'Verkrachting een afschuwelijke zaak'
STEEDS
l/VV
F
Angst van vrouwen
voor lastig vallen
Moet onderscheid uit de wet verdwijnen?
Verkrachting aanranding
HOOFD KINDER- EN ZEDENPOLITIE MEVROUW BRAND VERLAAT LEIDS KORPS:
MANNENCAFE
IN LEIDEN
F.N.V. IN VERZET!
WOENSDAG 19 MAART 1980
LEIDEN - Met name jonge vrouwen durven 's avonds nauwelijks
de straat op uit angst door mannen lastig gevallen te worden.
Volgens recent onderzoek zou dertig a veertig procent van de
vrouwen 's avonds de straat niet op durven uit angst voor
criminaliteit.
Het onderzoek- en documentatiecentrum van het ministerie van
justitie heeft omlangs de resultaten bekend gemaakt van een
analyse van verkrachtingen en aanrandingen, die tussen '72 en
'78 zijn aangegeven bij de Leidse gemeentepolitie en de rijkspo
litie van Oegstgeest. In die zes jaar was sprake van 145 gevallen
van verkrachting en aanranding, of pogingen daartoe. Totaal
waren er 32 verkrachtings-zaken.
Aanrandingen blijken eerder door vreemde mannen, op straat en
zowel overdag als 's avonds te worden gepleegd. Verkrachtin
gen daarentegen gebeuren meer 's avonds en 's nachts, in huis,
terwijl het slachtoffer de dader vaak min of meer kent.
De slachtoffers vielen met name in de leeftijd van 15 tot 25 jaar en
waren meestal studenten.
Ander onderzoek van hetzelfde centrum heeft aangetoond dat
vooral jonge mannen in de grote steden het risico lopen slacht
offer te worden van criminaliteit, terwijl oude vrouwen op het
platteland het minste risico lopen.
LEIDEN - Inspecteur E. van der
Som me (28) wordt met ingang
van 1 april hoofd van de kinder
en zedenpolitie in Leiden. Hij
volgt mevrouw M. Brand (29) op
die de Leidse gemeentepolitie
verlaat in verband met haar aan
slaande huwelijkZij is op de kop
af vier jaar hoofd van de kinder
en zedenpolitie geweest.
Van der Somme (foto rechts) neemt
vanaf die datum het totale ta
kenpakket van meixrojLW Brand
over. Hij kwam na een opleiding
bij de politieacademie op 1 april
1976 bij de Leidse politie. Op dit
ogenblik is hij chef van de alge
mene surveillance-dienst
Mevrouw Brand studeerde in 1975
afin het Nederlands recht aan de
universiteit van Groningen. Na
een jaar een baan te hebben ge
had bij deze universiteit, werd zij
op 1 april 1976 inspectrice bij de
Leidse politie, als hoofd van de
kinder- en zedenpolitie.
De technische kneepjes van het poli
tievak leerde mevrouw Brand vin
geregelde studie aan de politie
academie. De laatste anderhalf
jaar deed zij ook het algemene re
cherchewerk, als plaatsvervan
gend chef van de justitiële dienst
en als chef van de algemene re
cherche.
LEIDEN - Voor opsporing en
vervolging van de daders van
een verkrachting of aanran
ding moeten justitie en politie
zich houden aan wetsartike
len, die ruim honderd jaar
geleden zijn gemaakt.
Artikel 242, Wetboek van Straf
recht: 'Hij, die door geweld of
bedreiging met geweld eene
vrouw dwingt met hem bul
ten echt vleeschelijke ge
meenschap te hebben, wordt,
als schuldig aan verkrach
ting, gestraft met gevangenis
straf van ten hoogste twaalf
jaren'.
Artikel 246. Wetboek van Straf
recht: Hij, die door geweld of
bedreiging met geweld ie
mand dwingt tot het plegen of
dulden van ontuchtige han
delingen, wordt als schuldig
aan feitelijke aanranding van
de eerbaarheid, gestraft met
gevangenisstraf van ten
hoogste acht jaren'.
Volgefts de wet kan verkrach
ting binnen het huwelijk dus
niet en aanranding wel. Bij
verkrachting moet volgens de
wet sprake zijn van sexuele
gemeenschap, allerlei vor
men van met geweld opge
legde sex kunnen aanranding
betekenen.
Leden van de adviescommissie
Melai, die is ingesteld door
het ministerie van justitie om
de zedelijkheidswetgeving
onder de moderne loep te
nemen, hebben opgeworpen
dat het onderscheid tussen
verkrachting en aanranding
in de wet zou moeten ver
dwijnen. Een gemeenschap
pelijke noemer zou te vinden
zijn als men uitgaat van het
sexuele zelfbeschikkings
recht van de (al dan niet ge
huwde) vrouw.
LEIDEN - "Verkrachting is natuurlijk een afschuwelijke
zaak. Het is zeer begrijpelijk dat de verkrachte vrouw het
liefst eerst snel onder de douche gaat en haar kleren in de
wasmachine stopt of weggooit. Daarmee verdwijnt echter
een stuk bewijslast. Dat maakt het voor de politie moeilij
ker. De verdachte man legt vaak een verklaring af die
tegengesteld is aan de verklaring van de vrouw. Vrijwel
nooit zijn er meer getuigen dan die man en de vrouw. Het
is daarom het best als een vrouw meteen na de verkrach
ting of aanranding aangifte doet bij de politie, zodat even
tuele sporen nog aanwezig zijn".
Mevrouw M. Brand (29) neemt per 1
april afscheid als hoofd van de
Leidse kinder- en zedenpolitie.
Een politie-afdeling die wel eens
"de zachte sector" wordt ge
noemd. Mevrouw Brand is het
hier niet mee eens. "Ik kan het
LEIDEN - Op maandagavond 31
maart wordt in Leiden een spe
ciaal mannencafé geopend. Dat
zal gebeuren op de Nieuwe Rijn
20a, het pand waar nu ook het
Vrouwencafé, NVSH en LWH
zijn ondergebracht. Het is de be
doeling om op deze eerste avond
informatie te verschaffen over de
mannenbeweging in Leiden en
daarbuiten.
Bovendien is er een diavoorstelling
te zien over het "man-zijn" in de
samenleving. De titel van dezg
diaserie luidt Swinefort Now. Het
programma begint om half ne
gen.
Voortaan zal het mannencafé elke
tweede en vierde maandag van de
maand geopend zijn.
wel aanvoelen. Die mensen den
ken zo van "zo'n juffrouw, die e
beetje met kinderen aantuttelt"
Maar zo ligt het niet. Kindermis
handeling bestaat. We krijgen te
maken met veel gezinsproble
men en opvoedingsproblemen.
Pa of ma kun je niet zo maar ach
ter slot en grendel zetten. Het
hangt van de ernst van de kin
dermishandeling af. Desnoods
beëindigen we een ongewenste
toestand door onderdak voor het
kind te vinden. Dit is een forse
ingreep. Gesprekken met de ou
ders en inschakeling van maat
schappelijk werk kunnen vol
doende zijn"
Agressie
"Verkrachting en aanranding zijn
niet alleen zedendelicten, maar
juist ook agressieve delicten. Als
je dat een zachte sector wilt noe-
Gemiddeld een keer in de twee we
ken doet een vrouw aangifte van
verkrachting of aanranding bij de
Leidse zedenpolitie. In 1979 wa
ren er zeven aangiften van ver
krachting. Alle daders zijn ge
pakt. Uit onderzoeken en publi-
katies komt overigens naar voren
dat de aangiften maar een per
centage zijn van het totale aantal
verkrachtingen en aanrandingen.
Mevrouw M. Brand neemt afscheid van de polib
Aangerande vrouwen hebben fij
sommige politiekorpsen de erva
ring, dat hun het hemd van het lijf
wordt gevraagd, zogenaamd ten
bate van het onderzoek. De
vrouw krijgt vragen in de trant
van "Gaat u vaak met verschil
lende mannen naar bed"?, en an
dere vragen, die suggereren dat
de vrouw de verkrachting zelf
zou hebben uitgelokt ("je moet de
kat niet op het spek binden
De Leidse zedenpolitie stelt dit
soort vragen niet, verzekert me
vrouw Brand. Wel moeten er vóór
de bewijslast enkele vervelende
vragen over de precieze toe
dracht van de verkrachting wor
den gesteld. "We zitten er niet om
zo'n vrouw te pesten. Die verve
lende vragen proberen we zo
goed mogelijk in te kleden. U
moet niet denken dat we meteen
achter de typemachine gaan zit
ten, als een vrouw aangifte komt
doen. We proberen de vrouw op
haar gemak te stellen. HET is
DONKERE WOLKEN boven
het Schuttersveld. Voorteke
nen? Volgende maand praten
commissies uit de gemeente
raad over de toekomst van het
al jaren braak liggende terrein
vlakbij het station. In zo'n
tien jaar verrijzen er kanto
ren, bedrijfsruimten, wonin
gen en een hotel.
Hoeveel van wal? Dat is de
vraag. Bij gemeente-ambte
naren bestaat de gedachte om
meer dan de helft van de
ruimte te reserveren voor
kantorenbouw. Dat stimu
leert de werkgelegenheid.
Het actiecomité Schuttersveld
vindt daarentegen dat njeer
dan de helft van de ruimte be
steed moet worden aan goed
kope woningbouw, met name
voor een- en tweepersoons
huishoudens. Het comité
pleit voor 800 woningen op
het Schuttersveld; 500 méér
dan de ambtenaren. Evenzo
goed als vestiging van kanto
ren vlakbij het station aan
trekkelijk is, geldt dit voor
wonen. Waar aan de behoefte
aan kantoren grote onzeker
heid kleeft geldt dit niet voor
de behoefte aan woningen.
Die is onvoorstelbaar groot.
En de ruimte, die Leiden
heeft voor nieuwe woning
bouw is nagenoeg uitgeput.
Het actiecomité Schuttersveld
wil dus veel minder kanto
renbouw dan de ambtelijke
projectgroep Schuttersveld
voorstelt. Als de universiteit
in het Witte Singel-Doelen-
complex terecht kan, komt er
nogal wat kantoorruimte bij
het station vrij. Op de hoek
Stationsplein-Schuttersveld
komt nog een extra kantoor.
Waarom zouden internatio
nale zaken hun intrek niet
nemen in een van de vele
leegstaande kantoorpanden
in de Randstad en waarom
wel in Leiden?
Nogal wat onzekerheid dus, die
de ambtelijke projectgroep
door een reeks van cijfers in
een "nota van aanpak" ver
taalt in voorstellen voor de fa-
se-gewijze aanpak van het
Schuttersveld.
Het actiecomité Schuttersveld
vertaalt de onzekerheid an
ders, maar deze actiegroep is
nog steeds niet erkend. On
danks herhaald verzoek zit
het comité nog steeds niet in
de adviesgroep Schuttersveld
onder redactie van René van der Velden en Jaap Vissar
r Donkere wolken boven het Schuttersveld
om het "op te nemen voor
woningzoekenden in Lei
den".
EEN ANDERE ONZEKER
HEID is of er een hotel moet
worden gebouwd aan het
Schuttersveld. Voor de amb
telijke projectgroep Schut
tersveld is dit niet zo onzeker.
In de gemeenteraad is ook al-'
tijd aangedrongen op een ho
tel ter plekke. Naast Holiday
Inn aan de Haagsche
Schouwweg en Nieuw Mi
nerva aan de Vrouwensteeg is
er behoefte aan een goedkoop
en modern ingericht hotel,
aldus de projectgroep.
Holidau Inn heeft 400 en Nieuw
Minerva 150 bedden. De laat
ste jaren zijn verscheidene
Leidse hotels gesloten en er is
niets voor in de plaats geko
men. Aan het Schuttersveld
wordt volgend jaar begon
nen met de bouw van kanto
ren, liefst van internationale
allure. Een hotel erbij zou
prachtig zijn. Zeker als de
Schiphollijn over een of twee
jaar klaar is. Aldus de redene
ring.
VVV-DIRECTEUR DEKKER
doet er nog een schepje bo
venop: "Als er in Leiden wat
te doen is dan moet ik gasten
naar Noordwijk of Hoogmade
sturen om te kunnen over
nachten. De VVV trekt er
hard aan dat mensen in Lei
den komen, maar op zo'n ma
nier kun je hen toch niet uit
nodigen. Ik houd mijn hart
vast met Pasen. Moet ik de
mensen dan naar Apeldoorn
of Arnhem sturen?. Elke
keer als ik over hoteluitbrei
ding begin zetten de hotelei
genaren het op een gillen: "De
spoeling wordt dunner."
Maar als er een nieuw goed
hotel zou komen, dan merken
de bestaande hotels het maar
even. Er kan dan veel meer
aan Leiden-promotie worden
gedaan; er komen meer gas
ten".
"PUUR STATUS", reageert
bedrijfsleider Spaargaren van
Holiday Unn. "Als de VVV
iets aan werving zou doen,
dan konden de bestaande ho
tels misschien een betere be
zetting krijgen. Het is een
stuk zelfmoord om een nieuw
hotel in Leiden neer te zetten.
Je kunt je geld beter op de
bank zetten, dan heb je meer
rendement. Leiden is nog
lang niet rijp om gasten te
ontvangen met al zijn ver
pauperde monumentale
pandjes. Het is toch geen uit
gaansstad Met een gemid
delde bedbezetting van 55
procent kunnen we het hoofd
net boven water houden. Als
er een nieuw hotel bij komt
dan halen we misschien een
bezetting van veertig procent.
Dat is onaanvaardbaar. Als
het goed met ons zou gaan,
bouwden we direct een nieu
we vleugel aan het hotel met
honderd bedden. Dat is nu
niet haalbaar"
MEVROUW FAVIER BE
DRIJFSLEIDSTER van hotel
Nieuw Minerya zal het gedoe
ropd een nieuw hotel op het
Schuttersveld "een zorg zijn"
Zij heeft met haar man in 35
jaar tijd een goedlopende
zaak opgebouwd. "Als ze een
ander naar de bliksem willen
helpen dan moeten ze het zelf
maar weten. Al zoveel zaken
met goede naam zijn foetsie:
het Karrewiel aan de Steen
straat, Centraal aan de Bree-
straat; klinkende namen.
Ze doen maar; ik kan m'n ge
bouwen zo kwijt". Als hotel?
"Nee, voor andere doelein
den".
De prijzen bij Nieuw Minerva
schommelen tussen de 25 (per
persoon) en de 125 gulden
(per twee personen). De prij
zen van Holiday Inn liggen
tussen de 100 (per persoon) en
de 140 gulden (per twee per
sonen). "Hierbij moeten we
veel tam-tam maken om de
bezetting op peil te houden
aldus manager Spaargaren
van Holiday Inn.
MENEER DE GROOT van ho
tel Mayflower aan de Sint
Aagtenstraat heeft belang
stelling voor een nieuw hotel
op het Schuttersveld. Deze
eigenaar van een taxi-onder-
neming heeft goed geboerd
met zijn in oktober '79 ge
opende hotel Mayflower;
twintig bedden voor ten
hoogste 75 gulden per per
soon. "Een gemiddelde bezet
ting van tachtig procent. IK
zou er best veertig kamers bij
willen". Aai het Schutters
veld dus. Dat betekent voor
De Groot een investering van
zo'n slordige 3,2 miljoen gul
den. "Ik ben er al mee bezig
met de gemeente. We zullen
MEVROUW DE HAAS van ho
tel De Haas aan de Manen-
poelstraat (twintig bedden
voor 32,50 tot 70 gulden)
wacht ook rustig af. "Met het
hotel gaat 't best. Het Schut
tersveld zit al zoveel jaren in
de pen. Van de opening van
Mayflower heb ik ook geen
last gehad".
toch al een afschuwelijke .erva
ring" 1
Vis een vrouw, die aangifte WFmt
doen, erop staat te worden ge
hoord door een vrouwelijke re
chercheur dan kan dat meestal
wel bij de Leidse politie. De ze
denpolitie heeft behalve1 .me
vrouw Brand (tot 1 april) nog een
andere vrouw in dienst. Daar
naast telt de surveillancedienst
aCht vrouwen en de vreemdelin
gendienst één vrouw. "Wij probe-
\ren aan zo'n wens zoveel moge
lijk tegemoet te komen. Mijn er
varing is overigens dat het deze
vrouwen niet uitmaakt of ze door
een vrouwelijke dan wel een
mannelijke rechercheur worden
gehooid".
De talrijke acties van vrouwen te
gen sexueel geweld en de vele
publikaties die de laatste jaren
over verkrachting en aanranding
zijn verschenen, hebben de hou
ding van de rechercheurs ten op
zichte van verkrachting niet ver
anderd, meent mevrouw Brand.
"Wel wordt er een stuk vrijer over
gepraat. Het vervolgingsbeleid
van justitie is ook strenger ge
worden, dank zij of ondanks de
vrouwenbeweging"
De belangstelling voor en de acties
tegen sexueel geweld hebben er
ook toe geleid dat de Leidse ze
denpolitie vaker wordt gevraagd
om voorlichting te geven. Het
laatste jaar heeft Mevrouw Brand
bijvoorbeeld een referaat gehou
den voor vrouwen van de "VOS"
en de Open School.
Binnenechtelijk
Mevrouw Brand heeft het in haar
praktijk nog niet meegemaakt
dat een vrouw aangifte deed van
verkrachting binnen het huwe
lijk. Volgens de letter van de wet
kan "verkrachting" nog steeds
alleen buitenzet huwelijk. Maar
in een proefproces in Amsterdam
werd het afgelopen jaar een echt
genoot, die zijn Vrouw had ver
kracht, veroordeeld via het wets
artikel "aanranding" Mevrouw
Brand merkt hierbij op dat de
Leidse politie er niet op uit is om
een verkrachte vrouw van haar
aangifte te laten afzien. "Maar de
politie heeft de plicht om op de
gevolgen van een aangifte te wij
zen. Het is voogekomen dat aan
giften van mishandeling enkele
dagen later werden ingetrokken,
bijvoorbeeld omdat een vrouw
inzag dat haar huwelijk naar de
maan zou gaan als de echtgenoot
de cel zou indraaien.
De krant
Berichten over verkrachting en
aanranding komen meestal niet
in de krant, om de eenvoudige
reden dat de politie de meeste ge
vallen niet doorgeeft. Mevrouw
Brand verdedigt dit beleid omdat
zij de vrouwen niet van de straat
wil houden "Elke vrouw moet
rustig zonder angst over straat
kunnen lopen".
Zolang verkrachting en aanranding
de krantekolommen niet halen,
wordt echter het idee mede in
stand gehouden dat deze misda
den in Leiden niet zouden voor
komen. Voor het opsporingsbe
leid kunnen artikelen in de krant
ook nuttig zijn. Mevrouw Brand
geeft zelf het voorbeeld van het
buurtonderzoek in de Leidse
Hout naar aanleiding van de
moord op Marga Tegelaar. Uit het
buurtonderzoek kwam naar vo
ren dat tal van vrouwen in de
buurt waren lastig gevallen of
aangerand. Zij hadden nooit aan
gifte gedaan bij de politie. Ander
zijds voert mevrouw Brand aan
dat sommige vrouwen die aangif
te doen absoluut niet willen dat
de zaak in de krant verschijnt.
Behalve aanranding en verkrach
ting behandelt de zedenpolitie
natuurlijk allerlei andere geval
len van sexueel geweld. De ma
nier waarop mannen vrouwen
lastig vallen kan allerlei vormen
aannemen. Mevrouw Brand heeft
het zelf vaak genoeg meegemaakt
nageroepen te zijn (en welke
vrouw niet). Onlangs is zij nog in
een park in Leiden plotseling bij
haar achterste gegrepen. "Je
wordt dan zo ontzettend kwaad
op zo'n man. Houd je poten toch
thuis". De man trok zich ge
schrokken terug, na door me
vrouw Brand te zijn uitgekafferd.
Is het dan niet jammer, dat een
vrouw die deze vervelende erva
ring met veel andere vrouwen
deelt, weggaat als hoofd van de
zedenpolitie? Jammer vindt me
vrouw Brand het wel. Niet, om
dat een man als hoofd van de ze
denpolitie het werk minder goed
zou doen, maar omdat mevrouw
Brand het belangrijk vindt dat in
alle geledingen van het korps
vrouwen zitten.
De oorzaken voor sexueel geweld
zoekt mevrouw Brand niet - zoals
de vrouwenbeweging in onze
mannenmaatschappij. waar
mannen meer macht hebben dan
vrouwen en vrouwen voorname
lijk worden gezien als minder
waardig en als sexobject maar "in
de manier waarop mensen met
elkaar omgaan".
MARINUS VAN DER VELDEN
PPR tegen houw
van bankfiliaal
aan Breestraat
LEIDEN - Het PPR-raadslid Beij-
en vindt dat de panden aan de
Breestraat, die vorige week wer
den gekraakt, niet aan de woon
ruimte mogen worden onttrok
ken. Zoals bekend heeft de AM-
RO-bank plannen om de woon
huizen te slopen en op deze plaats
een nieuw bankfiliaal te bouwen.
Het PPR-raadslid meent dat het
gemeentebestuur daaraan niet
moet meewerken.
Beijen zei één en ander gisteravond
in een vergadering van de raads
commissie voor de volkshuisves
ting. Ook andere raadsleden lie
ten blijken weinig gelukkig te
zijn met de plannen van de AM-
RO-bank. Het CDA-raadslid
Ham vroeg zich af of de plannen
van de AMRO niet in strijd zijn
met het structuurplan voor de
Leidse binnenstad.
Volgens mevrouw Koning (PvdA)
zijn de panden in november
jongstleden door de monumen-
tenraad voorgedragen om te
worden geplaatst op de monu
mentenlijst. Het PvdA-raadslid
meent dat de gekraakte panden
aan de Breestraat uitstekend ge
schikt zijn te maken voor de
huisvesting van één- tweeper
soonshuishoudens.
ADVERTENTIE
DE F.N.V. DEMONSTREERT A.S. DONDER
DAG OM 1 UUR OP DE DAM IN AMSTERDAM
- Tegen de loonwetten;
- Tegen beknotting van vakbondsvrijheid;
- Tegen aantasting van sociale voorzieningen.
Vanuit Leiden vertrekken er 16 bussen om half elf van het
Stationsplein naar Amsterdam.
Om 9 uur staan er bussen op de volgende punten:
Hillegom: Treslong;
Katwijk: Sporthal Kleinduin;
Leiderdorp
Leiden: Doezastraat 3 (voor het gebouw van de Bouwbonden);
Industrieterrein Rooseveltlaan.
Centraal vertrekpunt: Leiden. Stationsplein
Vertrektijd: half elf
fmm Mm
AFDEUNG LEIOEN
SECRETARIAAT:
Buizerdhorst 36 2317 DB Leiden
telefoon 071-211083.
