Belangrijke rol voor Ferrier bij vorming raad Chomeini uit het ziekenhuis Crisis in betrekkingen tussen Amerika en Israël Beslissende stap in China Giscard in Midden-Oosten Nobel-zaad voor superkinderen MAANDAG 3 MAART 1980 BUITENLAND PAGINA 9 De leiding van de Chinese commu nistische partij heeft een nieuwe en beslissende stap gedaan in het geleidelijke de-maoiseringspro- ces, dat al drieëneenhalf jaar aan de gang is. De laatste vier cen trum-linkse figuren zijn uit het politbureau verwijderd en partij voorzitter en premier Hua moet steeds meer van zijn centrale po sitie prijsgeven aan een tweetal jongere medestanders van zijn oudere, centrumrechtse plaats vervanger Deng. Dit blijkt uit de besluiten van de vijfde voltallige zitting van het elfde Centrale Comité die het afgelopen week einde in Peking zijn bekendge maakt. De meeste aandacht heeft daarbij het overigens al lang verwachte besluit gekregen om de voorma lige president van de Volksre publiek Liu Shaoqi posthuum in ere te herstellen. Hij is een „groot marxist" en „proletarisch revolu tionair" genoemd, en aan zijn na gedachtenis zal binnenkort een indrukwekkende herdenkings bijeenkomst worden gewijd. Zijn afzetting tijdens de roemruch te Culturele Revolutie wordt weliswaar toegeschreven aan een „complot" van (inmiddels op hun beurt weggezuiverde) linkse ra dicalen als legerleider Lin Biao en partij-ideologe Jiang Qing. Maar ook haar echtgenoot Mao had daar als hun belangrijkste politieke bondgenoot een grote hand in. De huidige maatregel draagt er dan ook verder toe bij om zijn feilbaarheid aan de kaak te stellen. Tegelijk met de rehabilitatie van zijn meest vooraanstaande „rechtse" tegenstander zijn nu ook de laatste aanhangers van zijn „linkse" ideeën uitgescha keld. Het zijn Wang Dongxing (het voormalige hoofd van zijn lijfwacht, zijn vertrouwensman en vice-voorzitter van de partij), Ji Dengkui (de laatst overgeble vene van de tijdens de Culturele Revolutie naar voren gekomen „modelarbeiders", die als vice- premier nog een invloedrijke plaats innam), en Wu De en Chen Xilian (die respectievelijk bur gemeester en militaire comman dant van de vitale regio Peking waren). Deze zuivering werd al geruime tijd door buitenlandse waarnemers verwacht en geeft dan ook weinig aanleiding tot nieuwe beschou wingen. Veel belangrijker is dat de centrumfiguur Hua Guofeng hierdoor als hoogste leider nogal geïsoleerd is komen te staan, en wellicht later in het jaar nog meer macht zal moeten prijsgeven aan de sterke man in zijn schaduw, Deng Xiaoping. Een van de nieuw benoemde leden van het politbureau is namelijk Zhao Ziyang, gouverneur van Deng's provincie Sechuan. Hij zou Hua over enige tijd kunnen gaan vervangen als premier offi cieel of officieus. Deze zou daar door in feite alleen het partijvoor zitterschap overhouden. Maar dit lijkt verder te worden uitgehold door Hu Yaobang: een andere vertrouweling van Deng, die nu ook in het politbureau is opge nomen. Eerder was hij al be noemd tot algemeen secretaris van het Centraal Comité, maar nu is hij secretaris-generaal van de partij geworden. Als deze ontwikkeling zich doorzet, kan Deng gerust zijn: hij kan zich uit de dagelijkse beslommerin gen terugtrekken en het op zijn oude dag wat rustiger aan doen. Zelfs als hij zou komen te overlij den, zou zijn „pragmatische koers" door Zhao en Hu moeite loos kunnen worden verdedigd tegen mogelijke pogingen van Hua om de volksmassa's op nieuw in beweging te bren gen. Dit blijkt ook uit de aangekondigde afschaffing van de „vier grote vrijheden" die de mensen het recht gaven in woord en geschrift kritiek op het regime te uiten. In de afgelopen jaren heeft Deng de kritiek op de genoemde centrum linkse figuren in muurkranten en dergelijke duidelijk aangemoe digd. Maar nu zij het veld hebben moeten ruimen, dreigt de kritiek zich ook tegen hem zelf en zijn centrum-rechtse bondgenoten te keren. Vandaar dat hij daaraan nu een einde wil maken. JAAP VAN GINNEKEN (Van c s redactie buitenland) DEN HAAG - Er lijkt een belangrijke rol te zijn weggelegd voor de Surinaamse president Fer rier bij de vorming van een burgerraad. huiselijke sfeer door te brengen, en dat leidt volgens de ervaring tot een geboorte-explosie negen maanden later. Oud-minister Pronk deed zater dagmiddag enkele opmerkelijke uitspraken voor de TROS-micro- foon. Hij meende dat het demo cratische systeem in Suriname niet goed functioneerde. „De parlementaire democratie is niet PARAMARIBO - Een militair regelt het verkeer op de kruising Waterkant- De president heeft verklaard aan te willen blijven onder voorwaarde dat de grondwet van kracht blijft. Vandaag praat hij met de leiders van de Nationale Militaire Raad. Ferrier wil dat er volgens de lij nen van de grondwet gewerkt wordt, omdat Suriname dan eer der kan rekenen op buitenlandse steun. Inmiddels heeft mr. Eddie Bruma, die door de NMR is gevraagd formateur te zijn van de te vor men Burgerraad, gesproken met de bisschop van Paramaribo om hem te vragen zitting te nemen in de raad. Verder is er over de mo gelijke samenstelling geen nieuws. Verwacht wordt dat in de loop van de week verdere bijzon derheden bekend zullen worden gemaakt. Eddie Bruma, wiens keus als for mateur nogal wat bezwaren heeft opgeroepen, is zaterdag door ser geant Mijnals, lid van de NMR, in bescherming genomen tegen de ze" kritiek. „De keus van mr. Bruma is ingegeven door het feit dat hij deken van de balie is, ge zag en vertrouwen geniet. Daar naast is hij verdediger geweest van de drie gearresteerde be stuursleden van de Bond van Mi litair Kader", aldus Mijnals, die zich overigens de bezwaren tegen de persoon van Brumq wel kon voorstellen. Zaterdagmiddag zijn de eersten van de zeven slachtoffers van de militaire coup in alle stilte begra ven. Het waren de twee militairen Comvalius en Van Aalst. Er was weinig belangstelling van de kant van het publiek voor de begrafe nis, die alleen door familie en kennissen bezocht werd. Geboorte-explosie De avondklok, die nog steeds van kracht is in de Surinaamse hoofdstad, zal over negen maan den waarschijnlijk een geboorte golftot gevolg hebben. Dit is vol gens het Surinaamse persagent schap SNA de verwachting van medici ter plaatse. Door de avondklok worden de gedwongen lange avonden Sacharov wil mogelijk naar het Westen MOSKOU (Reuter) - De verbannen Russische dissident Andrei Sa charov wil wel naar het Westen emigreren als de autoriteiten van zijn land hem niet toestaan terug te keren naar Moskou. De na tuurkundige heeft dit zaterdag avond via zijn vrouw laten weten. Mevrouw Sacharov verklaarde tegenover Westerse correspon denten in Moskou dat haar man sinds zijn verbanning naar Gorki, op 22 januari, zo geïsoleerd is, dat hij noch als wetenschapsman noch als strijder voor de mensen rechten heeft kunnen functione ren. In het verleden heeft Sacharov herhaalde malen te kennen gege ven dat hij niet n5ar het Westen wilde emigreren. In 1975 weiger den de autoriteiten hem toe stemming naar Oslo te reizen om daar de Nobelprijs in ontvangst te nemen. bij voorbaat de beste staatsvorm voor een ontwikkelingsland". Maar door het verbreken van de ze parlemantaire democratie is nu een belangrijke keer gebracht in Suriname, aldus Pronk. „Ook al komt de democratie terug, men moet blijven rekenen op een nieuwe staatsgreep. Het is nu een keer mogelijk gebleken het nor male proces opzij te zetten", al dus de ex-bewindsman, het kan gemakkelijk weer gebeuren". Hij dacht dat de huidige junta wel licht te goeder trouw had gehan deld, maar „dat zij deze ontwik keling op gang hebben gebracht, neem ik ze zeer kwalijk". Een niet met name genoemde am bassadeur van een Latijnsameri- kaans land vindt het onbegrijpe- Watermolenstraat in Paramaribo. lijk hoe nuchter de Surinaamse bevolking onder de machtswis seling blijft. Hij noemde de staatsgreep tegenover het SNA heel „on-Latijnsamerikaans", omdat er geen felle demonstra ties van voor- en tegenstanders zijn geweest, dat er niemand op zettelijk is doodgeschoten, dat iedereen gewoon doorwerkt en de winkels geopend blijven. JERUZALEM - Israël zal bij Ame rika een scherp protest indienen tegen de Amerikaanse steun aan een resolutie in de Veiligheids raad waarin de Israëlische ne derzettingenpolitiek scherp wordt veroordeeld. Een woord voerder van het Israëlische minis terie van buitenlandse zaken zei dat er geen rechtvaardiging is voor een dergelijke resolutie, om dat het niet alleen gaat om het In Bogota Weer vijf gegijzelden vrijgelaten BOGOTA (Reuter/AFP) - Kort na besprekingen met de Colom biaanse regering hebben de be zetters van de ambassade in Bo gota vijf gegijzelden vrijgelaten. De vrijgelatenen zijn een func tionaris van het Colombiaanse ministerie van buitenlandse za ken, een arts en drie kelners. Het is niet bekend of de regering iets gesteld heeft tegenover de vrijla ting van de vijf. Gisterochtend, een paar uur voor de besprekingen begonnen, werd een motorrijder gedood door sol daten omdat hij weigerde te stoppen bij een wegversperring die bij de Dominicaanse ambas sade was opgeworpen. De bezetters hebben gisteren ge dreigd de ambassade op te blazen en de overige gegijzelden te do den als hun eisen niet worden in gewilligd. De bezetters, die beho ren tot de beweging M-19, hou den nog ongeveer 30 mensen, on der wie 13 ambassadeurs, gegij zeld. Zij hebben sinds zij hun ae-' tie afgelopen woensdag begon nen 23 gegijzelden vrijgelaten. De Colombiaanse minister van jus titie, Hugo Escobar, verklaarde dat de regering in de eerste plaats het leven van de gegijzelden wil beschermen. Zij zoekt naar een manier waarop zij dit streven kan verenigen met het verdedigen van de soevereiniteit van het land, aldus de minister. recht op nederzettingen, maar ook om Israël's veiligheid, waar bij volgens de woordvoerder ne derzettingen een belangrijke rol spelen. De woordvoerder sprak verder zijn teleurstelling en protest" uit over de Amerikaanse steun aan de resolutie, die niet alleen de ne derzettingenpolitiek veroordeelt, maar Israël ook beveelt de be staande nederzettingen te ont mantelen, inclusief al datgene wat Israël de laatste twaalf jaar in Arabisch Jeruzalem heeft ge bouwd. Vooral de referentie aan Jeruzalem is voor de Israëli's een bittere pil. De Amerikaanse steun aan deze re solutie, op instructies van presi dent Carter zelf, is voor de Israë li's een grote verrassing geweest. Bij twee eerdere, minder scherp geformuleerde resoluties (in mei en juni van het vorig jaar) ont hield Amerika zich van stem ming. In Jeruzalem werd aange nomen dat Amerika in een ver kiezingsjaar geen confrontatie met Israël zou aangaan. De Israëlische regering komt mor gen bijeen om zich over de Veilig heidsraadresolutie te beraden. De zitting van gisteren werd in ver band met zware sneeuwval in Je ruzalem uitgesteld. Op de agenda stond een voorstel om in de Arabi sche stad Hebron, op de westelijke Jordaanoever, een joodse reli gieuze leerschool te openen, in twee huizen die 50 jaar geleden aan joodse eigenaren hebben toe behoord. In 1929 werd de joodse bevolking van Hebron uitge moord en sindsdien hebben er geen joden meer gewoond. Het was naar aanleiding van dit plan dat de Veiligheidsraad bij eenkwam en de veroordeling werd uitgesproken. Naast de protesten tegen de veroor deling is de Israëlische regering verdeeld over de vraag hoe het verder moet met de nederzettin genpolitiek. Een aanhanger van de harde lijn, minister van on derwijs Hammer, zei gisteren dat Israëls politiek niet afliankelijk is van Amerikaanse toestemming. Hij beval dan ook aan om door te gaan met de leerschool in Hebron. Maar twee andere ministersvice- premier Ehrlich en minister van justitie Tamir, voegden aan hun protest voorzichtiger geluiden toe. Zij stelden voor de hele neder zettingenpolitiek nog eens te be studeren, en verzetten zich met name tegen de vestiging van een joodse leerschool in Arabisch He- bron. Het standpunt van premier Begin in deze is nog niet be kend De reden dat ook binnen de rege ring geaarzeld wordt over een grootscheeps nederzettingenpro gramma is dat er geen geld voor is. Volgens het budget van het ko mende jaar zullen er in bezet ge bied 1400 huizen gebouwd wor den, alleen in bestaande neder zettingen. Voor nieuwe nederzet tingen is geen geld beschikbaar en velen geloven dat het aantal van 1400 al aan de hoge kant is. gezien de beschikbare financiën Vandaar dat zij aarzelen met een politiek, die moeilijkheden be looft zonder concrete resultaten op te leveren. Met dat al is het duidelijk dat een van de ernstigste crises in de Amerikaans-Israëlische betrek kingen voor de deur staat. Ame rika heeft al vaak de Israëlische nederzettingen in bezet gebied „onwettig" genoemd, en een ob stakel voor de vrede", maar heeft nimmer zijn stem gegeven aan veroordelende resoluties in de Veiligheidsraad in deze zakenIn Jeruzalem wordt gevreesd dat de regering-Carter, ondanks de ver kiezingen, hiermee een groot scheepse campagne heeft geopend om Israël tot toegeven te dwingen inzake de westelijke Jordaanoe ver. Concessies die hun beslag moeten krijgen in de vastgelopen autonomiebesprekingen met Amerika en Egypte. Dubieus experiment in VS correspondent Henk Kolb) Van c WASHINGTON - Drie Amerikaanse vrouwen met een hoge intelli gentie (IQ) zijn via kunstmatige inseminatie zwanger gemaakt met diepgevroren zaad uit een spermabank waaraan tenminste vijf winnaars van de Nobelprijs het hunne hebben bijgedragen. Het programma wordt beheerd en betaald door een 74-jarige miljonair, Robert Graham, die zijn fortuin verdiende met plastic brilleglazen en contactlenzen. Terwille van wat hij noemt „posi tieve genetica" bewaart hij het kostbare sperma, in een onder gronds vertrek, in,de achtertuin van zijn weelderig landgoed in Escondido, Californië. Het oorspronkelijke idee, zegt Graham, is afkomstig van de in 1967 overleden geleerde Herman Muller, die in 1946 voor zijn werk in de genetica een Nobelprijs won. Muller was volgens Graham zeer bezorgd over een terugval in kwaliteit van 's mensen erfelijke eigenschappen. Graham wil nu, naar hij verklaarde met het door hem bewaarde superzaad, de maatschappij voorzien van gene tisch vooraanstaande baby's. De enige Nobelprijswinnaar die openlijk heeft toegegeven voor Grahams project zaad te hebben geschoten („meer dan eens") is dr. William B. Shockley, de uitvinder van de transistor. De zeven tigjarige, die in 1956 zijn Nobelprijs verwierf, houdt er controver siële opinies op na, die er op neer komen dat zwarte mensen genetisch minder goed bedeeld zijn dan blanken. Shockley, die sinds 1965 met Graham aan het project werkt, vindt dat „de tragedie aan de onderkant van de maatschappij" moet worden teruggedraaid: „De samenleving ziet het gevaar niet on der ogen", riep hij uit, „van een reële bedreiging, die er uit bestaat dat met minder verstand bedeelde mensen meer kinderen krij gen dan intelligente, gezonde mensen". Graham's onderneming werd voor het eerst bekend in een artikel dat werd gepubliceerd in het Mensa-bulletin. Mensa is een ver eniging van mensen met een uitzonderlijk hoog IQ. waarvan Graham lid is, maar heeft met de zaadbank niets van doen. Vol gens Graham, die nu drie jaar bezig is. zouden drie van de 24 benaderde vrouwen positief hebben gereageerd op zijn aanbie ding. Hun kinderen zouden na gebleken zwangerschap later dit jaar geboren moeten worden. De moeders hebben zich bereid verklaard Graham in de gelegenheid te stellen de ontwikkeling van hun borelingen op de voet te volgen. Alleen getrouwde vrouwen, die van hun echtgenoten geen kinderen kunnen krij gen, komen in aanmerking. Volgens Graham wonen alle Nobelprijswinnaars die aan zijn voor raad kwaliteitszaad hebben bijgedragen in Californië. Hun na men wilde hij niet onthullen. Elf Nobelprijswinaars hebben ge zegd door Graham te zijn benaderd. Dr. Linus Pauling, die No belprijzen won voor zowel chemie als de vrede, verklaarde kort weg dat hij geen duidelijke mening over het programma heeft, maar dat het hem niet aansprak: „De ouderwetse manier lijkt mij het beste". Een andere prijswinnaar, Max Dclbruck, vond het een nogal dwaas idee. Anderen noemden het respectievelijk „vreemd" en „krankzinnig". Graham, die voor de zekerheid zegt dat de donors noch de ontvan gende dames worden betaald („Ik wil geen toeloop van doodge wone mensen") stelt vast: „De beginselen mogen dan niet popu lair zijn, zij deugen wel. Wij proberen gebruik te maken van de mogelijkheden die de erfelijkheid biedt". Ergens in de binnenlanden van Paraquay of daaromtrent zal dr. Josef Mengele, voorheen arts in Auschwitz, zich in de handen wrijven wanneer dit verhaal tot hem doordringt. Want terwijl hij in Auschwitz experimenteerde, besprongen SS'ers van onver dacht Germaanse kwaliteit binnen het raam van het „Lebens- born' -project goed geschapen Germaanse meisjes, teneinde het Derde Rijk maar zo snel mogelijk aan raszuivere erfgenamen te helpen van een samenleving die miljoenen zogenaamd inferieure mensen naar de gaskamers joeg. Een miljonair in brilleglazen, een handjevol Nobelprijswinnaars, hebben de eerste stappen gezet op weg naar een nieuw soort supermensen en reken maar dat in Grahams diepvries geen zwart zaad ligt opgeslagen. Nog wat stappen verder en hij bouwt Californië een boerderij waar hij mensen kweekt v doeleinden: zaad van generaals voor soldaten, va het leiderschap van de samenleving en van musici kesten. Als Graham honderd jaar wordt, kan hij nog r ken hoe zijn eerste pupillen in de samenleving terecht komen, na eerst op twaalfjarige leeftijd hun eerste Nobelprijs te hebben gewonnen natuurlijk. Want met Nobel-zaad kan dat niet an ders. r specifieke politici voor r superor- Chomeini trad gisteren v eerst in de openbaarheid. Kort daarvoor was h ij uit het ziekenhuis ontslagen. TEHERAN (UPI) - Irans 'sterke man' ajatollah Ruhollah Chomeini is gisteren ontslagen uit het ziekenhuis in Teheran waar hij werd be handeld voor hartklachten. BEIROET - Dit weekeinde is de Franse president Valéry Giscard d'Estaing aan een tiendaagse rondreis door de Arabische we reld begonnen. Gisteren was Gis card in Koeweit, waarna hij ver volgens Bahrein. Qatar, de Ver enigde Arabische Emiraten, Jor danië en Saoedi-Arabié zal be zoeken. In Riaad zal het Franse staatshoofd een ontmoeting heb ben met koning Chaled, wat een aanwijzing kan zijn dat het met de gezondheid van de Saoedische vorst nogal meevalt. Bij de besprekingen tussen Giscard en zijn Arabische gastheren staan centraal de kwestie Afghanistan, de situatie in de Perzische Golf, het Midden-Oosten-conllict en de daaraan verbonden Libanese cri sis. Koeweit - Giscard's eerste stop op zijn rondreis - is het enige Arabische Golf-land dat diplo matieke relaties met de Sowjet- Unie onderhoudt, maar wordt wel tot de westerse invloedssfeer gerekend, hoewel het elk idee verwerpt van een militair Golf- pact onder auspiciën van de Ver enigde Staten. Frankrijk, als „kampioen van de derde weg" in de wereldpolitiek, haakt op de gevoelens in en toont alle begrip voor de tendens in dit deel van de Arabische wereld om de zeer strategische Golf-regio buiten de conflictensfeer van de twee supermachten te houden. Juist na de ontwikkelingen in Iran en Afghanistan streven de Arabische Golf-landen - met uit zondering van Oman en Zuid- Jemen - ernaar om Russische en Amerikaanse militaire bases bui ten de deur te houden. Zij willen zelf de veiligheid van de Golf kunnen garanderen, en daartoe wil Frankrijk best de wapens le- Maar het gaat niet alleen om de Golf. Giscard spreekt met zijn Arabische gastheren naar ver luidt ook uitgebreid over het Midden-Oosten-conflict. Zowel door de Franse delegatie als door de Koeweiti is met instemming kennis genomen van de unanie me veroordeling - Amerika stemde ook voor - door de Vei ligheidsraad in New York van Is raels joodse vestigingspolitiek in de bezette Arabische gebie den. President Bani Sadr van Iran heeft in een gisteren door het West- duitse weekblad Der Spiegel ge publiceerd vraaggesprek ver klaard dat hij nooit ingestemd heeft met de gijzeling in de Ame rikaanse ambassade in Teheran. Maar aan de andere kant, aldus de Iraanse president, ben en blijf ik een van de felste tegenstanders van de Amerikaanse overheer sing van Iran. En aan die over heersing moet een einde worden gemaakt alvorens de crisis rond de gijzeling kan worden opgelost. Als voorbeeld van deze overheer sing noemde Bani Sadr president Cu ten vei bod op de uitvoer naar Iran van industriegoederen en militaire reservedelen De ex-sjah van Iran, zijn naaste fa milie en medewerkers hebben zich in totaal voor zo een 1.600 miljard gulden aan overheids gelden toegeëigend, zo heeft de Panamese advocaat Materno Vasquez, die het dossier samen stelt voor de uitwijzing van de pers bi rkla. /asquez. die zei. dat het totale duisterde bedrag nog wel eens hoger zou kunnen blijken te zijn, verklaarde er "absoluut van over tuigd te zijn, dat de sjah en zijn medeplichtigen door het hele keizerrijk heen direct betrokken zijn geweest, bij het verkrijgen van leningen, die nooit zijn te ruggeven. en by het uitgeven van schatkistbiljetten, waarvan de opbrengsten op persoonlijke re keningen in New York en m Zwitserland werden gestort". Twee Russische Mig-straaljagers en drie helicopters hebben tot tweemaal toe het Iraanse lucht ruim geschonden, zo heeft het Iraanse dagblad "Kajhan" zater dag gemeld. De vliegtuigen zou den over de stad Tajebad. onge- veei 20 kilometei ten westen v au de grens met Afghanistan, zyn -'••• Of tn De Iraanse gendarmerie heeft in een aan Afghaanse grenswachten overhandigde nota namens de Iraanse regering scherp tegen de schending van het luchtruim ge protesteerd. AANSLAG - Onbekende schutters bobben roterdfnocht in Mun ster in de Westduitse deelstaat Noord ryn-Westfalcn het vuur geopend op een patrouille van het Britse Rynleger. Een van de inzittenden van de patrouillewa gen werd ernstig gewond, zo het een Britse woordvoerder weten. De aanval was de tweede op Britse militairen binnen veertien dagen. Twee weken geleden werd na melijk in Bielefeld een Britse of ficier doodgeschoten Het Ierse Republikeinse Leger (IRA) stel- de zich toen voor de aanslag ver antwoordelijk. Men vermoedt dat de aanval van zaterdagnacht ook het werk is van de IRA.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9