Blanken nog
achter Smith
Machtsstrijd bedreigt Labour
"Jimmy Carter is
een grote boef"
"Steunpunten
van de V.S.
geen bases"
Christen-democraten Italië: waarheen
Pjotr Jaroszewicz
harde pragmaticus
EG niet
eens over
boycot O.S.
[ZATERDAG 16 FEBRUARI 1980
BUITENLAND
ROME (GPD) - Toen Benigno Zac-
cagnini, secretaris van de Ita
liaanse christen-democraten
(d.w.z. de eigenlijke partijleider),
gisteravond zijn openingsrede
van 150 dicht betikte vellen be
gon voor te lezen, zag het sport
paleis in Rome waar het landelijk
partijcongres wordt gehouden,
eruit als een zwaar verdedigde
bunker. Tweeduizend tot de tan
den gewapende militairen, me
taaldetectors, stalen afscheidin
gen en kogelvrije ruiten moesten
de congresgangers beschermen
tegen mogelijke terroristische
aanslagen. Zelden is er echter
met zoveel belangstelling uitge
keken naar een politieke gebeur
tenis waar zo weinig uit kan ko
men, als nu in Italië naar het lan
delijk partijcongres van de chris
ten-democraten.
Die belangstelling is allereerst ge
wekt door de partijleiders zelf,
die nu al maanden alle beslissin
gen over de politieke toekomst
van het land uitstellen met de
belofte dat die op het congres
zullen vallen, en werd in stand
gehouden door de andere partij
en, die bereid waren het kabinet-
Cossiga te zien als een periode
van wapenstilstand, in afwach
ting van het congres.
Intussen hebben de socialisten het
eind van de wapenstilstand al af
gekondigd: na het congres gaan
zij met scherp schieten op de re
gering, die dan ongetwijfeld zal
vallen. Wat er daarna moet ge
beuren, is dus de voornaamste
vraag die de congresgangers
moeten beantwoorden, en uit de
voorafgaande discussies komt
het antwoord al duidelijk genoeg
naar voren.
Een groot deel van de christen-de
mocratische partij is bereid, het
principiële nee' tegen commu
nistische deelname aan de rege
ring te laten vallen, maar dat wil
nog geenszins zeggen, dat ze nu
ook met de communisten willen
regeren. Met name de internatio
nale toestand maakt dat naar hun
inzicht onmogelijk, en trouwens,
ze weten heel goed dat ze dan de
partij in tweeën zouden splijten:
van de negen officieel vertegen
woordigde partijstromingen (dat
zijn eigenlijk partijtjes binnen de
partij) zijn er vijf kleinere tegen
elke vorm van samenwerking
met de communisten, en een gro
te. de volgelingen van partijvoor
zitter Flaminio Piccoli, is inner
lijk zeer verdeeld.
Er dient dus een compromis ge
vonden te worden, dat aan de ene
kant de partij bijeen houdt en aan
de andere kant de communisten
(toch altijd de op èèn na grootste
partij van Italië) tevreden stelt.
Dat wordt dan weer het gebrui
kelijke zoeken naar de vierkante
cirkel, want de communisten
stellen zich met niets minder te
vreden dan met „gelijkwaardige
deelname aan de regering", an
ders blijven zij in de oppositie en
maken zij het land praktisch on
bestuurbaar.
Van een „politiek van nationale
saamhorigheid", zoals Zaccagni-
ni die voorstelt (namelijk politie
ke samenwerking zonder effec
tieve regeringsdeelname) willen
zij, na de voor hen desastreuze
ervaring van 1976-79, niet meer
horen. Dat betekent dat het voor
naamste politieke probleem van
Italië ook ditmaal geen oplossing
zal vinden.
Verder stelt partijsecretaris Benig
no Zaccagnmi zijn post tér be
schikking. Na ruim vier harde ja
ren, waarin Aldo Moi o werd ver
moord en de christen-democra
ten ook op allerlei andere manie
ren het mikpunt waren van het
politieke terrorisme (de moord
op Vittorio Bachelet. vice-voor-
zitter van de Hoge Raad van de
Magistratuur, vormde nog maar
enkele dagen geleden een nieuw
hoogtepunt) is de keuze van een
opvolger geen lichte opgave. On
der de mogelijke kandidaten
worden de namen van de huidige
voorzitter Piccoli en van ex-pre
mier Giulio Andreotti ge
noemd.
Het vorige congres, in juli 1975,
koos Zaccagnini als 'nieuwe man'
(in werkelijkheid liep hij al sinds
het eind van de oorlog mee, maar
had hij op bijna wonderbaarlijke
wijze 'schone handen' weten te
Flaminio Piccoli, voorzitter van
de Italiaanse christen-democrati
sche partij.
behouden). Van een grote
schoonmaak in de corrupte eeu
wige regeringspartij is sindsdien
teleurstellend weinig terechtge
komen.
Reservisten opgeroepen
SALISBURY (Reuter, UPI) - De verkiezingen onder de
blanke bevolking van Rhodesië hebben zoals verwacht
een overwinning opgeleverd voor de Rhodesische Front
partij van Ian Smith. De partij krijgt alle twintig zetels die
in honderd zetels tellende parlement zijn gereserveerd
voor de blanke minderheid.
Na een reeks bomaanslagen zijn
gisteren in Rhodesië duizenden
reservisten onder de wapenen
geroepen. Als gevolg van die mo
bilisatie zal het Rhodesische le
ger tegen eind van de maand, als
de Afrikaanse bevolking naar de
stembus gaat, op een sterkte van
rond 100.000 man zijn gekomen.
Hoewel 80 procent van het gere
gelde leger uit Afrikanen bestaat,
zijn de mensen die nu voor dienst
worden opgeroepen vrijwel al
lemaal blanken.
'Het lijkt meer op een voorberei
ding voor oorlog, en niet voor
vrede', zo reageerde een woord
voerder van Mugabes partij, ZA-
NU-PF.
In de katholieke kathedraal van
Salisbury is gisteren een zware
bom gevonden, nadat in drie an
dere kerken al bommen waren
ontploft. Bij een bom, die in een
tas in de kathedraal was ge
plaatst, zat een brief in de Shona-
taal, waarop onder andere stond
'Voorwaarts met kameraad Mu
gabe'. Maar mensen die het Sho-
na, de meerderheidstaal in Rho
desië, machtig zijn, merkten op
dat er taalfouten in de brief staan.
Ze suggereerden dat de aanslag
kennelijk was bedoeld om Mu
gabe in een kwaad daglicht te
plaatsen. Mugabe s tegenstan
ders beweren dat hij een eind zou
maken aan de godsdienstvrijheid
als hij de verkiezingen wint. De
anglicaanse kerk in zuidelijk
Afrika plaatst advertenties met
teksten als "de marxist zal alle
plaatsen voor de eredienst slui
ten', in de advertenties staat ook
dat "een christen niet voor een
marxistische partij kan stem
men".
Zowel Nkomo's als Mugabe's vleu
gel van het patriottisch front
heeft ontkent dat hun bewegin
gen iets met de reeks aanslagen
op kerken te maken hebben. Een
woordvoerder van Nkomo zei dat
er waarschijnlijk sprake is van
een provocerende actie van het
Rhodedische leger en de natio
nalisten is diskrediet te brengen.
Nkomo en Mugabe hebben ver
klaard dat het oproepen van van
30 a 40.000 extra manschappen
voor het Rhodesiche leger strij
dig is met de Londense vredes
akkoorden. De Britse gouver
neur, lord Soames, heeft een on
bekend aantal Rhodesische mili-
- tairen van hun verzamelpunten
gehaald en hen ingeschakeld bij
de bestrijding van bestands
schendingen. Soames beschul
digt met name de guerrillastrij
ders van Mugabe van terreurda
den.
Het Britse bestuur stelt een onder
zoek in naar beschuldigingen dat
de Rhodesische politie zich
schuldig heeft gemaakt aan folte
ringen van terugkerende vluch
telingen. Klachten daarover zijn
ingediend bij het HKOGE Com
missariaat voor de Vluchtelingen
van de Verenigde Naties, dat de
repatriëring regelt.
Ht verkiezingsmateriaal voor het
Patriottisch Front ter waarde van
300.000 gulden is woensdag aan
ZAPU en ZANU, de organisaties
van Nkomo en Mugabe, over
handigd, aldus heeft het Komitee
Zuidelijk Afrika meegedeeld. De
door de Nederlandse regering
verstrekte hulpgoederen ter
waarde van 100.000 gulden zou
den vandaag worden vrijgege
ven.
Namens het comité weet Paul Staal
de moeilijkheden die zich de af
gelopen weken hebben voorge
daan uitsluitend aan tegenwer
king van Britse en Rhodesische
autoriteiten en aan gebrek aan
medewerking van de Nederland
se consulaire vertegenwoordiger
in Salisbury, Wessels.
WARSCHAU (AFP/ANP) -
Pjotr Jaroszewicz (70) die gis
teren zijn politieke en rege
ringsfuncties kwijtraakte,
begon zijn loopbaan als pre
mier van Polen in 1970, toen
hij Cyrankiewicz opvolgde.
Dat was op hetzelfde moment
dat Edward Gierek de plaats
innam van partijleider Go-
moelka.
De mogelijkheid van een ver
trek van premier Jaroszewicz,
een man die weinig vrienden
heeft, werd al eens voorzien
na de arbeidersopstanden
van 1976 in Ursus en Radom.
Deze gebeurtemissem lieten
duidelijk zien uit welk hout
Jaroszewicz gesneden is. Als
realist oordeelde de premier
het onvermijdelijk dat Polen
een stevige prijspolitiek
volgde. Hij verhoogde de
voedselprijzen, waarmee hij
zich de woede van de arbei
ders op de hals haalde. Vast
beraden, op het arrogante af,
stuurde hij aanvankelijk mili
tairen naar de plaatsen waar
de arbeiders zich met stakin
gen en opstanden roerden.
Maar, ziende dat dit op een
volksopstand zou kunnen
uitlopen, won de pragmaticus
het in hem en trok hij de aan
gekondigde prijsverhogingen
in.
Jaroszewicz nam in 1943 als
vrijwilliger dienst in het
Poolse leger in de Sowjet
Unie. Toen de oorlog afgelo
pen was had hij de rang van
generaal.
Jaroszewiczs val werd al enige
tijd verwacht. Hij stond
steeds meer bloot aan kritiek
op het economisch beleid van
zijn regering.
Polen heeft de laatste tien jaar
economisch gedreven op
kredieten van het westen,
maar die moeten nu eens
worden terugbetaald.
Sowjet-propaganda
op volle toeren:
DEN HAAG (ANP) - De negen lan-
den van de Europese Gemeen
schap zijn het niet eens over het al
dan niet boycotten van de Olym
pische Spelen in Moskou uit pro
test tegen de Russische inval in
Afghanistan en de verbanning
van Sacharov uit Moskou.
Op de conferentie der negen minis
ters van buitenlandse zaken, vol
gende week dinsdag in Rome, zal
waarschijnlijk wel een verklaring
worden uitgegeven over de inval
in Afghanistan en de gevolgen
daarvan voor het ontspannings
proces, maar het is hoogst on
waarschijnlijk, dat met zoveel
woorden iets zal worden gezegd
over deelneming aan de Spelen.
De houding van de negen regerin
gen, aldus gezaghebbende krin
gen in Den Haag, loopt nogal uit
een. Nederland en Engeland
hebben hun olympische comité's
geadviseerd niet naar Moskou te
gaan. De Franse regering wil
niets van een boycot weten. De
andere landen hebben zich nog
niet duidelijk uitgesproken, en
lijken te willen afwachten hoe de
situatie zich ontwikkelt.
Het Europees poarlement heeft gis
teren tijdens de vergadering in
het Franse Straatsburg een be
roep gedaan op de regeringen van
de negen lid-staten hun afkeu
ring uit te spreken over de Russi
sche „onderdrukking en agres
sie" door hun nationale olympi
sche comité's aan te raden geen
deel te nemen aan de Olympische
Spelen in Moskou. In een tweede
resolutie protesteerde het parle
ment krachtig tegen „de toene
mende strengheid waarmee de
leiders van de Sowjet-Unie tegen
dissidenten optreden".
De Sacharov-resolutie was inge
diend namens alle partijen in het
Europees parlement, behalve de
Franse communistische fractie.
De oproep tot boycot van de
Olympische Spelen werd gedaan
door de christendemocratische
fractie, de Britse conservatieven,
de liberalen en een aantal niet bij
een fractie aangesloten parle
mentariërs.
De westduitse bondskanselier
Schmidt heeft gisteren in Brussel
gezegd dat Russische pogingen
om West-Europa los te weken van
de Verenigde Staten blijk geven
van een 'zeer kortzichtige strate
gie'. „Deze poging zijn tot mis
lukking gedoemd, onverschillig
of ze met aanlokkingen of met
dreigementen gepaard gaan'.
MOSKOU (GPD) - De vrome Ame
rikaanse president Jimmy Carter
wordt deze dagen door de Russi
sche pers afgeschilderd als een
van de grootste boeven die de
moderne geschiedenis heeft op
geleverd. Het is nauwelijks meer
voor te stellen dat het Ameri
kaanse staatshoofd zijn Sowjet-
collega Brezjpjev vorig jaar nog
broederlijk kuste tijdens hun
topontmoeting in Wenen. Beide
staatshoofden ondertekenden
daar het tweede strategische
(SALT-)akkoord tussen beide
supermogendheden dat bedoeld
is om de bewapeningswedloop af
te remmen.
Hoe anders lijken de zaken er nu
voor te staan, nu Carter de meest
vreselijke dingen in de schoenen
wordt geschoven zoals het „op
zwepen van do bewapenings
wedloop", het koesteren van
„militaristische en hegemonisti-
sche plannen" en het streven
naar een sterke „uitbreiding van
de Amerikaanse militaire
macht". Al deze acties zijn ge
richt op „vergroting van het ge
vaar van een kernoorlog", aldus
het Sowjet-partijdagblad Prawda
vrijdag.
De bevriezing van de contacten, het
stopzetten van de graanleveran-
ties en de oproep van Carter om
de Moskouse Olympische Spelen
te boycotten, worden allemaal
gekwalificeerd als verschijnselen
van een nieuwe vlaag van de
koude oorlog. De Moskouse pro
pagandamachine heeft zich bij
zonder opgewonden over de op
merkingen van president Carter,
dat de Verenigde Staten na een
eventueel heengaan van presi
dent Tito van Joegoslavië, alle
steun zullen geven tegen elke
vorm van buitenlandse bedrei
ging. Hier heeft de president
„zich zelfs belachelijk gemaakt
tegenover zijn eigen volk", aldus
het Russische staatsperbureau
Tass, dat Carter er verder van be
schuldigt met deze bewering
„alle fantasierecords" gebroken
te hebben en „geen gelegenheid
voorbij te laten gaan om zijn oor
logszuchtige houding tegenover
de Sowjet-Unie te tonen".
Volgens politieke waarnemers in
de Sowjot-hoofdstad is het on
gewoon felle propaganda-ofl'cn-
sief in de eerste plaats bedoeld
voor de eigen bevolking, waarvan
een deel zich zorgen maakt over
de huiuige ontwikkelingen. Bo
vendien moet een stuk prestige
verlies worden goedgemaakt,
omdat bijvoorbeeld de kleine
rende commentaren in de Russi
sche pers op de stopzetting van
Amerikaanse graanlcveranties
de eerste officiële erkenning
vormden tegenover de Sowjct-
burgers dat men de veel verguis
de Verenigde Staten nodig had
voor het op peil houden van de
Russische voedselvoorra
den.
Een minder brede maar zeker niet
minder venijnige campagne
voert de Russische staatspers te
gen vredesnobelpryswinnaar
prof. Andrei Sacharov, wiens
verbanning van Moskou naar
Gorki eveneens een schok in de
wereld heeft veroorzaakt. Zo
schrijft het dagblad „Komso-
molskaja Prawda" vrijdag, dat
Sacharov blijkens de stellingen
van zijn eigen boek „vooruitgang,
samenwerking en intellectuele
vrijheid" streefde naar een „oor
logszuchtige technocratie". De
(mede-)maker van Ruslands eer
ste kernwapen wilde volgens dit
blad de zeggenschap hebben
over het gebruik van dit alles
verwoestende wapen.
Sacharov zou voor zichzelf in het
kader van een door hem gepro
pageerde wereldregering de rol
van „wereld-keizer" hebben ge
reserveerd. Pas toen deze reken
som niet opging, is de geleerde
zich gaan wijden aan „subversie
ve acties" (mensenrechten - red.)
en manifesteerde hij zich volgens
dit dagblad van de orthodoxe
communistische jeugdorganisa
tie Komsomol .'i spoodig als een
willige speelbal van buitenlandse
geheime diensten.
BEIROET (DPA) - De onderhan
delingen van de V.S. met Oman,
Kenia en Somalië over steunpun
ten voor de Amerikaanse strijd
krachten zijn niet bedoeld om
daar permanente bases met Ame
rikaanse troepenbezetting te ves
tigen, zo hebben westelijke di
plomaten gisteren verklaard.
Er moeten daar alleen voorraden
munitie en mogelijkheden voor
stationering en vliegvelden wor
den voorbereid. Dit voor het
"ernstige geval" dat de S.U. ver
der opdringt naar de voor het
westen onmisbare olie in de Per
zische Golf.
Marie Besnare! overleden
LOUDUN, Frankrijk (Reuter) -
Marie Besnard, hoofdpersoon in
een van de opzienbarendste
moord processen uit de Franse
misdaadgeschiedenis, is donder
dag op 82-jarige leeftijd in de
West-Franse stad Loudun over
leden, zo hebben verwanten
meegedeeld.
Marie Besnard werd er in 1949 van
beschuldigd dat zij dertien leden
van haar familie, onder wie twee
opeenvolgende echtgenoten, met
arsenicum had vergiftigd en naar
de andere wereld geholpen.
In de periode 1945) - 1961 stond Ma-
rie Besnard drie keer voor de
rechtbank, in Poitiers en twee
maal in Bordeaux. Tot een ver
oordeling kwam het niet omdat
de vergiftdeskundigen elkaar
voortdurend in de haren vlogen.
In 1961 werd Marie Besnard van
rechtsvervolging ontslagen en
ging een rustig leven leiden in
haar huis in Loudun.
(Van onze correspondent. Henk
Leffelaar)
LONDEN - Na elf van de afgelopen
veertien jaar aan de macht te zijn
geweest, een periode waarin in
terne conflicten ondergeschikt
werden gemaakt aan de een-
heidsfagade van een regerings
partij, gaat de Britse Labourpartij
nu door een zelfbeschouwings
periode waarbij het gematigde
midden van de partij wordt ge
confronteerd met aanvallen van
de linker- en rechtervleugel.
Al bijna onmiddellijk nadat de
Conservatieven in mei verleden
jaar aan de macht kwamen, wierp
de ex-minister voor de energie,
Anthony Benn, zich op als zegs
man voor de linker vleugel en eis
te een grotere democratisering
van het partij-apparaat. Benn,
wiens volgelingen "Bennieten"
zijn gedoopt, had en heeft zijn
oog duidelijk gericht op het lei
derschap van de partij. Hij is de
enige niet.
Of James Callaghan het nu wil of
niet, zijn leiderschap van Labour
bevindt zich in een slotfase. In
maart wordt hij 68 jaar en wan
neer de Conservatieven hun vol
ledige parlementaire termijn tot
1984 aan de macht blijven (en
niets wijst er voorlopig op dat
zulks niet het geval zal zijn), zou
hij 72 zijn bij de eerstvolgende
verkiezingen. Tegen die tijd zou
hij vijftig jaar in de Britse politiek
hebben doorgebracht.
Weinigen in en buiten Labour ver
wachten of wensen zelfs maar dat
"Big Jim" zijn partij ook nog in
de voorspelbaar moeilijke jaren
'80 zal aanvoeren, ook al heeft hij
onlangs weer eens bevestigd dat
hij er niet aan denkt zijn functie
neer te leggen. Dat was voorspel
baar en niet onvoorspelbaar.
Leiderschap James Callaghan bevindt zich in slitlase
Maar de regels van Labour zijn
dat elk parlementair jaar het lei
derschap van de partij ter discus
sie wordt gesteld en de eerstvol
gende gelegenheid doet zich voor
in november.
Van openlijke pressie van binnen
de partij op Callaghan om het lei
derschap over te dragen, is tot
nog toe weinig gebleken. Des te
meer van verschillende theorieën
over het gunstigste ogenblik voor
zijn opvolging. Omdat de La-
bour-leider gekozen wordt door
de Labour-parlementariërs en
omdat deze kieswijze onder vuur
ligt van vooral de linkervleugel,
die wil dat hij gekozen wordt
door de (links georiënteerde) par
tijraad, zou Callaghan zijn eigen
gematigde medestanders geen
groter genoegen kunnen doen
dan om zo spoedig mogelijk het
veld te ruimen.
Dat zou niet alleen voorkomen dat
de linkervleugel de partij kan
gaan overheersen, maar boven
dien zou Labour zich gedurende
de komende jaren van een leider
verzekeren die tegen de tijd van
de volgende verkiezingen vol
doende tijd heeft gehad om bij de
kiezers in te burgeren. Eén ding is
echter zeker, zolang Labour nog
geen nieuwe leiders heeft en be
zig is orde op zaken te stellen, kan
er geen doeltreffende oppositie
Voor Labour hangt er nu veel van af
of de Conservatieven er in zullen
slagen het land economisch in
een andere richting te sturen; of
zij aantoonbaar kunnen maken
dat het Verenigd Koninkrijk be
ter reilt en zeilt met hun systeem
van vrije ondernemingen met zo
min mogelijk regeringsbemoei-
ienis met lonen en prijzen en met
de aangekondigde drastische be
zuinigingen op de sociale lasten.
De paradox doet zich voor dat
wanneer Margaret Thatchers
"vrije economie" het kwijnende
industriële Engeland inderdaad
nieuw leven in weet te blazen, de
kansen zullen stijgen voor de
gematigde Labourfractie, want
deze zou zijn beleid dan moeten
aanpassen aan de succesformule
van Thatcher. Maar wanneer
Thatchers plannen onrealistisch
blijken in de Britse economie in
hetzelfde slop blijft waar het in is
terecht gekomen, dan zou La
bours alternatief eerder liggen in
een versterking van de lin
kervleugel.
Tegen deze achtergrond speelt zich
de interne machtstrijd in Labour
af. De eisen van de linkse "Ben-
nieten" zijn bekend: iedere La-
bour-parlementariër dient perio
diek door zijn kiesdistrict "door
gelicht" te worden voordat hij
door het district herkiesbaar kan
worden gesteld; de leider van de
partij (in praktijk de eerste minis
ter wanneer de partij aan de
macht komt) moet niet langer
door het Labour-Lagerhuis wor
den gekozen maar door het par
tijcongres of door de kiesraad.
Het partijcongres is echter, zoals
een hoofdartikel het in de Times
stelde, "een wassen neus". "Het
vertegenwoordigt miljoenen die
niet zijn geraadpleegd en hon
derdduizenden die niet bestaan,
en deze fictieve mensen worden
op het congres vertegenwoor
digd door een kleine minderheid
van Labourkiezers", aldus het
dagblad.
Het gematigde midden van de par
tij van Callaghan, dat zich de
Campagne voor Labours Over
winning noemt, wil de partij ook
democratischer maken, en heeft
onlangs in een "manifest" een
sombere blik op de toekomst van
de partij geworpen. Het is tot de
conclusie gekomen dat Labour
zich op een kruispunt bevindt
niet alleen werden de verkiezin
gen verloren, maar het aantal par
tijleden loopt terug en de partij
schulden worden jaarlijks groter.
Veel van de blaam wordt door de
gematigden uiteraard in de
schoot geworpen van de "Bén-
nieten" die onrust in de partijge
lederen zouden hebben gezaaid
en de partijraad naar hun hand
hebben gezet, waardoor meer en
meer kiezers zich van Labour af
wenden. Het manifest bevat
voorstellen voor een nieuwe sa
menstelling van de partijraad en
streeft naar een miljoen geregi
streerde partijleden in 1983
(nieuwkomers kunnen met één
gulden lidmaatschapsentree vol
staan).
Het is weinig opzienbarend. Wat de
gemoederen wel bezighoudt, is
de ultralinkse trotskistische
groep die zich de "militante ten
dens" noemt, de uit de Labour
partij gemanoeuvreerde rechtse
"sociaal-democratische alliantie"
(SDA), en tenslotte de sinistere
mogelijkheid dat zich uit het
midden een nieuwe partij zou
kunnen afspitsen onder leiding
van Roy Jenkins.
De links-militanten, voornamelijk
jongeren, leggen zich erop toe
vanaf het laagste niveau van de
lokale partijeenheden naar boven
te "infiltreren" met als doel
"reactionaire Labourparlemen-
tariers die het verleden van de
partij vertegenwoordigen te wip
pen en te vervangen door marxis
tisch georiënteerde politici.
De Britse nationale pers, gevoed
door de zorgvuldig voorbereide
lekkages, heelt veel werk ge
maakt van documenten waaruit
zou moeten blijken dat de mili
tanten op z'n minst een kleine
staatsgreep binnen Labour aan
het voorbereiden zijn. Shirley
Williams, de gematigde ex-minis
ter van James Callaghan, die bij
de verkiezingen haar Zetel ver
loor, vroeg zich onlangs tijdens
een toespraak in Leicester af:
"Hoe lang blijven de Labour-
aanhangers, inclusief die van de
legitieme linkse vleugel, toezien
hoe hun partij wordt ondermijnd
en aangevreten?" De "Benniet"
Eric Heffer had het zelfs over een
"vijfde .kolonne" binnen de par
tij.
Volgens beschikbare gegevens lijkt
zulk misbaar weinig aan te slui
ten op de realiteit. Het totale aan
tal marxistische militanten wordt
geschat op niet meer dan een paar
duizend en hun agressieve optre
den op partijvergaderingen lijkt
meer leden af te stoten dan aan te
trekken.
Aan de andere kant van het Labour-
spectrum staat de Sociaal-Demo
cratische Alliantie- een groep die
misschien het best aangeduid
kan worden met het etiket van
"ultra-socialistische conserva
tieven". Zij willen de arbeider be
schermen tegen het monopolisti
sche karakter van de vakbonden;
zij staan een rechtvaardiger, geen
socialistische gemeenschap voor
waarin iedereen gelijkgescha
keld is; in plaats van industrieën
en bedrijven die het eigendom
zijn van de staat, geven zij de
voorkeur aan arbeiders als aan
deelhouders, al of niet in coöpe
ratief verband.
De SDA is nauwelijks een fractie
groep binnen Labour te noemen,
eerder een splinter, rnaar toch
moet niet worden uitgesloten dat
althans hun ideeën door Labour
nader bekeken zullen worden
wanneer Thatchers beleid resul
taten gaat boeken die de socialis
ten tot een herwaardering van
hun strategie kunnen dwingen.
Bij dit alles komt het als een verras
sing dat een door het dagblad de
Times gehuden opiniepeiling
omstreeks half januari uitwees
dat 54 procent van de onder
vraagden zijn voorkeur uitsprak
voor een nieuwe partij van het
midden. Maar het is onduidelijk
hoe zo'n partij gevormd zou moe
ten worden: als een Labour-af-
splitsing, of als een partij voor
overlopers van Labour en Con
servatieven?
Roy Jenkins, nu voorzitter van de
Euroraad in Brussel, is genoemd
als eventuele leider. Maar nog af
gezien van praktische moeilijk
heden als het bijeenbrengen van
kapitaal, zou een nieuwe cen
trumpartij het niet ver kunnen
brengen zonder ook de vakbon
den op te splitsen. En daarmee
houdt dan ook elke wensdroom
over een dergelijke partij op.
Een waarnemer heefi er eens op
gewezen dat de Labourpartij
nooit zo dom is gebleken als de
publiciteit die zij krijgt Dat gaat
ook nu op, nu Labour met veel
rumoer bezig is een koers uit te
stippelen op weg naar de volgen
de verkiezingen, de eerste in de
jaren tachtig.
