Zaanse groep wil
alleenstaande
moeders sternen
Meisjes kiezen
bewust voor
technisch vak
Sla uit eigen tuin het hele jaar door
Film „Zij wel"
Praktische
HOZ-gids
BEDRIJFS
KLEDING
VAN FRANS
MOLENAAR
Nu ook een
receptenlijn
DONDERDAG 13 MAART 1980
extra
PAGINA 15
(Door Conny Scholtes)
ZAANDAM - "In het begin miste ik vooral de
wisselwerking met een partner. Wat ik overdag
met de kinderen meemaakte kon ik 's avonds
niet kwijt bij iemand die daar ook sterk bij be
trokken was". De 35-jarige Wil Rijpkema is
sinds zeven maanden een gescheiden vrouw
met twee kinderen.
Alleenstaande, een positie waar ze
niet alleen in staat. Samen met
Wil zitten in ons land heel wat
vrouwen in hetzelfde schuitje.
Jonge vrouwen van rond de der
tig met jonge kinderen, die vaak
geïsoleerd raakten in de maat
schappij en het financieel, prak
tisch en emotioneel maar moeten
zien te rooien. In Zaandam heeft
dat geleid tot een voor Nederland
nieuw begrip: de moedergroep.
Eens per veertien dagen komtbe
groep op dinsdagmorgen bijeen
in een buurthuis. De vrouwen
praten dan over hun ervaringen
en krijgen praktische informatie.
Initiatiefneemsters: José van Huf-
fel, volwassenenwerkster, Sylvia
Jansen en Koosje Relke. In een
werkgroep besloten zij dat het
mogelijk moest worden emotio
nele en praktische problemen
voor het alleenstaan te bespreken
en contactmogelijkheden te
scheppen. Half januari startte de
moedergroep, nadat er bekend
heid aan was gegeven in adver
tenties en stencils, met zo'n twin
tig vrouwen. "Het waren er nog
meer dan we verwacht hadden",
aldus José.
Om te voorkomen dat er een afge
sloten vriendinnengroep zou
ontstaan, waarin nieuwkomers
bij de moedergroep geen aanslui
ting zouden vinden, werd beslo
ten alles zo open mogelijk te hou
den. Hoe zit dat met bijstand en
wat mag je dan nog, hoe vang je
de kinderen op, hoe kan je toch
nog met vakantie?
Dat waren de meest in het oog
springende vragen op die wat
chaotische eerste kennisma
kingsmorgen, blijkt uit het ver
haal van José. "We hebben met
een besloten ons eerst maar eens
met die dingen bezig te houden.
We doen dat met een grote groep
om wat aan elkaar te wennen".
Er is nu een plannetje om te onder
zoeken of er met de groep iets te
organiseren valt. Gerda (een van
de moeders): "Alleen met vakan
tie gaan, dat red je financieel niet.
Als je alles van 1200 gulden in de
maand moet doen, kun je daar
van nauwelijks sparen".
José: "Voorkinderen is het belang
rijk zich eens een tijdje geen uit
zondering te voelen. In zon
vakantie ontmoeten ze kinderen
die uit dezelfde situatie komen
als zij. De moeders zijn dan ook
niet zo afhankelijk. Ik stel me
voor. als je met allemaal dezelfde
mensen gaat, dat je je dan vrijer in
je doen en laten voelt".
"Tussen het praktische praten
glippen emotionele zaken er
evengoed geregeld tussendoor",
aldus José, "maar dat wordt goed
opgevangen. Het is zo herken
baar".
"Emotionele toestand"
Tijdens de bespreking in de werk
groep kwamen ze tot de conclu
sie: "Velen belanden in een emo
tionele toestand vlak na de schei
ding, terwijl ze dan ook nog fi
nancieel in de knel zitten. We
dachten dat jongere mensen snel
zelf ergens op af zouden stap
pen".
"Maar heel wat van hen weten geen
weg met hun problemen. Hun
emotionele gespannenheid
weerhoudt ze van contacten met
de buitenwereld. Vaak valt de
familie van de man opeens weg.
De initiatiefneemsters tot de moedergroep.
De eigen familie begrijpt het al
lemaal niet zo goed. Getrouwde
vrienden ervaren een alleen
staande vrouw als een bedrei
ging. Ze moeten de kinderen op
vangen en wat moet je nou met
een kind dat ineens niet meer wil
praten als het naar de vader ge
weest is", aldus José.
"Wie langer gescheiden is, herkent
zijn eigen onzekerheden, waar nu
vaak zekerheden voor in de
plaats zijn, gekomen. Daarmee
kan een ander in een ellendige
periode geholpen worden. Maar
het zijn niet alleen moeilijke din
gen en emoties, waar we over pra
ten. Ook het hebben van contact
met mensen in een zelfde situatie
is zo belangrijk. Ik denk dat velen
echt buitengesloten zijn, niet al
leen door zichzelf. De maat
schappij doet dat ook uit een
soort angst"
"Beetje verstoft"
Wil (een van de moeders) voelt zich
prettig in de groep: "Lotgenoten,
reikt elkaar de hand", lacht ze.
"Maar je voelt datje geen uitzon
dering bent. Toen ik pas alleen
stond kon ik er niets positiefs
over bedenken. Maar ik ontdekte
dat ik in mijn huwelijk een beetje
verstoft was geworden. Nu moet
ik bewust voor mezelf opkomen
en dat helpt enorm. Ondanks al
mijn onzekerheden die ik nog al
tijd heb, ben ik toch wat zekerder
van mezelf. Daar ben ik eigenlijk
wel een beetje trots op".
Sylvia: "Samen kun je proberen
dingen te veranderen. Het bij
voorbeeld mogelijk maken te
studeren als je in de bijstand zit.
Dat mag nu niet. Of je probeert
met elkaar tot een betere kinde
ropvang te komen".
José probeert de moedergroep op
de een of andere manier gesubsi
dieerd te krijgen. Misschien lukt
het haar via een rijksbijdragere
geling ter stimulering van eman
cipatieactiviteiten, maar daar is
ze nog niet zeker van: "Voorlopig
hoeven we alleen de koffie zelf te
betalen".
Wie meer wil weten over de moe
dergroep kan Sylvia Jansen bel
len (158520) of (overdag) José
(168492) in Zaandam.
De sinds 1970 bestaande stichting
HOZ (aanvankelijk opgericht als
hulpverlenende organisatie bij
ongewenste zwangerschap en het
voorkomen van zulke zwanger
schappen) is enige tijd geleden
van naam veranderd. Tegen
woordig betekenen de letters
HOZ „Huwelijk-relaties. Ouder
schap. Zwangerschap". Doel van
de stichting: mensen helpen bij
het bewust kiezen als het om deze
drie ingrijpende veranderingen
in het leven gaat, zodat elk gebo
ren kind zoveel mogelijk „ge
wenst en geaccepteerd is, blijft of
wordt", en ongewenste zwanger
schap wordt voorkomen. Bij de
HOZ zijn verscheidene Neder
landse vrouwenorganisaties aan
gesloten.
Een van de uitgavén van de stich
ting is de HOZ-gids waarin qnder
de lange titel „Over het wel of niet
krijgen van kinderen, en over
seksualiteit en opvoeding" een
grote hoeveelheid praktische en
beknopte informatie over deze
onderwerpen is samengebracht.
Ieder hoofdstuk wordt steeds be
sloten met een verwijzing naar
hulpverleningsadressen en be
schikbare literatuur.
Een paar thema's die in het boekje
worden aangesneden: kinderen
krijgen en opvoeden, het onge
wenste kind, het voorkomen van
zwangerschap, aspecten van de
ongewenste maar toch „uitge
dragen" zwangerschap, seksuele
opvoeding, bezinning op de (niet
altijd even gelukkige) motieven
gaan tot het stichten van een ge
zin, de mogelijkheid van vrijwil
lige kinderloosheid.
De gids kost f9,50 en kan worden
besteld bij de stichting HOZ,
Nieuwe Gracht 23, 3512 LC
Utrecht, telefoon 030-313707 en
313257.
Barbie, de meest „seksistische"
pop ter wereld bestaat twintig
jaar. De rage die met het ver
schijnen van deze pop op gang
kwam. lijkt onuitroeibaar. Het
Amerikaanse feministenblad Ms.
maakt melding van een nieuw
verschijnsel binnen deze rage: de
aankleedpop en haar makkertjes
zijn hard op weg verzamelobjec
ten voor volwassenen te worden.
Er is een speciale Barbie-gids
De Amsterdamse modeontwer
per Frans Molenaar presenteerde
onlangs een nieuwe serie bedrijfs
kleding. De strakke lijnen van Mo
lenaar lenen zich dan ook bij uitstek
voor kleding waarin echt moet
worden gewerkt. Opvallend was het
praktisch ontbreken van syntheti
sche stoffen. Molenaar verwerkte in
de nieuwe bedrijfskleding katoen
linnen en wol/polyester. Op de foto
een hostess/stewardess uniform van
linnen, een tweekleurig portiersu
niform in wol/polyester en kleding
voor de ober in dezelfde stoffen.
-„Nee, dat is niks voor een meisje",
had de decaan tegen Henriètte
gezegd toen ze hem vertelde na
de mavo de mts te willen kiezen.
Maar zij had doorgezet, en zo zat
ze nu in de vierde klas mts, afde
ling bouwkunde.
Henriètte is een van de speelsters in
de film „Zij wel", die zojuist door
het ministerie van onderwijs en
wetenschappen is uitgebracht.
De bedoeling van de film is om
meisjes tot een bewustere keuze
van hun vakkenpakket te bren
gen op de mavo of in het lbo. Het
ministerie van onderwijs besloot
deze film te laten maken, nadat
men had geconstateerd dat
meisjes op het lager onderwijs
nog een voorsprong hebben,
maar door een slechte pakket
keuze diploma's halen die min
der waard zijn (bijv. het „pret-
pakkettalen, geschiedenis en
aardrijkskunde, maar geen
boekhouden of wiskunde).
„Zij wel" laat een aantal meisjes (en
een jongen) zien die een onge
bruikelijke keuze hebben ge
maakt: mts, zeevaartschool, bos-
bopwschool voor de meisjes, een
opleiding bejaardenverzorging
voor de jongen. Stuk voor stuk
zijn het jongeren die weten wat ze
willen. „Natuurlijk moet ik wel
voor mezelf kunnen zorgen", zegt
Martine op de zeevaartschool. „Ik
vind het belangrijk, als ik eens
alleen kom te staan, om mijn ei
gen brood te kunnen verdienen",
zegt Anita, derde klas mts proces
techniek. Vlotte meiden, die zich
niets aantrekken van aarzelende
ouders, tegenstribbelende deca
nen en spottende jongens in de
klas.
Meisjes die op de mavo al heel be
wust een pakket met wiskunde
erin hadden gekozen en daar nu
de vruchten van plukken. Het is
de vraag of minder gemotiveerde
meisjes - voor wie de film be
doeld moet zijn - zich door zulke
vastberadenheid wel aangespro
ken voelen.
„Ik kan wel wat met de film", rea
geerde een vrouwelijke decaan
van een lts-leao-lhno uit Culem-
borg. „De film overtuigt niet,
maar geeft meisjes die eigenlijk
de technische kant opwillen, wel
een steuntje in de rug".
Een decaan van een lts in een Rot
terdamse volksbuurt was minder
positief: „Die film hoef ik niet te
draaien; de helft van mijn leerlin
gen is bruin, maar ik heb hier nog
geen enkel buitenlands kind ge
zien", was zijn reactie. Ook over
de bijbehorende brochure „Zij
wel" was deze man niet erg te
spreken: „Die verhaaltjes bij de
foto's zijn kletskoek; er is geen
kind dat die verhaaltjes gaat le
zen. Als ze er nu een stripboek
van gemaakt hadden, zou het
misschien nog aangeslagen
zijn".
De film, die by de Rijksvoorlich
tingsdienst kan worden aange
vraagd, werd voor een bijeen
komst van decanen uit lbo en
mavo gedraaid op de Nationale
Beroepen Manifestatie in
Utrecht het motto van de mani
festatie was „Kijk... vakman
schap".
Voorafgaande aan de vertoning van
de film zei de heer ing. W. J. ter
Hart van de Federatie van Metaal-
en Elektronische Industrie dat
mavo- en havo-schoolverlaters
een zwakke groep op de ar
beidsmarkt vormen omdat zij te
weinig beroepsgericht onderwijs
hebben gehad. Hij sprak van een
doorstromingssyndroom en van
diploma-inflatie. „Ik ben bang
dat vele jongeren het verkeerde
beeld onwillekeurig opgedron
gen krijgen van „grijp op de on-
derwijsladder zo hoog mogelijk,
vallen kan altijd nog". Op deze
wijze gaan veel jongeren verloren
voor opleidingen die uiteindelijk
kunnen leiden tot hoogwaardig
vakmanschap", aldus de heer Ter
Hart.
Hij toonde zich voorstander van
goede studievoorlichting, gericht
op de keuze van het vakkenpak
ket: Daarbij zou in zijn ogen meer
rekening met de arbeidssituatie
gehouden moeten worden dan nu
vaak het geval is. en vooral ook
met de streekgebonden werk
loosheidstoestand.
De heer Ter Hart zei ten slotte dat
een baan voor het leven steeds
minder voor zou kunnen komen,
en dat vakman en bedrijfsleven
her-, bij- en omscholing steeds
meer als onderdeel van hun acti
viteiten zouden moeten gaan
zien.
Op de dagelijks geuite vraag van
bijna alle vrouwen in diCland,
wat moeten we i'anavond eten",
is voortaan een keurig antwoord
te krijgen. Op 3 maart startte
namelijk een telefonische recep-
tendienstdie 24 uur per dag be
reikbaar is.
Elke dag is op het nummer 070 -
262311 een ander recept te beluis
teren. De recepten zijn niet al te
gecompliceerd; ze zijn uiteraard
wel aangepast aan de tijd - en
dus het marktaanbod - van het
jaar. Gebruiksters van de recep-
tendienst wordt wél aangeraden
potlood en papier bij de hand te
hebben als ze gaan bellen; anders
wordt het te gecompliceerd om
ingrediënten en bereidingswijze
te onthouden.
chen
ligde
het schijnt dat er in de Ver
Staten al particuliere ve
lingen zijn die ver over de dui
zend popjes omvatten, en waar
van de handelswaarde al in ge
tallen van vijf cijfers mag worden
uitgedrukt. Alleen al in de VS
gaan jaarlijks zo'n zes miljoen
popjes over de toonbank. Het
meest verkochte bijbehorende
kledingstuk: de Barbie-bruids-
jurk.
Sla is een veel gegeten en ook erg
gezonde groente, die we het
hele jaar door bij de groente
man kunnen kopenMaar wat
dacht u van een heel jaar lang
sla uit eigen tuin? Het is heel
goed mogelijk, alleen kunnen
we ons dan niet beperken tot
de bekende kropslatenzij u
over een kasje beschikt. Er
zijn in totaal zo'n zeven sla
soorten, waarvan de meeste
weinig bekendheid genieten.
Ook als u geen echte groente
tuin bezit kunt u best eeri
hoekje vinden om wat sla te
planten Wat is er nou heerlij
ker dan verse sla van eigen
kweek? Bovendien is het best
leuk om in uw siertuin zo hier
en daar wat groente te ver
bouwen. Het is dan wel zaak
om de grond tevoren goed on-
kruidvrij en los te maken en
om het zaaibed extra goed te
markeren zodat niet alle jon
ge slaplantjes er per ongeluk
uitgeschoffeld worden.
Kropsla
De bekendste en meest gebruikte
slasoort is kropsla, die we
kunnen onderverdelen indrie
hoofdrassen: voorjaarssla,
zomersla en herfstsla. Sla
groeit op praktisch iedere
grondsoort, mits deze vol
doende vochtig is en met com
post of een andere organische
mest voldoende verrijkt
Voor vroege teelt kunt u het ras
Meikoninginzaaien in ja-
nuari-februari in de koude
bak. in een kasje of in kistjes
met glas erop binnenshuis. De
jonge plantjes kunnen dan in
april buiten uitgeplant wor
den. Ook kunt u deze eind
maart rechtstreeks in de volle
grond zaaien. Om zo dun mo
gelijk te zaaien, kunt u het
zaad met scherp zand ver
mengen. Staan de plantjes na
het opkomen toch te dicht op
elkaar, dan verspeentu ze
tot een plantaf stand van zo'n
30 cm ontstaat. Voor zomer-
teelt zijn diverse rassen in de
handel die u van maart tot
augustus kunt zaaien. Als u
dat telkens met tussenpozen
van zo'n twee a drie weken
doel, kunt u tot oktober van
deze sla oogsten.
Voor herfstsla kunt u de rassen
Wonder van Voorburg" en
Herfstwonderin juli en au
gustus zaaien. Tot 'in oktober
kunt u daarvan dan oogsten.
In de catalogus van Bakker
uit Hillegom worden zelfs
twee rassen wintersla aange
boden (Maiwunder en-Bruine
Winter) die de winter buiten
kunnen doorstaan en dan al
in mei geoogst kunnen wor
den.
Heeft u een kas je. dan kuntu het
ras Apollodaarin van au-
gustus-maart zaaien, zodat u
de hele winter verse kropsla
uit uw kasje kunt oogsten.
Bindsla
Deze soort vormt grote, grove
kroppen met rechtopstaande
bladeren. Vroeger moesten de
kroppen dichtgebonden wor
den. maar tegenwoordig ge
bruikt men het ras Slanke
Zelfs/uitende" en daarbij is
dat niet meer nodig. Zaaien
van aprü-juni. na ongeveer 8
weken kan worden geoogst.
Bindsla kan rauw gegeten
worden, maar is gestoofd in
boter lekkerder.
Snijsla
Deze sla wordt erg dik op rijen
gezaaid vanaf eind maart
buiten, of al vanaf januari in
de bak of binnenshuis. Zodra
de blaadjbs 10-15 cm groot
zijn. worden ze afgesneden.
Als u daarbij het hart van de
plant laat staan is een tweede
oogst mogelijk. Deze sla kunt
u heel vroeg in het voorjaar
oogstenals vervanger van de
kropsla
Pluksla
Deze sla vormt geen kroppen,
maar een ongeveer 50 cm hoge
rechtstandige stengel, waar
aan vrij grote, gekrulde bla
deren komen. Deze bladeren
worden regelmatig afgeplukt,
terwijl de plant gewoon door
groeit en dus steeds nieuwe
bladeren levert. Kan vanaf
maart tot mei gezaaid wor
den en moet op 40 cm uitge
dund worden. Deze sla wordt
zowel rauw als gestoofd gege
ten.
Veldsla
Dit
n Nederland in het
wild voorkomende plant, die
de hele winter door geoogst
kan worden. Zelfs onder een
pak sneeuw groeit de veldsla
nog door. Om de sla tot in
april te kunnen snijden (net
als spinazie) moeten we
meerdere keren zaaien m de
periode van augustus tot ok
tober. Het is verstandig om in
oktober eventueel wat in de
koude bak te zaaien, zodat
ook bij zware sneeuwval
geoogst kan worden.
Sla kweken onder glas is niet zo moeilijk
IJssla of Sla-andijvie
Deze sla vormt kroppen die op
andijvie lijken. De bladeren
zijn groot en knapperigIJs
sla kan zelfi in de koelkast
lang goed gehouden worden
en wordt zowel gekookt als
rauw gegeten. In april-juni
Molsla
Deze slasoort is eigenlijk een
veredelde paardebloem die
als andijvie of als witlof gege
ten kan worden. Zaaien in
mei-juni en na het opkomen
van de plantjes de bladeren
opbinden om geel worden te
voofkomen. Molsla is het lek
kerst als het gebleekt wordt;
daarvoor kunt u tn het uoor-
jaar een mengsel van zaagsel
en aarde over de rijen aan
brengen.
