Acties in metaal
doorg
aan van
mogen
rechter
Uitspraak rechter
is steun in
de rug"
ONDERZOEK NAAR
PHILIPS-PLANNEN
Historisch vonnis van
Amsterdamse rechtbank
Markt
berichten
DINSDAG 11 MAART 1980
PAGINA 19
Gesteund door de uitspraak van
de Amsterdamse rechtbank-presi
dent gaat de FNV verder met het
voeren van actie tegen het loon be
leid van de regering. Voorafgaan
aan het vonnis werd gistermorgen
een staking uitgeroepen bij de
scheepswerf Wilton Fijenoord in
Schiedam. Leden van de Industrie
bond FNV sloten de poort. De sla
king zal drie dagen duren.
Inzet van de verdere FNV acties is
niet meer de loonwet zelf, die vorige
week door het parlement is aan
vaard, maar de nadere omschrij
ving daarvan. De FNV wil voorko
men dat de koopkracht tot modaal
(2700 gulden bruto per maand)
wordt aangetast.
AMSTERDAM (GPD/ANP) - De Industriebond FNV mag
van de rechter doorgaan met de acties in de metaalin
dustrie tegen de loonmaatregelen van de regering-Van
Agt. De president van de Amsterdamse rechtbank, mr.
\V. J. Borgerhoff Mulder, wees gistermiddag de eis af
van de FME, de werkgeversvereniging in de metaalin
dustrie, die gevraagd had de FNV-acties te verbie
den.
Volgens de rechtbankpresident
vreest de bond „begrijpelijker
wijs" dat zijn leden schade zullen
lijden in hun inkomen. Dat levert
volgens hem een „acute bedrei
ging" op van de belangen van de
betrokken werknemers, die een
„grijpen naar het uiterste middel
van proteststakingen teneinde de
overheid te beïnvloeden"
rechtvaardigt.
De werkgevers beriepen zich in het
kort geding op de cao, die op 1
april afloopt, waarin staat dat de
bonden geen acties in de metaal
bedrijven mogen voeren zolang
de arbeidsovereenkomst loopt.
Volgens mr. Borgerhoff Mulder
is dit artikel nu niet van toepas
sing, omdat het niet gaat om een
conflict tussen werkgevers en
werknemers maar om een geschil
tussen werknemers en de rege
ring.
Dat de werkgevers door de acties
schade lijden, kan hier volgens de
Amsterdamse rechtbankpresi
dent niet doorslaggevend zijn.
„Stakingen kunnen zich nu een
maal alleen maar afspelen op het
terrein van de ondernemingen
waar de bedreigde werknemers
werkzaam zijn". De bond is aldus
de uitspraak ook niet te vroeg be
gonnen met de acties, ondanks,
een bepaling in de metaal-cao dat
de bonden eerst een uitspraak
van een bemiddelingscommissie
moeten afwachten voor ze het
stakingsparool uitgeven. „Der
gelijke bemiddeling is bij deze
acties volstrekt zinloos, nu er
geen conflict bestaat tussen
werkgevers en werknemers", al
dus mr. Borgerhoff Mulder.
Merkwaardig
Metaalwerkgeversvoorzitter Ter
Hart zei meteen na afloop van het
geding dat zijn organisatie het er
zeker niet bij zal laten zitten. „Wij
gaan oris nader beraden over
stappen zoals bijvoorbeeld een
eis tot schadevergoeding aan de
Industriebond FNV. „Het is een
WETCRRAPPORTEN
van hedenmorgen 7 uur x c
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locamo
Londen
Luxemburg
München
Oslo
Split
Stockholm
Wenen
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
Tunis
geh. bew.
geh. bew.
geh. bew.
motregen
half bew.
geh. bew.
licht bew.
half bew.
licht bew.
licht bew.
geh. bew.
licht bew.
onbew.
half bew.
zwaar bew.
regen
uiterst merkwaardige uitspraak",
zei de heer Ter Hart over het Am
sterdamse vonnis. „Als het zo
doorgaat, dan worden de onder
nemingen vogelvrij verklaard
voor iedereen die zijn recht wil
halen. Het wordt wel een heel ge
vaarlijke situatie als men dat
probeert door schade toe te bren
gen aan partijen die part noch
deel hebben aan de eis van de
bonden aan de overheid.
"De bedrijven kunnen de ei
de vakbonden aan de overheid nu
eenmaal niet inwilligen. Het
moet niet mogelijk zijn, eisen aan
de regering kracht bij te zetten
door acties in ondernemingen die
daarmee financiële en sociale
schade lijden, te meer daar
werkwilligen belet wordt te gaan
werken door een handjevol FNV-
leden", aldus Ter Horst.
De overkoepelende werkgeversor
ganisatie VNO zei in een eerste
reactie dat de regering nu snel
moet beslissen tussen een loon
maatregel en normale loonon
derhandelingen. De uitspraak
maakt ondernemingen tot een
speelbal tussen politiek en vak
beweging, zegt het VNO, dat
vindt dat de regering "deze
machteloze positie niet langer
mag laten voortduren".
Industriebondbestuurder D.
Rijkse, liet weten "erg gelukkig"
te zijn met de uitspraak van de
rechtbankpresident. "De presi
dent erkent, dat we actie voeren
tegen de overheid, en dat de cao
hier dus niet geldt", zei hij.
Rechtbankpresident mr. Borger
hoff Mulder volgde in zijn vonnis
in grote lijnen het betoog van de
advocaat van de Industriebond,
mr. Steenberghe. Deze zei vrijdag
tijdens de behandeling van het
geding onder meer nog dat de
werkgevers huichelen als zij
stellen dat ook zij tegen de loon
maatregel zijn. Volgens de advo
caat hebben de werkgevers de
regering onder druk gezet om in
te grijpen in de lonen.
De uitspraak van de Amsterdamse
rechtbankpresident zal hoogs-
waarschijnlijk niet leiden tot
steun van het CNV aan stakings
acties tegen de gewijzigde loon
wet en de ophanden zijnde loon
maatregel. In een eerste reactie
op het Amsterdamse geding zei
voorzitter H. van der Meulen dat
hij niet de indruk heeft dat de
CNV-verbondsraad het huidige
beleid zal veranderen.
"Het CNV heeft meer invalshoeken
dan alleen een strikt juridische
benadering. Wij kijken ook naar
de morele en ethische kant en
naar de gevolgen voor de werk
gelegenheid. Een rechter kan nu
wel zeggen dat er bepaalde mo
gelijkheden zijn, maar daarom
hoefje daar nog geen gebruik van
te maken", aldus voorzitter Van
der Meulen.
FNV-campagne tegen loonwet gaat door
AMSTERDAM (GPD)- "Met de gunstige uitspraak van de
Amsterdamse rechter als een welkome steun in de rug,
gaan we door met ons verzet tegen het loonbeleid van de
regering".
Met deze woorden kondigde FNV-
voorzitter Wim Kok gisteravond
de tweede verzetsronde aan te
gen dat kabinetsbeleid. Nu de
loonwet vorige week in Eerste en
Tweede Kamer is aangenomen,
zal het verzet zich nu richten op
de morgen te verwachten loon
maatregel.
Kok verklaarde de regering en de
Tweede Kamer een soort "her
kansing" te willen geven door de
loonmaatregel niet te aanvaar
den. De inhoud daarvan is overi
gens helemaal nog niet bekend,
maar Kok zei te vrezen dat ver
goeding voor gestegen prijzen, de
prijscompensatie (waar de vak
beweging sterk aan hecht) er niet
ongeschonden uit zal komen.
De FNV-voorzitter zei dat de acties
kunnen variëren van prikacties
en werkonderbrekingen tot sta
kingen".
Gistermorgen werd onder meer een
staking, voor drie keer vieren
twintig uur, uitgeroepen bij de
scheepswerf Wilton-Fijenoord.
Volgens een woordvoerder van
de Industriebond FNV is massaal
gehoor gegeven aan het sta
kingsparool. Bij het bedrijf in
Rijnmond werken ongeveer 3500
mensen. Ook werknemers van
Smit-Nijmegen, onderdeel van
het Holec-concern, legden giste
ren het werk neer uit protest te
gen het loonbeleid van de rege
ring.
Bij DSM-Limburg werd het perso
neel gisteren opgeroepen tot sta
king over te gaan. Wanneer deze
zal beginnen, is nog niet bekend.
Bij het chemische bedrijf DSM-
Limburg werken 12.000 mensen,
van wie er 4700 lid zijn van de
FNV.
De federatieraad van de FNV (be
staande uit de voorzitters van de
aangesloten bonden) heeft in
meerderheid besloten niet uit de
Sociaal-Economische Raad het
adviesorgaan van de regering te
stappen. Wel is het werk in drie
commissies van de SER opge
schort. Het voorstel om met al het
werk in de SER te stoppen was
door een van de FNV-bonden, de
Bouw- en Houtbond, ingebracht.
Het voorstel werd echter met een
overgrote meerderheid verwor
pen.
Wel is besloten voor de duur van de
Loonlet het gebruikelijke overleg
met de werkgevers in de Stich
ting van de Arbeid op te schorten.
De werkgevers deden dit ook al
omdat de FNV niet voldaan heeft
aan de eis van de werkgevers de
acties voor maandag te stoppen.
Door deze ontwikkeling valt de
"eventuele" beïnvloeding van de
FNV op drie fronten weg: bij het
samenstellen van het voorjaars
advies aan de regering over de
economie, de Raamwet inko
mensvorming, de loonvorming
en de niet op winst gerichte sec
tor. "Als we voor een onbetrouw
bare partner worden uitgemaakt,
zullen we niet meer aan dat over
leg meedoen", aldus Kok.
Winst bij RABO nam vorig
jaar met 21 procent toe
licht bew
UTRECHT (GPD) - De nettowinst van de RABO-bank is in 1979 met 21
procent toegenomen van 273 miljoen tot 330 miljoen gulden (het jaar
daarvoor groeide de nettowinst met 12 procent).
De RABO-banken verstrekten vorig jaar voor 18,1 miljard gulden nieuwe
leningen. In 1978 was dat voor 18 miljard gulden en in 1977 voor 15
miljard gulden. De groei was dus geringer. In de agrarische sector nam
de vraag naar krediet minder sterk toe.
Het aantal personeelsleden van de RABO nam het vorig jaar toe met 1157
(in 1978 met 1309) tot 25.339. In de jaren zeventig is het personeelsbe
stand van de organisatie meer dan verdubbeld. De groei in de afgelopen
tien jaar was gemiddeld 7 procent. De kleinere toeneming in 1979 is
geheel toe te schrijven aan de Centrale RABO-bank. waar de vacatures De Unie"BLHP heeft besloten tot
niet in alle gevallen in het gewenste tempo konden worden vervuld. het onderzoek omdat de dis-
EINDHOVEN (ANP) - In opdracht
van de Unie BLHP (de vakbond
van hoger personeel) gaan prof.
dr. N. Douben (hoogleraar eco
nomie universiteit Nijmegen),
prof. dr. S. de Jong (hoogleraar
bedrijfseconomie hogeschool
Tilburg) en prof. dr. W. de Roos
(hoogleraar economie Erasmu-
suniversiteit Rotterdam) het
reorganisatieplan van Philips
onderzoeken.
De uitvoering van het Philips-plan
kan leiden tot het wegvallen van
vijftienhonderd arbeidsplaatsen
bij de vestigingen in Eindhoven,
Stadskanaal. Winschoten. Maas
tricht en Heerlen.
trictsbestuurders zichzelf niet
deskundig genoeg achten om het
plan in al zijn facetten te beoor
delen. Philips heeft zich bereid
verklaard alle relevante informa
tie, eventueel onder geheimhou
ding, te verstrekken.
Het rapport van de deskundigen
dat nog voor de zomervakantie
zal verschijnen, zal bepalend zijn
voor de uiteindelijke oordeels
vorming bij de Unie BLHP. Het
rapport zal openbaar worden
gemaakt.
Prof. Douben zei gisteren tijdens de
persconferentie dat het onder
zoek alleen maar kan leiden tot
een bevestiging of een afwijzing
van het Philips-plan. "Een gelijk
spel is niet mogelijk".
Voor de eerste keer heefl een Nederlandse rechter een politieke
werkstaking geaccepteerd. De Amsterdamse rechtbankpresi
dent mr. Borgerhoff Mulder zorgde gistermiddag voor dut histo
rische vonnis in het kort geding dat de metaalwerkgevers-ver
eniging FME had aangespannen tegen de Industriebond FNV.
De acute bedreiging voor de reële lonen van de vakbondsleden
was volgens de rechtbankpresident rechtvaardiging genoeg voor
stakingsacties met als doel het beïnvloeden van het regerings
beleid.
Het is overigens nog zeer de vraag of met deze beslissing de deur
voor politieke stakingsacties wijd open is gezet. Bij elke beslis
sing van de rechter over stakingsacties wordt erg scherp gelet op
het doel van de staking. De feitelijke omstandigheden zijn daar
om telkens weer bepalend voor de uitspraak die de rechter doet.
Daardoor daalt de principiële waarde van het vonnis, al blijft de
nu gedane uitspraak uiteraard opmerkelijk. Gezien het ontbre
ken van jurisprudentie, (soortgelijke vonnissen) is het nog de
vraag of- als de FME in hoger beroep gaat bij het Amsterdamse
gerechtshof- het vonnis van mr. Borgerhoff Mulder zal worden
bevestigd.
Eigenlijk is het conflict dat nu is voorgelegd aan de rechter nog niet
eens een zuiver politieke staking. Op de achtergrond speelt ook
heel nadrukkelijk het arbeidsvoorwaardenbeleid in de metaal
sector mee. Toch is de rechtbankpresident niet ingegaan op een
aanbod van de FNV om met te staken in ruil voor een toezegging
van de werkgevers over de automatische prijscompensatie te
gaan praten.
Met het Amsterdamse vonnis zijn de vakbonden een stap verder
gekomen in de richting van een volledig stakingsrecht. De prin
cipe-erkenning van een politieke staking als uiterste drukmiddel
op de regering om haar beleid te wijzigen geelt de bonden een
extra middel om op te treden. Of dan het hek van de dam is, zoals
FME-voorzitter Ter Hart gisteren stelde, is nog de vraag. Uit het
vonnis van mr. Borgerhoff Mulder blijkt duidelijk dat ook een
politieke staking een uiterste middel moet zijn, als alle andere
middelen om druk uit te oefenen gefaald hebben.
Bij acties zoals tegen de loonmaatregel is het overigens voor de
bonden heel wat gemakkelijker aannemelijk te maken dat het om
een uiterste middel gaat dan bij „gewone" stakingen. Dan toetst
de rechter erg nauwkeurig of er geen overlegstadium is overge
slagen. Dat was bijvoorbeeld de reden voor de Utrechtse recht
bankpresident mr. Van Dijk om in 1977 de zuivelstakingen on
rechtmatig te verklaren. Daar was nog wel een overlegfase open
en mocht er dus niet gestaakt worden.
Ook hoeft bij een politieke staking vooraf geen ultimatum aan de
werkgevers gedaan te worden alvorens tot acties overgegaan kan
worden. Dat betekent dat het de vakbonden gemakkelijker
wordt gemaakt tot acties over te gaan. Wel moeten de bonden
tevoren overleg plegen met de bedrijven. In het geval waar het nu
om gaat, is het volgens de Amsterdamse rechtbankpresident in
derdaad gebeurd. „Aangetoond is dat ertussen bedrijfsleidingen
en de bond overleg is geweest over de nodige maatregelen die
getroffen moeten worden". Dat is, zo blijkt uit het vonnis, vol
doende.
In het vonnis krijgen de werkgevers een soort risico-aansprake
lijkheid toebedeeld van de rechter. „Dat werkgevers door de
acties schade lijden, kan hier niet doorslaggevend zijn. Stakingen
kunnen zich nu eenmaal alleen maar afspelen op het terrein van
de ondernemingen waar de bedreigde werknemers werkzaam
zijn", aldus de Amsterdamse rechtbankpresident.
Toch houden de bedrijven uiteraard de mogelijkheid de bonden
voor de rechter te brengen om de schade te verhalen. Dan zullen
ze echter wel moeten aantonen dat het uitroepen van de staking
een onrechtmatige daad is. Gezien het nu gewezen vonnis, waar
bij de staking in de metaalbedrijven tegen de loonmaatregel niet
verboden is. is het onwaarschijnlijk dat zo n schadevergoe
dingsvordering veel kans maakt.
MR. ROEL SCHUT
Zijlstra: de
staat moet nog
zuiniger zijn
DEN HAAG (GPD) - President dr.
J. Zijlstra van De Nederlandsche
Bank vindt dat er dit jaar niet
meer dan drie miljard extra geld
geschapen kan worden (monetair
gefinancierd). Hij dringt er bij de
regering op aan meer te bezuini
gen, zodat er wat meer ruimte
voor het bedrijfsleven zal ont
staan.
Dat blijkt uit een brief van Zijlstra
aan de zeven werkgevers organi
saties verenigd in de Raad van
Centrale Ondernemersorganisa
ties. De RCO had de bankpresi-
dent in een brief haar zorgen
voorgelegd over de lasten die de
huidige hoge rente voor de be
drijven met zich brengt. Die hoge
rente hangt nauw samen met het
te grote beroep van de overheid
op de kapitaalmarkt.
COLAFLESSEN - Minister Ginjaar
(milieuhygiëne) raadt de consu
ment aan om geen milieuvervui
lende plastic colaflessen van an
derhalve liter te kopen. De minis
ter heeft echter geen reactie ge
geven op het verzoek om maatre
gelen tegen het gebruik van die
flessen te nemen.
De bewindsman schrijft dit in ant
woord op vragen van kamerlid
Epema-Brugman (PvdA). Ook
het feit dat Coca Cola voor de in
houd van die flessen 31 cent per
liter meer rekent dan voor de ge
wone flessen, is volgens de minis
ter een reden om ze n iet te kopen.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling: boerekool 0,55-0.78. rode kool
0,15 gele kool 0,11. groene kool 0,13 pei
kg. waspeen Al 7.50-17,20. All 3,60-15.30,
BI 14, -19,- Bil kist 9.90-15,- per kist
Aanvoer 127.500. uien 0,28-0,33.
LEIDEN - Veemarktberichten
Aanvoer Weekaanvoer 8187; dinsdag
6416; slachtrunderen 200; gebruiksvee
343; graskalveren 30; nuchtere kalveren
3912; veulens en pony's 12; arkens 1017;
schapen oflammeren 789; bokken of gei-
Slachtvee: slachtrunderen als maandag;
nuchtere slachtkalveren 1.20-2.00;
slachtzeugen 2.75-2.85.
ken 1000-1600; graskalvcren 550-1100.
nuchtere kalveren rood 350-465- zwart
200-365; biggen 105-110; schapen
Toelichtingen (resp. aanvoer, handel,
prijzen), slachtrunderen. redelijk, rede
lijk. als maandag; kalf- en melkkoeien,
redelijk, rustig, iets hoger; varekoeien.
redelijk, rustig, iets hoger; vaarzen en
pinken, redelijk, rustig, stabiel; gras kal
veren, redelijk, rustig, stabiel; nuchtere
kalveren, ruim, rustig, stabiel; paarden
en pony's, matig, rustig, stabielvarkens,
ruim rustig, stabiel; lopers en biggen,
matig, rustig, stabiel; schapen en lam
meren. redelijk, vlot. stabiel; geiten, ma
tig. rustig, stabiel Er werd het grootste
aantal nuka's aangevoerd m de geschie
denis van de Leidse veemarkt (3912).
tio M. 23.10
riBcg 68,00
i. 304,00
4650.00
20.50
BELEGGINGS
INSTITUTEN
COl EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
AMSTERDAM (ANP) - De Am
sterdamse effectenbeurs deed
het vandaag rustig aan. Bij een
matige omzet bleven de koers
schommelingen beperkt. Wall
Street sloot lager, terwijl de dol
lar in Amsterdam iets hoger no
teerde ten opzichte van de gul
den. Kon. Olie moest nog 0.80
verder terug op 160,60 Hoogo
vens verloor 0,20 op 19,90.
Unilever bleef hangen op
I 107.60 en Philips op 18,30
Akzo stond rond het middaguur
op 0,20 winst op 23.90 en
KLM op 0,30 winst op 67.
Ook Heineken, Deli en HVA waren
niet van hun plaats te krijgen en
noteerden onveranderd.
De scheepvaart dobberde zachtjes
op en neer. KNSM verloor in eer
ste instantie een gulden maar
wist dit verhes al gauw te beper
ken tot 0.80 op 87,20.
In de financiële sector waren er
weinig veranderingen.
In de staatsfondsen waren weinig
veranderingen. De markt was per
saldo fractioneel hoger.
