„Vaak stond ik
te bidden dat
UVS maar niet
zou winnen..."
4E3ZXB
Freek Filippo: „Het was altijd knokken tegen de degradatie"
@(fi) lOeti)
BRAM
MAAR
BART
NIET
ZATERDAG 8 MAART 1980
PAGINA 29
LEIDEN - Bij UVS
doen ze het liefst
het zwijgen er toe,
over die periode
van zeven jaar be
taald voetbal. "Een
zwarte bladzij in de
UVS-geschiede-
nis", noemt Koos
Ouwerkerk het
tijdperk, dat zich
uitstrekte van sep
tember 1955 tot juni
1962. Met Piet Kan
tebeen en Freek Fi
lippo, respectieve
lijk trainer en aan
voerder in die voor
UVS zo beruchte
dagen, zet de voor
malige penning
meester de wijzers
van de klok terug.
Met een bezwaard
gevoel, dat wel.
Vele slapeloze nachten heeft ie er van gehad, Koos
Ouwerkerk, van de onbetaalde rekeningen, die zich
in die tijd opstapelden. "Privé had ik nooit finan
ciële moeilijkheden gehad", zegt hij, "maar op het
laatst liepen de schuldeisers de deur bij mij plat.
Elke keer weer moest ik zeggen "kom over 14 dagen
maar terug". Je zei dat tegen beter weten in, wantje
wist dat je het geld ook twee weken later niet zou
hebben"
Eenstemmig kwalificeren Ou
werkerk, Kantebeen en Fi
lippo nu het op 22 februari
1955 (met algemene stem
men) genomen besluit als
"onverstandig". "We hebben
bijna voortdurend moeten
knokken tegen de degrada
tie", weet Freek Filippo, die
overigens pas in 1957 tot de
UVS-gelederen toetrad.
"Leiden was niet rijp voor be
roepsvoetbal, want in deze
stad woonden én wonen nu
eenmaal weinig voetbalgek
ken", vult Kantebeen aan.
Ook Koos Ouwerkerk geeft toe,
dat hij zich nooit met hart en
ziel achter die door de leden
raad genomen beslissing
heeft kunnen scharen.
"Maar", zegt hij nu, "je ging er
van uit, dat een andere Leidse
club naar het betaalde voetbal
zou gaan als UVS dat niet
deed. Noem het een soort
naijver".
Die rivaliteit met andere ver
enigingen inspireerde UVS
derhalve tot een stap, waar
voor die club naderhand be
hoorlijk heeft moeten boeten.
UVS, vertelt Ouwerkerk,
startte met een banksaldo van
pakweg 20.000 gulden; na ze
venjaar gerommel in de mar
ge van de sectie betaald voet
bal stond de club voor het
zelfde bedrag bij de bank in
het rood. "Het heeft nog vier
jaar geduurd", duikt Koos
Ouwerkerk in het verleden,
"voordat alle schulden uit de
betaalde periode waren weg
gewerkt".
Ontdekkingsreis
In 1955, aan het begin van wat
bijna het eindq van UVS zou
worden, waren de meeste le
den overigens met een op
vallende gretigheid aan de
ontdekkingsreis door betaald
voetballand begonnen. Op
timisme alom aan de Wasse-
naarseweg, UVS had zich
immers met de stap naar het
profvoetbal tot 'primus inter
pares' van het Leidse voetbal
verheven. Lugdunum, dat
tijdens de bespreking van het
'Plan Wondergem' (Ouwer
kerk: "Hij heeft later die
naamvoorwaarde laten val
len, al heeft hij dat nooit wer
kelijk uitgesproken") zo
dwars had gelegen, had het
nakijken. Vergenoegd had
den ze zich bij UVS in de han
den gewreven. De club, die bij
monde van tweede secretaris
Bart Franse, Leiden het bete
re voetbal had beloofd kon
het voor betaald voetbal be
nodigde geld niet bijeen
brengen, "en wij lekker wel".
De voor deze dagen kinderlijk
aandoende 'koude oorlog'
tussen beide verenigingen
werd aangescherpt op het
moment dat eerst Henny
Bekkering en vervolgens
Freek Filippo bezweken voor
de verleidingen van het geld.
Nou ja geld, het woord hab-
bekrats is beter op zijn plaats.
"We kregen 30 gulden voor
een gewonnen wedstrijd; 15
gulden voor een gelijkspel;
geen cent. als je verloren had
en 5 gulden per trainings
avond". diept Filippo de be
loningen uit zijn geheugen
op.
Zijn transfer werd indertijd
omgeven door de nodige sen
timenten. Hij, Filippo, werd
het doelwit van vele Lugdu-
num-supporters, die hem
min of meer als een verrader
zagen. "Er waren nogal wat
mensen, die mij die bewust
genomen stap hoogst kwalijk
hebben genomen. Nadat jon-
naar respectievelijk Haarlem
en Enschedese Boys waren
vertrokken, koos ik in 1957
voor UVS. Nou, dat heb ik wel
geweten. Er was eens een ke
rel, een Lugdunum-suppor-
ter, die mij tegemoet kwam,
niks zei. maar wel een klodder
speeksel voor mijn fiets liet
vallen"..
Filippo heeft de mars langs de
saneringsafgrond tot het ein
de meegelopen. In het laatste
betaalde seizoen was hij zelfs
aanvoerder van UVS "en dat
was heel wat voor iemand, die
eigenlijk een vreemde eend in
de bijt was". "We", zegt hij,
"waren eigenlijk betaalde
amateurs. Je had in feite geen
idee, hoe je je op een wed
strijd moest voorbereiden.
Neem mij bijvoorbeeld. De
eerste keer dat ik met UVS
meeging, naar een uitwed
strijd tegen De Valk, bestelde
ik ergens onderweg soep. Ik
dacht dat Piet Kantebeen van
zijn stokje ging. "Man",
schreeuwde hij mij toe, "hoe
kan je dat in vredesnaam
doen, je moet dadelijk voet
ballen".
Onwetendheid
iet zou niet de enige keer zijn,
dat de inmiddels 66-jarige
Piet Kantebeen stuitte op
onwetendheid. Een waslijst
van voorbeelden heeft de
vroegere oefenmeester voor
handen, waaruit mag blijken
dat UVS indertijd allerminst
rijp was voor de sprong in het
diepe. "Ik probeerde hoe dan
ook die amateuristische
groep zo professioneel moge
lijk te begeleiden", verzucht
Kantebeen, "maar ik had niet
de beschikking over een be
hoorlijke trainingsaccom
modatie. Je zakte aan de Was-
senaarseweg tot aan je knieën
weg in de bagger. Aan bal
training kwam ik nooit toe"
De inmiddels geïnstalleerde
Commissie Betaald Voetbal
(Kantebeen: "na een jaar of
twee werd die met instem
ming van de leden in het le
ven geroepen") weigerde dat
belabberde trainingsveld als
excuus voor de magere resul
taten te accepteren; de kritiek
op Kantebeen zwelde aan. "Ik
was met voorzitter Wonder
gem net tot een akkoord ge
komen", laat Piet Kantebeen
weten, "ik had voor drie jaar
getekend". "Toen ik de eerste
vergadering van die Commis
sie, thuis bij Sam van Weezei
aan de Hogewoerd, bijwoon
de, kreeg ik meteen spijt dat
ik zojuist een contract had ge
tekend. Ik kwam daar binnen
en dacht direct, wat doen die
lui hier. Ik mocht ze meteen al
niet".
De strijd tussen de Commissie
en Kantebeen ontbrandde al
vrii spoedig. De trainer werd
UVS in het
betaalde voetbal.
Een voor deze
tijd onvoorstelbaar
aantal toeschouwers
kijkt toe bij de
wedstrijd
UVS-Wilhelmina
Rech ts de nog
piepjonge
Freek Filippo.
Doordat de roep om geld van
schuldeiserszijde ("De ge
meente gaf ons geen cent. We
moesten als betaalde club
meer terreinhuur betalen dan
andere verenigingen en daar
naast een kwart van de recette
afdragensteeds sterker
werd, beleefde Ouwerkerk de
wekelijkse uitbetalingsavond
als de doorgezakte weekend-
stapper de vroege maandag
morgen. "Als Koos aan dat ta
feltje in de UVS-kantine be
zig was met het uitbetalen van
onze premies, kostte hem dat
de grootste moeite", glim
lacht Freek Filippo. "Als het
aan herp had gelegen, had hij
dat geld zo weer terugge
pakt". "Maar", lispelt Ouwer
kerk, "je moest die premies
wel uitkeren, anders ver
domden ze het te voetballen".
De moeizaam bijeen geharkte
centen zetten de U VS-ers niet
tot betere prestaties aan, al
thans, de al immer dreigende
degradatie kon er in 1962 niet
door worden afgewend. Koos
Ouwerkerk: "We eindigden
met eeo gelijk aantal punten
als Zwplse Boys en PEC on
deraan. Die clubs hadden al
leen een beter doelgemiddel-
de. Op aandrang van de ach
terban zijn Wondergem en ik
nog naar de Verlengde Tol
weg geweest. Tegen mijn zin,
eigenlijk. Maar de KNVB was
onverbiddelijk, we moesten
degraderen. Daarna hebben
we nog geprobeerd een fusie
aan te gaan met EDO, maar
die club vroeg een ton voor
een verhuizing naar Leiden".
Doek
Nadat het doek voor UVS defi-
nitief was gevallen, begon
voor Ouwerkerk het werk pas
goed. Hij raakte als penning
meester volledig betrokken
bij de afwikkelingsprocedure
van de schuldenlast, die in
middels tot een kleine 40.000
gulden was opgelopen. "We
hebben de meeste spelers nog
voor een appel en een ei aan
andere clubs kunnen slijten",
aldus Koos Ouwerkerk. die
daarna nog tegen een tekort
van 20.000 gulden mocht aan-
hikken. "De grootste credi
teur was de gemeente. Daar
stonden we voor circa 14.000
gulden in het krijt. De ge
meente eiste praktisch de
hele mep van de transferop
brengst van alle verkochte
spelers op. Ik wilde er met
5.000 gulden vanaf, maar
Wondergem bood die ge-
meentelui 9.000 en daar heb ik
mij maar bij neergelegd. Die
ambtenaren wilden ook het
Saldo van het ongelukken-
fonds confisqueren. Dat was
een soort verzekering voor
onze amateurs en jeugdspe
lers. Die droegen daar weke
lijks vijf cent aan bij en kre
gen een bedrag uit die pot. als
ze langdurig geblr e. d va
ren. "Over mijn lijk", heb ik
toen gezegd, "dat jullie die
centen krijgen. Dat is het geld
van onze kleine jongens, daar
blijven jullie van af*.
En inderdaad, de gemeente
heeft nooit beslag op die cen
ten weten te leggen. Eenvou
dig, omdat Koos Ouwerkerk
dat geld op een apart spaar
bankboekje had gezet. "Voor
mij", bekent Ouwerkerk,
"heeft de betaalde voetbalpe
riode van UVS nog tot 1966
geduurd. In dat jaar kon ik
eindelijk een streep zetten
under een aantal seizoenen,
waarin ik vaak langs de lijn
heb staan bidden dat UVS
alsjeblieft maar niet zou win
nen. En dat alleen, omdat ik
dan geen cent in kas had"..
beknot in diens bevoegdhe
den ("want ze vonden mij te
amicaal met de spelers"); de
Commissie stelde in het ver
volg het elftal samen. "De le
den van die Commissie haal
den de meest waanzinnige
stunts uit", vertelt hij, "de
gekste figuren haalden ze in
huis. Goede Leidse voetbal-
te trekken. Die werden,en dat
weet ik zeker, dooi hun clubs
met geld tegengehouden. Dus
lieten ze ene Mattheeuwissen
van NAC opdraven. Die pres
teerde het tegen RBC - om
vijfmaal alleen voor de keeper
evenzovele malen te missen.
Daarna kwamen ze met een
zekere Van der Steen uit Was
senHoe ze aan
die vent zijn gekomen is me
nu nog een raadsel, maar hij
moest en zou een proeftrai-
ning «toen. Moet je nagaan*
die Van der Steen meldde
zich bij mij op gymschoenen..
Op een gegeven moment had
die Commissie nog een
vriendschappelijke wedstrijd
georganiseerd tegen DOS.
Die club kwam met het com
plete eerste elftal, met jon
gens als Frans de Munck en
Hans Kraay. De Commissie
stelde daar een opgeraapt
zooitje tegenover. In de voor
hoede hadden ze een Hage
naar opgesteld, een vent uit
ADO 6. Die stond dan tegen
Kraay. Nou ja, dat werd na
tuurlijk een belachelijke ver
toning. Die vent kon er niets
van, deed zo idioot, dat ik
langs de lijn ging zitten la
chen. Nou. en toen werden
die lui van de Commissie me
toch giftig. "Je verdomt het
blijkbaar om je werk serieus
te doen", beten ze me toe.
Piet Kantebeen werd door de
Commissie uit zijn functie
ontheven. Hij trok daarop zijn
conclusies en wilde UVS de
rug toekeren. Voorzitter Joop
Wondergem hield hem echter
aan zijn contract en vond een
tussenoplossing. "De Com
missie had hulptrainer Ben
van Duyl met de training van
het eerste belast", grijnst
Kantebeen. "Maar die jongen
had niet de vereiste papieren,
zodat ik als dekmantel moest
dienen. Ik mocht daarom de
jeugd begeleiden".
Het door de Commissie beoog
de schokeffect bleef uit, UVS
gleed in dat seizoen 1961an
dermaal naar de onderste re
gionen af. "Met Zwolse Boys,
Xerxes en Zwartemeer moes
ten we in een nacompetitie
gaan uitmaken, welke club
zou degraderen naar het ama
teurvoetbal. En toen werd ik
weer door h.et bestuur bena
derd. Of ik me weer met het
eerste wilde bemoeien, werd
mij gevraagd. "Dat wil ik
niet", heb ik daarop geant
woord. "Eerst moet de Com
missie Weg. anders peins ik er
niet oVér om me met het eer
ste in te laten. Na veel vijven
en zessen is er een compromis
gesloten; heeft er tussen de
leden van die Commissie en
mij een soort verzoening
plaatsgehad. Met Van Duyl
heb ik mij daarna bezigge
houden met de samenstelling
van het elftal en zijn we toch
nog bovenaan in die nacom
petitie geëindigd. Waren we
dus weer voor een jaar gered
Moeilijkheden
Wat dan voornamelijk gold in
sportief opzicht, want intus
sen groeiden de financiële
moeilijkheden hoog boven
het hoofd van penningmees
ter Koos Ouwerkerk uit.
Hoewel de clubkas van UVS
dit nauwelijks toeliet, wélden
er voetballers aangetrokken
als Koen Rijshouwer van
Holland Sport en de Hage
naars Andre Hak en George
Breitner, beiden van vier
deklasser ADS. "Meestal'*,
meent Ouwerkerk. "ging het
om transfersommen van 3.000
gulden. Maar eigenlijk kon
den we dergelijke bedragen al
niet opbrengen". "Boven
dien"'. voegt hij er aan toe,
"verliep de communicatie
tussen de Commissie Betaald
Voetbal en het algemeen be
stuur niet helemaal naar
wens. Die Commissie had de
macht over de betaalde aan
gelegenheden. Die gasten
handelden volledig op eigen
gezag. Soms kreeg ik reke
ningen toegestuurd van ver
leende diensten, waarvan ik
het bestaan niet eens afwist"
Freek Filippo weet van min
stens één nota wel de oorzaak
aan te wijzen. "Bas Vonk",
onthult hij, '"zat ook in die
Commissie. En die vond, dat
UVS zijn gezicht in de wereld
moest laten zien. In 1958 gin
gen we dus op toernee, naar
Duitsland. Alles was prima
geregeld, we werden keurig
in clubkostuum gestoken,
alleen de premies bleven op
gelijk niveau. We gingen eerst
naar Berlijn, daarna naar
Wuppertal. Ik was in die tijd
al onderwijzer en kon het me
niet permitteren al te lang van
school weg te blijven. Ik be
sprak mijn probleem met
Vonk. Bij Bas was alles mo
gelijk. dus zei hij "geen punt.
stapjij maar op het vliegtuig".
"En", haakt Koos Ouwerkerk
in, "dat ging allemaal buiten
mij om. Maar ik kreeg er wel
de rekening voor gepresen
teerd. De crediteuren zeurden
me de kop gek. Daar kwamen
ze weer, de busondernemer,
de drukker van het clubblad
en de gemeente. Ik liep door
alle ellende soms met mijn
kop tegen de muur. Maar ik
bleef toch in het bestuur zit
ten. omdat ik me nu eenmaal
UVS-er in hart en nieren
voelde".
LEIDEN - "What's in a name",
schijnt William Shakespeare
ooit eens in één van zijn rela
tiverende buien te hebben ge
zegd. Niettemin stelt de vroe
gere tweede secretaris van
Lugdunum, Franse, die in het
tweede deel van de cyclus
"Terugblik in de kraamkamer
van betaald voetbal in Lei
den" aan het woord is ge
weest, er prijs op mede te de
len dat zijn voornaam niet
"Bram", maar "Bart" is. Om
in de 'landstaal van Shakes
peare te eindigen: "a Slip of
the pen", waarvoor mijn ver
ontschuldigingen.
GvP.
