook af, omdat hiermee voorbijge
gaan wordt aan de betrokkenheid
- met name representatief - bij de
koninklijke functie van de ande
re leden van de koninklijke fami
lie. Alleen de CDA-fractie heeft
zich volledig achter het rege
ringsvoorstel geschaard.
De suggestie van de zijde van de
PvdA dat door de nu gekozen re
geling er bijna geen onderscheid
meer is tussen het Koninklijk
Huis en de koninklijke familie,
wordt door de regering niet ge
deeld. Immers, de helft van de
huidige koninklijke familie (de
families van de prinsessen Irene
en Christina) zal volgens de
nieuwe wettelijke regeling niet
tot het Koninklijk Huis beho-
ARNHEM (GPDj - „We gaan door
met kraken totdat de woning
nood is opgelost en er geen pan
den meer onterecht leeg staan.
De overheid kan ons niet weer
houden met hard politieoptre
den, zoals op koninginnedag is
gebeurd. Geweld lost die wo
ningnood niet op. We zullen de
gekraakte panden verdedigen.
Daar worden we wel toe gedwon
gen".
Vastberaden is het standpunt van
de landelijke kraakbewegingen
die samenwerken in het Lande
lijk Overleg Kraakgroepen
(LOK). Duidelijk is dat men zich
niet laat afschrikken door de Mo
biele Eenheid van de. politie in
verschillende plaatsen. Integen
deel. Hoewel geweld in principe
wordt afgewezen is de kraakbe
weging vastbesloten de verdedi
ging van te kraken panden beter
te organiseren.
Op die manier wil men zich wape
nen tegen toestanden zoals die
woensdag gebeurden in Utrecht,
waar krakers uit huizen werden
geslagen door particuliere knok
ploegen. Datzelfde gebeurde in
Dordrecht waar huizen op ge
welddadige wijze werden ont
ruimd door ultra-rechtse jonge-
Een woordvoerder van het LOK, de
Arnhemmer Henk (zijn achter
naam wil hij niet kwijt om voorde
politie onhekend te blijven),
vindt dat de overheid door zo
hardhandig op te treden om hele
grote moeilijkheden vraagt.
„Hoewel het kraken veel mensen
aan een dak boven het hoofd
heeft geholpen, groeit de wo
ningnood nog steeds.
„Al die rellen woensdag hebben we
niet gewild. Het moest een
kraakdag worden en geen veld
slag, zoals in Amsterdam". Of de
moeilijkheden in de hoofdstad
zijn veroorzaakt door rellen
schoppers en-of krakers is bij het
LOK niet bekend. „Men moet
goed bedenken dat wij ook geen
lieverdjes zijn. Wij vechten alleen
als het noodzakelijk is om onze
panden te verdedigen", aldus
Henk.
Hij vindt het terecht dat de acties
juist op koninginnedag zijn ge
houden. ,,Ik heb op de televisie
gezien dat het juist was. Al die
poespas van die kroning. Zo'n
belachelijke poppenkast kost
miljoenen, die veel beter voor
huisvesting hadden kunnen
worden gebruikt
Het LOK is twee jaar geleden opge
richt en bestaat uit leden van
kraakgroepen in het hele land. De
bedoeling is dat in onderling
overleg wordt bekeken wat aan
de schrijnende woningnood in
ons land kan worden gedaan. De
acties en demonstraties van af
gelopen woensdag waren be
doeld om het, naar de mening van
de kraakbeweging falende over
heidsbeleid aan de kaak te stel
len. In 27 steden werden wonin
gen gekraakt. Ruim 200 panden
die leegstonden, zijn nu weer be
woond. Het politieoptreden
wordt door de krakers ernstig
bekritiseerd.
Henk: „In een aantal steden heeft
de politie niet ingegrepen of
daarmee duidelijk veel te lang
gewacht als krakers werden be
dreigd door knokploegen. Als dit
op het laatste moment toch ge
beurde, werden die mensen met
zachte hand verwijderd. Waarom
kan men ons niet op een dergelij
ke zachtzinnige manier behan
delen".
De kraakbeweging blijft bij de op
vatting dat speculatie met wo
ningen stopgezet dient te wor
den. Andere eisen zijn:
meer geld voor sociale woning
bouw in plaats van het te beste
den aan prestigeobjecten, zoals
een kroning;
het privé-bezit van woningen uit
bannen en
bestrijding van de woning
nood.
DEN HAAG (GPD) - De grote
schade die tijdens de rellen
van woensdag 30 april in Am
sterdam aan een reeks grote
en kleine bedrijven is toege
bracht, wordt niet automa
tisch vergoed door de verze
keringsmaatschappijen, ook
al waren die bedrijven verze
kerd. Afhankelijk van de po
lisvoorwaarden kan schade
als gevolg van oproer of bin
nenlandse onlusten van ver
goeding uitgesloten zijn. Dit
heeft het Verbond van Verze
keraars in Den Haag gisteren
bekendgemaakt na onderling
beraad van de maatschappij-
Het Verbond van Verzekeraars
heeft besloten eerst wat meer in
formatie te verzamelen over de
achtergronden en de aard van de
gebeurtenissen op 30 april, en wil
uiterlijk volgende week dinsdag
een standpunt bepalen. Het be
lang hiervan is gelegen in de om
standigheid dat de molestrisico's
in vrijwel alle vormen van verze
kering worden uitgesloten, ter
wijl de definities die de verzeke
ringsmaatschappijen hanteren
voor de begrippen oproer en bin
nenlandse onlusten niet duide
lijk genoeg zijn.
Volgens de heer N. van Ronkel van
het Bureau Voorlichting Verze
kering in Den Haag wordt onder
oproer verstaan: „Min of meer
georganiseerde plaatselijke ge
welddadige beweging, gericht
tegen het openbaar gezag". Bin
nenlandse onlusten worden ge
definieerd als: „Min of meer
georganiseerde gewelddadige
handelingen op verschillende
plaatsen zich voordoende, bin
nen een staat". De vraag waar het
in dit verband om gaat is in hoe
verre de onlusten in Amsterdam
„min of meer georganiseerd" wa
ren. Desgevraagd gaf Van Ronkel
toe dat op dit punt geen of te wei
nig jurisprudentie bestaat.
Hij verzekerde dat het standpunt
van de maatschappijen niet zal
worden bepaald door de omvang
van de schade, zodat de bedrijven
die schade geleden hebben meer
of minder aan de goedgunstig
heid van de verzekeringsmaat
schappijen overgeleverd zouden
zijn. In het verleden heeft wel
„elke maatschappij afzonderlijk
een beslissing" genomen.
Hoewel bedrijven in bepaalde de
len van Amsterdam, met name in
de omgeving van de Dam, al vele
jaren het doelwit zijn van vernie
lingen tijdens gevechten met de
politie, hebben de verzekerings
maatschappijen hun klanten in
deze „relgevoelige" contreien tot
dusver geen bepaalde eisen ge
steld, waardoor zij minder
kwetsbaar zijn. Sommige zaken,
zoals de Bijenkorf, hebben ge
pantserd glas in hun etalages.
ADVERTENTIE
J
voor de eigenheid van uw interieur i—1
