Twee blanke
ministers
in kabinet
Midden-Oostenreis van
Giscard irriteert Londen
Gegijzelden
Teheran
in goede
gezondheid
Krachtmeting dreigt in Voerstreek
Griekse premier zaait
verwarring in Europa
WOENSDAG 12 MAART 1980
LONDEN - De Britse regering
heeft met ongewone belangstel
ling de recente reis gevolgd van
de Franse president Giscard
d'Estaing naar een aantal landen
in het Midden-Oosten en zich
daarbij afgevraagd in hoeverre de
Franse leidsman de wind uit de
zeilen heeft willen nemen van het
initiatief van de Britse minister
van buitenlandse zaken Lord
Carrington, die in januari ook een
aantal landen in het Midden-Oos
ten en Azië bezocht.
Lord Carringtons rondreis, die hem
naar Turkije, Oman, Saoedi-Ara-
bië, Pakistan en India bracht,
werd ondernomen niet zolang na
de Russische inval in Afghanis
tan en was erop gericht vooral
een „speciale relatie" binnen het
Verenigd Koninkrijk en deze
landen strakker aan te halen. Bo
vendien was het Lord Carring
ton, die het idee opperde om Af
ghanistan te „neutraliseren".
Op 30 januari wees de Britse on
derminister van buitenlandse za
ken Douglas Hurd van de sectie
Midden-Oosten van het ministe
rie van buitenlandse zaken er in
een toespraak op dat Engeland
het voornemen had het aantal be
zoeken op ministerieel niveau dit
jaar aanzienlijk op te voeren.
Hurd legde er de nadruk op dat
het voor de landen in het Midden-
Oosten noodzakelijk was een
gemeenschappelijk veiligheids
beleid te creëren, om een even
tuele verdere Sowjet-expansie te
weerstaan. En hij bood deze lan
den daarbij de hulp van het Wes
ten aan.
Vanuit Londen bezien heeft de reis
van president Giscard naar Koe
weit, Aboe Dhabi en Jordanië
dan ook iets van een „ik ook"-ge-
baar, waarmee de Franse presi
dent zich heeft willen verzekeren
van een positie als mede-make
laar in de politieke strategie ten
aanzien van het Midden-Oosten.
Britse diplomatieke kringen zijn
er dan ook snel bij om erop te wij
zen dat de Franse president een
verkiezingsjaar tegemoet gaat en
zich met deze reis wel eens het
aanzien heeft willen verwerven
van een Westeuropese staatsman
die het ook voor het zeggen wil
hebben.
Inmiddels wordt over het door
Londen ontworpen en door de
EG-landen overgenomen neu-
traliteitsplan voor Afghanistan
direct overleg gepleegd tussen
Moskou en Londen, zij het niet op
ministerieel niveau maar door
bemiddeling van de wederzijdse
ambassadeurs. In Londen wordt
gehoopt dat deze eerste contac
ten binnen niet al te lange tijd
zullen leiden tot een formele uit
wisseling
ten.
gezichtspun-
Over de details van het neutrali-
teitsplan wordt nog steeds over
leg gepleegd, niet alleen met
Washington, maar vooral met de
overige EG-landen. Vooruitgang
wordt daarbij wel geboekt, maar
de uitwerking ervan hangt af van
op de uiteenlopende handelsrela
ties tussen de Sowjet-Unie en de
verschillende EG-landen. Zo is er
bijvoorbeeld nog steeds geen
overeenstemming bereikt over
een gezamenlijke benadering van
het beperken van de export naar
de Sowjet-Unie van de voor dat
land zo belangrijke computers en
andere hoogwaardige elektroni
sche apparaten. Ook wordt over
leg gepleegd over d£ manieren
waarop de duimschroeven kun
nen worden aangedraaid op de
handelsrelaties met de Comecon,
de Oosteuropese tegenhanger
van de EG.
Ontvoerders
hoopten op. 18
miljoen voor
Tindemans
BRUSSEL (UPI/Reuter) - De
maandag in België gearres
teerde adspirant-ontvoerders
van oud-premier Leo Tinde
mans hebben meegedeeld dat
zij een losgeld van omgere
kend ongeveer 18 miljoen
gulden hadden willen eisen
voor vrijlating van hun
slachtoffer. Als hun opzet ge
slaagd was hadden zij de
voorman van de Vlaamse
vleugel van de Christelijke
Volkspartij naar een schuil
plaats over de Nederlandse
grens willen brengen.
De twee mannen waren maan
dagavond aangehouden toen
zij bezig waren
plaat van hun auto te
Leo Tindemans
selen in de buurt van Hekelg-
hem, een dorp op ruim 20 km
ten westen van Brussel waar
Tindemans in een abdij een
spreekbeurt zou houden.
Beiden waren enige tijd ge
schaduwd nadat de politie
een tip had ontvangen dat zij
mogelijk Tindemans of pre
mier Wilfried Martens zouden
ontvoeren. De mannen waren
gewapend.
Mugabe werkt aan verzoening
(Van onze correspondent Fred Sanders)
SALISBURY, DEN HAAG - Met het aantrekken
van twee algemeen erkende vertegenwoordi
gers van blank-Rhodesië als ministers in zijn
kabinet, heeft de voormalige guerrillaleider Ro
bert Mugabe gisteren de kroon .gezet op zijn
streven een regering te vormen die de nationale
verzoening in het toekomstige Zimbabwe tot
een goed einde kan brengen.
Voorlopig geen
EG-bemoeienis
Midden-Oosten
CAÏRO (DPA/UPI) - Minister Van
der Klaauw die gisteren een be
zoek aan Egypte bracht, heeft op
een persconferentie in Cairo ver
klaard dat de Europese Gemeen
schap vóór 26 mei, de laatste dag
van de onderhandelingen tussen
Israël, Egypte en de VS over zelf
bestuur voor de Palestijnen, geen
initiatief inzake het conflict tus
sen Israel en de Arabische landen
zal r
i bui-
David Smith (handel en industrie),
destijds vice-premier onder Ian
Smith (geen familie), en Dennis
Norman (landbouw), de voorzit
ter van de blanke boerenorgani-
satie, zullen dienen om het ver
trouwen van de blanken in het
bewind van de 'marxist' Mugabe
te vestigen, te versterken en te
behouden.
Zowel Smith als Norman gelden
binnen de Rhodesische context
als „gematigd'. Zij waren eerder
uit praktische overwegingen dan
uit overtuiging voorstander van
het illegale bewind van Ian
Smith, zoals dat na de eenzijdige
onafhankelijkheidsverklaring
van eind 1965 ontstond. Van Da
vid Smith is bekend dat hij, juist
vanwege zijn 'verlichte' ideeën,
dikwijls botste met Ian
Smith.
Uit de bekendmaking van Muga
be's kabinet blijkt dat vooralsnog
de 'gematigde' vleugel van de
ZANU-die met zijn 57 van de 100
parlementszetels net zo goed al
leen had kunnen regeren, maar
de voorkeur gaf aan nationale
verzoening en eenheid - het pleit
heeft gewonnen. Dat kan men
ook zien aan het feit dat Joshua
Nkomo. die met zijn ZAPU (Pa
triottisch Front) twintig zetels
won, voor zichzelf het minister
schap van binnenlandse zaken in
de wacht sleepte, plus nog een
tweetal ministersposten voor zijn
partijgenoten. Niet buitenlandse
zaken, en ook niet defensie, wel
ke laatste post Mugabe zelf gaat
beheren, maar toch een belang
rijke functie voor Nkomo, die
immers de leiding krijgt over po
litie en justitie, „weten orde".
Nkomo en de zijnen zijn in het ka-
binet-Mugabe binnengehaald als
bondgenoten in de strijd tegen de
blanke onderdrukking, die in fei
te al voor 1965 was begonnen en
die rond 1970 goed op gang
kwam. Als bondgenoten, niet als
ideologische geestverwanten.
Want Nkomo, die in tegenstelling
tot Mugabe steeds de steun heeft
gehad van het Oostblok, is alles
behalve een overtuigd marxist.
Volgens blanke Rhodesische
roddels zou hij zelfs een van de
rijkste mannen zijn van heel zui
delij k-Afrika.
Met de nu aan gouveneur Lord
Soames voorgedragen kabinets
samenstelling heeft de gematig
de vleugel van Mugabe binnen de
ZANU voorlopig de overhand
behouden. De vleugel die voor
alles vrede en rust wil brengen in
het nieuwe Zimbabwe, en pas in
tweede instantie de revolutie
wenst, die de ZANU toch wel de
gelijk nog steeds in zijn vaandel
voert.
ILE RENOTEC (ANP) - Een jongen laat het totaal met olie besmeurde stoffelijk overschot van een. aalscholver
zien. De vogel is het slachtoffer van de zware olievervuiling op de stranden in het Franse Bretagne, nadat voor de
kust de olietanker Tanio in tweeën brak en zonk.
Aanvankelijk hadden de autoriteiten meegedeeld, dat er geen gevaar bestond voor olievervuiling van het milieu.
De Nederlandse minister
tenlandse zaken ontkende dat er
binnen de EG meningsverschil
len over deze kwestie bestaan.
Minister Van der Klaauw legde er
de nadruk op dat alle leden van
de Europese Gemeenschap het
erover eens zijn dat het conflict in
het Midden-Oosten slechts kan
worden opgelost op basis van het
zelfbeschikkingsrecht van de
Palestijnen. "De akkoorden van
Camp David", aldus de minister,
"zijn een 'doorbraak' geweest.
Maar het zijn maar overeenkom
sten tussen drie partijen. Als de
onderhandelingen met succes
bekroond worden, zullen ook de
andere bij het conflict betrokken
partijen moeten zeggen wat zij
ervan denken".
Moordploeg IRA
opereert in
West-Duitsland
BELFAST (UPI) - Een moord-
ploeg van de IRA, het Ierse
republikeinse leger, die op dit
moment in West-Duitsland
opereert, wordt daarbij ge
holpen door uiterst linkse
Westduitse studenten en mili
tante arbeidersorganisaties.
Dit is gisteren van de zijde
van de IRA in Belfast verno
men. Men wees er op dat het
jongste IRA-offensief tegen
de Britse troepen in de
Bondsrepubliek voorbereid
is op een geheime topconfe
rentie van internationale ter-
reurorganisties die het vorig
jaar zomer in Dublin is ge
houden. De Westduitsers be
sloten te zorgen voor veilige
huizen, de benodigde docu
menten, het vervoer en de
wapens en munitie ten be
hoeve van een moordploeg
van de IRA die voor kerstmis
van het vorig jaar uit Noord-
Ierland vertrok en zich uitgaf
voor een groep toeristen of
gastarbeiders.
In Belfast deelde men mee dat
de groep zeker nog weken in
West-Duitsland zal blijven
om van tevoren uitgekozen
doelen te treffen als dit veilig
kan gebeuren.
(Van onze correspondent Frans van
Hasselt)
ATHENE - De Griekse premier Ka-
ramanlis zal niet, zoals aanvan
kelijk aangekondigd, half maart
naar de Franse stad Metz reizen
om de Robert Schumann-prijs
voor diensten aan de Europese
eenheid in ontvangst te nemen.
Het feit dat in die periode ook de
president van Griekenland in het
buitenland is, en „werkzaamhe
den van bijzondere aard" binden
de Griekse premier aan de Griek
se hoofdstad. In diens plaats zal
nu de minister van defensie
Averof gaan, zo is in Athene mee
gedeeld.
Dit bericht heeft meteen een golf
van speculaties op gang ge
bracht, en ook verbazing gewekt.
Averof, die zich tijdens de junta
dictatuur steeds heeft verzet te
gen Europese inmenging a la Van
der Stoel in de Griekse zaken, is
niet bepaald de aangewezen man
om, zij het als plaatsvervanger,
een „Europese prijs" in ont
vangst te nemen.
De minister van defensie geldt bo
vendien als leider van de meest
rechtse vleugel in de regerende
partij Nieuwe Democratie en als
een van de twee of drie kandida
ten voor het opvolgersschap van
de 73-jarige premier Karamanlis
in geval deze de in juni aftreden
de president Tsatsos zal willen
opvolgen. De tweede is de meer
gematigde Rallis, uitvinder van
de term „het verlichte rechts" en
nu minister van buitenlandse za
ken. Door niet Rallis maar Averof
naar Metz te sturen, zal Kara
manlis, volgens velen, voor het
eerst te kennen geven dat hij
Averof als opvolger prefereert
boven Rallis.
Het is de 175-koppige parlements-
fractie van de partij die, als het
zover is, zal moeten stemmen
over de vraag wie na Karamanlis
partijvoorzitter wordt en daar
mee de nieuwe premier. Maar
wanneer Karamanlis' eigen
voorkeur bekend wordt, zou dat
bij meningeen in de fractie de
doorslag geven. Als compromis-
Figuur wordt intussen de huidige
vice-premier Papakonstandinou
(74) beschouwd.
Het parlement als geheel zal in ie
der geval eind april, uiterlijk be
gin mei, bij een geheime stem
ming een nieuwe president moe
ten kiezen. Bij de eerste twee
stemmingen zal een twee-derde
meerderheid van de stemmen
(200 van de 300) vereist zijn, die
Karamanlis vermoedelijk niet
deelachtig zal worden. Bij de
derde stemming is een drie-vijfde
meerderheid, dus 180 stemmen
voldoende. Verwacht wordt dat
de vijf ter aanvulling van de 175
partij-stemmen wel bij kleinere
partijen en onafhankelijken zul
len worden gevonden.
Oppositieleider Andreas Papand-
reou heeft onlangs verklaard er
tegenstander van te zijn dat het
zittende parlement, dat uiterlijk
volgend jaar wordt ontbonden,
nu nog een president kiest voor
vijfjaar. Eerst zou de tegenwoor
dige president - waartoe de
grondwet hem de gelegenheid
geeft - het parlement moeten
ontbinden, omdat dat „in duide
lijke disharmonie met de volks
wil" zou zijn geraakt, en pas dat
nieuw gekozen parlement zou de
president moeten kiezen. Zijn
fractie van 91 leden zou ook niet
meedoen aan presidentsverkie
zingen in het zittende parlement,
zo zei hij. De communisten en
kleinere linkse partijen kreeg hij
hierbij niet mee.
Lid VN-commissie:
NEW YORK/TEHERAN -
Mohammed Bedjaoui, het
eerste lid van de VN-
commissie voor Iran die
uit Teheran is terugge
keerd in New York, heeft
gisteren gezegd dat de
Amerikaanse gegijzelden
in de Iraanse hoofdstad in
goede gezondheid verke
ren, ook al hebben de vijf
commissieleden hen niet
kunnen bezoeken.
Bedjaoui verklaarde bij aankomst
op Kennedy Airport: "Wij be
schikken over enige informatie
Over het gestrande werk van de
commissie zei hij: "De deur staat
nog open. Wij zullen de secretaris
van de Verenigde Naties spreken
en hij zal dan een verklaring af
leggen".
Kurt Waldheim. secretaris-gene
raal van de VN, heeft echter ge
zegd dat die verklaring er niet
komt. "De commissie verkeert
nu niet in de positie een verslag
over te leggenzo zei hjj.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Cyrus Vance,
gaat met de VN-commissie pra
ten over de stappen die nu on
dernomen moeten worden in de
al 129 dagen durende gijzelings-
affaire. De woordvoerder van het
ministerie Hodding Carter ver
klaarde dat Vance wil weten hoe
de commissie haar toekomstper
spectieven ziet. Hodding Carter
wilde niet uitsluiten dat de V.S.
nu, zelfs nog voor Vance met de
commissieleden heeft gespro
ken, eenzijdig actie zal onderne
men Een militaire actie wordt
echter niet overwogen omdat
volgens de woordvoerder nog
niet alle vreedzame middelen zijn
uitgeput.
Jody Powell, de woordvoerder van
het Witte Huis, verklaarde giste
ren dat de situatie rond de gijze
lingsactie "zeer ernstig" was. Het
lot van de gegijzelden blijft de
allereerste zorg van president
Carter, aldus Powell.
President Bani Sadrvan Iran heeft
in een verklaring in het Franse
dagblad "Le Monde" gezegd dat
"het vasthouden van de gegijzel
den niet een manier is om het im
perialisme te bestrijden". De'
goede trouw van de bezetters
trok hij echter niet in twijfel. Vol
gens de Iraanse president kan de
vrijlating van de gegijzelden op
zijn vroegst pas half mei plaats
vinden.
Meisje
vermoordt
ouders
LUIK (AP) - Een 14-jarig meisje
heeft gisteren in de ouderlijke
woning te Luik haar vader en
haar moeder doodgeschoten en
daarna getracht haar misdrijf te
verdoezelen door het huis in
brand te steken, aldus is door de
politie bekendgemaakt.
Het meisje zei tot de politie "vrijer
te willen leven", en meer uit te
willen gaan, hetgeen haar ouders
haar hadden verboden.
Taalstrijd in België laait op
(Van i
correspondent Jan Gerritsen)
fft: x. Vf'
BOGOTA - Verschillende gegijzelden en bezetters zijn te zien achter het
raam van de Dominicaanse ambassade in Bogota, in Colombia. De schat
ting van het aantal gegijzelden in de ambassade loopt nog steeds uiteen,
maar algemeen wordt aangenomen, dat er nog zeker twintig i
ambassade worden gegijzeld.
BRUSSEL (GPD) - In België dreigt op
nieuw een ernstige politieke krachtme
ting tussen Vlamingen en Franstaligen.
Na de ernstige rellen van zondag in de
omstreden Voerstreek eisten de voorzit
ters van alle Franstalige partijen gisteren
herziening van het statuut voor dit gebied
ten zuiden van Nederlands-Limburg, het
jongste slagveld in de Vlaams-Waalse
twisten. Deze eis is voor de Vlamingen
onaanvaard baar.
„Over de Voer wordt niet meer gepraat",
was de prompte reactie van Karei van
Miert, leider van de Vlaamse socialisten
(SP). Ook voorzitter Leo Tindemans van
de Vlaamse christen-democraten (CVP)
en andere Vlaamse partijleiders wezen de
Franstalige eis tot herziening van de taai-
regeling voor de Voer verontwaardigd van
de hand. Een nieuwe frontale Vlaams-
Waalse botsing zit nu in de lucht.
Bij de Taalwet van 1963 werd de Voerstreek
met zijn circa 4000 inwoners die een oud-
Vlaams dialect praten, ingedeeld bij
Vlaanderen. Er kwamen echter wel facili
teiten voor Franssprekenden, die vervol
gens langzaam in de meerderheid kwa
men, omdat het gebied economisch volle
dig op Luik is aangewezen. De taalgrens is
echter „heilig", niet alleen aan Vlaamse,
maar vooral ook aan Waalse kant. De eis
tot herziening van het Voer-statuut is voor
de Vlamingen dus nu een provocatie.
André Cools, de leider van de Franstalige
socialisten die de eis op tafel legde, bleef
vaag over de inhoud van het nieuwe sta
tuut dat gewenst wordt. Het moet de vei-
ligheid van alle inwoners van de Voer ga
randeren, zei hij. De reactie van Tinde
mans was: „Als we telkens weer moeten
gaan discussiëren over wat in de wet is
vastgelegd, wordt het nooit vrede in dit
land". En Van Miert „Dit is dynamiet ste
ken in een situatie die al explosiefis". Ook
de Vlaamse oppositiepartijen reageerden
fel afwijzend.
De voorzitters van de Franstalige partijen
hadden gisteren van premier Wilfried
Martens geëist dat alle privé-legertjes
worden verboden, zoals trouwens een wet
uit 1934 zegt. Ze wezen daarbij op het op
treden van de leden van de Vlaamse Mili
tanten Orde (VMO) en andere semi-faseis-
tische Vlaamse organisaties, zondag in de
Voerstreek. Over de „knokploeg" van Jo
sé Happart, leider van een Franse taaipar
tij in de Voerstreek, werd overigens met
geen woord gerept. De Rijkswacht moet
voortaan ook „gemengd" (Vlaams-Waals)
zijn samengesteld, aldus een andere eis
aan Martens.
Aan Vlaamse kant bestaat nu bezorgdheid
óver de felle reacties van de Franstalige
politici en vakbondsleiders na de inciden
ten in de Voerstreek, die voor ruim vier
ton schade tot gevolg hadden. Vooral de
inmenging van de leider van de socialisti
sche vakbond in Luik, Robert Gillon, die
opriep tot steun aan de Waalse inwoners
van Voeren, roept vraagtekens op. De
Luikse vakbondsleiders hebben in de re
cente geschiedenis van Belgie al vaker
een sleutelrol gespeeld, zoals in de fameu
ze koningskwestie, die leidde tot troon
safstand door Leopold III.
De grote Vlaamse partijen, de CVP en de
SP, hebben zich gedistantieerd van de
„wandeling" van de 2000 Vlamingen, die
zondag in de Voerstreek was georgani
seerd door het Taal Aktie Komite (TAK),
een militante Vlaamse actiegroep. Alleen
de Volksunie was met twee politici verte
genwoordigd. Aan Franstalige kant waren
meer politieke prominenten, onder wie
voorzitter Antoinette Spaak van het Brus
selse FDF, en politici van een Waalse re
gionale party en een Waalse christen-de
mocraat.
De Voerstreek likte gisterer. de wonden die
bij het geweld van zondag zijn toege
bracht. De vijftien autowrakken (vooral
de voertuigen van journalisten en politici
moesten het ontgelden) werden wegge
sleept. Het verbod tot samenscholing voor
meer dan vyf personen werd streng na
geleefd. Morgen legt de minister van bin
nenlandse zaken, de Waalse christen-de
mocraat Gramme, in de Kamer VU) Al
gevaardigden uit waarom de Rijkswacht
zondag weinig effectief ingreep. Er zijn al
zeven interpellaties aangekondigd, zodat
dit kamerdebat een nieuw hoogtpunt
wordt in de Vlaams-Waalse confronta
tie.
