Koekje vóór en
een snoepje na
de levertraan
..toegelicht
\proaranïïna\
Violiste Vera Beths:
w
Lucero
Tena:
uniek
ONVOLDOENDE VOOR HANS
EISLER- VERTOLKINGEN
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1980
RADIO - TV - KUNST
AMSTERDAM (GPD) -
Aardig raadseltje. Wat be
doelt Vera Beths, bekend
concervioliste, met „een
koekje vóór en een
snoepje na de levertraan
Het is de beeldende om
schrijving van een concert
door een. symfonieorkest,
met Mozart vóór en
Brahms na dat orenslij-
pende stuk van een of an-
LEIDEN - Helaas heeft het
woord "uniek" zijn echte be
tekenis verloren; iedere pre
sentator kondigt tegenwoor
dig zijn gasten met dit woord
aan. Toch kan men in dit ge
val niet om het woord uniek
heen om het optreden van
castagnetten-virtuoze en
Flamenco-danseres Lucero
Tena gisteravond in de Leidse
Schouwburg te beschrijven.
Als volstrekt uniek wordt
haar castagnetten-virtuositeit
aangekondigd.
En inderdaad hanteert zij de
castagnetten als een muziek
instrument, dat een solisti
sche status rechtvaardigt. In
de eerste nummers van het
programma bracht zij met
prachtig ingetogen gitaarbe
geleiding van Carmelo Marti
nez een castagnetten-recital,
waarin zij muziek van o.a.
Isaac Albeniz, Francisco Tar-
rega en Caspar Sanz de onge
kende muzikale mogelijkhe
den van dit ook in Nederland
niet geheel onbekende in
strument op indrukwekken
de wijze demonstreerde.
Maar ook als danseres van
vooral de klassieke Spaanse
dans en'de Flamenco geniet
Lucero Tena zonder overdrij
ven wereldfaam; in Amerika
heeft men haar "the brightest
star of Spanish dance" ge
noemd. Haar grote techni
sche veelzijdigheid is het re
sultaat van een zeer langduri
ge opleiding, vanaf vieijarige
leeftijd kreeg zij een oplei
ding in achtereenvolgens de
klassieke Spaanse dans en de
Russische balletkunst.
Voor de pauze bracht Lucero
Tena haar castagnetten-reci-
tal en een tweetal Spaanse
dansen, die aan het eind op
geestige wijze werden afge
sloten met een gespeeld ver
legen toegift, waarin zij met
behulp van de castagnetten
een gesprekssituatie uit
beeldde. Daarbij maakte zij
een perfect gebruik van de
zinsmelodie, die in ons taal
gebruik een belangrijke rol
speelt.
Na de pauze stond de Flamenco
centraal met gitaarbegelei
ding van Felix de Utrera en
zang van Manoio Mairena.
De AVRO heeft gisteravond
van dit bijzondere optreden
- dit is de eerste tournee door
Nederland van Lucero Tena
en haar gezelschap - tele
visieopnamen gemaakt, die
op 23 maart a.s. in het cultu
reel programma "ontmoe
tingen" zullen worden uitge
zonden.
WIJNAND ZEILSTRA
dere hedendaagse groot
heid.
Het is de zogenaamde
sandwichverpakking,
waar rechtgeaarde verde
digers van het moderne
geluid zo de pé aan heb
ben. Op die manier bewijs
je én het publiek én de
componist geen dienst.
Nee, dan maar beter recht
voor z'n raap drie avant-
gardestukken in één pro
gramma. Goed opge
bouwd, goed toegelicht en
goed verdedigd.
Vera Beths dan. Alweer twaalf jaar
in de belangstelling. Ze reist door
het hele land. Van Sneek naar
Middelburg en van Weert naar
Medemblik. Laat haar vioolspel
ook veelvuldig over onze grenzen
horen: Frankrijk, Italië, Enge
land. Reden om eens met haar te
praten. Hoe is het haar die twaalf
jaar vergaan. Hoe denkt zij over
verschillende dingen.
Vera's vader was concertmeester
bij de opera en leraar aan het mu-
zieklyceum. Wat gebeurt er dan
als je een leuk dochtertje hebt
van vijf. Je geeft het een viool en
begint voorzichtig wat lessen te
geven. Een herinnering met een
glimlach, die haar gezicht iets
stralends geeft. De kroket op haar
broodje wordt onder het praten
*koud. Het geroezemoes in restau
rant Keijzer. tegenover het Am
sterdamse Concertgebouw, is
groot. Musici schuiven af en aan.
Velen begroeten haar.
Herinnering
Maar die herinnering aan dat kleine
ding, dat dapper de vioollessen
consumeerde, het straatspel ne
gerende zonder tot een geïsoleerd
zolderkamervogeltje te worden.
Dan de lessen bij Herman Kreb-
bers. Ze is van de lichting Emmy
Verhey en Christiaan Bor, die zo
veel publiciteit kreeg.
Nee, over gebrek aan geluk zal ze
zich nooit beklagen. Na het win
nen van het Oscar Back-concours
stroomden de concerten binnen.
Ze liet ze over haar komen, zich
lavend aan de zilverstukken van
het succes. Het heeft haar niet tot
een onuitstaanbaar nest ge
maakt. Elk concert moet je weer
maken. Elke keer begin je op
nieuw. Elk publiek moet ver
overd worden. Het komt niet om
een naam, het komt voor een
prestatie. Het zou niet goed zijn te
drijven op voorbije succes
sen".
Vera wist het van tevoren. Herman
Krebbers had het haar geleerd.
Zelf je interpretatie zoeken. Snel
studeren* Zodat je later bij elke
concertuitnodiging het laadje in
je herinnering maar hoeft open te
schuiven om dat bewuste concert
uit de voorraad te halen. Nee, niet
dat je het dan zomaar kunt gaan
spelen. Maar je hebt een goede
basis waarop je een nieuwe inter
pretatie kunt toepassen. Inter
pretatie is iets wat groeit. Het
groeit met je mee.
Hard werken was ze gewend. Wie
weet nog dat zeventienjarige
Vera Beths ooit bij de Nederland
se Comedie een boosaardig rol
letje speelde in een stuk van Al-
bee? „Ik moest pas in het laatste
bedrijf op. Dus ik had altijd mijn
viool bij me. Ik zat in de kleed
kamer rustig te studeren tot ik op
moest. Daar heb ik gemerkt dat ik
wel heel graag toneel zou spelen,
maar liever wilde ik toch violiste
worden".
Dat is gebeurd. Ze werkte aan een
gigantische repertoire, zich uit
strekkend van de romantici tot
Alban Berg en Strawinsky, haar
absolute favoriet. Tachtig keer
per jaar staat ze op een of ander
podium met een grote verschei
denheid aan programma's. Met
orkesten, met Stanley Hoogland,
met Willem Breuker en met het
Rondom Kwartet. Eigentijds re
pertoire ligt haar, hoewel ze ge
willig toegeeft dat er veel pling-
plong bij is, waar niemand een
touw aan vast kan knopen. Maar
het goede moet onder het publiek
komen.
Dat het publiek altijd nog huiverig
is, vindt ze maar merkwaardig. Je
moet het publiek niet voor de gek
houden. Geen koekje, snoepje,
levertraan, zoals gezegd. Nee, dan
liever helemaal levertraan en die
zoet maken met behulp van de
enorme eigen inzet. Je bent vaak
Vera Beths: twaalf jaar in de belangstelling.
heel veel tijd kwijt met het ontcij
feren van die stukken, maar als je
die eenmaal hebt ontdekt, moet
je alles doen om het verstaanbaar
te maken voor het publiek. Dat
vergt een enorme concentra
tie.
Eigentijdse muziek. Het begrip
wordt, volgens Vera beter. Op de
conservatoria worden met steeds
meer gemak stukken van Schon-
berg en zelfs modernere compo
nisten uitgevoerd. De studenten
worden vertrouwd gemaakt met
de nieuwe klanken. Ze verstaan
de eigentijdse taal beter en zijn
meer dan vroeger tot een verhel
derende interpretatie in
staat.
Revolutionair
Neem Antheil. Niet direct een
avant-gardist van het laatste uur,
maar toch een revolutionair. De
plaat is geweldig verkocht en
Vera zegt met de sonates van die
man elk publiek te kunnen vero
veren. Met de hamerende moto
riek van de eerste en de Ameri
kaanse amusementssfeer van de
tweede sonate. Ze verheugt zich
nu al op komende zomer.
Nee, niet op de vakantie met haar
man Werner Herbers, die solo-
hoboist bij het Concertgebouw is.
Nee, op dat concert met het Ne
derlands Blazers Ensemble, waar
Herbers ook deel van uitmaakt.
Trouwens, de administratie van
het ensemble zit bij haar thuis. En
voor dit gesprek moesten we uit
wijken, want het blazersen
semble had haar bovenhuis in
gebruik voor een repetitie. Van
de zomer gaan ze weer L'Histoire
du Soldat" van Strawinsky
doen.
„Heerlijk", zegt Vera, „als ze dat
spelen, mag ik ook meedoen".
Als kind mag ze dan weinig ge
speeld hebben, haar kinderlijke
blijheid heeft ze niet verloren. De
viool is haar liefste speelgoed. Al
tijd geweest en zal dat wel blij
ven.
De meisjes op deze foto
genieten op het ogenblik van
het heerlijke klimaat op het
Spaanse eiland Tenerife. Ze
doen mee aan de Miss-Euro-
pa verkiezingendie daa r op
2 maart worden gehouden.
Bus Robert Long uitgebrand
HAARLEM (GPD) - De witte bus, die eigendom was van Leen Jonge-
waard en Robert Long, is vanmorgen volledig uitgebrand teruggevon
den op een terreintje langs het-Noordzeekanaal (Zaanderhorn). Alle
decors en requisieten van de succesvolle show Duidelijk Zo?!', waarvan
de waarde op 75 mille wordt geschat, zijn daarmee verloren gegaan.
John Drogtrop, manager van Robert Long, verwacht een „oeverloze affai
re" met de verzekeringsmaatschappij, omdat het tijdstip waarop de bus
maandagnacht in Amsterdam werd ontvreemd, moeilijk te bepalen is.
Volgens de polis is de bus en inhoud tijdens eeri bepaald deel van de
nacht niet gedekt.
De materiële schade die het duo lijdt doordat een aantal voorstellingen
moet worden verschoven, acht Drogtrop groter. Hoewel kleermaker en
decorbouwers dag en nacht doorwerken om vervangende requisieten te
vervaardigen, is het nog maar de vraag of de show maandag in Den
Helder kan doorgaan. „In het gunstigste geval levert ons dat een scha
depost van een halve ton op", aldus Drogtrop.
LEIDEN - Met kwasi-diepzinnige beschouwingen heeft Charles van Tas
sel gisteravond in de kapelzaal van K. en O. ten aanhoren van tien
belangstellenden zijn recital ingeleid, gewijd aan Eisler en (nauwelijks)
aan Schubert.
Zijn politieke bedoelingen waren duidelijk en daarover heeft hij geen
enkele twijfel laten bestaan.
Maar aan de kunstzinnige merites van zijn programma ging hij voorbij. In
de eerste plaats zijn Van Tassels stemmiddelen onvoldoende om tot
grote prestaties te komen. Zijn stem klinkt vooral in de hogere regionen
geknepen en onzuiver. Bovendien miste hij elk contact, zowel met
Schubert als met Eisler, en begrip voor de laatste zou van hem verwacht
kunnen worden. Hij heeft van Eislers sarcasme niets begrepen, althans
hij heeft muzikaal diens protest niet duidelijk kunnen maken.
Wanneer deze zanger dan bovendien nog vertelt dat beide componisten
"zwaar onderschat" worden, dan loopt hij met zijn opvattingen enige
tientallen jaren achter Zijn laatdunkende woorden over Schubert ge
tuigen van onrijp inzicht en van iemand met een te licht bevonden
bagage kan men geen grbte interpretatie verwachten.
Muzikaliteit was in elk geval wel aanwezig bij zijn begeleidster Anane
Karres, die van een goede pianistiek getuigde.
BEP RIJNDERS
NEDERLAND 1
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
1H.45 - Paspoort voor Turken (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18 59 - Staaltje de locomotief (NCRV)
19.05 - Kerkbuurt (NCRV)
19.30 - Lucy en Mr. Mooney (NCRV)
19.55 - 't Is maar een verhaal (NCRV)
21.37 - Journaul (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22 10 - NOS-Tnbune (NOS)
23.05 - Journual (NOS)
NEDERLAND 2
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - De TROS top 50 (TROS)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Eenzaam spel (TROS)
21.25 - Wie was er vrij vanavond (TROS)
22.20 - Aktua TV (TROS)
23.10 - Soap. tv-serie (TROS)
23.40 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regionaal progr. NDR 10.00 Aben-
tcuerder Landstrasse. 18.30 Actuali
teiten. 18.45 Kleutcrprogr. 18.55
Abentcucr der Landstrasse. 19.25
Regionaal magazine. 19.59 Pro-
grammaoverz. WDR. 18 00 Detektiv
Harvey. 18.15 Eine amerikanische
familie. 19.15 Actualiteiten. 19.45
Film reportage.). 20.00 Journaal.
20.15 Discussieprogr. 21.15 Amuse
mentsserie. 21.45 Amusements-
progr. 22.30 Actualiteiten. 23.00
Klassieke liederen. 23.55 Jour
naal.
DUITSLAND II
18.20 Der Burgermeistor. 19.00
Journaal. 19.30 Spelprogr. 21.00 Ac
tualiteiten. 2120 Discussie. 22.20
Moliere. 23.15 Journaul.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kinderprogr. 18.30 TV-cursus
Natuurkunde, 19.00 Jeugdprogr.
19.45 Journal 3. 20.00 Journaal. 20.15
Die blinde Sunderin. 21.35 Informa
tief progr. 22.20 Actueel magazine.
23.05 Journaal.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Kinder
progr. 18.35 Dick Turpin. 19 00 Korte
film. 19.05 Sport. 19.35 Mededelin
gen en Morgen 19.45 Journaal. 20.10
Ike, tv-serie. 20 55 Panorama 21.45
Edelman. bedelman. schutter,
spion, tv-serie. 22.35 Journaal.
NET II
18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Kinder
progr. 18.35 Dick Turpin. 19.00 Korte
film. 19.05 Sport. 19 35 Mededelin
gen en Morgen. 19.45 Journaul. 20.10
Filmmagazine, 21.00 De ijzeren Gus-
tav. 22.00 Doe.
Staat de revolutie in de gezondheidszorg voor de deur? Als de
meningen van het Nederlandse publiek in de praktijk gebracht
zouden worden, waarschijnlijk wel. Een recent onderzoek toont aan
dat nog maar een krappe meerderheid van de bevolking het beter
vindt eerst naar de huisarts te stappen met zijn klachten, alvorens
zich tot een natuurgeneeskundige te wenden.
Vorig jaar brachten 750.000 Nederlanders een of meer bezoeken aan
een alternatieve genezer. Volgens de gebruikelijke gezondheidszorg
kan dat gevaren inhoudenhet missen van de juiste diagnose en een
ajdoende medische behandeling.
Samengevat stelt de vereniging tegen de kwakzalverij dat de alter
natieve genezers nog nooit met wetenschappelijke bewijzen zijn
gekomen omtrent hun positieve resultaten. Terwijl de huidige ge
neeskundige voorzieningen er voor zorgen dat we gemiddeld 70
jaar worden.
Toch ziet de overgrote meerderheid van de bevolking veel heil in
alternatieve genezers als acupuncturisten, homeopatiienkruiden
geneeskundigen en heilmugnetiseurs. Het buro Lagendijk heeft in
opdracht van de werkgroep praktizijns in natuurlijke geneeskunst
een onderzoek ingesteld en daaruit blijkt dat 80 percent de huidige
wet wil verruimen ten gunste van de natuurgenezers.Üe kernvraag
is dan waar die grens gelegd moet worden en op grond van welke
resultaten.
Voor en tegenstanders van de natuurgeneeswijze treffen elkaar in
het NOS-televisieprogramma "NOS-Tribune dat vanavond van
22.10 tot 23.00 uur via Nederland 1 wordt uitgezondenProf.dr. li.
Polak, hoogleraar hutsartsengeneeskunde. plaatst kritische kant
tekeningen bij een ontwikkeling die jaarlijks zoveel mensen naar de
alternatieve genezers voert. Prof. Polak is secretaris van de Vereni
ging tegen Kwakzalverij. Hij wordt op zijn beurt kritisch gevolgd
door de huisarts Karna Poldermangespecialiseerd in yoga en na
tuurgeneeswijzen en door de medisch-soeioloog dr. C. W. Aakster,
voorzitter van de Vereniging voor Gezond Leven en Natuurgenees
wijzen.
RADIO
Poesjkin en dc muziek - AVRO. Vanavond Hilversum 2 om 21.00
uur. I)c Russische dichter Poesjkin staat centraal in deze uitzen
ding. Naast zijn invloed op dc literatuur in zijn land, heeft hij ook -
zij het indirect - de loop van de Russische muziek bepaald.doordat
veel van zijn werken de belangrijkste componisten inspireerden.
Expresse-VPRO. Vrijdagochtend Hilversum 2 om 09.15 uur. Oude
frustraties en nieuwe tdeeen over de omgang tussen gescheiden
mannen en hun kinderen in het kader van VPRO's mannenemanci-
patie.
Hans van Willigenhurg - KRO. Vrijdagmiddag Hilversum 1 om
12.00 uur. De Engelse zanggroep The Peddlers zijn te gast bij pre
sentator Hans van Wilhgenburg. De groep bestaat 15 jaar en heeft
reeds elf elpees en tien wereldtoernees achter de rug. In dit pro
gramma interviews met de leden van The Peddlers en muziek van
deze formatiedie tot 16 maart concerten geeft in ons land.
DONDERDAG 28 FEBRUARI
M1LVERSUM I
18.11 (S) Hier en nu. 18.30 (S) In be
weging. 18.45 (S) Leger des Hnls-
kwartier. 19.02 (S) De wereld zingt
Gods lof. 19.55 (S) Op de man af.
20 03 (S) 't is Ted-tijd. 21.02 <S) Tien
jaar Marcussen-orgel. 21.40 <S) Lite-
rama-donderdag. 22,02 (S) Bij de
tijd. NOS. 23.02 (S) Met het oog op
morgen. KRO 0.02 (S) De Nacht
spiegel. 1.02 (S) Tussen de hoezen
met Winfried Povel. 3 02 (S) Herrie
of Hairy op 1. 6.02 (S) Country time.
6 50 Het levende woord.
HILVERSUM II
IKON. 18.05 Kleyr. OVERHEIDS-
VOORLICHTING. 18.35 Gesprek
ken met vrouwen. P.P.: 18.50 Uit
zending van de VVD AVRO 19.00
Zo hoor je nog eens wat. 19.20 (S) ln
de kaart gespeeld. 21.00 (S) Poesjkin
en de muziek. 22.30 Nws. 22.40 (S)
Klassieke pianomuz. 22.58 (S)
Strijkkwartet. 23.15 (S) Jazz Spec
trum. 23.30 AVRO's Radiojournaal.
23.55 Nws.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws NOS 18.03 (S)
De Avondspits met de Nationale
Hitparade TROS. 19 02 <S) Poster.
20 02 (S)Soul Show. 22.02 (S) Sesjun.
23.02 <S) LP-werk.
VRIJDAG 29 FEBRUARI
HILVERSUM I
KRO 7 03 Echo. 7.13 (S) Even na ze
ven (8.03 Echo.) 9 03 (S) Gifvar.
Drogr. 12.03 (S) Gevar. progr. 14.02
HILVERSUM II
VPRO: 7 00 Nws 7.10 Ochtend
gymn. 7 20 VPRO Expresse. (7.30,
8 00 en 8.30 Nws.) 9.00 Gymn. voor
de vrouw. 9.10 Waterst. Expres-
VPRO. Exrepss-VPRO. NCRV:
10,30 Onder schooltijd. NOS: 10.45
Werkbank. 10.55 Progr. over/..
AVRO 11.00 Schoolradio TROS
11.20 Week in - week uit. 12.26 Me-
ded. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Nws 10.36 Aktua NOS: 13 00 Nws
13.11 Meer over minder 14 20 Op de
zeepkist...komt u maar. 14 45 "t Kan
van nut zijn. 15.30 Van onze redaktie
VOO: 17.00 (S) Info-radio (17.30
Nws.)
HILVERSUM III
EO. 7,02 (S) Ronduit op drie 8 05(S)
Tijdsein. 9.03 (S) De muzikale fruit
mand 10.03 (S) Te elfder ure. I.K.20
(S) Popjourn. 15.30 (S) Top 40.
HILVERSUM IV
NOS: 7.00 Nws. 7 02 (S) Vroeg Klas-
siek. 9 00 Nws. 9.02 (S) Muzh-x uit de
Middeleeuwen Renaissance Renas-
sjyice. 9.30 (S) Vrijdagmor^cncon-
cert Berliner Festwochen 1979:
Boston Symphony Orehest a: klass
muz. VOO 11 00 (S) Muz. voor mil
joenen. (12.00 Nws.). EO: 13 0») (S)
Klankspiegel. 14.00 Nws 14.02 (S)
Theologische verkenningen. 14.20
(S) De klankschoonheid van de
Poolse orgels 14.40 (S) P.aat-I raat
VPRO: 15 00 17.00 (S) Muziek-op-
vier Hedendaagse mu/i.-k van Ne
derlandse componisten.
