gezichtsverlies
niet te beëindigen
Gevaarlijke misverstanden
Afgelopei}:woensdag ging de Tweede-Kamer akkoord met een wij
ziging van de loonwet, waardoor de regering de mogelijkheid
krijgt zelf de loonontwikkeling te bepalen. Een recht dat in nor
male tijden is voorbehouden aan werkgevers en vakbeweging. Of
de regering ook van die mogelijkheid gebruik zal maken is nog
steeds de vraag. Minister Albeda van sociale zaken zal er alles
aan gelegen zijn om toch nog een soort akkoord met de werkgevers
en vakbeweging te bereiken.
De kans hierop is echter mini
maal. Albeda zal blijven vast
houden aan een beteugeling
van de lonen. Iets waaraan de
vakbeweging (nog) niet wil.
Aan de werkgevers zal het
niet liggen. Die zijn het er on
derling al jaren over eens dat
de loonstijging beperkt moet
worden. Voor de vorm zijn ze
dan wel tegen verregaande
bevoegdheden voor de rege
ring op het gebied van de lo
nen, omdat dit een zaak is
waarover werkgevers en vak
beweging moeten onderhan
delen. Maar is het aan de an
dere kant niet uitermate ple
zierig voor de werkgevers dat
de regering nu eindelijk iets
bereikt wat ze zelf nooit is
gelukt, namelijk het in de
hand houden van de lonen?
Begrijpelijk
De boosheid van de vakbewe
ging op de werkgevers is dan
ook wel begrijpelijk. Natuur
lijk varen de werkgevers wel
bij een loonmaatregel van de
ze regering. Dat is zelfs de be
doeling. Het bedrijfsleven
moet weer wat meer ruimte
krijgen. Maar bewijs maar
eens dat de werkgevers in
hun hart blij zijn met deze
maatregel, zolang ze in het
openbaar verklaren dat ze wel
zouden willen onderhandelen
met de vakbeweging, maar
dat helaas niet mogen.
Toch betekent het ontbreken
van cao-onderhandelingen
geen rustige periode voor
vakbeweging en werkgevers.
De eerste partij lijkt het
drukker dan ooit te hebben.
De bestuurders van de diver
se bonden zijn dag in, dag uit,
in de weer om het verzet
tegen het beleid van de rege
ring te bundelen en de werk-
gevers hebben tot hun schrik
moeten constateren dat de ac
ties niet alleen tegen de rege
ring zijn gericht, maar ook de
bedrijven zelf kunnen treffen.
De diverse FNV-acties van
afgelopen dinsdag waren
hiervan een treffend voor
beeld.
De vraag die nu overal wordt
gesteld is hoe lang de FNV
met het actievoeren kan
doorgaan. De werkgevers
vinden dat het nu afgelopen
moet zijn.' De wet is aange
nomen door het parlement,
de vakbeweging moet zich
daar bij neerleggen. Als eer
sten spanden de werkgevers
in de metaalindustrie gisteren
een kort geding aan tegen de
Industriebond FNV en het is
niet onwaarschijnlijk dat de
komende week nog meer
werkgevers een bezoek aan
de rechter zullen brengen.
Moeilijk
De FNV zit in een uiterst moei
lijke situatie. Sinds 12 no
vember van het vorig jaar ligt
er naast de gebruikelijke ver
goeding voor de gestegen
prijzen, de prijscompensatie,
nog een looneis van twee pro
cent op tafel. Toen al werd die
eis fel bekritiseerd, vooral
omdat deze weinig was bear
gumenteerd. Er werd dan wel
gezegd dat twee procent extra
loon nodig was om de koop
kracht van de modale werk
nemer (2700 gulden bruto pet
maand) op peil te houden,
maar de christelijke tegen
hanger van de FNV beweer
de, op diezelfde 12 november
dat handhaving van de koop
kracht al met een extra loon
stijging van 1 procent haal
baar was. Minister Albeda
had blijkbaar weer een ande
re berekeningsmethode,
want die zei op zijn beurt dat
een half procent extra loon
Drukkerij Brouwer
in Delft maakt gou
den tijden door.
Reden: deze druk
kerij mag wekelijks
de FNV-actiekrant,
oplage 1,1 miljoen,
drukken. Een spe
ciale uitgave van
het FNV journalis
ten collectief en één
van de actiemid
delen van de groot
ste Nederlandse
vakcentrale tegen
de loonpolitiek van
de regering. Er zijn
inmiddels vier
kranten van de per
sen gerold en er
zullen nog wel eén
paar afleveringen
verschijnen, want
na een maand ac
tievoeren is de FNV
nog niet veel ver
der.
De F NV-actiemachine loopt. Zonder gezichtsverlies is deze niet te stoppen.
voldoende was om de koop
kracht veilig te stellen.
FNV-voorzitter Kok gaf ook
wel toe dat er meer zat achter
de 2 procent eis. Op een pers
conferentie waar de nieuwe
cao-eisen werden toegelicht
zei Kok dat de werknemers
hebben gezien dat de lonen in
verschillende bedrijfstakken
door de werkgevers werden
verhoogd. "Aan het stellen
van de eis van twee procent
liggen een groot aantal psy
chologische voorwaarden ten
grondslag", aldus Kok.
Crisis
Toen het arbeidswaardenpak
ket werd geformuleerd zat de
FNV in een crisis. De achter
ban werd steeds onrustiger.
De mensen geloofden niet
meer in het matigingsbeleid
van de bonden. Een beleid dat
zou moeten leiden tot meer
werk, maar in hun ogen alleen
maar had gezorgd voor meer
winst en verder mets. de onvre
de kwam het duidelijkst tot ui
ting in augustus en septem
ber van het vorig jaar. Terwijl
vakbonden en werkgevers
zich al weer opmaakten voor
de cao-strijd voor 1980, brak
in de Rotterdamse haven een
wilde staking uit. Een "ou
derwetse staking met ei
genlijk maar één eis: meer
loon in het handje. De schrik
bij de vakbeweging was min
stens zo groot als bij de werk
gevers. Zelden heeft een vak
bond de achterban zo onder
schat als toen.
Dat de roep om meer loon niet
tot de havens beperkt zou
blijven bleek al spoedig. Half
september lieten Voedings
bonden, Dienstenbonden en
Vervoersbonden van de FNV
weten dat hun leden niet
meer te porren waren voor
een loonmatiging in 1980.
De uiteindelijke looneis van de
FNV was dan ook niet zo ver
rassend. Wel verrassend was
het "bijna akkoord" tussen
werkgevers en vakbeweging
van begin december. De
werkgevers toonden zich be
reid naast de prijscompensa
tie één procent extra te beta
len. De meerderheid van de
bij de FNV aangesloten bon
den bleef echter vasthouden
aan twee procent.
De Industriebond, tot voor kort
altijd gekenschetst als de
veeleisendste bond in de FNV
was bereid het akkoord te ac
cepteren. De tijden van Arie
Groenevelt lijken echter
voorbij. Hij is voorzitter van
een bond, werkzaam in een
bedrijfstak die steeds minder
werk biedt en dus ook minder
leden. Jan Dutman, voorzitter
van de ambtenarenbond AB-
VA heeft de plaats van Groe
nevelt ingenomen. Hij was
éen van de grote tegenstan
ders van het bijna akkoord.
De ambtenaren hebben in het
kader van Bestek '81 elk jaar
wat moeten inleveren. Een
looneis van twee procent in
het particuliere bedrijfsleven
zou ook doorwerken in de
ambtenarensalarissen en
daarmee heel wat "Bestek-
pijn" verzachten. Er kwam
dus geen akkoord, werkge
vers en werknemers gingen
"terug naar af'.
Halsstarrig
Achteraf blijkt de halsstarrige
houding van de FNV van cru
ciale betekenis te zijn ge
weest. Als de FNV in decem
ber ja had gezegd, zou er dan
ook een loonmaatregel zijn
gekomen? Zelfs Harm van
der Meulen, voorzitter van'de
andere grote vakcentrale van
het land, het CNV, kon het
deze week na afloop van het
kamerdebat niet nalaten nog
eens te herinneren aan het
afwijzen door de FNV van het
"bijna akkoord".
Feit is in elk geval dat na de
mislukte onderhandelingen
van december nieuwe gege-
werden gepresenteerd die
een veel ongunstiger beeld
schetsten. De opnieuw geste
gen olieprijzen zouden hard
toeslaan: Geen nullijn voorde
modale inkomens, maar een
minlijn, dat was de nieuw
jaarsboodschap van het Cen
traal Planbureau, het natio
nale rekeninstituut. Minister
Albeda probeerde tevergeefs
werkgevers en vakbeweging
alsnog tot een akkoord te be
wegen. Het antwoord van de
regering op het mislukken
van het overleg was een loon-
pauze van twee maanden die
aanstaande maandag met nog
een maand zal worden ver
lengd en uiteindelijk wel zal
leiden tot een loonmaatregel.
Verloren
In het "Alles of niets spel" heeft
de FNV verloren. Nog steeds
heeft de vakcentrale het over
een looneis van 2 procent als
of er tussen november en ja
nuari niets is gebeurd. Daar
staat tegenover dat werkge
vers en regering er ook weinig
aan hebben gedaan om het de
FNV mogelijk te maken de
looneis te laten vallen of te
verzachten. Er is de afgelopen
week tijdens het Kamerdebat
veel met cijfers gegoocheld.
Maar ondanks al die bereke
ningen staat één ding vast.
Handhaving van de koop
kracht tot modaal is onhaal
baar. Dat is een vervelende
boodschap van de regering
aan de vakbeweging. Daarom
had het kabinet iets moeten
meebrengen om de pijn te
verzachten: een vermo-
gensaanwasdeling, aanpak
van de winsten van de olie
maatschappijen (de jaarcij
fers van Shell konden bijna
op geen ongunstiger moment
worden gepubliceerd), een
allesomvattend inkomens
beleid. Hiervan is de laatste
maanden niets gebleken. De
regering heeft geen oog gehad
voor de moeilijke positie
waarin de FNV verkeert en
door niets tegenover het in
slikken van de looneis te
stellen de vakcentrale in een
hoek gedreven.
De FNV heeft donderdag aan
gekondigd dat de acties zul
len doorgaan ook al heeft het
parlement nu gesproken.
Niemand had iets anders
verwacht. De "actiemachine"
loopt-en die kan zonder ge
zichtsverlies niet worden ge
stopt. Het worden drukke tij
den voor de rechters, het
wordt overwerken voor
drukkerij Brouwer. De FNV-
actiekrant zal nog wel een
tijdje blijven verschijnen.
1 Instituut Burgerraadslieden.
f 1 2311 EK Leiden. Koornbrugsteeg 7.
J Telefoon 071-143171
"Nou meneer, als dat geen hinderwet is, dan weet ik
het niet meer". Mevrouw B is komen klagen over de
voortdurende geluidsoverlast, die zij van haar bu
ren ondervindt. Na zich eerst een tijdje woedend
thuis te hebben zitten verbijten, is zij vervolgens op
haar buren afgestapt en heeft zij gevraagd of het niet
wat zachter kon allemaal. Een of twee dagen was het
geluid wat minder, toen barstte het weer in volle
omvang los.
Wat moedeloos en na, zoals ze
zelf zegt, enige nachten met
weinig nachtrust komt zij
tenslotte ontmoedigd op ons
spreekuur. Zij vraagt ons hoe
zij de Hinderwet, waar ze wel
eens van gehoord heeft, in
werking kan zetten. In dit
voorbeeld, dat regelmatig op
ons spreekuur voorkomt, zit
ten twee gedachten die wij in
onze vorige stukjes als 'ge
vaarlijke misverstanden'
hebben omschreven, omdat
zij onjuist zijn en de mensen
schade kunnen berokkenen.
Het eerste misverstand is het
idee, dat de Hinderwet tot
doel zou hebben, om alle mo
gelijke vormen hinder uit
welke bron dan ook, te be
strijden. Die hinder zou dan
bestaan uit: burengerucht,
hinder van verkeer, bouw-
hinder, hinder van een aan
grenzende bar en zelfs hinder
die men ondervindt van de
hond van de buren die steeds
maar in de tuin zijn behoefte
doet.
De Hinderwet is echter niet
voor al deze vórmen van hin
der gemaakt. Zij heeft een
zeer beperkt gebied namelijk
alleen datgene wat aan hinder
wordt geproduceerd door een
bedrijf dat van machines ge
bruik maakt met een bepaald
motorvermogen.
Het ligt iets ingewikkelder.
r het 2
/at
omdat het hier allemaal uit de
doeken te doen. Het kpmt er
kortgezegd op neer, dat een
bedrijf met een machine,
welke een motor heeft van
meer dan 2 pk een vergun
ning moet hebben om te mo
gen draaien. De gemeente
verbindt dan aan deze ver
gunning allerlei eisen, met
het doel de hinder voor de
onwonenden te beperken.
Het is dus van de buitenkant
maar zeer moeilijk vast te
stellen of a) het bedrijfje waar
men hinder van heeft een
vergunning moet hebben en
b) of het bedrijfje zich houdt
aan de voorwaarden die de
gemeente heeft gesteld. Over
deze vragen kunnen de amb
tenaren van de afdeling Hin
derwet van de gemeente u in
elk geval inlichten.
De werking van de Hinderwet is
dus zeer beperkt. Hoe moet
dan wel de hinder worden be
streden, afkomstig van buren,
bars etc? In beginsel staan
daartoe twee wegen open die
wij hier kort zullen bespre
ken.
In de eerste plaats heeft de ge
meente het veroorzaken van
overbodige hinder in ver
schillende bepalingen van de
algemene plaatselijke veror
dening strafbaar gesteld. De
ze verordening is een regeling
die door de gemeenteraad is
vastgesteld en een aantal hele
praktische regelingen betreft
over de openbare orde en ze
delijkheid en gezondheid. Ie
dereen die een van deze be
palingen overtreedt begaat
een strafbaar feit, dat bij de
politie kan worden gemeld.
Dat kan met name gebeuren
door degene, die last heeft
van de overtreding.
verplicht om op te treden te
gen de veroorzaker van de
hinder, maar moet zelf in de
praktijk zo'n beetje uitmaken
of de hinder ernstig genoeg is
om stappen te ondernemen.
Wanneer iemand het oneens
is met het uitblijven van aktie
door de politie kan hij zich
daarover beklagen. De prak
tijk wijst overigens uit, dat
dergelijke klachten uiteinde
lijk zeer weinig resultaat heb
ben.
Wanneer u dus hinder onder
vindt en u niet zeker weet of
er een hinderwetvergunning
in het spel is, dan kunt u het
beste de politie waarschu
wen, nadat u zelf geprobeerd
heeft de zaak op te lossen. Het
beste kunt u daarvoor terecht
bij uw wijkagent, die voor
namelijk tot taak heeft door
middel van bemiddelend op
treden problemen zoals deze
tot een oplossing te brengen.
Procedure
Een tweede mogelijkheid om
aan dit soort problemen een
einde te maken biedt het pri
vaatrecht. (Dat is het recht dat
de verhouding tussen de bur
gers onderling regelt). Im
mers niet alleen de overheid
heeft in de Hinderwet en de
algemene plaatselijke veror
dening verboden om overlast
te veroorzaken, ook in het
burgerlijk wetboek en de
daarop gebaseerde rechter
lijke uitspraken komt uit
drukkelijk naar voren dat
men elkaar geen onnodige
overlast mag aandoen. Daar
om kan men zich in dit soort
situaties door middel van een
advocaat tot de rechter wen
den met het verzoek de over
last als onrechtmatig te be
stempelen en deze voor de
toekomst te verbieden: zono
dig met de bepaling dat een
dwangsom verbeurd zal zijn
als men toch overlast veroor
zaakt.
Zo heeft een inwoner van Al
melo onlangs van de rechter
aldaar gedaan gekregen, dat
deze een verbod uitvaardigde
op het blaffen van een in de
buurt wonende hond, een
dier, dat ernstig op de zenu
wen werkte van zijn buur
vrouw. In het algemeen zal
men zich van beide hier ge
noemde mogelijkheden niet
al te veel moeten voorstellen.
We leven nu eenmaal in Ne
derland dicht op elkaar en be
zorgen elkaar daarmee nood
zakelijk af en toe overlast. Het
moet echter wel de pan uitrij- -
zen wil de politie of de rechter
handelend optreden.
Beter is het dus door middel
van redelijk overleg proberen
om de problemen op te los
sen. Deze laatste opmerking
brengt mij tot het volgende.
In het begin van dit stukje
héb ik opgemerkt, dat in het
voorbeeld twee misvattingen
verborgen waren. De eerste
hebben we hier gezien; bij de
tweede gaat het om het vol
gende.
Machteloos
Het zal misschien velen verba
zen, dat men zich niet al te
veel moet voorstellen, van de
mogelijkheden die het recht
biedt om dit soort problemen
op te lossen. Men is namelyk
geneigd te veronderstellen,
dat het recht voor alle maat
schappelijk ongewenste si
tuaties wel een makkelijk te
realiseren oplossing in petto
heeft. Dat is echter niet het
geval. Er zijn wel degelijk si
tuaties, waarin het recht ook
machteloos staat of te kort
schiet. Zo blijkt het recht
vaak volstrekt niet in staat om
burenruzies tot een einde te
brengen. Immers, wie be
wijst, dat de ene buur de an
der stiekum pest en hindert?
Onze ervaring is, dat burenru
zies erg uit de hand kunnen
lopen voordat er ingegrepen
kan worden, louter en alleen
omdat niemand kan bewijzen
wat er gebeurt. Ook gaat er
aan burenruzies vaak een hele
ontwikkeling vooraf, voordat
de
edt.
zodat .il lang niet
te stellen, wie nu de schuldige
is. Een rechter zal dan al wel
snel vinden dat beiden schuld
hebben.
De onmacht van het recht blijkt
nog uit heel veel andere situa
ties. Het volgende willekeurig
gekozen voorbeeld maakt dat
ook duidelijk. Wanneer we de
situatie nemen van een ge
scheiden echtpaar, waarbij
het kind aan één van beide
ouders is toegewezen en
waarbij de andere een be
zoekregeling heeft gekregen.
In die gevallen gebeurt het
nogal eens dat het kind juist
'ziek' is of naar 'school' moest
op het afgesproken tijdstip,
zodat die ander onverrichter
zaken weer naar huis kan.
Deze partij en zijn advocaat
staan tegenover dit soort pe.s-
i i ij en machteloo omdat hel
recht helaas niet bij machte is
een afdoende regeling te vin
den voor dit soort problemen.
