"Molukse probleem
puur Nederlands"
"Wij willen
Molukkers
helpen die
Indonesische
nationaliteit
willen
aannemen"
Wie ben ik
datikditdoeninag
-| DONDERDAG 24 APRIL 1980
VARIA
PAGINA
U kunt dit boekwerk met tal van
unieke foto's nu bestellen door
storting/overschrijving van 14,50
op giro 57055 t.n.v. Leidsch
Dagblad B.V., met vermelding:
"Juliana".
Het boek wordt u
zonder
extra kosten toe-
qezonden.
Vanaf heden tegen contante
betaling verkrijgbaar bij
kantoren Leidsch Dagblad te
Leiden en Katwijk en het
kantoor Alphens Dagblad.
Zolang de voorraad strekt!!!
Dr. Mochtar Kusumaatmadja:
JAKARTA - Prof. dr. Mochtar Kusumaatmadja is sinds maart
1978 minister van buitenlandse zaken. Hij volgde Adam Malik
op, die vice-premier werd. Dr. Mochtar, die bekend staat als een
kundig onderhandelaar en vloeiend Nederlands spreekt, is van
huis uit juristen heeft onder andere gestudeerd aan de prominen
te Harvard Law School. Hij is vroeger minister van justitie ge
weest, rector magnificus van de Bandoengse Pajajar<
teit en heeft talrijke publicaties vooral op het gebied i
zeerecht op zijn naam staan.
- Hoe belangrijk zijnrale betrek
kingen voor de toekomst van Ne
derland en van Indonesië?
I Dr Mochtar: „Zeer belangrijk. Ik
I moet dit onderstrepen, omdat wij
nu een betrekking hebben op
voet van volledige gelijkheid. Ik
heb bij premier Van Agt en mi
nister Van der Klaauw helemaal
geen wat je noemt paternalisti-
sche houding bemerkt. Ik geloof
dat dat een heel gezonde basis is
voor de verdere ontwikkeling
van onze betrekkingen".
- Wat in de besprekingen vooral
naar voren is gekomen, is de
kwestie van de mensenrechten,
Oost-Timor en het Zuidmolukse
vraagstuk.
Dr. Mochtar: „Wij hebben over de
Zuidmolukse kwestie ons stand
punt herhaald. In de officiële be
sprekingen is dit punt niet aan de
orde gekomen. Wel in de infor
mele gesprekken. Ik geloof dat
het hier een kwestie is om een
oplossing te zoeken voor deze
Molukkers als personen. Wij
hebben daarom onze bereidheid
verklaard om Molukkers die de
Indonesische nationaliteit willen
aannemen, te helpen. Het andere
deel van het probleem is de ver
antwoordelijkheid van Neder
land. Ik geloof dat dit probleem
voor een groot deel ligt in het zich
aanpassen aan de Nederlandse
samenleving en het loslaten van
de idee van de RMS. Dat is een
psychologisch moeilijke kwestie,
waar ik geen commentaar op kan
geven. Het is moeilijk, maar ik
beschouw het als een puur Ne
derlands probleem, een binnen
lands probleem".
- Een moeilijke kwestie, maar het
kan een obstakel zijn in de be
trekkingen tussen Nederland en
Indonesië.
Dr. Mochtar: „Nee, helemaal
niet".
- Een van de oplossingen voor het
probleem is het organiseren van
dialoog- of oriëntatiereizen van
jongere Molukkers naar Indone
sië, met de hulp van de Indonesi
sche regering. Zouden in een an
dere fase ook jongere Molukkers
kunnen worden ingeschakeld bij
ontwikkelingsprojecten?
Dr. Mochtar: „Dat laatste is mij nog
niet bekend. Dat wordt wellicht
nog met onze ambassadeur be
sproken. Daarom hebben wij ook
als ambassadeur in Den Haag de
heer Ahmad Kosasih gekozen.
Een zeer ervaren man en heel be
zadigd"
- Heeft u bij de Nederlandse rege
ring begrip kunnen vinden voor
het Indonesische standpunt ten
aanzien van Oost-Timor en denkt
u dat, wanneer dit zo is, Neder
land op internationale forums het
Indonesische standpunt zal kun
nen steunen?
Dr. Mochtar: „Ik zal me beperken
tot het feit dat ik begrip heb
trachten bij te brengen. Of dit er
inderdaad is gekomen, kunt u be
ter aan de heer Van der Klaauw
vragen"
- Wat is uw indruk. Hoe staat de
Nederlandse regering daar te
genover?
Dr. Mochtar: „Ik wil daarop geen
commentaar leveren".
- Ook het punt van de mensenrech
ten is aan de orde geweest. Wat is
daar precies over verteld? Met
name over de mensen die op onder
andere het eiland Boeroe gevan
gen zijn gehouden en na hun
vrijlating eind vorig jaar moeite
hebben te worden opgenomen in
de maatschappij?
Dr. Mochtar „Dat is voldoende uit
gedrukt in de gezamenlijke ver
klaring. Er zijn natuurlijk altijd
problemen, maar toch niet zo
groot dat er echt moeilijkheden
zijn. Wij hebben een vrij tolerante
maatschappij en vaak is het zo
dat de gemeenschap, en zeker de
familie, zich over deze mensen
ontfermt. De situatie is niet zoals
sommige mensen dat proberen
voor te stellen'.
- Ook Vietnam, Cambodja en Af
ghanistan zijn aan de orde ge
weest. Is daarover volledige over
eenstemming geweest, met name
ten aanzien van Cambodja, nu
Indonesië een veel milder stand
punt inneemt ten aanzien van de
Russische invasie in Afghanistan
en de Vietnamese activiteiten in
Cambodja?
Dr. Mochtar: „Niet wat de principes
betreft, zoals ook tot uiting is ge
komen in de gezamenlijke ver
klaring. Er is echter geen duide
lijke tekening waar te nemen,
omdat de toestand in Cambodja
nog niet stabiel is. Maar er is geen
meningsverschil".
„Over de kwestie-Oost-Timor. Wij
hebben in het bijzonder gespro
ken over de humanitaire kant van
de zaak. Sinds enige tijd zijn er
namelijk enkele Oosttimorezen
De Indonesische minister Mochtar Kusumaatmadja
die verklaard hebben liever Por-
tugees staatsburger te blijven.
Het gevolg is dat zij onze gouver
nementsdienst hebben moeten
verlaten. Op basis van hun con
tracten, of hoe je dat ook noemt,
hebben zij zekere rechten ten op
zichte van de Portugese regering.
Ideaal zou natuurlijk zijn als deze
mensen met hun gezinnen wor
den gerepatrieerd naar Portugal.
Maar tot nu toe hebben wij geen
tekenen van bereidheid ge-
Voorlopig althans zou men er over
moeten nadenken hoe zij min
stens van Portugal kunnen krij
gen waar zij recht op hebben.
Pensioen of bijstand en dergelij
ke. Wij hebben hetzelfde geval
gehad tijdens ons dispuut met
Nederland over West-I rian
(voormalig Nieuw, Guinea - red.),
toen wij geen betrekkingen had
den met Nederland. Deze men
sen te doen toekomen waar zij
recht op hebben, kan het best via
het Internationale Rode
Kruis".
- Nu komt er dus een ontmoeting
tussen Indonesiërs en Portugezen
in Nederland? (Ons land behar
tigt de Portugese belangen in In
donesië omdat er tussen Jakarta
en Lissabon geen diplomatieke
betrekkingen meer bestaan nadat
de voormalige Portugese kolonie
door Indonesië is ingelijfd).
Dr. Mochtar „Zo ver is het nog niet.
Ik heb het idee van minister Van
der Klaauw gehoord. Wij hebben
ons bereid verklaard alvast de
humanitaire kwestie aan te snij
den; te gaan proberen die zaken
met de Portugezen te bespreken.
Ik zeg met nadruk proberen, om
dat Portugal in het verleden heel
vaak verstek liet gaan wanneer
het er op aankwam. Dat komt
wellicht doordat Portugal toen
steeds van regering wisselde. Nu
hopen we, althans wat het huma
nitaire gedeelte betreft, met de
Portugezen rond de tafel te kun
nen gaan zitten. Ik wil niet heb
ben dat deze mensen op Oost-
Timor, die met het politieke ge
schil niets te maken hebben, er de
dupe van worden".
1948-1980
Een rijk geïllustreerd boek waar in
woord en beeld de regeringsperiode
van Koningin Juliana wordt belicht.
