Mugabe is
voor brede
coalitie
Eind deze week nieuwe regering
Regering in Israël
"boos over resolutie
Günter Wallraff zet
strijd tegen Bild voort
Positie Vance
op het spel
Botha„Uitslag is
uitdrukking wil volk
WOENSDAG 5 MAART 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze correspondent Hans
Amesz)
BONN - De Keulse schrijver Gün-
ter Wallraff zet zijn gevecht tegen
de Bild-Zeitung voort. Samen
met de graficus en jurist Klaus
Staeck uit Heidelberg heeft Wall
raff, die vermomd als „Hans Es-
ser" vier maanden bij Europa's
grootste boulevardblad (oplage
ruim vijf miljoen) redacteur is
geweest, een "tegenkrant" ge
maakt. De „Killt"-Zeitung, zoals
dit blad heet, heeft een oplage
van 300.000 exemplaren en zal
onregelmatig verschijnen. De
opmaak is dezelfde als die van
Bild.
Het is de bedoeling dat „Killt" bij
bedrijven wordt verspreid en zo
mogelijk in de Bild-Zeitung
wordt geschoven, opdat het
Duitse volk kennis kan nemen
van de „gangsterjournalistiek"
van „Europa's grootste leugenfa-
briek", aldus Günter Wallraff op
een persconferentie in Bonn.
Tegenkrant opgericht
De openingskop van „Killt": „Wie
ook maar een beetje eergevoel
heeft, moet dit leugenblad niet
kopen". Dit is een woordelijk ci
taat uit de afscheidsbrief van een
man, die door een publikatie in
de Bild-Zeitung tot zelfmoord
werd gedreven.
Günter Wallraff, die in de Bondsre
publiek en daarbuiten bekend is
geworden door zijn onthullende
bedrijfsreportages, heeft al twee
boeken over Bild geschreven.
Het eerste, Der Aufmacher, gaat
over zijn belevenissen als redac
teur. Het tweede, Zeugen der
Anklage, houdt zich vooral bezig
met de slachtoffers van deze
krant. Beide boeken hebben op
lagen van ongeveer 400.000
exemplaren bereikt. Daarom kan
Wallraff het zich financieel ook
veroorloven Killt te maken. De
kosten daarvan bedragen, zo zei
hij, ruim 60.000 mark.
Volgens Wallraff hebben zijn acti
viteiten tegen Bild al een "klein
succes" gehad. De oplage zou het
laatste kwartaal met ongeveer
150.000 zijn teruglopen en Wall
raff zijn gevallen bekend waar de
Bild-Zeitung zich bij haar slacht
offers verontschuldigd heeft.
Naast het door Wallraff gefinan
cierde „Fonds voor rechtshulp
aan Bild-slachtoffers" is inmid
dels in Frankfurt ook een anti-
Bild-bureau opgericht. Boven
dien is een actie gestart, die tot
doel heeft overal in de Bondsre
publiek plakkaten over het "Blad
van Leugens" op te hangen. In
Hamburg en Frankfurt is dat al
gebeurd.
Verder hebben tientallen weten
schappers, politici, schrijvers en
journalisten een „open brief te
gen het journalistieke gangster-
dom" geschreven.
De schrijvers doen een beroep op
alle politici, vakbondsfunctiona
rissen en persoonlijkheden van
het openbare leven om te verhin
deren dat Bild verder kan gaan
met „gangsteijournalistiek". In
plaats van interviews te geven,
waardoor Bild een soort "pseudo-
geloofwaardigheid" krijgt, moe
ten deze mensen door kritiek dit
soort „schandalige journalistiek"
onmogelijk maken.
(Van onze verslaggever Fred Sanders)
SALISBURY - Robert Mugabe, de eerste minis
ter-president van Zimbabwe (het voormalige
Rhodesië), zal een regering vormen samen met
de partij van Joshua Nkomo, aangevuld met
blanken uit de partij van Ian Smith. Dat is de
overtuiging in Salisbury, na een dag van uit
bundige vreugde en opwinding bij de zwarte
bevolking en sombere berusting bij de meeste
blanken.
De onverwacht grote overwinning
van Mugabe's ZANU-PF, die 57
zetels kreeg (Nkomo 20, Muzore-
wa 3), heeft de problemen voor de
Britse goeverneur Lord Soames
in feite gelijk opgelost. Hij kon
moeilijk anders dan Mugabe
aanwijzen als formateur. En Mu
gabe - plotseling een toonbeeld
van verzoening en matiging - is
grif ingegaan op Soames' aan
dringen op een zo breed mogelij
ke coalitie.
Robert Mugabe hield gisteravond
een tv-toespraak, waarin hij
„vrede en stabiliteit" de voor
naamste doelstellingen noemde
van de regering die hij bezig is te
Nogmaals verzekerde Mugabe de
bevolking dat zijn regering nie
mand het land uit wil drijven, ei
gendomsrechten erkent en dat
hij het moment gekomen acht om
„zwaarden om te smeden tot
ploegscharen". Ook bisschop
Muzorewa die, ongetwijfeld in
het vooruitzicht van zijn neder
laag de afgelopen dagen bitter
heeft geklaagd over de „fraudu
leuze verkiezingen", schijnt zijn
teleurstelling te hebben wegge
slikt. Via de tv wenste hij Mugabe
geluk met zijn overwinning en
bood hem zijn hulp aan.
De verwachting in Salisbury - dat
waarschijnlijk de langste tijd die
naam heeft gedragen - is dat de
nieuwe regering binnen een
week kan zijn gevormd. Dan kan
de Senaat worden samengesteld.
Vervolgens wordt, door de nu
gekozen Kamer en Senaat samen,
een president aangewezen,
waarna goeverneur Soames offi
cieel de macht zal kunnen .over
dragen aan de regering van het
nieuwe Zimbabwe.
In de zwarte woonwijken bij Salis
bury alsook in de straten van de
stad zelf bracht het nieuws van
Mugabe's overwinning dolle
vreugde. Bezorgde medewerkers
van Mugabe probeerden de dan
sende volksmassa's die - en dat
mocht niet in Rhodesië - de rij
weg versperden, tot rust te bren
gen. Maar het dansen, het zingen
en het hanegekraai (de haan is het
symbool van ZANU-PF) klonken
de hele dag door.
„Wat verwacht u van de regering
van Mugabe?", vroeg ik een jonge
arbeider in Harare. „Vrede" was
zijn enige antwoord. Ook bij an
dere dergelijke gesprekjes was
het opvallend dat niemand kwam
met uitgebreide economische
verlanglijsten. Vrede, dat is alles
wat men wil na 14 jaar oorlog.
Ook Robert Mugabe waarschuwde
zijn kiezers dat met de overwin
ning van zijn partij nu niet plot
seling de bomen tot in de hemel
zullen groeien. „Ik vraag u ge
duld", zei hij. Mugabe besloot
zij n toespraak met het vriendelij k
klinkend „lang leve onze vrij
heid".
Dat alles neemt niet weg dat er in
zuidelijk Afrika een socialistisch
geregeerd, niet bepaald pro-wes
ters en zeker anti-Zuidafrikaans
land bij komt. Maar vooralsnog
lijken de Rhodesische militairen -
nog steeds opvallend aanwezig in
de straten van Salisbury - en ook
de Zuidafrikaanse regering zich
daarbij neer te leggen. Mugabe
zelf zei over Zuid-Afrika, dat zijn
regering „geografische en histo
rische realiteiten" aanvaardt.
Militaire Raad spreekt zich uit
Nationale
eenheid en
verzoening
belangrijk
LONDEN/WASHINGTON
(AFP/Reuter/ANP) - De Brit
se minister van buitenlandse
zaken, Lord Carrington, heeft
in een reactie op de qitslag
van de verkiezingen in Zim-
babwe-Rhodesië, gisteren in
het Hogerhuis gezegd dat
Groot-Brittannië alles zal
doen om er toe bij te dragen
dat de macht in Rhodesië op
ordelijke wijze aan een sta
biele regering wordt overge
dragen. Lord Carrington zei
voorts dat het in Rhodesië nu
vooral aankomt op "nationale
eenheid en verzoening". Hij
toonde zich in dit opzicht
"bemoedigd" door de verkla
ring die verkiezingsoverwin
naar Robert Mugabe aflegde,
nadat de Britse gouverneur
van Rhodesië, Lord Soames
hem had uitgenodigd de eer
ste regering voor onafhanke
lijk Zimbabwe te vormen.
De Britse premier, Margareth
Thatcher sprak gisteren in het
Lagerhuis de hoop uit dat alle
partijen die aan de verkiezin
gen hebben deelgenomen, nu
zullen gaan samenwerken.
(Van onze verslaggever Henk Dam)
PARAMARIBO - Mr. Eddy Bruma
zal niet in een nieuwe regering
van Suriname plaatsnemen. Zijn
taak houdt op bij de formatie van
de regering. Dat is gisterochtend
gezegd tijdens de eerste perscon
ferentie van de Nationale Militai
re Raad.
Bij de uiteindelijke vorming van de
nieuwe regering zullen alle func
tionele groepen betrokken wor
den, zo zei sergeant Neede, een
van de vier leden van de Raad die
de persconferentie in de onderof
ficiersmess van de Memre Boe
koe-kazerne gaven.
Voor duidelijke exponenten van
politieke groeperingen is geen
plaats, en evenmin voor mensen
met besmette namen, „mensen
wiens naam aan corruptie ver
bonden is", zoals Neede dat for
muleerde.
Luitenant Van Rey reageerde zeer
geirriteerd op suggesties dat ook
de naam van Bruma niet van
smetten vrij is. „Kunt u dat be
wijzen? Kunt u dat hardmaken?
Wij beschuldigen niemand zo
maar van corruptie", viel hij
uit.
Naar de Militaire Raad verwacht zal
mogelijk reeds eind deze week
een regering - waaronder de
Raad hetzelfde verstaat als een
burgerraad - worden gepresen
teerd. De Militaire Raad zelf blijft
evenwel een dikke vinger in de
pap houden.
Waar precies de verantwoordelijk
heden van de regering eindigen,
en die van de Militaire Raad be
ginnen, kon Van Rey niet zeggen.
„Wij zijn geen staatsrechtgeleer
den. De gevolgen hebben wij nog
niet kunnen analyseren. We heb
ben echter de aanzetten gegeven
binnen de grondwet te blijven. U
zult verdere ontwikkelingen
moeten afwachten".
De vraag met wat voor programma
de regering zal komen, kon Van
Rey niet rechtstreeks beant
woorden. „Dat programma komt
uit het volk voort. Wij hebben een
grote deskundigheid, en we zijn
hard aan het werk", zo zei hij.
Buitenspel
Hoewel de rol van de tot dusver lei
dende politici vooralsnog is uit
gespeeld, zullen de politieke par
tijen wel worden gerekend tot de
functionele groepen die worden
geraadpleegd bij de vorming van
een regering.
Desgevraagd zei Neede. dat het
JOHANNESBURG (GPD) - De
schok en de verwarring die Ro
bert Mugabe's overwinning in de
verkiezingen in Zimbabwe-Rho-
desië, in Zuid-Afrika hebben
veroorzaakt wordt thans gevolgd
door een meer realistische bena
dering.
Zuid-Afrika's minister-president
Pieter Wilhelm Botha reageerde
als volgt: „De uitslag van de ver
kiezingen in Rhodesië is de uit
drukking van de wil van de men
sen in dit land. Het is niet mijn
taak om te oordelen of de verkie
zingen op een rechtvaardige wij
ze werden uitgevoerd. Voor de
resultaten is Groot-Brittannië
verantwoordelijk dat ook voor de
ontwikkeling in de nabije toe
komst de verantwoordelijkheid
heeft".
De minister-president verklaarde
verder dat zijn land zich nog nooit
met de zaken van zijn buren heeft
bemoeid behalve in situaties
waarin het om hulp werd ge
vraagd. Botha waarschuwde ech
ter nog eens uitdrukkelijk elke
buurstaat van Zuid-Afrika om
zijn grondgebied niet ter be
schikking te stellen voor aanval
len op of de ondermijning van
Zuid-Afrika. In dit geval zal de
betreffende buurstaat met de
volle macht van de republiek
moeten rekenen, aldus premier
Botha.
In verschillende universiteiten en
scholen in Zuid-Afrika zijn giste
ren demonstraties en sympathie
bijeenkomsten yoor Robert Mu
gabe gehouden.
Amerika wil Zimbabwe steunen
WASHINGTON (UPI) - Het Ame
rikaanse ministerie van buiten
landse zaken heeft gisteren in een
officiële verklaring de overwin
naar van de verkiezingen in Rho
desië gefeliciteerd. Ook wordt in
de verklaring gezegd dat de VS
met de nieuwe Rhodesische re
gering willen samenwerken.
De Amerikaanse regering stelt
voorts economische hulp in het
vooruitzicht bij de heivestiging
van de vluchtelingen die tijdens
de guerrillaoorlog uit Zimbabwe-
Rhodesië zijn verdreven.
Na blunder in Veiligheidsraad
(Van c
z correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - De positie van de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Cyrus Vance staat na een enorme politieke
blunder op het spel, zo verluidt in Washington. Deze misstap
leidde ertoe dat de VS in de Veiligheidsraad hebben gestemd
voor een resolutie die van Israël afbraak van zijn nederzettingen
op de westelijke Jordaanoever eist en tevens een aantal verwij
zingen bevat ten aanzien van de status van Jeruzalem.
Amerika stemde zaterdag voor de resolutie, maar maandagavond
liet president Carter vanuit het Witte Huis weten dat er een ver
gissing was gemaakt de VS hadden zich van stemming moeten
onthouden omdat niet alle teksten omtrent Jeruzalem waren
verwijderd uit de ontwerp-resolutie. Op raadselachtige wijze
echter heeft de Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Donald
McHenry, van zijn chef Cyrus Vance geen duidelijke instructies
ontvangen, een feit waarvoor Cyrus Vance volgens zijn woord
voerder volledig de verantwoordelijkheid heeft aanvaard.
Intussen heeft de affaire zich ontwikkeld tot een van de grootste
politieke blunders van de regering-Carter, die de Amerikaanse
geloofwaardigheid bij joden en Arabieren ernstig heeft aange
tast. De uitleg van het Witte Huis wordt in diplomatieke kringen
met een forse korrel zout genomen. Veeleer gaat het, zo zeggen
waarnemers, om een paniekerige reactie op de stormen van pro
test uit joodse kringen, die in de VS een machtig blok democrati
sche stemmen vertegenwoordigen. Joodse leiders werden
maandagmiddag dan ook haastig naar het Witte Huis genood
voor een bespreking met de directeur van de nationale veilig
heidsraad Brzezinski en Carter zelf.
Op de achtergrond van dit gebeuren staan de politieke ontwikke
lingen bij de VN in de nacht van vrijdag op zaterdag. Over de
resolutie die zaterdag in stemming zou komen werd druk onder
handeld en het Amerikaanse standpunt was: onthouden of voor
stemmen wanneer alle verwijzingen naar Jeruzalem konden
worden verwijderd. Israëls politieke machine draaide op volle
toeren en met de aanstaande voorverkiezingen in Massachusetts
kwam ook senator Kennedy in het geding. De VS wijzigden hun
standpunt: de Amerikanen moesten ■zich van stemming onthou
den.
De Amerikaanse VN-ambassadeur McHenry echter dacht er an
ders over. In een rechtstrreeks telefoongesprek met president
Carter dreigde hij met aftreden als hij na een oppervlakkige rei
niging van de tekst niet zou kunnen voorstemmen. McHenry
heeft tenslotte net een rondreis gemaakt langs Arabische landen,
die de VS niet welwillend gezind zijn.
President Carter ging door de knieën, zonder dat de VS zich reali
seerden dat de inleidende paragrafen ook naar Jeruzalem verwe
zen. En hoe dan ook: de tekst van de resolutie ging verder dan
vorige Amerikaanse standpunten door de verwijdering van Is
raëls nederzettingen op de westelijke Jordaanoever te eisen.
Daarna begon het circus pas goed aan zijn voorstelling: „vergis
sing", „communicatiestoornis", „gezichtsverlies" bij Arabieren
en joden. Een diplomaat: „De VS doen zich in de verkiezingstijd
kennen als amateurs op het gebied van de internationale poli
tiek"
In de politieke machine die in Washington op volle toeren draait
worden nu de ingrediënten vermalen. Eén uitkomst van beteke
nis: Vance aanvaardt de verantwoordelijkheid en laat zich tot
aftreden overhalen. Vance zou immers toch na de verkiezingen
vertrekken. Dit geeft Carter de kans om VN-ambassadeur
McHenry, die zwart is, tot zijn opvolger te benoemen voor de
periode tot januari 1981 wanneer hetzij Carter, hetzij een andere
president wordt geïnstalleerd.
Deze manoeuvre is goed voor Carters pogingen om de zwarte
stemmers aan zich te binden ondanks hun kennelijke onvrede
met zijn prestaties van de afgelopen vier jaar - zij dient het aan
trekken van de joodse stemmers, wier gedrag in grote lijnen
wordt bepaald door de oudtestamentische beginselen van het
„oog om oog, tand om tand". Vance is dan het zoenoffer. En het is
gegeven de uitslag van de verkiezingen in Rhodesië voor de VS
aantrekkelijk een zwarte minister van buitenlandse zaken te
hebben met het oog op de verhoudingen die zich in zuidelijk
Afrika nu snel zullen gaan wijzigen.
Algezien van dit alles: voor de bondgenoten van de VS, die al
jarenlang twijfelen aan Carters buitenlands beleid, is het gehan
nes rond de stemming in de VN, een veeg teken. Het is voor
Carter een steen om de nek in zijn gesprekken met de zojuist in
Washington gearriveerde Westduitse kanselier Helmut Schmidt,
de enige man van betekenis die de Amerikaanse boycot van de
Olympiche Spelen mede gestalte kan geven.
Amateurs op het oorlogspad - da's een gevaarlijke onderneming, zo
zei een diplomaat. Carter kan zich ditmaal niet beroepen op een
ander nationaal belang dan zijn eigen herverkiezing, verklaarde
een ander. Kortom: waar VN-ambassadeur McHenry zegt dat het
openhartig toegeven van een vergissing pleit voor de eerlijkheid
van de regering, houden anderen staande dat een supermacht, de
leider van de westelijke wereld, zich zulke vergissingen niet kan
permitteren. En alle redenaties ten spijt is het uitermate onwaar
schijnlijk dat een president, een minister van buitenlandse zaken
die voor alles jurist is en een beroepsdiplomaat als McHenry min
of meer huns ondanks in zo'n situatie terechtkomen.
In Washington bestaat dan ook de indruk dat Carter heeft gegokt
(door ten pleziere van de Arabieren de VN-rèsolutie te steunen)
en heeft verloren.
parlement nog steeds geacht
wordt te bestaan, en dat het zal
blijven bestaan. Zoals bekend
zijn de leden van de Nationale
Militaire Raad en president Fer-
rier maandag overeengekomen,
dat op een nader te bepalen tijd
stip verkiezingen zullen worden
gehouden.
Van Rey wilde niet reageren op de
bezorgdheid en kritiek vanuit
politieke kringen in Nederland.
„Daar weet ik niets van". Wel
kondigde hij aan, dat het met af
ranselen van criminelen afgelo
pen zal zijn.
Hij zei te vinden dat, hoewel de
burgers een zo groot mogelijke
inbreng moeten hebben bij de
gang van zaken in Suriname, er
een duidelijker controle moet
zijn op wat die burgers in het land
doen.
Evenals andere leden van de Raad
benadrukte Mijnals dat de coup
van de onderofficieren als een
uitdrukking van de Surinaamse
volkswil moet worden gezien. „Ik
wil niet spreken van een staats
greep, maar van een ingreep. Een
ingreep van het volk, waarvan wij
de speerpunt zijn".
Mijnals reageerde geprikkeld op
opmerkingen die in Suriname
Mr. Eddy Bruma
wel worden gehoord, als zou de
staatsgreep een „Creools onder
onsje" zijn. „Degenen die dat
zeggen, zijn aan herscholing toe.
Wij zullen radicaal afrekenen met
raciale elementen. Wij zijn één
volk", zo zei hij.
De centrale ideologie van de leden
van de Nationale Militaire Raad
omschreef Van Rey als: „Suri-
namisme, en u zult nog wel mer
ken wat dat inhoudt".
JERUZALEM - De Israëlische re
gering heeft eenstemmig met
verontwaardiging geprotes
teerd tegen de resolutie van de
Veiligheidsraad die Israëls ne
derzettingen in de bezette ge
bieden veroordeelt. Het protest
is gericht tegen de Veiligheids
raad en de Verenigde Staten, die
de resolutie hebben ge
steund.
Een brief van president Carter, die
op verzoek van de president aan
het Israëlisch kabinet werd voor
gelezen, en waarin Carter verze
kert dat er geen wijziging is in de
Amerikaanse politiek, en dat de
Amerikaanse steun aan de reso
lutie te wijten is aan een gebrek
kige interne communicatie, heeft
het kabinet niet overtuigd. Van
daar dat het scherpe protest te
vens gericht wordt aan „de steun
van de vertegenwoordiger van de
Verenigde Staten bij de Veilig
heidsraadresolutie die diepe ver
ontwaardiging en een scherp pro
test van het volk van israël heeft
veroorzaakt".
Overigens bestaat er binnen de re
gering geen eenstemmigheid
over de toekomst van Israëls ne
derzettingenpolitiek. Er lag een
voorstel ter tafel, gesteund door
premier Begin, om in de stad He-
bron op de westelijke Jordaan
oever een joodse religieuze leer
school te vestigen, in twee huizen
die tot 1929 joods eigendom zijn
geweest. In dat jaar werd de jood
se bevolking van Hebron uitge
moord.
Over het voorstel van de leerschool
kregen de ministers ernstige ru
zie. Er ontstond onder andere een
heftige woordenwisseling tussen
premier Begin (voor) en minister
van defensie Weizman (tegen).
Het uiteindelijke resultaat was
dat de zaak-Hebron tot de vol
gende kabinetszitting op de
agenda blijft staan. Dan zullen
„praktische voorstellen" gedaan
worden. Een van de compromis
sen is om er geen leerschool,
maar een museum neer te zet
ten.
Volgens de gezaghebbende Israëli
sche krant Haaretz heeft minister
van defensie Weizman tijdens het
heftig debat over Israëls neder
zettingenpolitiek gezegd dat de
nederzettingen niet noodzakelijk
voor Israels veiligheid zijn. Een
zeer kwade Weizman antwoord
de daarmee premier Begin, die
tijdens hetzelfde debat de nadruk
had gelegd op het militaire be
lang van de nederzettingen.
De opmerkingen van Weizman ge
ven uiting aan een vootdurende
discussie binnen de Israëlische
militaire gevestigde orde zelf. in
hoeverre nederzettingen een bij
drage tot de militaire verdediging
leveren, dan wel een ballast in
geval van oorlog zijn.
het Patriottisch Front
uit de verkiezingen ni
wilde wapendans het feit. dat hun leider Robert
Guerrillastrijders
Mugabe als overwim
