HeidenDit
goud heeft
voor mij de
meeste waarde
"We hebben het goud en nu de dienst in
'Het had geen ronde langer moeten duren'
Wereldrecord 10 km: perfecte climax Olympisch schaatstoernooi
MAANDAG 25 FEBRUARI 1980
PAGINA 13
SPORT
Piet Kleine "total loss" na zilveren race
SPORT
LAKE PLACID (GPD)-Met de blik
gericht op de cijfers die op het
scorebord voortijlden, maakte
Tom Erik Oxholm kalmerende
gebaren naar de langs zwieren
de Piet Kleine. De Noor stond de
ochtend na zijn 21e verjaardag
te trillen op zijn benen, vlakbij
het groepje Nederlanders dat
met overslaande stem Piet Klei
ne naar olympisch eremetaal
trachtte te schreeuwen.
Oxholm had het niet meer. Rustig
aan, langzamer, gebaarde hij naar
Kleine, maar de weer eens in
volle glorie ontketende Drent
nam de Noor net zo te grazen als
vier jaar eerder zijn landgenoot
Sten Stensen. Die keek in Inns
bruck versteend toe hoe goud uit
zijn handen glipte. Deze keer
ging het om^ilver, het hoogst be
reikbare voor schaatsers die Eric
Heiden in hun midden moeten
dulden. Alleen de door hem zo
bewonderde „boomstammen"
waren Piet Kleine te machtig.
Woedend schopte Oxholm in de
bevroren sneeuw toen hij zich
realiseerde dat er opnieuw niet
meer dan brons voor hem in zat.
Met het hoofd naar beneden
vluchtte de Noor naar de kleed
kamer op het moment dat Piet
Kleine wankelend op zijn benen
een bankje bereikte en daar van
uitputting bijna afviel.
Zijn zilveren succes toont eigenlijk
aan dat de nu 28-jarige Drent vier
jaar heeft overgeslagen. Na 1976
lukte het hem bijvoorbeeld nooit
meer de 10.000 meter binnen het
kwartier te voltooien. Na die ge
denkwaardige goudjacht in
Innsbruck en de daarop volgende
wereldtitel viel er nog slechts
sporadisch iets opwekkends over
hem te melden. Behalve dan dat
er een levenswens in vervulling
ging toen het ambt van postbode
hem de sociale zekerheid ver
schafte die hij altijd had ont
beerd.
Gretigheid
En dan ineens dit. Op het fabuleuze
ijs van Lake Placid ontwikkelde
Piet Kleine zo'n hoog tempo alsof
er nog razendsnel een expresse-
brief moest worden bezorgd.
Plotseling was dezelfde gretig
heid er weer van 1976. Hoewel,
van nabij kon men hem langzaam
zien toegroeien naar de olympi
sche 10 kilometer waarop hij nog
eens zo dolgraag wilde schitte
ren.
Zijn prestaties in internationale
wedstrijden, met name in de lan-
denwedstrijd tegen de Noren,
half december in Groningen, en
het EK in Trondheim tastten het
vertrouwen in hem wat aan, maar
zijn blik bleef constant gericht op
Lake Placid. „Toen ik vanmor
gen opstond", vertelde Piet Klei
ne zaterdagavond, „had ik niet
het gevoel een lelijke rotdag te
gemoet te gaan".
Na de andere medaillegegadigden
moest hij het ijs op. Normaal een
voordeel omdat de reeds tot
stand gekomen tijden als doelwit
gebruikt kunnen worden, maar
in lake Placid is dit een riskant
vooruitzicht gebleken, want de
prijzen werden steeds in de eerste
paren verdeeld. „Mijn loting was
ongunstig", vond Kleine ook zelf,
je zit daarna in de kleedkamer te
wachten en hoort 14.28 en 14.36.
Dan voel je je niet lekker, dat kan
ik je wel vertellen".
Het viel niet aan hem te merken,
toen Piet Kleine er de beste
10.000 meter van zijn leven uit
perste. „Hij ging op een schema
van 14.40 weg, met een oog op het
scorebord gericht", zei Egbert
van 't Oever. En Kleine: „Het was
onmogelijk Heiden te verslaan, ik
heb er wel steeds vertrouwen in
gehad de tijd van Oxholm te ver
beteren. Maar ik heb er enorm
voor moeten knokken. Op het
eind was ik total loss".
De manier waarop hij de race aan
pakte, legde zijn instelling bloot.
Behoedzame openingsronden
waren deze keer uit den boze.
Anders moet Kleine in het ver
loop van de rit altijd het verlies
terugwinnen van een voorzichti
ge start, nu was het precies an
dersom. Kleine gaf meteen vol
gas, zonder zich erom te bekom
meren waar het schip zou stran
den. Daarom kon hij tot 5200 me
ter heel dicht in de buurt blijven
van Eric Heidens kersverse we
reldrecord, daarna stond zijn
eenzame strijd volledig in het te
ken van het zilver.
Kleine marge
Hij slaagde met veel pijn en moeite.
Van de vrij duidelijke marge tus
sen hem en Oxholm bleef uitein
delijk slechts iets meer dan een
halve seconde over Maar Kleine
had zijn doel bereikt. Zilver en
een verbetering van zijn natio
nale record. „Het had geen ronde
langer moeten duren", mompel
de hij naderhand, „maar mis
schien gold dat ook wel voor Ox
holm. Die heeft zich ook volledig
leeg gereden".
Dikwijls is er in de jaren na Inns
bruck kritiek op hem geleverd.
Het leek er vaak op dat hij zich
niet tot het uiterste inspande. Ui
teraard was Kleine het daarmee
oneens. „Als het niet gaat, kun je
nog zo hard knokken terwijl er
toch een tegenvallende tijd uit de
bus komt", opperde hij meerma
len. De olympische prikkel bleek
bij Kleine echter wonderen te
verrichten. Wat hij mentaal kon
opbrengen in Lake Placid, viel de
laatste jaren nimmer meer bij
hem te bespeuren. Anders was hij
internationaal niet zo weggegle
den. Kleine: „Ik kan me erg goed
instellen op een afstand. Dat is nu
wel duidelijk geworden. Het ligt
me. Steeds heb ik me ingeprent,
het moet vandaag gebeuren".
Dank zij het zilver van Piet Kleine
delen na de dames en sprinters
nu ook de allrounders in de on
verwachte olympische succes
sen. In Innsbrujk was de buit
groter. Het allroundploegje, dat
toen bestond uit Piet Kleine en
Hans van Helden, won alle vgf
schaatsplakken. Hilbcrt van der
Duim en Yep Kramer bleken, zo
als kon worden voorzien, niet
voldoende gespecialiseerd om op
een van de afstanden toe te
slaan.
Van der Duim was op de 5000 meter
dicht bij het brons. Dat er op de
langste afstand geen hoofdrol
voor hem was weggelegd, was
geen verrassing. In de reeks fan
tasietijden die de 10.000 meter
opleverde, trok zijn 14.47,58
nauwelijks de aandacht. Toch
schroefde de nationale kampioen
zijn beste persoonlijke prestatie
ver naar beneden. Voor het eerste
doorbrak Van der Duim (ver
trokken op 14.50) de minutenbar-
rière en hg deed het meteen ri
goureus.
Kleine heeft zich zonder steun van
anderen mentaal geprepareerd
op zijn beste afstand in Lake Pla
cid. Egbert van't Oever stond wel
glunderend naast hem te genie
ten van het eerste tot de verbeel
SPORT
ding spekende succes sinds de
Lissenaar het drie jaar geleden
als bondscoach voor het zeggen
kreeg. Zgn aandeel in het succes
van Kleine kan onmogelijk hoog
worden getaxeerd. Indien Yep
Kramer voor een uitschieter zou
hebben gezorgd, had Van 't Oever
zich terecht op de borst kunnen
kloppen.
Vormdaling
Kramer ondervond tijdens de Win
terspelen evenwel een vormda
ling. Ook hij slaagde er bijna van
zelfsprekend in zijn eigen toptijd
te verbeteren, maar kon de richt-
tijd van 14.55 niet halen en merk
te een beetje teleurgesteld op: „Ik
heb mijn hoogtepunt dit seizoen
al gehad. Ik voel me erg moe. In
het eerste deel van mijn race had
ik het vrij gemakkelijk. Toen
kreeg ik last van mijn benen.
Vanaf dat moment heb ik erg veel
problemen gehad. Ik hoop nu al
leen maar dat het in I Ieerenveen
een beetje beter gaat".
Het komende WK-toernooi in het
Friese schaatsbolwerk is voor
Piet Kleine een mooie gelegen
heid om afscheid te nemen van de
schaatssport. Hij zou dan de
schautsgeschicdenis ingaan als
een sportman die op een voortref
felijke olympische afsluiting kan
terugzien in plaats van er nog een
jaartje als onopvallend klasse
mentsrijder aan vast te kno
pen.
LAKE PLACID (GPD) - Bij
de openingsplechtigheid
van de Winterspelen be
loofde Eric Heiden, ook na
mens alle andere deelne
mers, zijn tegenstanders
eerlijk en met faire midde
len te zullen bestrijden.
Daar is weinig van terecht
gekomen. De ongelooflijke
klasse van de 21-jarige Ame
rikaan stond zo ver boven
iedereen verheven, dat zijn
rivalen al bij voorbaat waren
geklopt.
Het was een ongelijke strijd tussen
een fenomeen en gewone sterve
lingen op schaatsen. Zijn boven
natuurlijke gaven lieten Eric
Heiden uitgroeien tot de super
star van Lake Placid. Nooit eer
der verliet iemand de Olympi
sche Winterspelen met vijf gou
den medailles. Heiden vertrok
met de complete serie, waarvan
de laatste, voor de tien kilometer,
hem het meest dierbaar was, aan
gezien er een magnifiek wereld
record mee gepaard ging.
Het was een perfecte climax van
het olympische schaatsen, dat
ook buiten de bijdragen van Eric
Heiden om van uitzonderlijk
hoog gehalte was. De tien kilome
ter was een compleet recordfesti
val waar de 14.28,13 van Eric Hei
den als een droomtijd nog weer
boven uitstak. Toen hij maar
nauwelijks de snelste was op de
5000 meter, moest worden ver
ondersteld dat de langste afstand
Heiden in moeilijkheden zou
kunnen brengen. Mannen als
Oxholm en Kleine lagen op de
loer, maar de overmacht waar
mee Heiden de slotafstand af-
raasde verklaart achteraf dat hij
simpelweg een zwakke dag had
toen de vijf kilometer werd afge
werkt.
In een legendarische race beroofde
Heiden de Rus Ljoskin van diens
wereldrecord, nadat Oxholm
evenals op de 5000 meter in de
eerste rit had laten zien wat er op
de Medeo-achtige ijsvloer van
Lake Placid mogelijk was. De
Noorse stayer had zich met
enorm veel lef in de strijd gewor
pen, getuige zijn schema van
14.36. „Dat zou ik niet hebben ge
durfd", sprak zelfs Eric Heiden
later vol ontzag. „Als ik in het eer
ste paar had moeten rijden zou ik
zijn weggegaan op mijn persoon
lijk record (14.43,11) en dan wel
zien of er meer in zat".
Durf had ook Ljoskin. Brutaal ver
koos hij de aanval en dat leverde
het unieke beeld op van een op
achterstand rijdende Heiden.
Toch liet de Amerikaan zich niet
afbluffen. Hij hield zich strikt aan
het geprogrammeerde schema,
waar rondetijden van boven de 35
seconden nauwelijks in voor
kwamen. Het doel was 14.30, de
uitkomst bleek zelfs nog iets flo-
rissanter.
"Meeste waarde
„Dit was wel de laatste afstand
waarop ik dacht het wereldre
cord te kunnen verbeteren.
Daarom heeft deze gouden me
daille ook de meeste waarde voor
me", zei de man. die van de acht
bestaande wereldrecords er nu
meer dan de helft in handen
heeft. De 1000 en 1500 meter
kwamen eerder dit seizoen in zijn
bezit, evenals het puntentotaal
van de sprintvierkamo. De all-
round-puntenscore heeft hij
sinds het WK van vorig jaar in
Oslo en zijn positie aan de top van
de wereldranglijst lijkt voorjaren
onaantastbaar.
De schitterende en uitputtende
jachten op olympisch eremetaal
maken een verbetering van Hei
dens topper onwaarschijnlijk. Zo
De symboliek krijgt gestalte bij de huldiging van de eerste drie op de 10
kilometer: Eric Heiden toornt hoog uit boven de nummer 2 Piet Kleine (l.)
en derde man Oxholm.
dacht tenminste het Amerikaan
se publiek erover, dat massaal
naar de uitgangen van het sta
dionnetje stroomde. Helemaal
gerust was Diane Holum echter
niet. Met schema's in haar han
den volgde de Amerikaanse
trainster de rondetijden van Piet
Kleine, die als laatste een man
moedige poging ondernam. Al
verklaarde de Drent naderhand
niet echt in een greep naar het
goud te hebben geloofd, zoals hij
ook van tevoren Heiden buiten
de orde had geplaatst, het duurde
vrij lang alvorens er op Diane
Holums gez'cht een ontspannen
lachje verscheen.
Zij verdwijnt na het WK-toernooi in
Heerenveen in de anonimiteit,
Eric Heiden daarentegen kan nu
de financiële vruchten gaan
plukken van zijn enorme popula
riteit. De Amerikaanse zon-
dagbladcn meldden gisteren dat
er miljoenen op hem liggen te
wachten in de reclamewereld,
indien hij zich er tenminste be
schikbaar voor wil stellen.
Door zijn gouden oogst te relative
ren („die medailles betekenen
niet alles voor me, het plezier in
XIII OLYMPIC
nonWINTER
XXV GAMES
LAKE
PLACID
I980
het schaatsen heeft altijd voorop
gestaan") heeft hij zich nu niet
bepaald sterk aangeprezen. Maai
de verleiding om toe te happen
zal erg groot zijn.
Manager
Om de te verwachten golf van aan
biedingen het hoofd to bieden,
heeft de familie Heiden zich al
verzekerd van de steun van Art
Kqminsky, die als manager gaat
optreden. Kaminsky: „Erie Hei
den zal zeker niet op alles ingaan.
Ik zie hem niet in amusements
hows voor de televisie optreden
of in Las Vegas, waar ze een goed
ogende knaap als hij graag willen
jebben. Hij nil rig, /.waar aan zijn
privacy. Hg wil zgn eigen gang
kunnen gaan".
Voorlopig houdt Eric Heiden vast
aan zijn oorspronkelijke schema.
In Madison wil hij zijn medicij
nenstudie gaan hervatten. Toch
wordt deze de komende winter
onderbroken vooreen verblijf bij
zijn Noorse vriendin. Hg combi
neert dit in Oslo met een korte
studie aan de sportacademie en
denkt dan voor de lol nog een
beetje te gaan schaatsen. Allen
die de afgelopen jaren op het ijs
gebukt gingen onder zijn hher
schappij kunnen slechts hopen
dat Heiden onder de druk van de
commercie bezwijkt, zodat hij
automatisch professional is. An
ders zitten ze nóg een jaar met
hem opgescheept, want ook een
Eric Heiden die voor de grap zgn
schaatsen onderbindt zul onge
twijfeld onverslaanbaar zijn.
LAKE PLACID (GPD) - Moeizaam maar niettemin succes
vol heeft het Amerikaanse ijshockeyteam het olympische
karwei afgemaakt. Via een 4-2-zege op Finland legden de
Amerikanen beslag op de gouden medaille. „Wij zijn
nummer één, schreeuwde het tienduizend-koppige
publiek lang voor het einde van de wedstrijd, nadat het al
eerder met de kreet: „Wij willen goud", zijn troeteldiertjes
had opgezweept toen die tegen de sterk spelende Finnen
in moeilijkheden verkeerden.
Net als eerder tegen Zweden, West-
Duitsland en Rusland slaagden
de Amerikanen erin de achter
stand in de derde periode onge
daan te maken. Finland stond
met 0-1 en in de tweede periode
met 1-2 voor tegen het toen stroef
draaiend Amerika, dat nog enigs
zins onder de indruk was van de
verrassende zege op Rusland
twee dagen eerder. Mentaal is dit
team echter niet stuk te krijgen,
dat is eerder in het toernooi al
bewezen. Goals van Verchota,
McClanahan en Mark Johnson
beslisten de strijd in het voordeel
van de Amerikanen.
Coach Herbert Brooks had dan
Storholt niet
in WK-ploeg
LAKE PLACID - Jan-Egil
Storholt is niet opgenomen
in de Noorse ploeg, die zal
deelnemen aan het wereld
kampioenschap schaatsen
dat op 1 en 2 maart in Hee
renveen gehouden wordt.
Storholt is vervangen door
Amund Sjöebrend. Voor de
31-jarige Noor uit Trond
heim, die na Heerenveen zijn
carrière beëindigt, betekent
dit een kleurloos einde van
zijn schaatsloopbaan. De
Noorse ploeg bestaat uit:
Tom Erik Oxholm, Amund
Sjóebreng, Kai-Arne Stensh-
lemmet en Oyvind Tveter.
Reserve is Jan-Egil Storholt.
De Noren reizen vandaag uit
Lake Placid af naar Heeren
veen.
SCHAATSEN - Jan Roelof Kruit
hof uit Havelte heeft zaterdag in
Oulo (Finland) de alternatieve
Elfstedentocht gewonnen.
Kruithof legde deze 200 kilome
ter lange schaatsmarathon af in 8
uur en 10 minuten. Egbert Vos-
sebelt uit Ennelo eindigde met
een achterstand van bijna een
kwartier als tweede. Derde werd
Jeen van den Berg uit Heeren
veen
eindelijk zijn gouden medaille. In
1960 kwam hij er heel wat minder
vanaf. Als een van de laatsten viel
hij toen uit de Amerikaanse se
lectie, die toen al even verrassend
het olympische goud pakte.
Brooks werd trainer van het uni
versiteitsteam van Minnesota en
begon een half jaar geleden met
het formeren van zijn definitieve
selectie. Hij hanteerde een strak
ke discipline, die onder meer het
dragen van baarden verbood.
Alleen voor verdediger Kenneth
Morrow werd een uitzondering
gemaakt, omdat hij al een baard
had toen hij in de selectie
kwam.
De voor het grootste deel erg jeug
dige spelers, captain Mike Erus-
zione is met zijn 25 jaar een van de
oudsten, onderwierpen zich
moeiteloos aan het strenge regi
me van Brooks. Een halfjaar lang
trokken ze met elkaar op en al
leen daarom al zal het afscheid
moeilijk zijn. Mike Eruszione:
„Het is best mogelijk dat we el
kaar nooit meer zien, dat doet
pijn". Maar eerst wachten de
gouden Amerikaanse jongens
talrijke festiviteiten. Vandaag
worden ze samen met de Ameri
kaanse atleten die tijdens de Win
terspelen in actie kwamen door
president Carter ontvangen op
het Witte Huis.
Tijdens de persconferentie, waarbij
het hele team aanwezig was,
toonden de Amerikaanse spelers
zich politiek minder bewust dan
sommige verslaggevers hadden
gehoopt. Op de vraag wat voor
hen belangrijker was het goud of
de winst op Rusland, hielden ze
het unaniem op het goud. Het
Amerikaanse publiek denkt daar
echter wat anders over. Goud is
leuk, zeker in Amerika, maar dit
keer is het verslaan van een
grootmacht als Rusland van gro
tere betekenis.
Het heeft ervoor gezorgd dat het
Amerikaanse volkslied bijna elk
half uur door de straten van Lake
Placid schalt. Een van de dagbla
den constateert „Het patriottis
me was geborgen, maar blijkt nü
verre van dood te zgn". De ijs
hockeyers vertegenwoordigen
een nieuwe generatie college
studenten, die niets te maken
hebben gehad met Vietnam en
Watergate. Zij zijn, zeker na deze
gouden medaille, jongens waar
op het Amerikaanse volk trots wil
zijn.
Herbert Brooks, die niet had ver
wacht ooit nog weer eens een na
tionaal team te zullen trainen,
gooide tijdens het toernooi er
zelfs geloofsbetuigingen tegen
aan om zijn jongens tot het uiter
ste te stimuleren. Op de perscon
ferentie wenste hg aanvankelijk
niet meer te zeggen dan: „Gods
wegen zijn ondoorgrondelijk".
Dat geldt dan zeker voor aanval
ler David Christian. Twintig jaar
geleden won zijn vader met het
Amerikaanse ijshockeyteam
goud in Squaw Valley, nu is hij
zelf de drager van een gouden
medaille.
De roes van Eric Heiden is overge
slagen in de roes van het ijshoc
keyteam. Amerika kan zijn geluk
niet op, zeker niet nu de Ameri
kaanse successen tijdens de Win
terspelen de enige van dit olym
pische jaar dreigen te worden,
vanwege de boycot van de spelen
in Moskou. Steve Christoff
scoorde het eerste Amerikaanse
doelpunt op het moment dat de
Finnen een man meer op het ijs
hadden. De Amerikanen herken
nen iets van die situatie in hun
wereldse problemen en voelen
ziph gesterkt.
Na afloop van Amerika-Finland
kwam vice-president Walter
Mondale naar de kleedkamer van
zijn landgenoten om ze als een
van de eersten te feliciteren. Wat,
wilde de Amerikaanse pers we
ten, waren Mondales eerste
woorden. Herbert Brooks:
„Maandag allemaal melden voor
militaire dienst". Vierhonderd
mediamensen klapten zich do
handen stuk en de uitgelaten
spelersgroep rolde over het po
dium. Het Amerikaanse volk kan
zijn geluk niet op.
LAKE PLACID - De Sowjet-Unie
heeft gisteravond in het Olym
pische ijshockeytoernooi in La
ke Placid de zilveren medaille
veroverd. In de laatste wed
strijd tegen Zweden zegevier
den de Russen met 9-2. De perio
destanden waren 4-0, 5-0 en 0-2.
Zweden won het brons.
De Amerikaanse ijshockeyers veroverden na twintig
jaar weer een gouden medaille. "Gods wegen zijn ondoor
grondelijk" sprak coach Herbie Brooks na de beslissende 4-2
winst op de Finnen.
