Laat de dokter maar
schuiven: humor
met weinig inhoud
Steven Spielbergs pijlsnelle carrière
Ouderwetse slapstick
r .mir
Een komedie zonder woorden
VRIJDAG 28 MAART 1980
FILM
PAGINA 13
Met 32 jaar staat regisseur aan top
Met zijn 32 jaar is Steven Spielberg
de jongste topregisseur in Ame
rika. Al op zeer jeugdige leeftijd
was hij in film geïnteresseerd
maar pogingen om zich daar
middels een studie verder in te
bekwamen, strandden evenwel.
The university of California film
school wees hem af. Maar nadat
Spielberg gedurende een paar
jaar op televisie vertoonde oude
speelfilms uitvoerig had geanaly
seerd, lukte het hem via zijn eer
ste korte film 'Amblin' werd Ste
ven Spielberg door een Ameri
kaanse tv-maatschappij te wor
den gecontracteerd. Zijn eerste
opdracht was een programma
met de gelouterde filmactrice
Joan Crawford te maken. Hij viel
op. "Uitzonderlijk. Die jongen
had een gevierde vedette als
Crawford volledig onder contro
le stelde iemand die de opna
men bijwoonde, verbaasd af.
Het vertrouwen in Spielebrg groei
de en hij mocht zijn talenten test
ten op afleveringen van Columbo
en Marcus Welby. In 1971 regis
seerde hii voor ABC-televisie in
de reeks 'film van de week' Duel
met Dennis 'McCloud' Weaver in
dé hoofdrol. Het verhaal van een
automobilist die wordt opge
jaagd door een onbekende
vrachtwagenchauffeur blonk uit
in de perfecte opbouw van de
spanning; vergelijkingen met Al
fred Hitchcock waren haast on
vermijdelijk. Elementen uit Duel
keerden ook terug in Jaws. Zo
zeer zelfs dat Spielberg vreesde
zichzelf te herhalen. Duel werd in
Europa in de bioscopen gebracht,
trok redelijk veel publiek en on
dervond ook veel waardering van
de kant van de recensenten.
Mede daarom werd de tijd rijp
geacht voor de overstap naar het
grote witte doek. Spielberg
maakte in 1974 zijn speelfilmde
buut met Sugarland Express.
Ondanks de aanwezigheid van
comédienne Goldie Hawn trok
de film nauwelijks enige belang
stelling. Overigens was het ver
haal verre van komisch. Een
echtpaar wordt uit de ouderlijke
macht gezeten probeert zijn kind
bij de pleegouders te kidnappen.
Een jaar later bracht zijn tweede
film (Jaws) hem op 2&-jarige leef
tijd onverwacht wereldfaam. Dat
was trouwens niet alleen zijn
verdienste, maar ook die van de
publiciteitsmensen. Dankzij een
geraffineerde reclamecampagne
fyad binnen anderhalve maand
één op de acht Amerikanen Jaws
al gezien. Die zomer brak op me
nig Amerikaans strand paniek uit
öVj iomond weer een witte haai
dacht te hebben gezien, in elk ge
val Spielbergs naam was daar
mee eemaakt.
In 1977 bewees hij met Close en-
counters of the third kind niet
alleen veelzijdig te zijn, maar
zorgde bovendien samen met
Star Wars voor een ware science-
fictiongolf. Na de dramatiek van
Sugarland Express, de spanning
van Jaws begaf hij zich met veel
succes op het futuristische pad.
Ondanks de verschillen zijn er toch
twee terugkerende elementen in
zijn films te ontdekken, zoals Mi
chael Pye en Lynda Myles ook in
hun boek The movie brats aange
ven. Spanning zat natuurlijk
vooral in Jaws, maar ook in zijn
andere films. Een tweede 'vast'
kenmerk in zijn werk is het the
ma van doodgewone mensen die
op één of andere manier in onge
wone omstandigheden terecht
komen. De herkenbaarheid die
daardoor in zijn films ligt beslo
ten, is zonder twijfel voor een
groot deel verantwoordelijk voor
zijn succes.
Wat tenslotte het meest in het oog
springt is dat Spielberg zich als
een ware filmmaniak op alle gen-
ies stort Na de thriller en de
science fiction is nu in zijn vierde
grote film, 1941 de komedie aan
de beurt.
B.J.
Hl'. Uk ''llllli, 'Hl
r,,iir .,mr
1941; regie: Steven Spiel
berg; hoofdrollen: Dan
Aykroyd en John Belushi;
theater: Luxor; alle leef
tijden
iiiiimiiiiiiiimmiiiiiiiiiiiiii
Sergeant Sitarski staat op het punt Claude een optater te verkopen, terwijl Betty tevergeefs probeert dat te
voorkomen.
E?n welgeschapen blondine duikt op een mistige och
tend in de golven van de Pacific langs de Californi-
sche kust. Als de muziek tot onheilspellende tonen
aanzwelt, lijkt zij het zoveelste slachtoffer te worden
van de gevreesde witte haai uit Jaws. Maar in Steven
Spielbergs laatste film is het geen haai, maar de peri
scoop van een uit de zee oprijzende Japanse onder
zeeër, die het meisje te grazen neemt.
Die eerste beelden uit 1941 maken al direct duidelijk
wat we het komende anderhalf uur kunnen verwach
ten: ouderwetse slapstick. Trouwens de aanwezig
heid van John Belushi en Tim Matheson is al een
aanwijzing in die richting. Die twee schitterden ook
in Animal House, de burleske komedie op een stu
dentencampus en de uitzinnige grappen en grollen
daaruit doen ze nog eens dunnetjes over in 1941.
Dat jaartal slaat indirect terug op Pearl Harbour. Na de
Japanse aanval op die belangrijke Amerikaanse ha
ven, heerste er aan de westkust van de Verenigde
Staten grote paniek. Met name in het zuiden van
Califomië was men zeer bevreesd voor i
vanuit Japan. Spielberg gebruikte dat gegeven voor
een dolle komedie die het midden houdt tussen het
genoemde Animal House en de Keystone Cops.
Van de tv/ee in het bovenstaande verhaal genoemde
terugkerende elementen in Spielbergs produkten is
de spanning dus voor het eerst verdwenen. Zo al bjj
voorbaat één van je sterkste punten uitsluiten, ge
tuigt van moed, maar slim blijkt het niet. Spielberg
blijkt zich dan ook met 1941 enigszins vergaloppeerd
te hebben. Zijn vakmanschap staat borg voor een
paar leuke momenten, de stunts zijn zonder meer
knap, maar echt leuk is 1941 toch zelden. Het hoge
tempo waarin de doldwaze situaties elkaar opvolgen,
lijkt de film ook min of meer de das om te doen. Het is
allemaal wat teveel van het goede en van Spielbergs
zo geroemde dosering is dit keer bitter weinig te
merken.
Dat hij zijn kennis en talent op alle vormen van film wil
uitproberen is lovenswaardig, maar de komedie (al
thans in deze slapstickvorm) is zeker niet zijn sterk
ste punt.
BART JUNGMAN
"Eindelijk weer een Nederlandse
lachfilm" staat met grote letters
op de aankondigingen van Ni
kolai van der Heyde's laatste film
"Laat de dokter maar schuiven".
Het verhaal over het wel en wee
van een kneuterig boerendorpje
in de crisisjaren biedt echter wei
nig momenten die meer dan een
glimlach waard zijn.
Een brief uit Amerika voor Gradje,
de verschoppeling van het dorp,
brengt, na veel verschillende ver
talingen van de notabelen, de
hele gemeenschap tot de overtui
ging dat een rijke broer van
Gradje in Nederland zijn laatste
levensdagen wil slijten. Aange
spoord door de dokter bouwen de
„One Flew...
in Leiden
LEIDEN - "One flew over the cuc
koo's nest" werd enkele weken
geleden opnieuw massaal in Ne
derland uitgebracht. Deze week
is de film uit 1976 ook weer in
Studio in Leiden te zien.
In de film, naar het boek van Ken
Kesey, worden misstanden in de
psychiatrie aan de kaak gesteld.
De manier waarop heeft destijds
nogal wat stof doen opwaaien.
De hoofdrolspeler, Jack Nicholson
speelt een werkelijke fantasti
sche McMurphy, die door zijn
persoonlijkheid in staat is de ti
rannie van de hoofdzuster (Loui
se Fletcher) te doorbreken.
inwoners het hele dorp om tot
een Amerikaanse nederzetting,
met zelfs een mausoleum. Als de
broer arriveert blijkt deze echter
zelfs te berooid om zijn taxi te
kunnen betalen.
Jo de Meyere speelt in de film een
weinig overtuigende dokter. Hij
neemt het dorp als lachende der
de duidelijk in de maling, maar
onlogisc h genoeg haalt hij wel bij
de zigeuners die zojuist nabij het
dorp zijn komen wonen een
toverdrank om te proberen de
doodzieke Gradje daarmee te ge
nezen. Ook de inhalige aannemer
Van Zon (Piet Bambergen) is een
slechte karikatuur. Alles wat los
ligt, vooral drank en etenswaren,
verdwijnt in zijn zakken en te pas
en te onpas richt hij her en der
vernielingen aan die in een twee
derangs stomme film niet zouden
misstaan. De derde hoofdrol is
weggelegd voor Joop Doderer,
als karikatuur van een dorpspas
toor die vooral zijn métier uitoe
fent vanwege de voordelen die
het verkondigen van het geloof
met zich meebrengt.
Kortom, "laat de dokter maar
schuiven" bevat veel geschreeuw
en weinig wol. Het meest om te
lachen is eigenlijk het versierde
mausoleum met een spandoek
"Welcome" boven de ingang. De
gevoelige snaar wordt geraakt bij
de op muziek ontluikende liefde
tussen een jonge zigeuner en de
onderwijzersdochter èn in een
scène met de simpele ziel Gradje
aan het graf van zijn overleden
vrouw. Ook dan zijn de teksten
helaas te mechanisch gesproken
en doen de gebaren nog het meest
aan die van Sjef van Oekel den
ken, alleen, Van Oekel was nog
leuk
RAYMOND PEIL
'H|
"Laat de dokter maar
schuiven"; regie: Nicolai
van der Heyde; hoofdrollen:
Jo de Meyere, Piet Bamber
gen, Joop Doderer; Trianon,
Leiden, Euro 1 en 2, Alphen;
lilllllillllllllllllllllllllllllUII
Laat de dokter n
„Rataplan" van Maurizio Nichetth
Pantomime is meestal niet een van
de populairste vormen van thea
ter. Vandaar dat een film maken,
die bijna geen gesproken woord,
maar daarentegen een keten van
mime-stukjes bevat, een vrij ris
kante zaak is.
Maurizio Nichetti heeft het met zijn
troep (en dit in de betekenis van
het vroegere "troupe") er toch op
gewaagd. En niet zonder succes.
"Ratataplan" is in Italië een suc
cesvolle filmkomedie geworden.
Voor wie van pantomime houdt is
V Ratataplan" dan ook een lust
voor het oog. Tamelijk korte,
blijmoedige scènetjes, die op een
of andere manier toch met elkaar
verband houden, spelen zich af
tegen een achtergrond van Ita
liaanse armoedigheid.
Af en toe wordt er - voor de goede
verstaander - zelfs goedmoedig
aangeschopt tegen de wereldlijke
en kerkelijke overheid. Een
grapje dat deze Italiaan van zijn
landgenoot Ettore Scola moet
hebben afgekeken. Dat hij zich
door Scola voor enkele scènes
heeft laten inspireren, is op
sommige ogenblikken tenminste
overduidelijk.
Maar hoe grappig en luchthartig
het pantomimegezelschap ook
over het witte doek dartelt, op ze
ker moment wordt het voor de
bioscoopganger te vrijblijvend.
Het boeiende is er dan af, men
verwacht iets meer.
Vandaar dat "Ratataplan" op den
duur toch verveelt. Het 'losse'
had ïets meer vorm moeten krij
gen. Al is de film voor een debu
tant op dit gebied als Nichetti,
zeer zeker niet onverdienstelijk.
ANNEMIEK RUYGROK
k ''lil, '"lIJll,, 'H
F JW' JBT
"Ratataplan"; regie: Mau
rizio Nichetti; hoofdrol:
Maurizio Nichetti; Lido
3, Leiden: 12 jaar.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUI
Van de twee Zweedse regis
seurs Jan Troell en Ingmar
Bergmann worden de ko
mende week films op de tv
vertoond. België brengt in
twee delen (dinsdag en
woensdag) Troells De land
verhuizers. Het is een in 1972
gerealiseerde film over het
barre bestaan van de Zweed
se boerenbevolking die zijn
toevlucht zoekt in emigratie
naar Amerika. Het eerste deel
gaat over het leven in Zwe
den, terwijl in het tweede deel
de reis en het verblijf in het
nieuwe land wordt behan
deld.
Hoofdrolspeler Max von Sydow
is vrijdag ook te zien op
Duitsland 2 in Het zevende
zegel van Bergmann. Hij is
daarin ridder Antonius Blok
die in de veertiende eeuw met
gemenge gevoelens van de
Kruistochten terugkeert. De
verwoestingen hebben hem
in twijfel gebracht over het
bestaan van God. De film
wordt als één van Bergmanns
beste beschouwd.
Jane Fonda zal terugblikkend
op haar carrière, Barbarella
waarschijnlijk niet tot haar
toppers rekenen. De film da
teert van 1968 en wordt
woensdag door Veronica ge
bracht. Regisseur Roger Va-
dim verfilmde met Barbarella
een geruchtmaken science-
fictionstrip. Jane Fonda
wordt als Barbarella in het
jaar 40.000 door de president
van Aarde naar de gruwelijke
planeet Soto gestuurd.
De andere film die de komende
week door de Nederlandse tv
wordt gebracht is Avonturen
op het land van fotograaf/ci
neast Ed van der Elsken (zon
dag, Ned. 2). Twee jaar lang
observeerde hij het landleven
rond zijn woning in Edam.
Het programma:
ZATERDAG: Across the Paci
fic; 16.00 uur; Bel. 1 (regie:
John Huston met Humphrey
Bogart). The power within;
21.25 uur; Bel. 1 (regie: John
Llewellyn met Susan Ho
ward). North to Alaska; 22.05
uur; Dtsl. 1 (regie: Henry Ha
thaway met John Wayne).
Tribute to a bad man; 23.35
uur; Dtsl.2 (regie: Robert Wi
se met James Cagney).
MAANDAG: Los Albaniles;
21.35 uur; Dtsl. 3 (regie: Jorge
Fons). Un hombre Ilamado;
23.00 uur; Dtsl. 1 (regie: Pedro
Olea).
DINSDAG: Benji; 19.30 uur;
Dtsl. 2 (regie: Joe Camp). De
landverhuizers; 21.50 uur;
Bel. 2.
WOENSDAG: De landverhui
zers; 20.15 uur. BeL 2. Barba
rella; 20.32 uur; Ned. 2. Out of
the fog; 22.10 uur; Dtsl.3 (re
gie: Anatole Litvak met John
Garfield).
DONDERDAG: The misfits;
20.15 uur; DtsL 3 (regie: John
Huston met Marilyn Monroe).
VRIJDAG: Oliver; 2U.4U uur;
Bel. 2 (regie: Mark Lester met
Oliver Reed). Het zevende ze
gel; 22.50 uur; Dtsl. 2.
Blijvers
•Ten" - Sexkomedie, verplaatst
naar Camera, Leiden.
'Spetters" - Oppervlakkige, maar
goed gemaakte actiefilm. Lido 1,
Leiden, Euro 3 Alphen.
"Die Blechtrommel" - Prachtige
verfilming van het boek van Gunter
Grass, Lido 2, Leiden.
Opnieuw
Rex
'Poesjes uit het paradijs"
Nachtfilms
'The VatachJ papers" - Luxor, Lei
den.
'The eyes of Laura Mars" - Camera,
Leiden.
Met een tweeling gaat het beter" -
Rex. Leiden.
Battle of midway" - Euro 1
phen.
"Family plot" - Euro 2, Alphen.^
"De Ijzervreter" - Euro 4, Alphen.
Den Haag
1941" - Apollo 1 (460340), aL
De vier vuisten op safari" - Apollo
2. al.
Kramer versus Kramer" - Asta
(463500). aL
'Mon premier amour" - Bijou
(461177), 16 jr.
"Jesus Christ Superstar" - Calypso
(463502), aL
"Tess" - Babylon 1 (471656). al.
"Cabo Blanco" - Babyion 2, 16 jr.
"Clair de Femme"-Babylon 3,16 jr.
"Kentucky fried movie" - Camera
(467200), 16 jr.
"The knock-out cop" - Cineac 1
(630637), al.
"Ten" - Cineac 2, 16 jr.
"One flew over the cuckoo's nest" -
Cineac 3, 16 jr.
"Een moordbandiet" - Corso
(467200). 16 jr.
"Moonraker" - Du Midi (855770), 12
jr.
"One flew over the chuckoo's nest"
Euro (667066). 16 jr.
"Laat de dokter maar schuiven"
Metropole 1 (456756), al.
"Een tip van de sluier" - Metropole
2. 16 jr.
"Ten" - Metropole 3. 16 jr.
"Phantasm" - Metropole 4, 16 jr
"Die Blechtrommel" - Metropole 5,
16 jr.
"De vreemdeling zonder naam'
Odeon 1 (462400), 16jr.
"Breaking away" - Odeon 2, al.
"Laat de dokter maar schuiven" -
Odeon 3, al.
"The Amityville horror" - Odeon 4,
16 jr
"Naked came the stranger" - Le Pa
ris 1 (656402), 18 jr.
"Erections" - Le Paris 2, 18 jr.
"De vrije dagen van Pamela Mann" -
Le Paris 3, 18 jr.
"Spetters" - Passage (460977), 16 jr.
"Kramer versus Kramer" - Studio
2000 (542288), al.
"Met jouw tanden in mijn nek" -
Uitkijk (542288), 16 jr.
Amsterdam
"Clair de femme"-Alfa 1 (278806), 16
jr.
"Monty Python's life of Brian" - Alfa
2. 12 jr.
"Manhattan" - Alhambra 1 (233192),
al.
"Een tip van de sluier" - Alhambra 2,
16 jr.
"1941" - Bellevue Cinerama
(234876), al.
"Kramer versus Kramer" - Calypso
1 (266227), al.
"De vier vuisten op safari" - Calypso
"Het heetste hoertje blijft op tempe
ratuur" - Centraal (248933), 18 jr.
"The knock-out cop" - Cineac Dam
rak 1 (245648), 16 jr.
"Phantasm" - Cineac Damrak 2, 16
jr.
'The Amityville Horror" - Cineac
(243639). 16 jr.
The good, the bad and the ugly" -
Cmecenter (236615). 16 jr.
"Monty Python and the holy grail" -
Cmecenter, 16 jr.
"Een tip van de sluier" - Cinecenter,
16 jr.
"Alambrista" - Cinecenter, 16 jr.
"Laat de dokter maar schuiven" -
Cinema International" (151243), al.
"Die Blechtrommel" - City 1
(234579), 16 jr.
"Ten" - City 2, 16 jr.
"The Champ" - City 3, al.
"Kentucky fried movie" - City 4, 16
jr.
"Moments" - City 5, 16 jr.
"Breaking away" - City 6, 16 jr.
"Laat de dokter maar schuiven" - Ci
ty 7. al.
"1941" - Du Midi (723653), al.
"Jungleboek" - Flora Disney
(230469), al.
"Bellissima" - Kritenon (231708), 16
jr.
"News from home"-Kritenon. 16 jr
"Tess" - Leidsepleintheater
(235909), al.
"One flew over the cuckoo's nest" -
Noggerath (230566), 16 jr.
"Porno in het Pentagon" - Pansien
(248933), 18 jr
"Laat de dokter maar schuiven" -
Rem brandtplein theater 1 (223542),
al.
"Thunderball" - Rembrandtplei
theater 2, 12 jr.
"Kramer versus Kramer" - Rialto
(723488). al.
"Gejaagd door de wind" - Rivoli
(723488). 12 jr.
"Meteor" - Roxy (232809), 12 jr.
"Programma met Al Pacmo" - Stu
dio K (231708), 12 jr.
"La vie devant soi" - The Movies 1
(245790), 16 jr.
"Deserto rosso"-The Movies 2,16 jr.
"Spetters" - Tuschinski 1 (262633),
16 jr.
"Ten" - Tuschinski 2, 16 jr.
"Regno di Napoli"-Tuschinski 3,16
jr.
"La Luna" - Tusch.nski 4, 16 jr.
"Escape from Alcatraz" - Tuschins
ki 5. 16 jr.
Met jouw tanden in mijn nek" - De
Uitkuk. 16 jr.
