Belgisch kabinet
wankelt wederom
Weer stakingen op
bezette Westoever
Britse regering denkt
aan chemische wapens
President Tsjaad vraagt om hulp
Brzezinsky, de kwade
genius van Carter
Agenten gearresteerd
na aanslag filmploeg
Parlement Suriname
eensgezind over
vervolging militairen
Zuid-Afrika negatief
over samenwerking
van zwarte staten
DONDERDAG 3 APRIL 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
LONDEN - De Blitse regering
heeft in haar nieuwe begroting
bijna 50 miljard -gulden uitge
trokken voor de strijdkrachten.
Dat is 3.5 procent meer dan op de
vorige begroting. In een 'opmer
kelijke passage van het begro
tingsdocument wordt verder re
kening gehouden met het ont
wikkelen van de capaciteit tot
chemische oorlogsvoering.
De produktie van chemische wa
pens werd door Engeland in de
jaren vijftig gestaakt en de Ver
enigde Staten zetten hun pro
gramma in 1960 stop. hoewel er
daarna nog dergelijke wapens
In de Eerste Wereldoorlog kwamen
91.000 soldaten om hetleven door
mosterdgas, ruim een miljoen
liepen er blijvend letsel van op.
De Sowjet-Unie beschikt op het
ogenblik over honderdduizend
soldaten die een speciale oplei
ding hebben gehad voor het han
teren van chemische wapens en
iedere Russische divisie beschikt
over een daartoe opgeleid batal-
werden ingezet in de oorlog in
Vietnam. Het document van de
Britse regering legt er wel de na
druk op dat de chemische oor
logvoering zich nu nog in een dis
cussiestadium bevindt en dat de
produktie van wapens nog niet is
hervat.
De begrotingstoelichting stelt on
omwonden dat de Sowjet-Unie in
de toekomst opnieuw bereid zou
zijn om andere landen met ge
weld te annexeren, en het noemt
Afghanistan als voorbeeld. Ge
wezen wordt op de toegenomen
Russische belangstelling voor
chemische wapens en dat op het
ogenblik het enige antwoord van
de NAVO-strijdkrachten daarop
het gebruik is van tactische
kernwapens. De NAVO, aldus
het document, dient zich daarom
voor te bereiden op een chemi
sche oorlogvoering.
jon.
de
De Britse regering hoopt
Sowjet-Unie af te schrikken van
verdere ontwikkelingsplannen
door een discussie in de NAVO-
landen op gang te brengen over
het gebruik van chemische wa
pens.
SAN SALVADOR (Reuter/
UPI/ANP/AP) - In verband
met het incident van dins
dagavond, waarbij enkele
Nederlandse journalisten in
El Salvador door de politie
werden beschoten, zijn twee
leden van de nationale politie
gearresteerd.
De twee politiemannen zullen
binnen drie dagen voor een
rechter verschijnen die zal
(Van c
correspondent Jan Gerritsen)
BRUSSEL - In België is woensdag een politieke crisis ont
staan waardoor het voortbestaan van de regering-Martens
zeer onzeker is geworden. Inzet is, zoals steeds de laatste
jaren, de Belgische staatshervorming, de opdeling van het
land in drie min of meer zelfstandige gewesten, Vlaande
ren, Wallonië en Brussel. Koning Boudewijn, die zich in
het buitenland bevond, werd teruggeroepen voor overleg
met premier Martens. De eerste-minister zoekt naar uit
wegen om zijn kabinet te redden.
Na
gen v
Premier Martens
Italiaanse
communisten
niet naar
Europese
vergadering
ROME (GPD) - De Italiaanse com
munisten zullen niet deelnemen
aan de conferentie van de Euro
pese communistische partijen,
die op 28 april in Parijs wordt ge
houden. De beslissing, die alge
meen werd verwacht, 'werd dins
dagavond genomen door de par-
tijdirectie en zal door partijleider Toch kreeg het artikel uit het wets-
irathon-debat van elf da-
de Belgische Senaat gis
teren toe aan de beslissende
stemmingen over het veelbe
sproken wetsontwerp inzake de
voorlopige staatshervorming. Dit
voorzag in de eerste, uitdrukke
lijk als voorlopig bedoelde fase
van de opdeling van België in
drie met elkaar verbonden ge
westen, waarop vooral 'door de
Waalse socialisten wordt aange
drongen. Vöor eind 1982 zou een
politiek akkoord moeten komen
over de definitieve fase, die de
voorlopige fase dan zou vervan
gen.
De regering Martens, een coalitie
van Vlaamse en Waalse christen
democraten en socialisten, had
tevoren haar lot verbonden aan
het voorlopig wetsontwerp. De
oppositie, vooral de Vlaamse
volksunie en de Vlaamse libera
len, waren van begin af aan tegen.
Maar ook binnen de Vlaamse
christen-democraten (CVP), de
grootste regeringspartij, rom
melde het voortdurend. Eerste-
minister Wilfried Martens (CVP),
een specialist in de staatsher
vorming, wist telkens alle plooi
en recht te strijken.
Dialoog
Cools bepleitte onlangs
Vlaams-Waalse dialoog. Intussen
zou, volgens de socialistische lei
der, een „grote coalitie" de so
ciaal-economische en financiële
problemen moeten aanpakken.
Christen-democraten en libera-
len stellen daarbij de verdediging
van de Belgische frank voorop.
De Belgische munt stond de laat- PARI Js (AFP/Reuter) - De presi-
stp maannpn hprhaalrlpmk nnrlpr
SAN SALVADOR - De producent Frank Fiamand (rechts-, die gisteren bij een schietpartij in El
Salvador gewond raakte en VARA-correspondent Jan van der Putten gaven gisteren een persconferentie
in de hoofdstad van El Salvador, San Salvador, naar aanleiding van het gebeurde.
uitmaken of zij zullen worden
vervolgd, zo werd gezegd op
een persconferentie van jun
ta-lid José Napoleon Duarte
en twee hoge officieren van
leger en politie.
Kolonel Garcia, bevelhebber
van de strijdkrachten, zei te
gen verslaggevers dat het hier
om een "geïsoleerd incident"
ging, en dat de troepen voort
durend in herinnering werd
gebracht dat journalisten het
recht hadden in het land te
werken.
Commandant Nuila van de na
tionale politie zei dat de ver
klaringen van de politieman-
nen en van de journalisten
over het incident uiteenlie
pen.
De Tweede Kamerleden Ter
Beek en Van den Bergh, bei
den PvdA, hebben minister
Van der Klaauw van buiten
landse zaken gisteren schrif
telijk gevraagd bij de Ver
enigde Staten aan te dringen
op stopzetting van de wa
penleveranties en "andere
steun" aan het militair be
wind in El Salvador. Ook vra
gen zij de regering om binnen
de EG voor een zelfde opstel
ling te pleiten.
Het bestuur van de VARA heeft
gisteren naar aanleiding van
de schietpartij op zijn mede
werkers een telegram ge
stuurd naar de minister van
buitenlandse zaken van El
Salvador. De VARA wil op
heldering over de schoten.
Het bestuur vraagt de minister
alles te doen om de veiligheid
van zijn medewerkers te
waarborgen en de filmploeg
hulp te bieden.
Libië ontvangt schriftelijk verzoek
ste maanden herhaaldelijk onder
zware druk op de internationale
geldmarkten.
l ie maanden na het begin van het
begrotingsjaar is de wet waarin
de eigenlijke financiële uitvoe
ring van de begroting is geregeld,
nog altijd niet aangenomen. Deze
Programmawet, beter bekend als
versoberingswet vanwege de
vele bezuinigingsmaatregelen,
wordt nog behandeld in de Ka-
Afgevaardigden. De Volgens schatting van regerings-
dent van Tsjaad, Oueddei, tevens
opperbevelhebber van het revo
lutionaire volksleger (FAP) - een
van de strijdende partijen in
Tsjaad - heeft gisteren president
Gaddaffi van Libië schriftelijk
om hulp gevraagd. Dit heeft radio
Tripoli bekendgemaakt. Over de
inhoud van de boodschap zijn
geen nadere mededelingen ge
daan.
Koude douche
Enrico Berlinguer worden i
gedeeld in een persoonlijke brief
aan de beide initiatiefnemers,
Georges Marchais van de Franse,
en Edward Gierek van de Poolse
communistische partij. De rede
nen waarom de PCI deze bijeen
komst niet noodzakelijk vindt,
werden gistermorgen uiteenge
zet in een hoofdartikel van het
partijblad „l'Unita".
Het initiatief wordt niet alleen wei
nig nuttig genoemd, maar zelfs
schadelijk voor de doeleinden die
de conferentie zich stelt, name
lijk de ontspanning en ontwape
ning. „Men mag zich afvragen",
zo schrijft het blad, „of een confe
rentie van enkel communisten
wel de meest aangewezen plaats
is om deze kwesties te bespre
ken". Ten gunste van vrede en
ontwapening bestaat er in Euro
pa al een massabeweging van so
cialisten, sociaal-democraten en
christenen, zo gaat het artikel
verder, en „een conferentie zoals
de nu voorgestelde zou de indruk
wekken dat de communistische
partijen zich daarvan isole-
ontwerp waarin de bevoegdhe
den van de Brusselse gewestraad
worden geregeld, gisteren niet de
vereiste tweederde-meerderheid
Na een verklaring van de fractie
leider van de Waalse socialisten,
die voor veel Vlaamse afgevaar
digden als een koude douche
overkwam, besloten enkele
Brusselse CVP'ers tegen te
stemmen of zich van stemming te
onthouden. Het was de tweede
keer dat dit artikel werd verwor
pen. Aan een eindstemming over
het gehele wetsontwerp kwam de
Senaat niet meer toe.
Dver de uitwegen om een rege
ringscrisis te vermijden, deden
gisteravond in Brussel allerlei
speculaties de ronde. Een daar
van en zeker niet de minst on
waarschijnlijke is die dat de hui
dige rooms-rode coalitie binnen
kort zal worden aangevuld met
de Waalse en Vlaamse liberalen.
C VP-leider Leo Tindemans heeft
zich hiervoor al enige malen uit
gesproken in gesprekken met
journalisten. Ook de leider van de
Waalse socialisten, André Cools,
zou niet afkerig zijn van een soort
driepotig zakenkabinet.
Waalse socialisten wilden de
soberingswet niet goedkeuren
alvorens zij zekerheid hadden
over de voorlopige staatsher
vorming. Door deze vreemde
koppeling staat de Brusselse po
litieke wereld nu weer onder
zware druk. Geen enkele partij
wil "medeverantwoordelijk zijn
voor een nieuwe speculatiegolf
tegen de frank.
De samenstelling van de Brusselse
.gewestraad - het artikel dat giste
ren definitief werd verworpen - is
dus de molensteen die om de nek
van de Belgische politici hangt.
De Vlamingen eisten tevergeefs
dat er garanties zouden komen
voor de 200.000 Brusselse Vla
mingen (20 procent in de verder
Franstalige hoofdstad). Maar
premier Martens kon die niet ge
ven. Hij beloofde dat er vóór 1932
garanties zouden komen. Enkele
CVP'ers ging dat niet ver genoeg,
niet verwonderlijk in het klimaat
van wantrouwen dat de Belgi
sche politiek beheerst.
NAAM - Amerikaanse functiona
rissen hebben gisteren gezegd
dat een Argentijnse advocaat, die
optrad als tussenpersoon tussen
de Verenigde Staten en Iran, ver
antwoordelijk was voor de om
streden verzoeningsboodschap
president Carter aan de aja-
functionarissen in Kameroen.
zijn in de strijd in Tsjaad tot nu
toe 1500 mensen gedood en meer
dan 2000 gewond. Nog steeds
vluchten grote aantallen mensen,
die zwemmend of per boot de ri
vier de Chari oversteken, uit
Tsjaad naar Kameroen. Het
dagblad "Tribune" meldde dins
dag dat er in de Noordkameroen-
se stad Kousseri al ongeveer
100.000 vluchtelingen zijn aange
komen. Een Frans medisch team
dat maandag in Kousseri aan
kwam, heeft dinsdag meer dan
700 gewonden behandeld, onder
wie 100 burgers. De president van
Kameroen, Ahmadou Ahidjo,
heeft gisteren een nationaal co
mité opgericht dat is belast met
de hulp aan de vluchtelingen.
Ook is er een bankrekening ge
opend voor het storten van vrij
willige bijdragen voor de vluch
telingenhulp.
Intussen zijn gisteren in de hoofd
stad van Tsjaad, N' Djamena, de
gevechten in hevigheid toege
nomen. In de burgeroorlog, die al
twaalf dagen duurt, staan de
troepen van het revolutionaire
volksleger (FAP) van president
Oueddei tegenover het noorde
lijke leger (FAN) van minister
van defensie, Hissein Habre.
Vanaf de vroege ochtend werden
vooral ten noorden van het vlieg
veld van N' Djamena schoten van
automatische geweren en zware
wapens gehoord. Uit goede bron
in de stad kon gisteravond wor
den vernomen dat de troepen van
minister Habre duidelijke voor
uitgang hadden geboekt.
tollah Chomeini.
"Griep"
velt groot
deel Deense
politie
KOPENHAGEN (AFP) - Ruim
de helft van de Deense poli
tiemannen heeft zich ziek
gemeld. Ze zeggen griep te
hebben. Het gaat echter niet
om een echte griep, maar om
een "politieke'. De agenten
willen op deze wijze een
loonsverhoging afdwingen.
Ze hebben voor hun actie de
steun van de vakbonden ge
kregen.
Het Deense ministerie van fi
nanciën besloot onlangs de
lonen van de politiemannen
tot april 1981 te bevriezen. De
leiding van de politie vreest
dat de situatie in Denemar
ken, onder meer bij het ver
keer en depassencontrole, uit
de hand zal lopen als de poli
tiemannen met Pasen nog
steeds "ziek" zijn.
(Van
redactie buitenland)
Deze week in Hervormd Nederland:
Verder:
Interview met kapitein Stelling: 'Inzet kernwapens in strijd met
de Grondwet' Gene Sharp over sociale verdediging als alter
natief voor bewapening Bisschop Zwartkruis over aarts
bisschop Romero Nieuwe serie: De oudere ongetrouwde
vrouw Dr. F. Boerwinkel: Waarom Karei de Grote de joden
begunstigde Okke Jager, Niek Schuman en Wessel Verdonk:
Pasen anno 1980 geen vanzelfsprekendheid Nederlandse
korvetten smoren verzet op Oost-Timor Aandacht voor Abel
Herzberg, Dietrich Bonhoeffer en Paul van Ostaijen
Problemen in Borssele: Kernenergie nu al een ramp.
En: El Salvador en de kerken Steenkamp en de bijbel.
n een proefabonnement van twee maanden voor 6,-
t al voldoende van HN. Ik abonneer me 36,50 per I
i Overal in de losse verkoop 1,85 i
PARAMARIBO <ANP) - Het par
lement van Suriname heeft giste
ren met algemene stemmen de
wet aangenomen die de stiaf-
rechterlijke gevolgen kwijt
scheldt voor personen die op 25
februari 1980 deelnamen aan de
militaire ingreep.
Op de bijeenkomst sprak parle
mentsvoorzitter Emile Wijntuin
namens het parlement het ver
trouwen uit, "dat de regering Su
riname tot een woonoord zal ma
ken, waarin het wonen alleszins
de moeite waard is".
Oppositieleider Lachmon zei te
hopen, dat na de ingreep Suri
name een daadwerkelijke demo
cratie mag beleven en dut de
"democratische rechtsorde ge
stalte krijgt.
Voorts werd gisteren in Paramari
bo bekendgemaakt, dat de Suri
naamse ambassadeurs die in het
buitenland werkzaam zijn, te-
Partij Gandhi
ook meerderheid
in Hogerhuis
NIEUW DELHI - De Congrespartij
van de Indiase premier Indira
Gandhi beschikt, na de laatste al
gemene verkiezingen, ook over
een meerderheid in het Indiase
Hogerhuis. Hoe groot die meer
derheid uiteindelijk zal zijn is nog
bekend omdat de toewijzing van
49 zetels nog niet rond is. Het In
diase Hogerhuis telt in totaal 244
zetels.
De partij van mevrouw Gandhi be
schikt in het Lagerhuis over een
meerderheid van ruim tweeder
de.
JERUZALEM - Voor de
tweede keer deze week
vonden er gisteren op de
bezette westelijke oever
van de Jordaan stakingen
plaats tegen het besluit
van de regering-Begin het
centrum van Hebron weer
voor joden open te stellen
en er onder meer een jood
se leerschool te vestigen.
In Nabloes werd onder
aanvoering van de burge
meester, Basam Shaka,
een protestmars gehouden
die echter op aandringen
van het Israëlische militai
re bestuur halverwege
werd beëindigd.
In Nabloes en enkele andere steden
op de Westoever bleven de win
kels en scholen de gehele dag ge
sloten. Nabij Ramalla werden
enkele voorbijrijdende Israëli
sche auto's door jongeren met
stenen bekogeld.
De voor gisteren vastgestelde de
monstratie van de rechtse natio
nalistische Goesj Emoniem-be-
weging in de stad Hebron, ter vie
ring van het regeringsbesluit,
vond niet plaats nadat het Israëli
sche militaire bestuur het hou
den van demonstraties had ver
boden. Het militaire bestuur had
hiertoe besloten omdat de bewo
ners van Hebron met een tegen-
demonstratie gedreigd hadden
en dit, aldus het militaire bestuur,
had tot een ernstig bloedvergie
ten kunnen leiden.
Een kleine groep linkse joodse jon
geren trok ondanks het verbod
toch naar Hebron om hun solida
riteit met de inwoners van die
stad te betuigen. Zij werden ech
ter enkele kilometers voor He
bron door het leger tegengehou
den en moesten onverrichter za
ke naar Jeruzalem terugke-
Terwijl de onrust op de Westoever
de laatste week is toegenomen,
staat het vast dat het regerings
besluit inzake Hebron niet zal
worden uitgevoerd voordat pre
mier Begin uit Washington is te
ruggekeerd waar hij over twee
weken met president Carter over
de autonomie gaat onderhande
len. Maar ook dan is het besluit
nog onderhevig aan de goedkeu
ring van de parlements-commis-
sie voor buitenlandse zaken en
defensie, waarbij de regering niet
van een meerderheid is verze
kerd.
Terughoudend
Aan de vooravond van de topont
moeting in Washington wenst
men in Jeruzalem de bestaande
spanningen zoveel mogelijk uit
de weg te gaan. In regeringskrin
gen werd gisteren met een zekere
mate van terughoudendheid ge
reageerd op het besluit van het
Egyptische parlement om Jeru
zalem tot hoofdkwartier van de
Palestijnse zelfstandigheid uit te
roepen.
Premier Begin deelde mee niet van
plan te zijn de Knesset (het Israë
lische parlement) bijeen te roe
pen om een tegenverklaring op te
stellen waarin de onverdeelbaar
heid van Jeruzalem als hoofdstad
van Israël nog eens zal moeten
worden onderstreept. Binnen
zijn Likoed-partij gingen gisteren
namelijk stemmen op zo n ver
klaring op te stellen waarbij ook
de oppositionele arbeiderspartij
zou moeten ingeschakeld ter on
derstreping van de nationale me
ning op dit punt. „Vlak voor de
besprekingen met Carter is het
slecht de spanning te verhogen",
aldus de premier.
Het Israëlische ministerie van bui
tenlandse zaken noemde het
Egyptische besluit weinig zinvol
en verwees in een officiële mede
deling naar de brief die Begin nog
tijdens de Camp David bespre
kingen aan Carter had gestuurd.
In deze brief had Begin bena-
drukt dat Jeruzalem onverdeel
baar is en geen deel van zelfstan
digheid uitmaakt.
Van niet-officiële zijde beschreef
men het Egyptische standpunt
als niet nieuw en slechts van pro
pagandistische Waarde voor de
topbesprekingen in Washing
ton.
PRETORIA (DPA) - De Zuidafri-
kaanse regering heeft terughou
dend gereageerd op de plannen
van negen Afrikaanse staten om
hun economische ontwikkeling
te coördineren. De Zuidafrikaan-
se minister van buitenlandse za
ken, Pik Botha, verklaarde giste
ren dat zijn land geen "econo-
misch-imperialistische" bedoe
lingen heeft en aan de economi
sche samenwerking met zwarte
staten nooit politieke voorwaar
den heeft verbonden. Hij sloot
niet uit dat de handel tussen
Zuid-Afrika en de negen Afri
kaanse landen zal afnemen.
Dinsdag verklaarden de leiders van
Angola, Mozambique, Zambia,
Tanzania, Lesotho, Malawi,
Botswana, Swaziland en Zim
babwe na een topconferentie in
Loesaka, dat hun landen econo
misch willen gaan samenwerken
en hun economien willen "be
vrijden" van Zuidafrikaanse in
vloed. Sommige van de negen
landen zijn voor hun
sche ontwikkeling volledig
Zuid-Afrika afhankelijk.
