Richard Kaan
handelaar in
Oranjehuis-
publiciteit
Wolfel f)D®(nn]®yiFo ©(ixatffife'7 ©(nKsteüfco®
w® fe(ito®(F[lojfë
T
ZATERDAG 26 APRIL 1
Door Tony
van der Meulen
van Ons Koningshuis zou je
toch zo af en toe eens een ko
ninklijke secretaris moeten
kunnen bellen. Maar dat is er
niet bij. Voor niemand. On
gelooflijk".
In Zweden kun je als journalist
een particulier secretaris van
het koninklijke paar bellen
met alle vragen die niet
staatsrechtelijk zijn. Als je wil
weten of ze graag bloemkool
lusten, draai je dat nummer.
Je moet dat in Nederland
eens proberen bij de Rijks
Voorlichtings Dienst. Een
sneer kun je krijgen. Een or
dinaire sneer!"
Herkenning
- Jullie komen Beatrix en
Juliana ontzettend vaak te
gen. Is er nooit een blik van
herkenning.
„Een fotograaf van ons heeft als
enige de reis van Beatrix en
Claus naar Australië meege
maakt. Duurde weken. Ze
hebben niet één knikje gege-
- Verachten ze jullie?
„Ze zien niet in dat we een
noodzakelijk goed zijn. Wat
moet een monarchie nou
zonder publiciteit? Zo n in
huldiging is natuurlijk ook
volslagen overbodig als nie
mand er aandacht aan
schenkt".
- Staatsrechtelijk moet het wel
even gebeuren.
„Okee, maar een koningshuis
bestaat toch niet meer als ie
dereen het doodzwijgt".
„Maar ze houden alles af. Elk
jaar een uurtje Porto Ercole
een een uurtje Lech, stom
vervelend. In dat Lech liep ik
eens op Claus af om een
praatje o er het weer te ma
ken. En toen riep zo n func
tionaris van de Rijks Voor
lichtings Dienst luid: Wilt u
niet met de prins spreken. Het
is toch onvoorstelbaar: Wilt u
niet met de prins spre
ken".
„Drakensteyn, daar is ook nog
nooit een fotograaf toegelaten
om die kinderen eens op z'n
gemak te fotograferen Bij
Juliana kon dat wel: er zijn
allerlei foto's van de kleine
prinsesjes op Soestdijk. Ik
denk ook dat Claus het erg af
houdt".
van haar. Die hebben we no
dig en het is de enige manier
om er aan te komen
Ideaalbeeld
- Zit je in jouw vak met het
probleem dat veel mensen
een ideaalbeeld hebben vao
koninginnen en hun uiter
lijk?
„Wat we daar niet mee beleven.
We hebben op Koninginne
dag eens een hele mooie serie
van Juliana gemaakt. Maar
die dag had ze kennelijk wat
last van haar gebit. Die foto's
zijn gewoon niet te gebrui
ken. Want populaire bladen
zeggen dan: zo kunnen we
een koningin niet afdrukken,
we nemen wel een foto van
vijf jaar geleden. Ze willen
glamour hebben, maar deze
vrouw is natuurlijk intussen
wel 70!!"
„De onderkin van Beatrix, daar
hebben wij ook behoorlijk
wat last mee. Mij kan het per
soonlijk niks schelen, ook al
heeft ze zes onderkinnen.
Maar vooral Duitse bladen
zeggen: een onderkin kunnen
we niet gebruiken, dat schokt
het beeld dat de lezer heeft.
En dan nemen ze liever ko
ningin Sylvia van Zweden,
want die heeft geen onderkin.
In zo'n geval zijn wij natuur
lijk wel bereid die dia van
Sylvia even uit het archief te
zoeken".
- En je gironummer er even bij
te vermelden.
„Okee, maar wij hebben ook
hoge investeringen. In die
rets met Beatrix en Claus naar
Australië had niets gezeten
als ze niet even waren gaan
„neuzen" met de Maori-in-
dianen. Die dia wordt nog
steeds verkocht, en zo krijg je
de kosten er uit. De foto van
Bernhard die in Venezuela
een adjudant de bad broek
van de billen trekt: dat maakt
zo'n hele reis goed".
Beperkingen
- Maar toch zul je je met name in
je eigen blad Ons Konings
huis de nodige beperkingen
opleggen om het ideaalbeeld
niet te verstoren.
„Ja, een wat rare serie over een
etende Beatrix kun je daarin
niet gebruiken. Ik heb on
langs nog het Oranje Knipsel-
Boek gemaakt. Dan zit ik met
zo'n Greet Hofmans-affaire.
Daar schrik je de ware Oranje
klant mee af. Dat laat ik dan
weg, maar ik geef je grif toe:
als journalist schiet ik op zo'n
moment te kort'.
- Hoe penibel was voor je blad
Ons Koningshuis de val van
Bernhard in de Lockheed-af
faire?
„Dat zat bepaald niet tegen,
want net toen het rapport uit
kwam, was Ons Koningshuis
naar de drukker. We hebben
een produktietijd van twee
maanden. Wilde ik er op in
gaan,, dan zou dat zo n vier
maanden later verschijnen.
Zo hebben wij dat keurig
kunnen omzeilen. Jy zult dat
wel helemaal fout vinden, en
daar ben ik het mee
Plotseling oogt Richard Kaan
wat somber: „Ik denk dat na
de inhuldiging de hele Oran-
je-publiciteit in elkaar klapt.
Als je nagaat hoeveel echt
huilende abonnees van Ons
Koningshuis we na de aan
kondiging aan de telefoon
hebben gehad. En als je dan
analyseert wat de populariteit
van het huis van Oranje is,
dan is dat de populariteit van
een koningin die in al haar
ellende overeind is gebleven:
op de vlucht in de oorlog,
Greet Hofmans, Christina,
huwelijk van Irene, Lock
heed: ze is erdoor ge
groeid".
Lachen
„Beatrix is te afstandelijk om
haar plaats te kunnen inne
men. Max Koot, de officiële
hoffotograaf, heeft me al eens
gezegd: het meest vrees ik de
dag van de officiële statiefo
to s van koningin Beatrix: ze
kan alleen maar lachen".
„Ik moet je ook eerlyk zeggen,
ik ben vreselijk benieuwd hoe
het haar in die kerk af
gaat
- Als je dit soort dingen per
soonlijk mocht organiseren,
hoe deed je het dan?
„Daar droom ik van: Beatrix
legt de eed af, en wij zijn de
enige fotografen die er by
mogen zijn".
„Een tweede dr oom is dan: zo'n
inhuldiging elk jaar".
De wereldwijde handel iii arti
kelen en foto's over het Huis
van (franje,die in rustige lijd
al een grote bloei beleeft, rijst
ter ere van de inhuldiging ge
heel de pan uit. Een belang
rijke producent van Oranje-
publiciteit is Richard Kaan
en zijn persbureau Benelux
Press. Hij is ook de hoofdre-
x dacteur van het vakblad voor
de echte Oranjeklant: Ons
Koningshuis (tweemaande
lijkse oplaag 30.000), dat als
concurrent heeft Vorsten
Vandaag (5O.OOOj.
Tony van der Meulen zocht de
Oranje-schrijver op. „Wij zit
ten hier niet als verdedigers
van de monarchie
Hij heeft ook tal van klachten
over het moeizame contact
met het vorstenhuis: „Ik wou
dat het hier met dat hele hof
eens wat professioneler ging.
Claus die met zijn Agfa
Clackje om zijn kinderen
heenloopt, het resultaat aan
de pers geeft en: druk maar af.
Het is toch niet meer van deze
tijd".
„Dit is nou typisch Duits. De
ze man wilde voor zijn blad
het hele diner nakoken en op
de foto zetten. En dan een
verhaal erbij: op haar mooiste
dag kreeg Beatrix haar lieve
lingseten".
- Daar houden zich volwassen
mannen mee bezigr
„Ja hoor, deze volwassen kerel
was een adjunct-hoofdredac
teur".
- Ik hoorde dat jij op het mo
ment dat Juliana de troons
wisseling aankondigde, wer
kelijk even ontroerd was.
Kwam dat met name door de
gouden tijden die daardoor
aanbraken?
Een afwerend gebaar. „Je zult
het niet geloven, maar ik
voelde écht even iets. Hoe je
er ook tegen aan kijkt, ik heb
me wel acht jaar met dat Ko
ninklijke Huis beziggehou
den, het is wel een deel van je
leven geworden".
.Hoewel ik de laatste jaren niet
meer achter hen aan ben gaan
sjokken. Want het is me toch
een frusterende bezigheid:
wij bepalen hier voor een heel
aardig deel in binnen- en bui
tenland het beeld van het ko
ningshuis. Daarnaast is het
koningshuis nog steeds Ne
derlands beste exportpro-
dukt. Maar je moet niet me
nen dat er ook maar enig con
tact is. Als hoofdredacteur
Fietsen
- Nou kan ik me ook voorstellen
dat je je kinderen wat wil af
schermen.
„Ja, als vader heeft hij daar ook
wel gelijk in. Maar het gaat nu
allemaal zo vreselijk kramp
achtig. Laten ze toch een paar
keer per jaar wat informatie
geven; die kinderen een
stukje voor ons laten fietsen
of zo. Want dat afhouden leidt
nu tot het tegendeel: het
weekblad Privé gaat in Baarn
wekenlang voor de school
van Willem-Alexander liggen
en dan publiceren ze een zelf
bedachte cijferlijst. Maar ik
ben met de pogingen gestopt
om hier Claus over aan te
schieten. Het levert allemaal
niks op".
„Misschien heeft Beatrix door
de manier waarop haar ver
houding met Claus toen is
uitgelekt, wel een enorme
koudwatervrees voor fotogra
fen gekregen. In Lech hoor je
de prinsjes tegen de fotogra
fen roepen: „Jullie hebben
lekker toch niks geleerd, jul
lie kunnen alleen maar foto
graferen". Hoe komen ze
daaraan? Je zou toch denken
daar hebben pa en ma het aan
tafel over gehad".
Briefje
„Ik heb Claus eens een brief ge
schreven: als u nou toch ken-
nelijk ten behoeve van-ons fo
to's van uw kinderen maakt,
wellicht wilt u dan eens letten
op de scherpte, wellicht wilt u
ze ook goed belichten, en af
en toe een ander achter
grondje kan ook geen
kwaad.
Je krijgt dan weer een briefje
van de Rijks Voorlichtings
Dienst terug. En dan vraagje
je af: Heeft ie het nou gelezen
of niet?"
„Ik wou dat het hier met dat
hele hof eens wat professio
neler ging. Claus die met zijn
Agfa Clackje om zijn kinde
ren heen loopt, het resultaat
de pers geeft en: druk het
maar af. Het is toch niet meer
1 .<n deze tijd".
„Morgen komt Beatrix in
Zwolle. Tegen de jongen die-
er heen gaat. heb ik gezegd:
koppen, alleen maar koppen
JL erwijl de hoofdredacteur van het milde blad
Ons Koningshuis, Richard F. Kaan, in zijn werkka
mer de laatste hand legt aan de zoveelste beschou
wing over De Inhuldiging, laat een Duits zusterblad
zich lekker weglezen. Want er is weer van alles aan
de hand met de nieuwe vorstin.
Ze zit, staat er, steeds maar aan de taartjes en de cho-
coladeflikken.
Citaat: „Ik heb al duizend maal gezworen van die
zoetigheid af te blijven, maar het smaakt zo
goed".
Resultaat: de nieuwe majesteit groeit met ponden te
gelijk, terwijl „oma" bromt en Claus zuur toekijkt,
want die valt op slank.
Maar er is redding: de bekende Chinese acupunctu
rist dr. Artzuki Ohsawanyi heeft met z'n zilveren
wondernaald in Beatrix d'r oorlel geprikt en nu kan
ze weer langs de taartjes lopen zonder dat de beko
ring haar te machtig wordt.
Duim
„Ja, wat een gelul hé", beaamt de hofschrijver volmondig, „alle
maal duim, die acupuncturist bestaat natuurlijk niet. Maar dat is
het punt ook helemaal niet. Neem Das Neue Blatt, oplage 1,8
miljoen. Die redactie gaat eens per week grondig rond de tafel
zitten en dan wordt er wat verzonnen. Ze verzinnen bijvoorbeeld
de kop: Juliana naar helderziende. Via een bureau laten ze dat
dan onder een representatief aantal lezers uittesten; 's avonds is
«de uitslag binnen. Is die positief, doét de kop het, dan gaat Juliana
dus in het komende nummer naar de helderziende".
„Wij hebben daar geen zin in, Nederland wil zoiets niet, maar je
hoeft het ook niet te proberen, want: aan de Duitse fantasie, daar
kan de werkelijkheid nooit aan tippen".
„Laatst belde me uit Duitsland een man op die zei: de koningin ziet
er steeds zo moe uit, maar wij hebben het nu: kanker. En dan
denk ik: ah, gat, moet dat nou? Als haar lijfarts hier binnenkomt
om het te vertellen, dan schrijven wij het keurig op. Maar om dit
allemaal bij elkaar te bedenken. Wij proberen het nog steeds te
redden met wat zakelijke verhaaltjes bij onze foto's. Wat de bla
den er dan zelf van maken, dat bekijken ze maar"
Ontroerend
Richard Kaans persbureau Benelux Press moet het in z'n normale
doen voor twintig procent hebben van foto's en verhalen over
koninklijke en prinselijke personen plus wat doorgeschoten
adel. Voor de rest bewegen de Zeven medewerkers zich met ca
mera en blocnote tussen gewone stervelingen, waarbij het accent
ligt op de ontroerende dan wel spraakmakende kanten van het
bestaan. „Ik heb bijvoorbeeld liever zo'n zesling als onderwerp
dan een koninghuis. Want dat blijft toch een afstandelijke
zaak".
Hij doet ook mee in een internationale uitwisseling van kleuren
dia's, zodat je achter elkaar de volgende orders hoort binnenko
men: een kokosnoot, maar wel eentje die in de boom hangt, een
Griekse volksdanser en een hypnotiseur.
Maar sinds koningin Juliana op 31 januari haar troonsafstand be
kendmaakte, is Benelux Press geheel en al oranje. Tot in de
verste uithoeken der aarde is er belangstelling voor wat verkocht
wordt als „het sprookje". Kaan: „Het klinkt wat cru, maar een
gijzeling kan hier echt niet aan tippen" n
Aan al deze inspanningen ligt
niet zozeer een warme be
langstelling en genegenheid
voor het Huis van Oranje ten
grondslag, alswel een zakelijk
instinct, ondersteund door
een hechte organisatie.
Richard Kaan maakt daar geen
geheim van, „hoewel ik niet
steeds in de publiciteit wil als
de man die het allemaal doet
om de centen. Want ik vind
het ook vreselijk leuk werk.
Neem zo'n Spaans statiebe-
zoek, daar moest vooraf al
geld bij, maar we hebben ons
rot gesjouwd om alle bladen
te bevoorraden".
„Maar het moet gezegd: ik voel
me geen verdediger van de
monarchie. Ik ga ook nooit in
forums voor radio en tv zitten
over het Oranjehuis, want wij
zijn hier geen Oranje-freaks"
Metingen
De dag voor onze afspraak is hij
naar Amsterdam geweest om
er de plek van de historische
gebeurtenis te verkennen.
Met een bijgewerkte platte
grond van de Nieuwe Kerk op
zak heeft hij metingen ver
richt om zich zo te vergewis
sen van de afstand tussen de
lens en de eedafieggende vor
stin. Daarnaast is hij op pad
gegaan om een goed liggend
balkon in de buurt van het
paleis af te huren, „maar ze
schijnen er alles te willen ont
ruimen. Het is werkelijk niet
te geloven".
„Bij mij staat voorop: er mag
niets misgaan. Ik heb over de
hele wereld een pakket van
twintig dia's beloofd. Of die
erin zitten, weet ik nog niet
eens, maar ik sfDeel volslagen
op zeker. Op de= goeie positie
twee man. Intussen zit ik in
een kleurenlaboratorium in
Amsterdam met trillende
handen af te wachten wat er
binnenkomt".
„Want wat bij de inhuldiging
van Juliana in 1948 is ge
beurd, mag natuurlijk nooit
meer voorkomen. Een kleu
rendia van'de eedaflegging is
er helemaal niet. En de
zwartwit foto van de eed is
een montage, er is later een
arm van Juliana aangeplakt.
Op het kritieke moment stie
ten een paar fotografen elkaar
aan, zodat de zaak bewoog.
En bij de film die wel goed
was, trok een zenuwachtige
laborant te vroeg de deur van
de doka open".
Menu
Een Duits blad aan de telefoon.
Kaan: „Nee, er wordt niet ge
kookt. Er is alleen een koud
buffet. Nee, een menukaart
kan ik u niet geven. Wat het
lievclingseten van Beatrix is:
ik weet het echt niet".
Nadat onze Duitse vakgenoot
gedeprimeerd heeft opge
hangen, zegt Richard Kaan:
