'n Krachtige schoolleider
schud je niet uit je mouw
Problemen dreigen voor
speeltuinwerk in Leiden
Drukke afscheidsreceptie echtpaar Vis
Onderwij sinspecteur Van Riesen vertrekt in april
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1980
LEIDEN
Als Leidse Jeugd Actie verdwijnt
Voorzitter Wilstra van de LBS: "We hebben zowat een kromme mg van
al die schouderklopjes van de fracties. We willen nu wel eens een tastbaar
bewijs".
LEIDEN- "Het is niet meer te doen
als vrijwilliger. Bestuurlijk zit het
speeltuinwerk tegenwoordig zo
moeilijk in elkaar, dat iedereen in
de Bond overbezet is".
Aan het woord is voorzitter Wilstra
van de Leidse Bond van Speel
tuinverenigingen, het overkoe
pelend orgaan van dertien Leidse
speeltuinen. Net als alle andere
werkers binnen de speeltuinver
enigingen is Wilstra een vrijwilli
ger, overdag drukbezet door een
baan, in de avonduren vaak bezig
met de Bond. Niet alleen met het
uitvoerende, praktische werk.
Noodgedwongen houdt men zich
ook bezig met begrippen die de
overheid in het leven heeft ge
roepen: decentralisatie, rijksbij
drageregeling.
Dan is er de administratie die voor
de speeltuinen moet worden ge
voerd. "Het is niet meer te vol
brengen" benadrukt Wilstra nog
eens. "Als ik wat wil weten van
het Stadhuis moet ik een vrije
middag nemen. En door die pa
pierwinkel heb ik nogal eens wat
te vragen".
De Bond is tegen de gemeente in de
pen geklommen omdat het speel
tuinwerk een eigen beroeps
kracht wil aantrekken. Tot dus
ver kon de Bond een beroep doen
op de Leidse Jeugd Actie als be
langenbehartiger. Binnenkort
gaat de LJA, een para-gemeen
telijke instelling, echter verdwij
nen om plaats te maken voor één
ondersteuningsinstituut waarin
ook de Welzijnsraad zit. De Bond
is bang dat het instituut zo log en
onoverzichtelijk wordt dat de
vrijwilligers er geen voet over de
drempel durven of willen zetten.
Bovendien, zo meent Wilstra, is
het instituut "passief': het neemt
geen initiatieven om bijvoor
beeld samenwerking met andere
buurtorganisaties op te zetten,
nieuwe aktiviteiten aan te bren
gen of de werkers in de wijken bij
elkaar te brengen.
De Bond heeft al een beroeps
kracht op het oog: Mark Terlin-
gen, een man die nu bij de LJA
het speeltuinwerk naloopt. De
gemeente kan niet om het ver
zoek van de Bond heen, vindt
Wilstra. "Als de LJA wordt opge
heven ligt de Bond op haar ach
terste" zo voorspelt hij. "Het
overleg met anderen, het bijeen
schrapen van subsidie, dat kun
nen onze vrijwilligers niet. Dat
zijn mensen die in hun schaarse
vrije tijd allerlei aktiviteiten voor
jong en oud willen organiseren.
Ze willen praktisch bezie ziin".
Volgens Wilstra is de komst van een
beroepskracht al jaren in de pen.
Wethouder Tesselaar zou de aan
stelling van zo n man vorig jaar
mondeling hebben toegezegd. De
wethouder ontkent dit echter.
De Bond is trouwens niet de enige
instelling die mankracht van de
LJA claimt. Ook het Leids Komi-
tee Sociaal Kultureel Werk, het
overlegorgaan van de Leidse
clubhuizen, wil dat een dergelijk
verzoek bij het agendapunt
maandag in de gemeenteraad
over het ondersteuningsinstituut
wordt betrokken. Het comité wil
twee beroepskrachten.
Het ziet er niet naar uit dat de aan
vragen worden gehonoreerd
Volgens Tesselaar vraagt de LBS
niet om een consulent maar om
een belangenbehartiger. "En die
subsidiëren we niet". Een be
roepskracht voor het speeltuin
werk is er in het nieuwe instituut
volgens de wethouder in de vorm
van een consulent samenle
vingsopbouw. Een eventueel
nieuw aan te stellen consulent
kan er pas na de begrotingsbe
handeling in 1981 komen. "En
dan nog niet iemand speciaal
voor de Bond, maar bij het insti
tuut. We zitten niet voor niets te
concentreren" aldus Tesselaar.
LEIDEN - Een troonsafstand zal
het wel niet worden, maar toch
vertrekt in april een van de Leid
se "top-ambtenaren": J. van Rie-
sen(63), nu nog gemeentelijk in
specteur van het onderwijs. Hij
maakt gebruik van de mogelijk
heid die de VUT-regeling biedt
om iets eerder met pensioen te
gaan.
Ooit belde Van Riesen speciaal de
redactie van deze krant in een ar
tikeltje werd hij genoemd "J. van
Riesen van de afdeling onderwijs
van de gemeente Leiden". En dat
was onjuist. Hoewel bij de op
handen zijnde reorganisatie van
de ambtelijke sector onderwijs
de secretarieafdeling onderwijs
en de inspectie zullen sa
menvloeien in een nieuw te vor
men directie, zal er toch een dui
delijk onderscheid moeten blij
ven bestaan tussen de onderde
len.
Thuis bij Van Riesen blijkt de vraag
wat nu precies het verschil is tus-
sen deze twee taken goed voor
twintig minuten uitlegwerk van
zijn kant. In de praktijk heeft Van
Riesen (officieel belast met het
"toezicht op het onderwijs") zich
trouwens samen met ambtenaren
van de afdeling onderwijs be
kommerd om de verschijning
van diverse nota's over het Leid
se onderwijs.
Van Riesen zegt dat hij eigenlijk
zijn hele leven "over onderwijs
vernieuwing heeft gepraat". In
1964 keerde hij het dagelijks les
geven de rug toe en werd ad
junct-inspecteur van het ondér-
wijs in Leiden. Was Van Riesen
na 28 jaar onderwijservaring toen
misschien het onderwijs moe?
Overstap
"Beslist niet", is het antwoord.
Even tevoren heeft Van Riesen
uitgelegd hoe zijn overstap naar
het ambtelijke leven in zijn werk
ging: "Ik had een grote belang
stelling voor het onderwijs als
geheel. Je verlaat dan weliswaar
het directe schoolleven, maar
daar staat tegenover dat je bij de
ontwikkelingen in breder veld
betrokken bent". Van Riesen
Van Riesen: Leven lang bezig met onderwijsvernieuwing
voelt, zoals hij bevestigt, veel
voor planning.
Van Riesen haalt al sprekende snel
grote verbanden aan, maar ver
geet toch nooit over welk onder
werp hij begonnen is. Dit in te
genstelling tot de interviewer, die
de grote lijn onder Van Riesens
welbespraaktheid wel eens
dreigt kwijt te raken.
Een van de zaken die Van Riesen
tot een (voorlopig) succes heeft
zien groeien is de instelling van
een "bestuurscommissie" op de
openbare kleuter- en lagere
school in de Merenwijk. Binnen
die commissie kunnen de be
trokkenen (ouders, leerkrachten,
een paar ambtenaren en een
raadslid) zelf uitmaken wat voor
onderwijs er wordt gegeven,
welke onderwijzers er worden
benoemd etc.
Als gevraagd wordt of Van Riesen
sceptisch tegenover die commis
sie staat ontkent hij dat. "Het ex
periment is waardevol, het is van
groot belang dat het voortgezet
wordt. De commissie heeft echter
één taak, waar ik geen voorstan
der van was. En dat is de beharti
ging van kleine onderhoudsklus-
sen aan het gebouw. Dat ene punt
zou nu misschien teveel aandacht
van de commissie kunnen krij
gen", aldus Van Riesen.
Bezorgd is de scheidende onder-
wijsinspecteur over het zeer ge
ringe aantal onderwijskrachten,
dat solliciteert naar de functie
van schoolhoofd. Dat geldt in het
bijzonder voor de randstad.. Een
"krachtige schoolleider", een fi
guur waaraan Van Riesen veel
waarde toekent, schud je tegen
woordig niet meer uit je mouw.
En verder is het teleurstellende,
aldus Van Riesen, dat de onder
minister Van Kemenade ge
creëerde mogelijkheid voor on-
derwijsstimulering, waar in De
Kooi en Noord een begin mee
gemaakt is, niet verder uitge
breid kon worden.
Hij mag dan in de ambtelijke top
zitten. Van Riesen blijkt voor zijn
functie de volgende omschrij
ving te hebben: "Als beleidsamb
tenaar zit je op de grens tussen
politiek en ambtelijk bezig zijn.
Je moet goed aanvoelen waar
waar de politiek gevoelige pun
ten liggen voor de wethouder van
onderwijs. Je zou natuurlijk als
ambtenaar voortdurend een stok
tussen de benen van een ambte
naar kunnen steken", aldus Van
Riesen, die de solidariteit van de
ambtenaar met zijn wethouder
(in dit geval Tesselaar) hoog in
het vaandel heeft staan.
Dit betekent weer niet dat een amb
tenaar overal maar "ja en amen"
op moet zeggen", vindt Van Rie
sen. "Dat zou wel eens heel wei
nig solidair kunnen zijn. Maar
zodra er over een bepaald onder
werp besloten is. moet je dat be
sluit loyaal uitvoeren."
Van Riesen zal overigens door zijn
vertrek in april de nieuwe on-
derwijs-wethouder Van Dam
niet meer meemaken. Van Rie
sen, die zegt Tesselaar een "des
kundige vent" te vinden, is blij
dat hij geen wethouderswisseling
heeft mee te maken, wat overi
gens niet als kritiek op Van Dam
is bedoeld", zo voegt hij er aan
toe.
Het Leidse onderwijs wijkt in door
snee niet erg veel af van het on
derwijs in de rest van Nederland,
stelt Van Riesen vast. Aantrek
kelijk in de onderwijssituatie in
Leiden vindt hij: "Leiden is geen
dorp en toch kennen de mensen
elkaar."
Van Riesen, een PvdA-stemmer
zoals hij zegt, heeft een licht aris
tocratisch trekje. Dat mag mis
schien blijken uit zijn hobby's en
interesse, waar hij na zijn vertrek
in april volop tijd voor zal heb
ben: geschiedenis en wijsbegeer
te, museumbezoek en pianospe
len. En dan is er nog een forse
tuin achter Van Riesens woning.
Zijn vertrek is een bewuste stap:
"Als ik 65 ben moet ik weg, nu ik
63 ben mag ik", aldus Van Riesen.
Om zich heen zegt hij te hebben
gezien dat mensen zich niet los
konden maken van dat waarmee
ze bezig waren. Dat wil hij voor
komen: "Ik zal geen functies bin
nen het onderwijs meer op me
nemen. Misschien nog wel iets in
het culturele leven."
HENK VEGTER
LEIDEN - Burgemeester Vis en
zijn echtgenote hebben gister
avond de "afscheidsmarathon"
in Leiden afgesloten met een zeer
drukbezochte receptie in het
Burgerzaal van het Leidse stad
huis. Niet minder dan zeventien
sprekers en spreeksters, en en
kele honderden belangstellen
den kwamen de burgemeester
gelukwensen met zijn benoe
ming tot secretaris-generaal van
binnenlandse zaken.
Dr. A. J. Vis en zijn vrouw werden
in de toespraken zoveel positieve
eigenschappen toegedicht dat de
Leidse burgemeester in zijn
dankwoord dat enigszins relati
veerde met de woorden: "U zoudt
de indruk hebben kunnen krij
gen dat waar wij ten tonele ver
schenen de problemen direct wa
ren opgelost. Maar dat is lang niet
altijd het geval geweest".
Tot de sprekers behoorde onder
meer de heer Lamen. voorzitter
van de 3 October Vereeniging. Hij
zei tijdens de tochten in de koets
bij de 3 oktober-optochten onder
indruk te zijn gekomen hoe goed
de burgemeester de Leidenaars
kende. Als dank voor het ere
voorzitterschap dat hij jarenlang
bekleedde kreeg de burgemees
ter een zilveren schotel.
Ook collega-burgemeesters spra
ken de vertrekkende dr. Vis toe.
Bijvoorbeeld burgemeester Be
vers die hem dank zegde voor het
vervullen van het voorzitter
schap van het Genootschap van
Burgemeesters. Het officiële af
scheid zal begin oktober plaats
hebben wanneer het genoot
schap het 25-jarig bestaan viert.
Burgemeester De Vreeze van War
mond bedankte de Leidse bur
gemeester voor met name de in
formele contacten ten huize van
het echtpaar Vis aan de Witte
Singel voor burgemeesters uit de
Leidse regio en de Duinstreek.
Namens de regionale brandweer
bood hij een lantaarn aan voor de
vakantiewoning in zuid-Frank
rijk.
Vertegenwoordigers van vereni
gingen waren er ook in groten ge
tale. Bijvoorbeeld de ere-voorzit-
ter van de wielervereniging Swift
de heer Riethoven. Hij stelde vast
dat burgemeester als voorzitter
van een "vereniging met 100.000
leden" aan veel kritiek bloot
stond. "Maar u heeft niet zoveel
kritiek gehad als ik in mijn ver
eniging met 400 leden", aldus
Riethoven.
De rij van sprekers werd afgesloten
door de voorzitter van het college
van bestuur van de Leidse uni
versiteit, mr. K. J. Cath. Als be
stuurslid van de stichting Pie
terskerk prees hij met name de
inzet van de burgemeester voor
de restauratieplannen. "Mede
dankzij u is dit gebouw nu uit de
gevarenzone. Het rust op een so
lide fundament en heeft een goed
dak boven het hoofd.
Hij overhandigde burgemeester
Vis een van de eerste exemplaren
van een zilveren model van de
Pieterskerk waarvan er de ko
mende tijd meer zullen worden
verkocht om de restauratiekos
ten te dekken. In de huldiging
werd ook diverse malen me
vrouw Vis betrokken. Dat ge
beurde onder meer door me
vrouw Schoenmaker van de sec
tie Maatschappelijke dienstver
lening van de Leidse Vrouwen
raad, door mevrouw dr. Boon van
het Cytologisch Laboratorium en
mevrouw Den Ouden, voorzitter
van Nieuw Brunhilde.
Evenals haar man ontving ze een
groot aantal geschenken.
Goodwill
De directeuren van tien Leidse
bejaardencentra zitten met
drie collega's uit de randge
meenten sinds enige tijd gere
geld met elkaar om de tafel om
gemeenschappelijke zaken te
bespreken en elkaar van ad-
VitB te dienen.
Tot dusver is daar naar buiten
nog geen ruchtbaarheid aan
gegevenmaar deze week is er
verandering in gekomen. In
een tweetal brochures worden
de achtergronden van het
overleg uiteengezet en een po
ging gedaan om het beeld van
het bejaardencentrum in een
wat gunstiger daglicht te
plaatsen.
Want, zo constateren de direc
teuren: er bestaat op dit punt
erg veel misverstand en onbe
grip. Herhaaldelijk blijkt dut
bejaarden er vreselijk tegen
op zien om in een bejaarden
huis te gaan. Dat vertekende
beeld wordt nog versterkt
door benamingen voor huizen
die een wat muffig sfeertje op
roepen: zoals "rusthuis", "ou
de liedenhuis" of "gasthuis".
Om te bewijzen dat er ook veel
positieve punten aan een be
jaardenhuis zitten heeft men
de voor- en nadelen eens op
een rijtje gezet. Als nadelen
worden onder meer genoemd
het leven en wonen tussen al
lemaal ouderen, het vaak ge
confronteerd worden met de
dood en ziekte van anderen,
minder persoonlijke ruimte,
geen eigen maaltijdkeuze en
een min of meer afhankelijke
positie.
Als voordelen worden opge
somd: geen zorgen voor woon
gelegenheid, geen trappen lo
pen. ontmoetingsgelegenheid
leeftijdsgenotenverant
woorde voeding, allerlei ont
spanningsmogelijkheden, bij
zorgen en ziekte is er altijd
iemand bij de hand en er moet
niks en mag veel.
Ten einde wat meer goodwill te
verwerven wordt overwogen
eens een open huis te houden.
Bovendien hoopt men dat er
meer van de gelegenheid ge
bruik wordt gemaakt om eens
te praten met de directie
voordat men naar een be
jaardenhuis gaat. In enkele
bejaardenhuizen elders in ons
land is het zelfs al mogelijk de
sfeer te proeven via een korte
log eerperiode. Die mogelijk
heid is er vooralsnog in Lei
den niet.
De pogingen om meer reclame
voor het fenomeen bejaarden
huisvan directiekant juich ik
toe. Te lang heeft men de be
jaarde buiten de maatschap
pij geplaatst. Was het met
door een ongelukkige buiten-
af-ligging dan was het wel
door beperkte contacten met
de woonomgevingDat op de
achtergrond minder nobele
bedoelingen een rol spelen
geloof ik niet. Aan klanten
binding hoeven de Leidse be
jaardencentra niet te doen.
Daarvoor zijn de wachtlijsten
lang genoeg.
Veranderlijk
Ook indrukwekkende gemeen
tebestuurders blijken soms
maar impulsieve wezens te
zijn, die - hoe menselijk - snel
van mening kunnen verande
ren. Principes duren net als
bij een ieder ander eren lang
als nodig is. Maar de snelheid
waarmee eerst A en daarna B
wordt gedeclameerd is soms
wel verbazingwekkend
Neem nou bijvoorbeeld de man
die als wethouder van volks
huisvesting nog tot begin
meiniet te benijden valt met
zoveel woningzoekenden in
zijn portefeuille: Arie Ver
boom.
Dat hij ook als een blad van een
boom kan omdraaien bewees
hij afgelopen week in de ver
gadering van de gemeentelij
ke commissie voor gastarbei
ders (officieel "Huisvesting
Migranten" geheten). Toen
liet hij om te beginnen een
krachtig "nee" horen op de
suggestie van een commissie
lid om de twintig lege kamers
in het woonoord Beuken
schans maar een andere be
stemming te geven.
Als woonruimte voor de gastar
beiders die in de bollendorpen
gaan werken ter vervanging
van hun verdwenenf?) ille
gale landgenoten bijvoor
beeld. Berichten daarover in
de kranten hadden ook de
commissieleden gealarmeerd.
Nee, zei Verboom, want er be
staat een afspraak dat de wo
ningen enkel en alleen voor
inwoners van de Leidse regio
bestemd zijn. Ook op het voor
stel om dan Engelse werkne
mers die in Leiden en omge
ving wonen, vaak slecht ge
huisvest zijn, en als het ware
schreeuwen om een woning
aan de Beukenschans, een
plaatsje te geven ging Ver
boom niet in.
De wethouder verklaarde zat
mensen op de stoep te hebben
staan die helemaal niet wo
nen. maar in een onto de
nacht doorbrengen. Voor ar
gumenten dat er nu een hele
boel geld in de exploitatie van
de Beukenschans moet wor
den gepompt en dat een groot
aantal gastarbeiders uit Lei
den tóch niet tiaar Leiderdorp
willen, toonde hij zich niet ge
voelig.
Maar wel werden de commis-
sielieden een kwartiertje later
plotseling gepolst door Ver
boom. Of ze hem maar "groen
licht" wilden geven om in de
leegstaande kamers aan de
Beukenschans probleemge-
vallen onder te brengen. Van
de commissieleden kreeg hij
dat prompt al zal men wel wat
vreemd hebben aangekeken
tegen die plotselinge omme
zwaai van de wethouder.
Zotheid
"Als een vrouw soms voor wijs
gehouden wil worden bereikt
ze daarmee niets anders dan
dat ze dubbel dwaas is, net
alsof men een rund in de boks-
ring zou brengenin strijd met
de natuurlijke aanleg". Deze
tekstafkomst ig uit de Lof der
Zotheid van Erasmus staat
onder het kopje "Vrouwenca
fé" in de Leidse universitaire
almanak voor dit jaar.
Hoe Erasmus ook in deze tijd de
gemoederen nog danig in be
weging kan brengen bleek de
ze week tijdens de vergade
ring van de Leidse universi
teitsraad.
"Dat is sexistische lariekoek en
dat wordt nog door de univer
siteit betaald ook", riep een
handvol vrouwen tijdens de
vrije discussie over deze pas
sage in de almanak. In hun
midden waren twee vrouwen,
die verkleed waren als melk
koe. Universiteitsraadslid
Van Duyn diende zelfs een
motie in waarin uitgesproken
wordt dat "publicaties die
door het universiteitsbestuur
mogelijk worden gemaakt
geen discriminerende opmer
kingen mogen bevatten".
Wordt de motie aangenomen
dan mogen we dus voortaan
een uiterst kuis werkje ver
wachten.
Informatie
Mag een bestuurder van de ge
meente Leiden alles lezen wat
de ambtenaren binnen de ge
meentelijke muren aan het
papier toevertrouwen? Of
maakt het verschil of zo ie
mand raadslid dan wel wet
houder is? Rond de beant
woording van deze vragen
ontspon zich deze week in de
gemeentelijke commissie voor
interne organisatie en beheer
een discussie. De man die de
kat de bel aanbond was PPR-
raadslid Laurens Beijen.
Aanleiding voor hem was het
feit dat er op dit ogenblik
weinig of niets geregeld is.
Alles hangt af van de betrok
ken wethouder of de afde
lingschef. Is hij of zij een voor
stander van openbaarheid
dan krijgt een raadslid alle
voorhanden zijnde stukkenis
hij of zij terughoudend dan
krijgt het raadslid ze niet of
pas na lang aandringen.
Laurens Beijen vindt dat er
verandering in de situatie
moet komen. Hij is van oor
deel dat de raadsleden over
dezelfde informatie moeten
kunnen beschikken als de
wethouders. En voor die stel
ling kreeg hij deze week in de
commissie steun van alle kan
ten. In een eerste reactie leek
de verantwoordelijke wet
houder Hans van Dam niet
ongenegen aan die wens te
gemoet te komen, al vond hij
wel dat het niet zo simpel was
om alles in regels te vatten.
Vrij eensgezind dus. Maar het
opmerkelijke was dat daar
aan juist een discussie vooraf
was gegaan waarbij infor
matievertrekking aan
raadsleden aan de orde
kwam. Vink wilde weten
waarom een vordering van
een bank aan de gemeente pas
na drie jaar was betaald.
Hans van Dam reageerde on
omwonden dat hij er geen zin
in had om in de zaak te duiken
omdat er inmiddels een nieu
we regeling bestaat waardoor
vertraging wordt voorkomen.
En hoe Vink ook bleef aan
dringen Van Dam bleef on
vermurwbaar. Daarom lijkt
een regeling waarom Beijen
vroeg zo gek nog niet. Al moet
ik (Mik wel zeggen dat één Vink
meer kan vragen dan hon
derd wethouders kunnen
beantwoorden.
L. GLIBBER
