Moskou zou geen
bezwaar hebben
tegen VN-troepen
VAN DER WIEL
9,83%
Ontevredenheid over benoeming Bruma
Verkiezingen in Rhodesië
succes door grote opkomst
Evening News over Afghanistan
TITO IN
COMA
Hoge rente en uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.*
NMB
Zwarte vak
bondsleider
vrijgelaten
zonder goede bril zou hij
nooit een doelpunt toekennen
een goede bril maakt ajje verschil!
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO, DEN HAAG -
Zowel in Suriname als bij de Su
rinaamse organisaties in Neder
land heerst ontevredenheid over
de rol die de juristen Bruma en
Leeflang van de Surinaamse mi
litairen hebben gekregen bij het
vormen van een zgn. burgerraad.
Vooral mr. Bruma, oud-minister
onder Arron en voormalig leider
van de Partij Nationalistische
Republiek, moet het ontgelden.
In een verklaring van vijftig Su
rinaamse organisaties in Neder-
land wordt Bruma als een profi
teur neergezet, die dank zij vier
jaar ministerschap onder de nu
door de militairen verdreven
premier Arron „een van de rijkste
Surinamers kan worden ge
noemd".
Mr. Bruma (57) zei ons gisteravond
niet bang te zijn dat zijn persoon
een obstakel kan vormen voor
verdere normalisatie van de ver
houdingen in de Surinaamse sa
menleving na de coup die de mili
tairen maandag pleegden. „Ik
ben al jaren niet meer actief in de
politiek, heb ook geen banden
meer met de PNR. Bovendien
kan ik nu, samen met mr.
Leeflang, slechts voorstellen
doen die tot een burgerraad moe
ten leiden. Elk voorstel moet
door de Nationale Militaire Raad
worden goedgekeurd".
Bruma liet in het midden of hij zelf
lid van deze burgerraad zou wor
den. „Dat beslissen de militairen.
De bedoeling is dat burgers weer
het beheer over ministeries en
andere openbare diensten krij
gen. De Militaire Raad zorgt voor
de militaire en politionele taken".
Bruma, die in Nederland rechten
studeerde in het begin van de ja
ren '60, ontkende elke betrok
kenheid vooraf bij de staats
greep. „Ja, ik ben juridisch advi
seur van de vakbond van onder
officieren, de Bond van Militair
Kader. Maar ook voor mij kwam
de staatsgreep als een grote ver
rassing".
De militairen zelf noemen hun
coup niet rechts of links, maar
democratisch. Volgens een me
dewerker van het persbureau In-
fopress krijgen zij vanuit alle ge
ledingen van de Surinaamse
maatschappij steun toegezegd.
„Vooral intellectuelen melden
zich voor kaderfuncties. Dat
moet het mogelijk maken om een
burgerraad te formeren die een
breed draagvlak heeft", aldus de
ze man, die zei er zeker van te zijn
dat er voorlopig geen verkiezin
gen zullen worden gehouden.
In Paramaribo krijgen de militairen
vooralsnog het voordeel van de
twijfel. „Iedereen is opgelucht
dat Arron is verdwenen. Nu het
leven zijn normale gang her
neemt (winkels en bedrijven zijn
weer open, ook de scholen gaan
open, de post wordt weer be
zorgd) wacht de bevolking nieu
we stappen van de militairen af',
aldus een bron in de Surinaamse
hoofdstad.
Volgens het Surinaamse persbu
reau SNA, dat onder controle van
de militairen staat, is een aantal
leger- en politieofficieren van de
Membre Boekoekazerne overge
bracht naar de Santo Boma-ge-
vangenis. De Militaire Raad heeft
verklaard dat dit voor hun eigen
veiligheid is gebeurd.
Arrons vice-premier Van Genderen
heeft dinsdagavond via de televi
sie de bevolking opgeroepen de
orders van de militairen op te
volgen. Van Genderen las.
geflankeerd door de voormalige
minister van justitie Badrising,
een verklaring voor „uit naam
van de hele regering" waarin de
overname van de macht door de
militairen werd bevestigd.
Het Surinaamse Rode Kruis heeft
gisteren bekendgemaakt dat de
staatsgreep zeven mensen het le
ven heeft gekost, onder wie poli
tiecommissaris Van Aalst. Er zijn
dertig gewonden gevallen. Een
van hen, procureur-generaal De
Miranda, verblijft in het zieken
huis na een spoedoperatie. Zijn
gezondheidstoestand zou goed
zijn.
Vliegverkeer
Inmiddels is het vliegveld Zanderij
door de militairen opengesteld.
Vandaag zullen KLM en Suri
naamse Luchtvaart Maatschap
pij (SLM) de diensten op Parama
ribo hervatten. Dat geldt ook
voor de gecombineerde vluchten
van de Antilliaanse Luchtvaart
Maatschappij (ALM) en de SLM.
De Militaire Raad heeft al aange
kondigd strenge controles te
zullen uitvoeren op passagiers en
goederen die in Paramaribo aan
komen.
De Tweede Kamer zal volgende
week een spoeddebat aan de si
tuatie in Suriname wijden. Minis
ter Van der Klaauw zei gisteren
na een bijeenkomst van de vaste
v kamercommissie van buiten
landse zaken en ontwikkelings
samenwerking, dat Nederland
zich niet rechtstreeks zal be
moeien met de gebeurtenissen in
Suriname. „Er is van onze kant
geen initiatief te verwachten",
aldus Van der Klaauw, die zei de
staatsgreep af te keuren, vooral
omdat verkiezingen voor de deur
stonden en de bevolking daar
door de gelegenheid zou krijgen
een oordeel over het kabinët-Ar-
ron te geven.
Ook de reacties van kamerleden
waren afwachtend. De CDA'er
Aarts herhaalde nog eens dat het
nog te vroeg is om de toegezegde
ontwikkelingshulp (f2,7 miljard)
stop te zetten. Inmenging van
Nederland achtte ook hij uitge
sloten, tenzij daar door Parama
ribo uitdrukkelijk om zou wor
den gevraagd. Een standpunt dat
werd gedeeld door het D'66-ka-
merlid Suzanne Bisschoff. Zij
wenste echter wel een actieve
houding van de regering. „Die ac
tiviteiten zouden vooral moeten
bestaan uit het onderhouden van
contact met de betrokkenen in
Suriname zelf. vanuit de extra
verantwoordelijkheid die Ne
derland heeft ten opzichte van
Suriname", aldus mevrouw Bis
schoff.
Ook de oud-minister van ontwik
kelingssamenwerking en groot
voorstander van Surinam es on
afhankelijkheid, de PvdA'er Jan
Pronk, keerde zieh tegen de
staatsgreep, al moest hij toegeven
dat „de regering Arron volledig
heeft gefaald". Pronk wilde dat
Nederland een bemiddelende rol
zou spelen in de huidige situatie
(„we moeten niet met de armen
over elkaar blijven zitten"), maar
zei niet te weten hoe zo'n bemid
deling eruit zou moeten zien.
In de verklaring van vijftig Suri
naamse organisaties in Neder
land wordt van de regering ge
vraagd geen nieuw Surinaams
bewind te erkennen, wanneer
„de Militaire Raad gecompromi-
teerde figuren als Bruma in een te
vormen burgerregering op
neemt". Ook de voorzitter van de
Stichting Landelijke Federatie
van Wel/ijnsstichtmgen van Su
rinamers, Ritveld, vindt dat de
militairen zo snel mogelijk de
democratische verhoudingen in
Suriname moeten herstellen.
..Aiie groeperinpd in Suriname
moeten de kans krijgen hun zegje
te doen", aldus Ritveld, die daar
aan toevoegde dat Bruma en
Leeflang verkiezingen zouden
moeten voorbereiden.
In Frans Guyana, buurland van Su
riname, zouden volgens bronnen
in de hoofdstad Cayenne, maan
dag driehonderd Surinaamse
vluchtelingen zijn aangekomen.
De Franse autoriteiten lieten er
enige tientallen toe, de rest zou
illegaal de grensrivier zijn over
gestoken. De Franse paramilitai
re grenspolitie is in staat van pa
raatheid gebracht om een even
tuele vluchtelingenstroom in te
perken. De politictroepen zullen
worden aangevuld met man
schappen van het Franse vreem
delingenlegioen die op het
ogenblik in de grensstreek mili
taire oefeningen houden, aldus
meldt et Britse persbureau Reu
ter uit Cayenne.
BELGRADO (AFP/UPI) - Pre
sident Tito van Joegoslavië is
aan het begin van de middag
door inwendige bloedingen
in coma geraakt, zo is van
welingelichte zijde in Belgra
do vernomen.
Van de bloedingen is gewag
gemaakt in het dagelijks
communiqué van medische
zijde óver de toestand van de
patiënt, maar over de' aard
werd niets onthuld. Men
meent te weten dat zij zich ter
hoogte van de longen voor
doen.
De Joegoslavische president
leeft alleen nog dankzij de
middelen waarover de medi
sche wetenschap beschikt, zo
verluidde in Belgrado.
Hoe gevoelig de Joegoslavische
regering is naar aanleiding
van Tito's ziekte, blijkt uit het
ontslag dat de journalist Dra-
goslav Golubovic heeft ge
kregen als een van de redac
tieleden van het weekblad
"Duga", naar aanleiding van
een artikel dat kwetsend
werd gevonden op een
ogenblik waarop Tito ziek is.
Het artikel van Golubovic ging
over een vrouw in West-
Duit^land die medici een pro
ces aandeed omdat zij een
beenamputering en het aan
brengen van een kunstbeen
niet correct zouden hebben
uitgevoerd.
Golubovic moest zich voOr een
tuchtraad verantwoorden
omdat hij blijk zou hebben
gegeven van kwade wil en
gebrek aan goede smaak,
aangezien Tito ook een been
is afgezet.
Golubovic is acht jaar aan Duga
verbonden geweest. Dat zijn
artikel verscheen drie dagen
vóórdat amputatie van Tito's
linkerbeen onvermijdelijk
werd gevonden, heeft hem
niet vermogen te redden.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN, WASHINGTON - Volgens een hooggeplaatste
bron in het Kremlin zou de Russische regering niet alleen
bereid zijn op het voorstel van Lord Carrington in te gaan
om Afghanistan te neutraliseren, maar er ook geen be
zwaar tegen maken wanneer er troepen van de Verenigde
Naties gestationeerd worden.
legd als het houden van verkie
zingen in Russische stijl, dat wil
zeggen dat er maar één (pro-Rus
sische) kandidaat zal zijn.
Verder doet het document een per
soonlijk beroep op Lord Carring
ton om zich in te zetten voor
„verdere gesprekken tussen de
Sowjet-Unie en het Westen" en
dat Moskou bereid zou zijn om
„een overeenkomst aan te gaan
over de toekomst van Afghanis
tan zolang Engeland daarbij be
trokken is".
De Sowjet-Unie, aldus het docu
ment, wil zich graag uit Afghanis
tan terugtrekken en hoopt dat het
Westen, en in het bijzonder En
geland, bij het vinden van een
oplossing behulpzaam zal zijn.
Hoewel Moskou de voorkeur zou
geven aan een pro-Russische re
gering in Afghanistan, zou het
zich ook niet verzetten tegen een
pro-westers bewind „zolang de
Russische belangen maar veilig
worden gesteld". Het document
dat gezien moet worden als een
boodschap, is volgens de Even
ing News afkomstig van een be
trouwbaar gebleken bron in de
directe omgeving van president
Brezjnjev. Het blad trekt de au
thenticiteit van het document
niet in twijfel.
Tegenspraak
Het Britse ministerie van buiten
landse zaken heeft tegengespro
ken dat het Kremlin de Engelse
regering heeft verzocht te be
middelen. Een woordvoerder van
het ministerie van buitenlandse
zaken in Londen zei echter wel
dat intensief overleg tussen de
EG-bondgenoten plaatsvindt
over de invulling van het neutra-
liteitsidee dat door de Europese
ministers van buitenlandse za
ken onlangs in Rome werd over
genomen.
Dit bericht het Londense avond
blad Evening News, dat inzage
heeft gehad in een document dat
is doorgegeven aan het Britse
ministerie van buitenlandse za
ken.
In Moskou zei de Russische partij
leider Brezjnjev gisteren dat de
Sowjet-Unie wil meewerken aan
een oplossing voor het Afghanis-
tan-conilict, wanneer de Ver
enigde Staten en buurlanden van
Afghanistan garanties geven dat
er geen buitenlandse inmenging
in Afghanistan komt. Eerder had
het Kremlin laten weten dat de
Sowjet-troepen pasleruggetrok-
ken zullen worden wanneer er
een einde aan buitenlandse in
menging komt.
Daarmee werd vooral gedoeld op
Amerikaanse en Chinese steun
voor de Afghaanse opstandelin
gen die vanuit Pakistan opereren.
Gisteren gaf een woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken voor het
eerst toe dat Amerika deze op
standelingen steunt. De Sowjet-
Unie verzet zich ook tegen de
Amerikaans-Chinese wapenle
veranties voor Pakistan. Brezjn
jev zei gisteren, in een twee uur
durend gesprek met de Ameri
kaanse zakenman Armand
Hammer, dat een garantie voor
niet-inmenging zou zijn een
Amerikaanse verzekering dat de
aan Pakistan geleverde wapens
alleen voor defensieve doelein
den worden gebruikt.
Geen bezwaar
In het in de Evening Standard ge
publiceerde document wordt ge
steld dat Moskou geen bezwaar
zou maken tegen aanwezigheid
van de VN-troepen in Afghanis
tan, wanneer dit kan leiden tot
„de vrije verkiezingen van een
regering die representatief is
voor het volk. Maar deze regering
zou niet anti-Sowjet moeten
zijn". Dit wordt in Londen uitge-
NMB Kapitaalmarkt-Renterekening
Rente voor de maand maart.
De NMB Kapitaal
markt - Rentereke
ning geeft een rente die
een half procent boven
het gemiddelde rende
ment op aflosbare Ne
derlandse staatslenin
gen ligt. Een hoog ren
dement dus.
*Uw geld blijft
dagelijks opvraagbaar.
Over de opgenomen
bedragen berekent de
NMB een geleidelijk
afnemende retourrente.
Folder met uitge
breide informatie bij
elk NMB kantoor ver
krijgbaar.
NE06RLAN0SCHE
MIOOENSTANDSBANK
De NMB denkt met u mee.
PORT ELIZABETH (AFP) - De
leider van een organisatie van
zwarte arbeiders in Port Eliza
beth is na verscheidene weken
gevangen te hebben gezeten vrij
gelaten, zo heeft men gisteren
vernomen.
Thomazile Botha, die voorman is
van de Pebco (de organisatie van
zwarte inwoners van Port Eliza
beth) was samen met twee nu
eveneens vrijgelaten leden van
zijn organisatie in januari opge
pakt nadat hij betrokken was ge
weest bij een serie onwettige sta
kingen bij de Amerikaanse auto-
fabriek "Ford".
Aan hun vrijlating is een beperking
gesteld - de drie vakbondsleden
kregen een "banning-order", wat
inhoudt dat zij niet meer dan één
persoon tegelijk mogen ontmoe
ten en dat ze ook geen openbare
toespraken mogen houden.
Geestdriftig rennen jonge aanhangers van bisschop Mxizorewa op hun politieke leider af, wanneer die zijn stem
uitbrengt in de algemene verkiezingen.
(Van onze speciale verslaggever
Fred Sanders)
SALISBURY - De verkie
zingen, die de onafhanke
lijkheid van Zimbabwe
(nu nog Rhodesië) moeten
inluiden, beloven een
groot succes te worden.
Nog voor het einde van de
eerste dag hadden al bijna
900.000 zwarte kiezers hun
stem uitgebracht.
Terwijl de verkiezingen zelf, on
danks dat berichten over intimi
datie van de kiezers doorgaan,
voorspoedig verlopen, ontstond
er in de Rhodesische hoofdstad
Salisbury gisteren onrust over
het bericht dat Mugabe, de leider
van de ZANU-PF, door de meeste
waarnemers gedoodverfd als
overwinnaar in de verkiezingen,
het land heeft verlaten voor be
zoeken aan Mozambique en Tan
zania. „Het lot van Zimbabwe
wordt hier beslist, niet in het bui
tenland", zo reageerde de woord
voerdervan de Britse gouverneur
Lord Soames op het bericht van
Mugabe's vertrek. De ZANU-PF-
leider zou zondag terug zijn in
Salisbury.
Honderden waarnemers, al dan
niet officieel hielden de gang van
zaken in en bij de 560 stembu
reaus nauwlettend in de gaten.
Na de eerste dag (ook vandaag en
morgen wordt er nog gestemd)
was de algemene indruk dat de
kiezers zonder dwang en over
tuigd van de geheimhouding hun
stem konden uitbrengen. Dat
nam niet weg dat er honderden
klachten binnenkwamen over
kleinere incidenten. De belang
rijkste daarbij was dat volgens
ZANU-PF de zg. hulptroepen, de
aan bisschop Muzorewa trouwe
half getrainde militairen, hon
derden potentiële ZANU-PF-
stemmers hadden ontvoerd, met
de bedoeling hen vast te houden
tot na de verkiezingen.
Andere incidenten behelsden ha-
negekraai (de haan is het sym-
binnen 100 meter van de.stembu- De vrees voor een nieuwe burger-
reaus (daarbinnen mag geen pro
paganda worden gemaakt) ter
wijl het vliegtuig van de bisschop
rustig zijn gang mocht gaan.
In Bulawayo en omgeving, de
hoofdstad van Joshua Nkomo's
machtsbasis, Matabeleland,
zorgde een gerucht dat er alleen
gisteren kon worden gestemd,
voor gigantische rijen kiezers bij
de stembureaus. Bij een bureau,
in de zwarte woonwijk Pumula,
zagen we een rij van zeker drie
kilometer, allemaal een voor een
achter elkaar, in typisch Britse
ordelijkheid.
Sommige kiezers vertelden, dat zij
al om twee uur in de nacht in de
rij waren gaan staan. Anderen,
die 'pas' om 5 uur waren geko
men, stonden nog midden in de
nj toen wij, om een uur of elf,
langskwamen. De kiezers, alle
zwarte burgers van Rhodesië die
achttien jaar of ouder zijn, moe
ten hun handen in een fluoresce
rende vloeistof steken, voordat
zij stemmen, opdat kan worden
gecontroleerd, met behulp van
ultraviolet licht, of men niet pro
beert voor de tweede keer te
stemmen. Een systeem van op
roepkaarten is er niet, bij gebrek
aan een sluitend bevolkingsre
gister voor de zwarte bevol
king.
Zuid-Af rika
ontkent
plannen tot
offensief
oorlog, aangegaan door een partij
die niet tevreden zal zyn over de
uitslag van de verkiezingen, is in
tussen bezig geleidelijk te ver
minderen. Hoewel de militaire
aanwezigheid, met name in de
hoofdstad Salisbury, nog steeds
indrukwekkend is, worden de
geruchten over een rechtse
staatsgreep steeds minder.
Ook een bericht, als zou de Rhode
sische generaal Peter Walls het
afgelopen weekeinde een geheim
bezoek hebben gebracht aan pre
sident Samora Machel van Mo
zambique leidt tot het vermoe
den dut 'links' en 'rechts' Rhode
sië bezig zijn te besluiten in het
nieuwe Zimbabwe althans te
gaan proberen vreedzaam naast
elkaar - en naast de buren - te
leven. De toenadering tussen de
strijdkrachten van de beide guer
rillabewegingen en het Rhodesi
sche leger, die zou moeten leiden
tut een uiteindelijk geïntegreerd
leger van Zimbabwe, verloopt in
elk geval voorspoedig.
TEHERAN (DPA/Reuter) - De
rond 50 gegijzelden in de Ameri
kaanse ambassade In Taharan
zullen zeker nog wel tien weken
vast kunnen blijven zitten.
Dat het nog zo lang zou kunnen
gaan duren voor zij vrijkomen
kon worden opgemaakt uit de
woorden van de voorzitter van de
invloedrijke islamitische re
publikeinse partij. Ajatollah Mo
hammed Behechti verklaarde
gisteren namelijk op een pers
conferentie, dat de islamitische
volksvergadering die volgende
maand moet worden gekozen
waarschijnlijk pus nu tien weken
klaar zou zijn om met debatten te
beginnen. ïn het afgelopen
weekeinde had geestelijk leider
ajatollah Chomeim verklaard, dat
het parlement moet beslissen
over de voorwaarden voor de
vrijlating van de gegijzelden.
Het parlement zal, naar Behechti
op zijn wekelijkse persconferen
tie verklaarde, over zes weken
bijeen zijn, doch pas misschien
over in totaal tien weken de gij-
zelingskwestie kunnen bespre
ken, daar het b|)na vlei waken
nodig zal hebben om zichzelf te
organiseren. Zelfs als het, zo zei
hij, deze kwestie als eerste op de
agenda zou plaatsen, zou het nog
ongeveer een maand nodig heb
ben om een voorzitter te kiezen
en zijn werkwijze vast te leggen.
Bovendien zou het debut over de
gijzclingskwestie lung kunnen
gaan duren.
Op een massabetoging voor de um-
bassade verklaarden de bezetters
intussen, dut zij de VN-commis-
i. van onderzoek niet met de ge
vangenen willen laten praten.
Een bezoek van de commissie
zou er, zo verklaarde hun woord
voerder, "niet toe bijdragen in
formatie over de misdaden van
de sjah en de Verenigde Staten te
vergaren". De woordvoerder van
de "islamitische studenten", Mu-
suvi Koeini, riep de verzamelde
tienduizenden fabrieksarbeiders
voor de ambassade toe, dut de
commissie alle door het bewind
van de sjah invalide gemaakte
Iruniers zou moeten zien. Het
werk van de commissie wordt
nauwlettend gevolgd en de uit
komst moet het volk aanspreken,
"anders zal de commissie worden
ontmaskerd als handlangster van
de Verenigde Staten".
Als president van het Iruunse
hooggerechtshof verklaarde Be
hechti, dut de revolutionaire
rechtbanken over enige maanden
zullen worden ontbonden zodra
het systeem van de rechtspraak
in het land zal zijn georganiseerd.
PRETORIA (DPA) - Een militair
woordvoerder in Pretoria heeft
gisteren tegengesproken dat
Zuid-Afrika troepen samentrekt
aan de noordelijke grens van
Namibië om vandaaruit Angola
aan te vallen. Berichten uit An
gola van deze inhoud noemde de
woordvoerder "pure propagan-
ron(?" Net Angolese ministerie van defen
sie deelde gisteren mee dat Zuid-
vliegen van bisschop Muzorewa's
propagandavliegtuig, de 'Free
Enterprise', van waaruit de kie
zers met luidsprekers werden
aangespoord op de partij van de
bisschop de UANC, te stemmen.
Opvallend was dat de hanekraai-
ers werden gearresteerd, omdat
hun gekraai hoorbaar zou zijn
Afrika met deze actie de Angole
se guerrillabeweging "Unita" wil
steunen en het VN-plan voor een
gedemilitariseerde zóne tussen
Angola en Namibië wil sabote
ren. De Unita voert sinds 1976een
guerrilla tegen het bewind in An
gola.
Nieuwe Rijn 62, Leiden. Tel.: 071 -124108
