3$
Scherpe bewaking
bij proces tegen
Onkruit overbodig
Franse politici
sparen elkaar
Gemengd
huwelijk mag nu
LEZERS SCHRIJVEN
Economische crisis: Op zoek
naar een betere aanpak
ICO/ATMBU
DONDERDAG 13 MAART 1980
VARIA
PAGINA 13
PARIJS - Hoewel het Franse
weekblad L'Express vorige week
een nieuw document over het
oorlogsverleden van de commu
nistische partijleider Georges
Marchais publiceerde, zal het wel
nooit duidelijk worden hoeveel
zand Marchais de afgelopen jaren
in de ogen van zijn volgelingen
strooide. Marchais beweert dat
hij in 1943 als dwangarbeider uit
Hitler-Duitsland wist te ont
snappen. Volgens het document
van L'Express was Marchais op
zijn minst nog in mei '44 in
Duitsland en was hij bovendien
niet als dwangarbeider maar
vrijwillig naar Hitiers Mes-
serschmidt-fabriek in de buurt
van Augsburg gegaan.
Het dagblad van de communisti
sche partij, L'Humanité, publi
ceerde gisteren een brief van de
eerste vrouw van Marchais,
waarin deze schrijft dat haar man
in mei 1943 na de dood van een
nichtje toestemming kreeg om
uit Duitsland naar Frankrijk te
reizen. Hij zou daarna niet meer
naar Duitsland teruggekeerd
zijn. Tot het einde van de oorlog
zou Marchais in Normandië on
dergedoken zijn geweest.
De discussie die volgde op de
publikatie door L'Express van
het document en het verweer van
Marchais zelf op radio en tv, wijst
wel uit dat niemand de commu
nistenleider zijn oorlogsverleden
verwijt. Duizenden 20-jarigen
vertrokken in de oorlog naar
Duitsland, al dan niet vrijwillig.
Waar het eigenlijk alleen maar
om gaat, is de al bijna tien jaar
durende weigering van Marchais
om nu eens precies te vertellen
wat hij tussen '39 en '47 - toen hij
tot de partij toetrad - heeft ge
daan.
Sinds hij in 1972 secretaris-gene
raal van de PC werd, is de kwestie
van het onduidelijk gebleven
oorlogsverleden aan de orde.
Sinds de eerste beschuldigingen
vertelt Marchais elke keer weer
iets anders en dat pleit niet voor
hem. Bovendien wekt het de
nieuwsgierigheid op.
Het document dat L'Express op
zijn voorpagina afdrukt, komt uit
een archief van de Westduitse
bondsregering in Augsburg. Het
is een soort arbeidskaart waarop
de personalia van Marchais zijn
vermeld, benevens onder aan de
kaart twee datums: 10-5-'43 en
10-5-'44. Door deze datums zijn
kleine streepjes gehaald. Het ligt
voor de hand aan te nemen dat
Marchais op beide datums bij het
betrokken bureau is verschenen
om zich te melden, of dat hij toen
althans teken van leven heeft ge
geven. Volgens zijn eigen versie -
tot nu toe - was hij op 10-5-'44
„ondergedoken in Frank
rijk".
In conflict rond Marchais
Het probleem Marchais ontwikkelt
zich nu naar twee kanten. De eer
ste kant gaat alleen de commu
nisten aan. Wenst men een man
als leider die duidelijk iets te ver
bergen heeft? Wat hij wil verber
gen. wordt overigens wel steeds
duidelijker een weliswaar niet
strafbaar maar allerminst held
haftig oorlogsverleden, en dat
terwijl het communistische ver
zet tegen de fascistische over
heersing een van de glorierijkste
hoofdstukken uit de historie van
de partij uitmaakt.
De eerste beschuldigingen tegen
Marchais kwamen nota bene uit
eigen kring. Ze kwamen uit de
hoek van het oude verzet op het
moment dat Marchais zijn steile
carrière in de partij begon, welke
carrière gepaard ging met het
wegwerken uit de leiding van de
oude verzetselementen.
De tweede kant van het probleem is
van algemeen-politieke aard. Het
is nameljk opvallend hoe weinig
steun voor de actie van L'Express
bij de andere politieke partijen
gevonden is. De socialistische
leider Mitterrand weigerde zich
op welke manier dan ook met de
zaak in te laten. En prins Ponia-
towski, de vertrouweling van
president Giscard, noemde de ac
tie van het weekblad van laag al
looi.
Terwijl het satirische weekblad Le
Canard Enchainé deze week op
nieuw documenten publiceert
over de zogenaamde diamantaf
faire van Bokassa, waarbij presi
dent Giscard dure cadeaus van de
dolle dictator zou hebben geac
cepteerd, zijn alle politici het er
over eens dat geen van hen er wel
bij zou varen als er in hun leven
werd gewroet. De communisten,
die op het hoogtepunt van de
diamamantenaffaire president
Giscard in bescherming hadden
genomen, worden daarvoor nu
door de gevestigde orde be
loond.
Met het oog op de presidentsver
kiezingen van volgend jaar voelt
Giscard ook weinig voor een
„vernietiging" van Marchais, die
alles in het werk stelt om zichzelf
bij het bravere deel van de kiezers
onmogelijk te maken en die bo
vendien de socialisten steeds
weer een buil laat vallen. In dat
klimaat is de herverkiezing van
Giscard zeker. Als Marchais ver
dwijnt, concentreert het ver
strooide links zich waarschijnlijk
rond Mitterrand, en dat zou ge
vaarlijker voor Giscard kunnen
zijn, aldus redeneert men.
Een aantal krantenredacties -
waaronder het massa-weekblad
Paris Match - had het document
uit Augsburg kennelijk al langere
tijd in zijn bezit. Marchais zegt nu
dat L'Express juist nu tot publi
katie ervan is overgegaan.om te
verhinderen dat hij tot president
zou worden gekozen. Waarop de
hoofdredacteur van L'Express
honend teruggaf: „Denkt Mar
chais werkelijk dat wij ooit met
een president Marchais serieus
rekening hebben gehouden?"
Daaruit kan iedereen uit naam
van het Franse kiezersvolk wel
vaststellen: „neen".
Si M
-.Jm
f
-
jt
f''
DEN HAAG (GPD) - Dranghekken
en een grote politiemacht werden
gisteren ingezet als voorzorgs
maatregel tegen eventuele acties
van symphatisanten van drie le
den van de antimilitaristische
beweging Onkruit, die gisteren in
het paleis van Justitie in hoger
beroep gingen tegen een veroor
deling door de krijgsraad. De ver
scherpte bewaking was overbo
dig; er kwamen slechts twintig
Onkruit-aanhangers opda
gen.
Het Hoog Militair Gerechtshof
hield zich de gehele dag bezig
met het proces tegen de drie le
den van Onkruit wegens dienst
weigering. Ook in het Paleis van
Justitie hield men rekening met
acties. In plaats van in de gebrui
kelijke „Hofzaal" werd het pro
ces gehouden in Zaal E, ook wel
de „viskom" genoemd. Een ko
gelvrije glaswand scheidt de
publieke tribune van de zaal waar
het proces plaats vindt. Deze
glaswand werd twee jaar geleden
aangebracht voor het proces te
gen de RAF-leden Wackernagel
en Schneider.
Voor toegang tot de beperkte
publieke tribune werden aan de
ingang van het Paleis toegangs
bewijzen verstrekt. Na ontvangst
hiervan werd de belangstellende
in een soort sluis gefouilleerd en
moesten persoonlijke bezittin
gen worden afgegeven. Volgens
een Onkruit-lid werd een groot
deel van de toegangskaarten aan
militairen gegeven, zodat een
aantal symphatisanten buiten het
proces moest afwachten.
Een verzoek van de verdedigers om
het proces in de gebruikelijke
zaal te laten plaatsvinden en
aparte zaaltjes in te richten waar
het proces via monitors zou kun
nen worden gevolgd, werd afge-
De drie Onkruit-leden, Willem de
Haan, Flip de Kroon en Theo
Wolswijk, gingen gisteren in ho
ger beroep tegen hun veroorde
ling wegens principiële dienst
weigering. De Krijgsraad had hen
tot de gebruikelijke achttien
maanden gevangenisstraf ver
oordeeld. Enkele weken geleden
voerden de drie totaalweigeraars
een kort geding tegen de Staat
om samen in één gevangenis ge
plaatst te worden. Zij vinden dat
ze daar als „politieke gevangén"
recht op hebben. Bovendien
zouden ze dan hebben kunnen
overleggen omdat ze ook samen
terecht staan.
Schorsen
Tijdens de ochtendzitting kwam er
weinig terecht van de eigenlijke
behandeling van de zaak. Presi
dent Mr. Th. W. van den Bosch
van het Hoger Militair Gerechts
hof (HMG) moest de zitting en
kele malen schorsen voor intern
overleg. De eerste maal gebeurde
dit omdat advocaat mr. E. J.
Rotshuizen de bevoegdheid van
het HMG betwistte. Volgens hem
komt het hof, dat merendeels uit
militairen bestaat, in conflict uit
loyaliteit jegens het leger. Het hof
wees deze onbevoegdheid van de
hand.
Van de zes getuige-deskundigen
die de verdedigers van de On-
kruit-leden hadden opgeroepen,
vielen er drie af. De advocaat-fis
caal vond het belang van hen niet
duidelijk genoeg. Na intern be
raad schaarde het hof zich achter
de opvattingen van de advocaat
fiscaal. De historicus R. De Jong,
de publicist B. Goris en de Franse
dienstweigeraar en president van
de radicale partij in Italië, Jean
Fabre, kwamen hierdoor niet aan
het woord.
Dit was voor de beklaagden het
sein om op te stappen. „Als het
hof onze zaak niet begrijpt door
deze mensen niet aan te horen,
hoeven wij er ook niet meer bij te
zijn", liet beklaagde Willem de
Haan weten. Een aantal belang
stellenden stapte ook uit protest
op.
Het Tweede-Kamerlid Van der
Spek, al vele jaren lid van de vas
te kamercommissie voor defen
sie, kreeg wel het woord. Hij be
toogde dat de democratische
controle op het gebied van defen
sie uiterst gering is. Daarnaast
stelde hij dat minderheden die de
status quo willen doorbreken, in
veel gevallen in strijd komen met
de bestaande rechtsorde. Ook al
zien zij deze middelen tot be
wustmaking van zichzelf en an
deren. Van der Spek was van
oordeel dat de gewetensfunctie,
doel en wil, belangrijk zijn als cri
teria voor dienstweigeraars.
In een verklaring bij hun hoger be
roep stellen de drie dienstweige
raars dat de militaire rechters
stelselmatig weigeren in te gaan
op de achtergronden van hun
weigering. Volgens de Onkruit-
leden is ongehoorzaamheid aan
het militarisme een eerste vereis
te om te komen tot een
rechtvaardiger wereld. Het mili
tarisme. zo zeggen zij, is overal ter
wereld de trouwe bondgenoot
van de economische machten en
houdt misdadige regimes in het
zadel.
Vrouw bekent
brandstichting
AMSTERDAM (ANP) - De 18-jari-
ge vrouw D.L. die gisteren samen
met haar 22-jarige vriend R.B.
wegens brandstichting in hun
woning in de Bellamystraat in
Amsterdam werd aangehouden,
heeft een bekentenis afgelegd.
Bij de brand kwam hun buur
vrouw op de tweede etage, de 31-
jarige R. van Son-Plantinga om
het leven.
Volgens de recherche stichtte de
vrouw de brand uit jaloezie. Zij
had een op bed liggend stapeltje
kleren aangestoken omdat haar
vriend tijdens een ruzie had ge
dreigd een andere vrouw te zul
len nemen. Nadat ook de gordij
nen hadden vlam gevat zou het
tweetal nog hebben geprobeerd
het onel om zich heen grijpende
vuur te doven. Toen dit mislukte
waren zij in paniek naar buiten
gerend.
PARTIJRAAD PvdA - De partij
raad van de PvdA dient zich tij
dens kabinetsformaties te ont
houden van afkeuring van be
reikte onderhandelingsresulta
ten. De partijraad en het congres
hebben wel de beslissende stem,
maar dat oordeel mag paS worden
gegeven na afloop van de kabi
netsformatie.
Dat is een van de conclusies uit een
rapport over de interne partijde
mocratie in de PvdA.
EIGEN BIJDRAGEN - Staatsse
cretaris Veder-Smit (volksge
zondheid) heeft de Tweede Ka
mer meegedeeld, dat zieken
fondsverzekerden vanaf 1 april
eigen bijdragen zullen moeten
betalen voor kraamzorg in het
ziekenhuis en voor plastische
(cosmetische) chirurgie, terwijl
de voor rekening van het zieken
fonds mogelijke behandeling
door fysiotherapeuten op dezelf
de datum wordt beperkt.
UTRECHT - Burgemeester Von-
hoff van Utrecht werd gisteren op
symbolische wijze tot de schand
paal veroordeeld tijdens een ma
nifestatie van het Kraaktribu-
naal op het Vredenburg. Dit voor
zijn beleid ten aanzien van het
kraken van woningen. Ook
hoofdofficier van politie Van
Doesburghoofdofficier van justi
tie Van Dijke en speculant Mein-
har werden "veroordeeld"
Zuid-Afrika. De Nederduitse
Gereformeerde Kerk in Zuid-
Afrika heeft schoorvoetend ver
klaard geen bezwaar meer te
hebben tegen "gemengde" hu
welijken, maar onverminderd
wèl tegen sexuele omgang buiten
het huwelijk tussen mensen van
verschillende huidskleur. De be
staande apartheidswetgeving in
Zuid-Afrika verbiedt gemengde
huwelijken nog. Premier Botha
tracht daarin sinds kort verande
ring te brengen, zeer tegen de zin
van groepen conservatieve
"Afrikaners".
De Gereformeerde Kerk, bij uitstek
de kerk van de blanke Afrika
ners, die "op bijbelse gronden"
tegenstander was van gemengde
huwelijken, verklaarde gisteren
dat in de bijbel toch geen uit
spraken te vinden zijn die het
huwelijk tussen mensen van ver
schillend ras verbieden. De sy
node maakt een duidelijk ver
schil tussen de twee bestaande
wetten, namelijk die op gemeng
de huwelijken en de ontuchtwet.
"Wij hebben principiële bezwa
ren tegen opheffing van de on
tuchtwet, aangezien ontucht
zonde is".
De blanke synode blijft evenwel
van mening dat het ongewenst is
een gemengd huwelijk te sluiten.
"Er zijn praktische problemen,
die voor de kerk zwaar wegen".
Bijeen blijven. Na een driedaag
se vergadering in Salzburg zegt
Zuid-Afrika:
de "Conferentie van Europese
Kerken" in een verklaring dat de
toegenomen internationale
spanningen de conferentie niet
uit elkaar mogen drijven. Bij de
conferentie zijn 112 protestantse,
anglicaanse en orthodoxe kerken
in West- en Oost-Europa aange
sloten. De conferentie heeft de
kerken van Europa dringend op
geroepen de vrede, waar ook
maar mogelijk, te bevorderen.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepen te Rhoon F. C. M.
Roodenburg Middelburg, te
Dubbeldam J. Seton Wanneper-
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Haarlem-Noord C. J. Verhoe
ven Scharnegoutum (Fr), te Nije-
veen (Dr.) K. Meijer Britsum (Fr.).
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Fort Mcleod (Canada)
A. Moerkerken Nieuw-Beijer-
land; beroepen te Oud-Beijer-
land R. Boogaard Leiden.
Gesprek
Naar Odessa. Kardinaal Wille-
brands is gisteren naar Odessa
(Rusland) vertrokken. Daar
wordt de komende dagen een ge
spreksronde gehouden tussen
afgevaardigden van de Rooms-
JCatholieke en de Russisch-Or-
fhodoxe Kerk. De eerste ronde
Had plaats in 1967 te Leningrad.
i )e laatste was vier jaar geleden in
het Italiaanse Trento.
Ds. Buskes. Vandaag is in Am
sterdam de zondag overleden
hervormde predikant dr. J. J.
Buskes in stilte begraven. Voor
afgaande aan de begrafenis werd
vanmiddag om 12 uur in de Wes-
terkerk een dankdienst gehou
den.
Kerkbalans. De gemiddelde stij
ging van de toegezegde bedragen
in het kader van de actie "Kerk
balans 1980" bedraagt dit jaar wat
de Hervormde Kerk betreft 6.75
procent. Voor de Gereformeerde
Kerken is dat 7.3 procent.
Ds. W. H. den Ouden, secretaris van
de commissie Geldwerving, heeft
de hoop dat Kerkbalans de infla
tie een stap voor zal blijven.
"Vooral in die gemeenten waar
men Kerkbalans op de juiste ma
nier aanpakt - door persoonlijk
contact - gaat het steeds beter",
zegt hij. "Van de economische
moeilijkheden waarmee ons land
te kampen heeft, is bij Kerkba
lans niet veel te merken".
Een verklaring daarvan is dat de
werkloze ongeschoolde arbei
ders - eerste slachtoffers van een
economische achteruitgang -
niet in de kerk gezocht moeten
worden. "Helaas", voegde Den
Ouden eraan toe.
Vietnam
Ondergetekenden, deelnemers aan
het Vietnam,Combodja Congres
op 22 en 23 februari te Amster
dam, willen de ons inziens perti
nent onjuiste beweringen, ge
daan door een groep demonstre
rende bootvluchtelingen in deze
krant van 23 februari, graag
weerleggen.
Deze groep vluchtelingen, die als
slachtoffer van het Amerikaanse
optreden in Vietnam kan worden
beschouwd, spreekt over een
aantal van 800.000 mensen die in
Vietnam gevangen zouden wor
den gehouden.
Onder hen rekenen zij 750 000 men
sen die naar de Nieuwe Economi
sche Zones zijn gestuurd; gevan
genen zijn dat zeker niet. Wie het
werken daar niet aankan, ver
trekt. De overgebleven 50 000
mensen, waar ook Amnesty In
ternational het over heeft, zijn op
een directe manier betrokken
geweest bij de Amerikaanse
•rlogs'
ring.
Dat de hulp. die het Medisch Comi
té Nederland Vietnam aan Viet
nam (en nu ook aan Combodja)
geeft, volgens deze groep zou
worden gebruikt voor de oor
logsvoering in Combodja. is uit
de lucht gegrepen Deze hulp
komt voor de volle honderd pro
cent ten goede aan de opbouw
van de gezondheidszorg in die
landen. Ook het ministerie van
ontwikkelingssamenwerking,
dat het Medisch Comité Neder
land Vietnam financieel steunt, is
er van overtuigd dat het geld ten
goede komt aan de bevolking
De laatste bewering, dat executies
aan de orde van de dag zouden
zijn, is vols.agen nonsens. Er is
eindeloos gespeculeerd dat er na
de bevrijding van Saigon in 1975
een bloedbad zou komen. Geen
zinnig mens heeft dit kunnen
volhouden. Er heeft geen enkele
executie plaatsgevonden. Ook
tegenstanders van de nieuwe re
gering hebben dit moeten tocge-
De congresgang(st)ers
leden van de
Vietnam Werkgroep Leiden
H. Fekkes-Kuhn
A. Wijsman
C. Volmer-Barth
a Emmalaan 12, Oegstgeest.
ADVERTENTIE
Deze week in Hervormd Nederland:
Om de crisis op te lossen is eerst een kabinet nodig dat ver
trouwen geniet Een gegarandeerd inkomen: Pleidooi voor
ontkoppeling van arbeid en inkomen Niet bij brood alleen
congresseert. De bestaande orde is onrechtvaardig en onrecht
matig.
Interview met Vera Beths: 'Sponsoring wordt een ramp voor de
muziek' Bosgra over Mugabe's overwinning: Ook voor Zuid-
Afrika nadert de dag van de afrekening Ruitenberg over
Buskes: Een radicaal die altijd vooraan stond in de stnjd
Nieuwe Franse filosofenschool: Zonder taal is er mets Oos
terhuis analyseert de r k kerk Filmfestival Berlijn Filmen tegen
de censuur in.
En De Tros en het IKV Van den Heuvel naar de Vara.
n proefabonnement van twee maanden voor 6.-
voldocnde van HN Ik abonneer me 36,50 per half j
Adres
Code/plaats r.
Bon sturen naar Antwoordnr 1776, 2500 XJ Den HaJj
(in open envelop, geen postzegel) Of bel 070-512111
i Overal in de losse verkoop 1,85
In de showrooms van
Ico/Athibu kijkt u uw ogen uit.
Want daar vindt u een wereld aan
keukens met het accent op
luxueus funktioneel. Helemaal
vaii deze tijd. En nog betaalbaar
ook. Kompleet met alle denkbare
mbouwapparatuur en tegels voor
vloer en wand.
Ico/Athibu adviseert.
Begeleidt En ontwerpt in eigen
studio uw keuken naar maat
Rekening houdend met uw
wensen en budget.
Welkom in onze
showrooms: dinsdag t/m
vrijdag 9-5 uur, donderdag
avond 7-9 uur, zaterdag
9.30-13.30 uur of na afspraak
ook 's avonds.
Hoge Rijndijk 25,2313 KG Leiden.
i Tel 071-141741
