Nederland
neemt het
voortouw
Begin wil pra ten in bezet gebied
EEN LEKKERE SIGARET HOEFT NIET VEEL
'TEER'EN NICOTINE TE BEVATTEN.
Indonesië vraagt
voortzetting
Nederlandse hulp
In actie tegen Iran
WOENSDAG 16 APRIL 1980
BUITENLAND
BEIROET - Het „Front van stand
vastigheid", bestaande uit Syrië,
de PLO, Algerije, Libië en Zuid-
Jemen, heeft dinsdag zijn be
raadslagingen in de Libische
hoofdstad Tripoli afgerond. Het
belangrijkste besluit van de con
ferentie was het vraagstuk van
een olie-boycot tegen de Ver
enigde Staten voor te leggen aan
de conferenties van Arabische
ministers van economie en Finan
ciën, die binnenkort in Jordanië
wordt gehouden.
De leden van het front zijn de felste
afwijzers in de Arabische wereld
van de zogenaamde Camp-Da-
vid-akkoorden. Hun bijeenkomst
in Tripoli was dan ook een poli
tieke demonstratie tegen de be
sprekingen die de Israëlische
premier Begin op dit moment in
Washington voert met president
Carter over Palestijnse „autono
mie", een der vruchten van de
Camp-David-akkoorden.
Niemand in de Arabische wereld,
afgezien van Egypte, gelooft dat
deze Israëlisch-Egyptisch-Ame-
rikaanse onderhandelingen ooit
op iets zullen uitlopen, al was het
maar om de eenvoudige reden
dat de Palestijnen er zelf niets
van willen weten.
Een vorm van standvastigheid dus.
Maar tot nu toe is het „Front van
standvastigheid", dat ruim twee
jaar geleden werd gevormd om
president Sadats vredesinitiatie
ven te torpederen, zelf weinig
doeltreffend geweest. Ook in Tri
poli weer hebben de lidstaten van
het front geprobeerd een ge
meenschappelijk politiek actie
plan tegen de Camp David-for-
mule uit te stippelen. Het kern
punt is evenwel dat destand vas-
tigen" langzamerhand tot de ont
dekking komen dat oppositie te
gen Camp David niet voldoende
is om hen allen te bewegen tot
ondersteuning van een gemeen-
Maar volgens de Libische premier
Abdel Salam Jalloud heeft de
Tripoli-top „zeer positieve resul
taten" opgeleverd. Wat deze re
sultaten zijn, was gistermiddag
nog niet in details bekend. Er zou
een verzoening hebben plaatsge
vonden tussen PLO-leider Jasser
Arafat en het Libische staats
hoofd Gaddafi, die elkaar al
maandenlang in de haren zitten.
Gaddafi is het principieel oneens
met het diplomatieke offensief
van de PLO in het Westen en met
Arafat's tussenoplossing voor het
Midden-Oosten-probleem, na
melijk een Palestijnse ministaat
op de westelijke Jordaanoever en
Gazastrook. Gaddafi wil dat „ge
heel Palestina" met de wapens
bevrijd wordt.
Het lijkt er op dat op de Tripoli-top
deze wezenlijke politieke tegen
stelling binnen het „front van
standvastigheid" in de ijskast is
gezet, en dat men zich meer heeft
willen richten op het formuleren
van eventuele economische
strafmaatregelen tegen Amerika
en wellicht ook Europa om zo
doende het Westen te dwingen
tot een meer evenwichtige poli
tiek in het Midden-Oosten.
Dat nu niet tot een boycot van olie
en gas tegen de VS en andere lan
den die Israel steunen is besloten,
wijst erop dat tussen Libië en Al
gerije nog geen overeenstem
ming is bereikt. Libië is een voor
stander van zo'n plan, maar Alge
rije had reserves tegen het em
bargo, omdat het slechts door
twee oliestaten (Algerije en Libië)
zou worden toegepast.
Op politiek niveau is het in Tripoli
niet van een leien dakje gegaan.
Allereerst heeft men getracht het
Frortt van standvastigheid uit te
breiden met andere landen die
kritisch staan tegenover de
Camp-David-formule. In princi
pe zijn dat alle lidstaten van de
Arabische Liga (uitgezonderd
Egypte, Soedan, Oman en Soma
lië), maar eventuele gegadigden
voor aansluiting bij het „Front
der standvastigen' hebben of ru
zie met een der aanwezige staten
in Tripoli, of ze weigeren om tac
tische redenen zich bij het front
aan te sluiten.s
Jordanië bijvoorbeeld zal, volgens
de Tripoli-top, zich wellicht toch
bij de Camp-David-onderhande-
lingen aansluiten op het moment
dat de Arbeiderspartij in Israël de
macht overneemt van het rechtse
kabinet-Begin. De Arbeiderspar
tij zou een gedeelte van de weste
lijke Jordaanoever aan Jordanië
willen teruggeven.
Nu Jordanië zou afvallen, zou Irak
de gelederen van het front van
standvastigheid kunnen gaan
versterken. Die kans is erg klein.
De Tripoli-top heeft zich uiterma
te kritisch uitgelaten over Irak,
en president Assad van Syrië
heeft in Tripoli Bagdad ervan be
schuldigd zijn regime ten val te
willen brengen. Het Front van
standvastigheid heeft zijn solida
riteit met Iran uitgesproken, ge
zien de bijna openlijke oorlog
tussen Bagdad en Teheran, een
slag in het gezicht van de Iraakse
leider Saddam Hoessein. Hij is de
man die de Arabische landen,
onder Iraks leiding, wil losmaken
uit de greep van de supermo-
gendheden. Maar de Tripoli-top
heeft juist opgeroepen tot nog
hechtere banden met de Rus-
Het enige Arabische land dat zich
eventueel bij het Front van
standvastigheid zou willen aan
sluiten, is Noord-Jemen. Dat is
dan een aanwinst, want de Tripo
li-top wil alle banden verbreken
met Oman, Soedan en Somalië
omdat deze landen tot nu toe hun
diplomatieke relaties met Cairo
hebben aangehouden
Ten slotte hebben de staatshoofden
in Tripoli bijeen, besloten de
„Arabische Republiek Sahara"
en diens regering (Polisario) te
erkennen, en hebben zij hun
steun toegezegd aan de president
van Tsjaad. In Tsjaad woedt een
burgeroorlog en erkenning van
Polisario betekent een overwin
ning van Libië en verdere isole
ring van Marokko. Maar Tsjaad
en Polisario zijn randgevallen,
het raakt de kern van het Midden-
Oosten-probleem niet.
Geconcludeerd moet worden dat
de vierde zitting van het Front
van standvastigheid in Tripoli
geen gepaste tegenstrategie voor
Camp David heeft kunnen vin
den, en dat de tegenstellingen in
de Arabische wereld hierdoor
zullen toenemen.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG - Op hoog ambtelijk niveau is gisteren de
gehele dag overlegd over mogelijke Nederlandse sancties
tegen Iran. Over de uitkomst van deze interdepartemen-
tele samenspraak kon nog niets worden meegedeeld.
Uit 'verklaringen van de woord
voerder van het ministerie van
buitenlandse zaken kan echter
worden opgemaakt, dat het
overleg vooral ten doel heeft te
onderzoeken welke stappen Ne
derland kan ondernemen wan
neer er geen gemeenschappelijke
Europees optreden tegen Iran
van de grond komt.
Na premier Van Agts ondubbelzin
nige opmerkingen over Neder
landse steun voor Carterè boy
cotmaatregelen tegen Iran („de
VS niet alleen laten doorploete
ren' sprak de woordvoerder van
buitenlandse zaken gisteren over
Nederland dat „het voortouw"
neemt bij pogingen Amerika van
daadwerkelijke Europese solida
riteit te voorzien. Hij gaf als voor
beelden het interdepartementale
overleg en een Nederlands ver
zoek om de kwestie-Iran op de
agenda te plaatsen van de bijeen
komst van het zgn. Comité Poli
tique van de Gemeenschap, 22 en
23 april in Rome.
Maandag 21 april komen de minis
ters van buitenlandse zaken van
de EG-landen in Luxemburg bij
een. Daar moet de komende Eu
ropese top (27 en 28 april in
Luxemburg) worden voorbereid
en eventueel tegen Iran te nemen
maatregelen staan niet op de
agenda. Het moet echter niet uit
gesloten worden geacht dat de
ministers van buitenlandse za
ken (staatssecretaris Van der Mey
vertegenwoordigt in Luxemburg
minister Van der Klaauw, die met
premier Van Agt een rondreis
door het Verre Oosten maakt) be
sluiten Iran toch te bespre
ken.
Vooralsnog wordt de kans dat Eu
ropa zich gezamenlijk breed
maakt voor Carters maatregelen
niet erg groot geacht. De Ameri
kaanse president heeft de EG-
partners afgelopen week tot
spoed gemaand (de woordvoer
der van BZ: „Hij wist dat de mi
nisters van buitenlandse zaken
de 21ste bijeenkwamen, en wilde
dat het dan besproken zou wor
den") en dat is vooral bij de Fran
sen niet goed gevallen. Minister
Van der Klaauw zei gisteren te
gen onze correspondent in Jakar
ta, te verwachten dat Frankrijk
zich tegen vergaande maatrege
len in Europees verband zou op
stellen.
De Amerikaanse president Carter en zijn echtgenote heten het echtpaar Begin welkom v
relevant aantal derde lan- zijn Israëlische gasten aanbood.
r het diner dat Carter
Engeland
Engeland heeft zich, met Neder
land, het meest uitgesproken
achter Carter opgesteld. Mocht
Europese eensgezindheid uit
blijven, dan zal Nederland waar
schijnlijk proberen samen met
landen die daar wel voor voelen
maatregelen tegen Iran te nemen.
Tijdens het interdepartementaal
overleg van vandaag speelde dan
ook een rol of de sanctiewet in dit
geval kan worden toegepast.
Daarin wordt een voorkeur uit
gesproken voor door Nederland
gezamenlijk met andere landen
te nemen boycotmaatregelen„het
liefst in EG-verband, anders met
den".
Met Nederland en Groot-Brittannië
neigt ook West-Duitsland naar
een grotere mate van solidariteit
met de VS. Minister van econo
mische zaken Graf Lambsdorff
pleitte gisteren onomwonden
voor economische sancties tegen
Iran, ook in het geval dat de.EG-
ministers het in Luxemburg niet
eens kunnen worden over een
gemeenschappelijke actie of pas
later daarover willen beslis-
Hoe de beslissing van de EG ook
uitvalt, de Westduitse regering
ziet zich door de VS in de dwang
positie geplaatst op zijn laatst na
de Luxemburgse ministerscon
ferentie een besluit te nemen
over economische sancties tegen
Iran. Ondanks de onzekerheid
over de opstelling van de Fransen
gaat de bondsregering ervan uit
dat de EG-landen een breuk met
de Verenigde Staten willen ver
mijden en dat in Luxemburg
reeds een basis voor een gemeen
schappelijke Europese actie kan
worden gevonden.
Nederlandse
waarschuwing
aan Veilig
heidsraad
NEW YORK (AFP) - Als de aan
vallen op de vredesmacht van de
Verenigde Naties in Zuid-Liba-
non (Unifil) doorgaan, komt haar
aanwezigheid in dat gebied in het
geding. Deze waarschuwing
hebben de vier Europese landen
die troepen leveren aan Unifil,
Ierland, Noorwegen, Italië en
Nederland, gisteren aan de Vei
ligheidsraad van de Verenigde
Naties laten horen.
De Nederlandse gevolmachtigd
minister bij de Verenigde Naties,
Van Buuren, zei dat Nederland
deelneemt aan Unifil uit zorg
voor de internationale orde; Hij
sprak daarbij zijn "afgrijzen" uit
over "terroristische acties tegen
onschuldige burgers, als die in
Misgav Am".
De Ier Aidan Mulloy zei dat zijn
land zeer ongerust is te zien dat
het leven van VN-soldaten gevaar
loopt. Hij betreurde het dat VN-
soldaten werden lastig gevallen
door de strijdmacht van majoor
Haddad die wordt gesteund door
Israël.
Ole Algard uit Noorwegen veroor
deelde de beschietingen op het
hoofdkwartier van Unifil en de
aanwezigheid van het Israëlische
leger in Zuid-Libanon. De Ita
liaan Umbeito la Rocca voegde
daaraan toe dat Israël moet op
houden met het rechtstreeks tus
senbeide komen in Zuid-Liba-
WASHINGTON - Israels eerste
minister Menachem Begin wil
dat de komende marathon-on
derhandelingen over Palestijns
zelfbestuur in bezette gebieden
in Israël en Egypte plaatsvinden
en niet in de Verenigde Staten.
Volgens joodse zegslieden zou
Carter daar niet op tegen zijn en
Egyptes president Sadat om
diens opinie willen vragen. In
dien de VS akkoord gaan met
Begins plaats van handeling sluit
dit een volgende topconferentie
in de VS vrijwel uit.
Menachem Begin (vol bewonde
ring over de uitbundige pracht
van Washingtons bloesems) is
gisteren begonnen met een drie
daagse gespreksronde over de
stagnerende onderhandelingen
die de Palestijnen in de Gazastrip
en op de westelijke Jordaanoever
een vorm van aanvaardbaar zelf
bestuur moeten geven. Carter en
Begin hebben de omvangrijke
tekstboeken bij de hand waarin
de akkoorden van Camp David
zijn vastgelegd en die Carter on
langs tijdens een staatsdiner voor
president Sadat aanleiding gaven
Israël zijdelings van een ernstig
vergrijp als woordbreuk te be
schuldigen.
Begins voorkeur voor onderhan
delingen in het Midden-Oosten
kunnen volgens diplomatieke
waarnemers in de Amrikaanse
hoofdstad worden gezien als een
terechtwijzing voor Carter en een
verwerpen van al te nadrukkelijk
Amerikaans beschermheer
schap. Voor Carter zou in deze
verkiezingsdagen en tegen de
achtergrond van zijn tot nieuwe
dieptepunten gezakte populari
teit vanwege het uitblijven van
een oplossing voor het gijze
lingsdrama in Iran, een wederom
op eigen grond oproepen van de
„geest van Camp David" belan-
rijke politieke betekenis heb
ben.
Begins in een andere suggestie
verpakte weigering illustreert
helder de spanningen in de be
trekkingen tussen de regering-
Begin en de Amerikaanse rege
ring. De Verenigde Staten heb
ben, nauwkeurig nagepraat door
Sadat, Israëls beleid ten aanzien
van nederzettingen op de weste
lijke Jordaanoever veroordeeld
als een obstakel voor de vrede en
het welslagen van de onderhan
delingen over Palestijnse onaf
hankelijkheid.
Begins besprekingen in Washing
ton worden nauwlettend gevolgd
door de omvangrijke groep jood
se kiezers in de VS. Carter laveert
- niet zonder behendigheid en
dreigend met de gevaren die de
Sowjet-Unie via Afghanistan en
mogelijke inmenging in Iran voor
de wereldvrede oproept - tussen
het Israëlische standpunt en de
wens de nieuwe verhoudingen
met Egypte niet te verstoren.
JAKARTA - Indonesië heeft Ne
derland gevraagd financiële
hulp te blijven geven ondanks de
redelijke groei van zijn economie.
Minister-president Van Agt ver
klaarde dat gisteren na afloop
van zijn gesprek onder vier ogen
met president Soéharto.
De Indonesische president heeft een
beroep gedaan op Nederland,
vanwege de historische betrek
kingen en ook omdat ons land de
voorzitter is van de IGGI (de In-
ter-Gouvernementele Groep voor
hulp aan Indonesië). Hij vroeg
Nederland er bij de IGGI, die vol
gende maand in Amsterdam bij
eenkomt, voor te pleiten dat de
hulpverlening aan en de samen
werking met Indonesië op dezelf
de voet zal worden voortgezet, al
dus Van Agt.
Het bedrag voor de ontwikkelings
hulp dat Indonesië van de IGGI
nodig heeft, is volgens de minis
ter-president 2,1 miljard dollar.
Nederland zal de Indonesische
wens ondersteunen in de IGGI,
aldus Van Agt, die eraan toe
voegde dat ook Soeharto van me
ning is dat er in Indonesië zelf nog
veel „te verhapstukken" valt om
de hulp meer ten goede van de
armsten in de samenleving te la
ten komen.
Met Soeharto heeft Van Agt voorts
van gedachten gewisseld over de
politieke situatie in Zuidoost-
Azië, met name het probleem-
Cambodja, dat ook ter sprake is
gekomen in Van Agts besprekin
gen met Thaise leiders. Thailand
heeft er bij Nederland op aange
drongen te bevorderen dat er een
conferentie over vluchtelingen
van de grond komt. Ook president
Soeharto heeft daartoe opgeroe
pen. Het vluchtelingenprobleem,
zegt Van Agt, is vooral voor
Thailand niet meer te dragen. Er
zijn daar ongeveer een miljoen
Cambodjaanse vluchtelin
gen.
Indonesië heeft van Nederland fi
nanciële bijstand gevraagd voor
de opvang van de vluchtelingen
ADVERTENTIE
uit Vietnam en Cambodja op het
eiland Galang, waar op het
ogenblik nog 18.000 vluchtelingen
zitten.
Wat betreft de Vietnamese bezetting
van Cambodja heeft president
Soeharto gezegd dat die buiten
landse troepen uit dat land die
nen te vertrekken en de Cambod-
janen zelf moeten uitmaken wat
zij willen. Ten aanzien van Af
ghanistan sprak, volgens Van
Agt, het Indonesische staatshoofd
in dezelfde ronde termen als
waarmee Nederland dat deed.
Met andere woorden: daar zitten
enige lieden die er niet thuisho
ren, en die moeten naar huis, al
dus Van Agt.
Met vice-president Adam Malik is
gesproken over de kwestie van de
politieke gevangenen en van hen
die inmiddels zijn vrijgelaten. Er
zijn, volgens de premier, nog
maar weinig politieke gevange
nen; een kleine groep in de zgn.
A-categorie. De belangsteling in
Nederland is, volgens de premier,
verschoven naar de vraag hoe het
gaat met de ex-gevangenen.
Van Agt zei dat Malik had uiteen
gezet dat na tien tot vijftien jaar
gevangenschap de sociale aan
vaarding van de ex-gevangenen
in hun geboortestreken moeizaam
verloopt. ,Niet iedereen hangt
daar de vlag uit. Kortom, wij
hebben de overtuiging dat de vi
ce-president - en waarom zal het
bij anderen anders zijn - het
probleem ziet en bereid is er al het
mogelijke aan te doen. Hij heeft
ons dus een beschrijving van het
probleem gegeven, die er wat ge
nuanceerder uitziet dan dat het
louter en alleen zou liggen aan
onwilligheid van autoriteiten in
Jakarta", aldus Van Agt.
Over de manier waarop de politie
ke gevangenen in het gesprek met
Malik aan de orde kwamen,ver
telde Van Agt: „Wij keken elkaar
recht en diep in de ogen en zeiden
toen\willen wij met elkaar in ge
sprek komen - daarvoor zijn we
ook hier - dan zouden we daar
voor eigenlijk problemen moeten
hebben. Hebben wij eigenlijk
problemen? Ja, zei de heer Malik
toen. Ik weet wel dat er enkele on
derwerpen zijn waarover we met
jullie wil'en spreken. En toen
noemde hij zelf het onderwerp
van de politieke ex-gevangenen.
Wij hebben er toen op ingehaakt
en gezegd dat in Nederland
daarover bezorgdheid bestaat bij
delen van onze bevolking".
,J5n", argumenteerde Van Agt,
omdat het met de vice-president,
toch op een na dë hoogste man in
dit land, besproken is, heb ik de
kwestie van de politieke gevan
genen op niueau aange
kaart".
ROXY DUAL. DE LOGISCHE KEUS. r:
Aanslagen
in Parijs
PARIJS (DPA) - De terreurgroep
'Directe actie' heeft gisteren aan
slagen gepleegd op een gebouw
van het Franse ministerie van
verkeer en de computer van de
Franse verkeerscentrale in Pa
rijs, die buiten werking werd ge
steld.
In maart hebben de autoriteiten
verklaard terreurgroepen zoals
'Directe actie' voorlopig te heb
ben uitgeschakeld. Een anonie
me boodschapper eiste via het
Franse persbureau de vrijlating
van allen die in maart bij de actie
van de autoriteiten gevangen wa
ren genomen.
'Directe actie' heeft het vaak op mi
nisteries gemunt. In de afgelopen
elf maanden werden aanslagen
gepleegd op de ministeries van
arbeid en ontwikkelingshulp,
politiegebouwen en het bureau
van de overkoepelende Franse
werkgeversorganisatie in Parijs.
