André
van Duin
is een artikel dat te koop js
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1980
Carnaval. Drie dolle dwaze dagen
heten het te zijn. Ongein van het
zuiverste water voor de een, het
toppunt van alle verzamelde ge
neugten des levens voor vele an
deren. Maar bovenal is er het geld
dat aan de leut wordt verdiend.
Door de horeca, de platenmaat-
schappen, de feestartikelen bran
che en zelfs de farmaceutische
industrie pikt op de vierde dag
vast nog wel een graantje
mee.
De muzikale exponent van de jaar
lijkse lolexplosie is het leutlied,
een rits hi. ha. ho's en li. la, lo's.
afgewisseld met krenten als pe
per en zout, m'n neut wordtjcoud,
m'n grote teen is van goud en on
dersteund door een gemakkelijk
in het gehoor liggend wijsje. Dit
alles te zamen wordt een carna
valsschlager genoemd.
Het jaarlijkse gevecht om de best
verkochte single werd opnieuw
en met grote overmacht door An-
dré van Duin gewonnen. Bij
gaand artikel handelt over zijn
persoon, over lolbroeken en on-
derbroekenlol. Tv-carnaval in
Brabant oftewel gek doen op be
vel.
Foto links: Dat gekke man
netje in die veel te grote broek en
die maffe schoenen
Foto rechts: De sulligheid straalt
er af.
ENSCHEDE - Normale
mensen lijken het zo op
het eerste gezicht. Ze
schrikken ook een
beetje van de kille at
mosfeer van een nau
welijks verwarmde
Brabantse sporthal op
een winterse middag.
Ze verdwijnen in
kleedkamers en drup
pelen een kwartier later
uitgedost als autochto
nen uit een zeer ver
ontwikkelingsland de
kantine binnen. Er
hangen slingers en
ballons, het pils staat
klaar en uit de luid
sprekers begint een
soort muziek te klinken
dat erge dingen doet
vermoeden.
Als de eerste serpentines nog
wat onwennig, maar met ge
routineerde hand gelanceerd
in het rond vliegen en een
dikke man de armen zijwaarts
spreidt en luidkeels verkon
digt dat hij graag een bloe
metjesgordijn zou willen zijn,
is het beeld compleet. Dit is
het plaatselijke lolbroeken
gilde, dat op professionele
wijze op elk gewenst moment
de leut verkondigt.
Anderhalf uur later, als ze sa
mengepakt op een tribune het
decor vormen voor opnames
van een carnavalsprogram
ma, slaatje de schrik om het
hart. Het is alsof ze van alle
demonen bezeten zijn. Opge
zweept door de klanken van
het orkest De Turfstekers en
nog volop deinend op de to
nen van vogeltjes die erg
vroeg zingen, lijken ze in staat
en masse in het waterbassin
te springen. „Ja. ja. zo viert
Brabant carnaval", brult pre
sentator Chiel Montagne uit
gelaten.
"Ho, stop
Serpentines vliegen nu overal.
„Ho, stop, nu nog niet". De
muziek stopt inderdaad, maar
de leutrneute weet van geen
ophouden. Een driftig man
netje komt maar voren en
slaagt er zowaar in de groep
stil te krijgen. „Er mag nu nog
niet worden gegooid. Dit zijn
repetities". Boosaardig
priemt hij zijn blik in de rich
ting van e^n vrouw die stie-
kum toch nog een rolletje
gooit. ..Ja, nu moet het toch
echt afgelopen zijn. Straks
kunt u uw gang gaan". De rust
keert enigszins terug. Dit is
echt lol maken op bevel. Lach
of ik schiet.
De uitbundigheid van de hal
heeft ook de kantine niet on
beroerd gelaten en het wordt
nog vrolijker als de carna
valsvereniging de pauze be
nut om de inmiddels al wat
schorre kelen te smeren. Aan
de bar zit Vader Abraham met
Nico Haak te keuvelen. Ook
Rita Corita en Ria Valk zijn
gearriveerd. Ze genieten
nauwelijks enige belangstel
ling. Merkwaardig toch hoe
die desinteresse omslaat zo
dra zij hun mond opendoen
en in een microfoon teksten
uitkramen als „Aan m'n hi,
aan m'n ha, aan m'n hoe-la-la,
ik weet niet wat het is, maar
het is m'n troe-la-la".
Rood en slungelachtig beent hij
plotseling door de klapdeur
naar binnen, met Corrie van
Gorp in zijn kielzog. Ook zijn
verschijning wekt geen be
roering. afgezien van een paar
kinderen, die iedereen al om
een handtekening hebben
gevraagd. Een bol mannetje,
gekleed in snor en smoking,
springt op en zegt: ..Meneer
Van Duin, u hier? Mag ik ook
een handtekening? Wat een
verrassing zeg". Van Duin
begroet hem met een lach die
in niets lijkt op de scheve
grimas die hem 15 jaar gele
den aan z'n imago als 's lands
beste bekkentrekker
hielp.
Seintje
Hun conversatie duurt kort en
gaat verloren in het muzikale
geweld van De Turfstekers,
die kennelijk een seintje heb
ben gekregen om het lolbroe-
kengilde onder de tonen van
„Oei, oei, dat was lekker"
weer naar de tribune dirige
ren. Het doet Sjef van Oekel
zichtbaar genoegen. Sinds
zijn shows van het scherm
zijn verdwenen heeft ook hij
zich op het leutlied gestort om
een graantje mee te pikken.
Het zal hem geen kapitalen
opleveren, zoals ook de Boe-
zeroenen, de Pinten, de Ha
ken en de Corita's zich weer
met bescheiden oplagen te
vreden moeten stellen.
Zo'n honderd nummers zijn er
dit jaar op de carnavalsmarkt
geslingerd, maar slechts een
tiental „doet" iets. De grote
winnaar is opnieuw André
van Duin, die weer eens feil
loos* inspeelde op de wensen
van het publiek en zijn talent
en vindingrijkheid koppelde
aan het onverwachte succes
van het Nederlands voetbal
elftal in de Europese titel
strijd.
Nederland die heeft de bal. die
mooie bal van goud. Peperen
zout. M'n zuster wordt oud.
Buiten is het koud. M'n kop is
van hout. Hoe verzint een
mens het bij elkaar. André
van Duin: .,lk zag het eerst
helemaal niet zitten, toen de
platenmaatschappij bij me
kwam met het verzoek iets in
de carnavalssfeer te doen met
het Nederlands elftal. Ik houd
helemaal niet van voetballen
en heb er de ballen verstand
van. Zoals altijd ben ik voor
mezelf een beetje gaan klooi
en met m'n recordertje in de
auto en toen kwam dit. Een
gek typetje erbij en klaar is
Kees".
Simpel
Zo simpel ligt dat dus, of liever,
zo simpel moet dat zijn, want
als er één wet is waaraan de
carnavalsschlager moet vol
doen. dan is het wel eenvoud.
De tekst moet zowel gezon
gen als gebruld als gelald
kunnen worden en niet alleen
in een hossende menigte,
maar ook nog 's morgens om
vijf uur bij de overlopende
pisbak waar achter de jolijt
van drie dagen als dikke sput
ters klef maagzuur tegen de
muur aankoekt. Gedijt een
lied zelfs in dieambiance. dan
is er sprake van een kra
ker.
André van Duin heeft er inmid
dels een aardige serie van op
zijn naam staan, hetgeen doet
vermoeden dat zijn activitei
ten op die markt hem niet in
volle dank worden afgeno
men door de collegae, die
goeddeels afhankelijk zijn
van die ene hit per jaar. Hij
zegt nog nooit iets van naijver
te hebben bespeurd, maar
kan zich voorstellen dat er
wel eens met scheve ogen
naar zijn succes wordt geke
ken.
"Nederland die heeft de bal" De carnavalskraker van André AlaaftVan Duin), luer samen met de
spelers van het Nederlands elftal, v.l.n.r. Tahamata.Nanninga. Kist, v.d. Korput, Andre Aluaf, La Ling,
Metgod en Jan Peters.
„Maar daar kan ik ook niks aan
doen. Ik kan natuurlijk net zo
goed een keer miskleunen. Ik
doe gewoon dingen waarvan
ik denk dat het publiek ze
leuk vindt en daarbij heb ik
de mazzel dat ik op het juiste
moment met dingen ben ge
komen die nieuw waren. Die
typetjes van mij slaan enorm
aan, dus die doe je erbij. Als
die gouden bal op de radio is,
dan horen de mensen me niet
alleen, dan zien ze ook dat
gekke mannetje in die veel te
grote broek en die maffe
schoenen. Dat moet je heb
ben".
De extra-dimensie die Van
Duin aan het leutlied heeft
toegevoegd, is niet de enige
verandering die er de laatste
jaren heeft plaatsgehad. De
verhalende vorm is niet ver
dwenen, maar heeft toch ter
rein prijs moeten geven aan
teksten, die naast een lopend
refrein, een onzinnig karakter
dragen. Van Duin: „Dat is ei
genlijk al begonnen met Drs.
P. die Adele Bloemendaal
ooit ..Wat heb je gedaan,
Daan" liet zingen. Sindsdien
is de nadruk steeds meer op
het absurde gaan liggen
Figurant
Groot is de tegenstelling in dat
opzicht met de situatie in het
zuiden van het land, waar
André van Duin slechts
een figurant is tussen tal
van plaatselijke beroemd
heden. Elk zichzelf respecte
rend gehucht verheugt zich in
z'n eigen carnavalslied, dat
- verhaalt van puur plaatselijke
gebeurtenissen. Een jury,
meestal gerecruteerd uit de
middenstand, de gemeente
raad en de zangvereniging,
kiest er op liedjesavond - de-
elfde van de elfde - hét num
mer van dut jaar. Zo'n titel
wordt op eigen kosten op de
plaat gezet en via huis-aan-
huis verkoop aan de man ge
bracht. De prijs van het
plaatje houdt direct verband
met de oplage, maar bedraagt
gemiddeld toch wel een tien
tje.
Een caféhouder „Ik hoef hier
met aan te komen met Vader
Abraham of André van Duin.
We hebben dit jaar een lied
dat gaat over het bordeel, nou
ja, een kleintje maar hoor, dat
is afgebrand. Dat is ons lied
en daaraan kan al die flauwe
kul van die echte artiesten
niet tippen". Andre van Duin
ligt er niet wakker van: „Ik
geloof best dat die liedjes het
carnaval in het Zuiden een
heel eigen karakter geven,
maar de andere provincies
hebben die traditie niet".
„Mijn carnavalsschlagers zijn in
feite een grote parodie op het
carnaval, met al z'n onzinnig
heid. Ik heb het zelf nog nooit
gevierd; het ligt me denk ik
ook niet. Volgens mij wordt
carnaval door veel mensen als
een excuus gebruikt om heel
gek te doen. misschien wel
om eens helemaal zichzelf te
zijn. De Nederlander is onder
normale omstandigheden
doodsbenauwd om zich bloot
te geven. Ik niet. Ik ben echt
niet alleen mezelf als ik alleen
ben, of zonder publiek. Ook
op het toneel zit in elk typetje
wel een stukje Van
Duin".
Bevrediging
De meeste stukjes van Van
Duin znn volgens hemzelf te
rug te vinden in de Dik-voor-
Mekaar-show, het radiopro
gramma dat hem (citaat) het
minste geld, maar de meeste
bevrediging schenkt. Hij
maakt de wekelijkse show in
eigen studio, zonder publiek,
met ingeblikte lachsalvo's en
technicus Ferry (meneer) de
Groot aan z'n zijde.
„Daarin kan ik precies doen wat
ik zelf wil. Zeg maar dat ik er
al m'n eieren in kwijt kan. Het
is een typische hobby. Het
grote voordeel ervan is dat ik
de typetjes die erin worden
opgevoerd allemaal dingen
kan laten zeggen die ik me als
Andre van Duin niet kan
permitteren. Ome Joop kan
gerust op een vreselijke ma
nier een plaat van de Zange
res zonder Naam of van Vader
Abraham af zitten kraken.
Want het publiek weet dat
Ome Joop in principe alles
^afkraakt en overal legen is.
Dat is ontzettend leuk. Nou ju,
ontzet... Nee, ik zal niet leuk
gaan doen. Ik wil alleen aan
geven dat in dat programma
ruimte is voor alle Van Duin-
tjes die er in me zitten En het
grappige is dat m'n collega's
het leuk vinden om te worden
genoemd, ook in negatieve
zin. Ja, zolang Ome Joop over
ze praat, zijn ze nog in de pic
ture. Misschien moetje het zo
wel'bekijken".
Dat hij het directe contact met
het publiek als Dik voor Me
kaar niet mist, sterker nog. er
geen enkele behoefte aan
heeft, mag illustratief heten
voor zijn vakmanschap. De
afhankelijkheid van zijn mi
miek is stap voor stap opge
gaan in een ijzersterke per-
soonlnkheid. die vele gezich
ten telt. Het uitgangspunt is
hetzelfde gebleven: je moet
het publiek geven wat het wil.
Die puur commerciële instel
ling heeft hem enerzijds een
gigantische populariteit be
zorgd, maar is tegelijkertijd in
kleinere kring de bron van
hoon en afkeer.
Verschijnsel
Dat neemt niet weg dat nie
mand meer om het verschijn
sel Van Duin heen kan. „Een
verschijnsel? Wie weet. Ik
weet alleen dat het publiek
mij in een heleboel hoedanig
heden accepteert en dat is op
zich merkwaardig in dit land.
Iedereen wordt altijd direct in
een hokje gestopt, maar met
mij wil dat niet lukken. Soms
denk ik ook wel eens, dit kan
toch zo niet door blijven gaan,
maar het gaat gewoon
door".
„Ik besef best dat het een keer
ophoudt en denk er wel over
na wat ik dan zou moeten. Ik
probeer te voorkomen dat er
dun een leegte valt door me
nu niet helemaal op dat vak te
concentreren. Die bezeten
heid van vroeger is er niet
meer. Toen wilde ik voortdu
rend het bewijs dat ik popu
lair was. In dat opzicht ben ik
veel rustiger geworden. Ik
hoef echt 'niet wereldbe
roemd te worden. Laat me
maar rustig m'n gang gaan in
Nederland, zonder een echt
doel voor ogen, dan vind ik
hel wel goed, want een stre
ber ben ik niet en zal ik ook
nooit worden. Wat ik nu ben,
heb ik bereikt door altijd de
dingen te doen die me goed
leken. Daardoor heb ik een
eigen stijl opgebouwd".
Het is juist die veelzijdigheid
die hem in staat stelt zijn ei
gen gang te blijven gaan, en
voorkomt dat hij zich geroe
pen voelt één aspect van z'n
talent tot op de bodem uit te
diepen. Hij geeft volmondig
toe dat hij zich doodongeluk
kig zou voelen als het ooit zo
ver kwam. Van Duin: „Neem
zo'n theatershow. Als de
premièré ig gewee t, dan I
het leukste er af. Voor mezelf
tenminste, want dan weet ik
waar de lach zit. Daarna
wordt alles voorspel
baar".
Solist
„Ik heb een keer een serieuzer
stuk gedaan. Het meisje met
de blauwe hoed. Leuk voor
een keer, maar niet om verder
uit te bouwen. Ik ben teveel
een solist om ooit in gezel
schappen te gaan spelen. Die
beperking heb ik en ik vind
dat ik daar rekening mee
moet houden. Zoals ik ook
rekening houd met m'n
publiek. Ik ben heus niet vies
van pikante moppen en profi
teer er ook best van dat ande
ren taboes als sex en religie
hebben doorbroken, maar ik
moet er toch telkens rekening
mee houden dat mijn publiek
een familiepubliek is. Duar
komt nog bij dat ik niet wil
kwetsen. Grof worden hoeft
voor mij niet".
Juist dat laatste is hem evenwel
nogal eens verweten als hij
weer een onbenullig typetje
neerzette. "Ja"maar dat is
geen kwestie van belachelijk
maken of wat dan ook. In die
jubileumshow van een tijdje
geleden zong het koor een
Russisch liedje. Kreeg ik
prompt een brief van een of
andere minderheidsgroep die
zich afvroeg waar ik het lef
vandaan haalde om het Rus
sisch orthodoxe geloof bela
chelijk te maken. Nou vraag
ik je. Ik wist niet eens wat ze
zongen".
Het is op dit moment dat Corrie
van Gorp als Ali van de We
genwacht haar opwachting
maakt in de hal. Van Duin wil
erbij zijn. „Ik doe even mee
weet je, als meneer De Bok.
We nemen het direct op, want
vanavond, als hier de echte
opnames zijn, zitten we in
Amstelveen met de show".
Vijf minuten later zien we
hem terug in een lange ver
schoten jas en een alpinootje.
De lulligheid straalt er af. An
dre van Duin is spoorloos, er
is alleen nog vakmanschap en
meneer De Bok. De carna
valsvereniging op de tribune
valt bijna in katzwijm. Er mag
nu echt worden gegooid met
serpetines en ook de ballonnen
mogen kapot worden ge
maakt. Blijkens een medede
ling van presentator Chiel
Montagne verhoogt dat de
feestvreugde „en kan ieder
een in het land zien hoe Bra
bant carnaval viert".
Het duurt dan nog een half uur
voordat Andre van Duin op
nieuw verschijnt. In de tus
sentijd speelt zich de generale
af voor Rita Corita. die geen
vrijer heeft, voor Ria Vulk, die
iedere avond la-la-la doet, wat
haar moeder niet mag weten,
voor Vader Abraham, die niet
weet waar z'n tocr-lu-la zit en
voor een malloot die Cathan-
na vraagt 'm goed vast te hou
den en m nooit meer los te
laten. Het kan haast geen toe
val zijn dat Van Oekels Oei.
oei, dat was lekker (morgen
nog een keer en overmorgen
weer) als volgende nummer
op het programma staat.
De bal
En dan is ei plotseling een bal.
De Bal. Nederland die heeft
de bal. De grote witte wijde
broek, het oranje shirt met
nummer 14 en de vormeloze
schoenen bewegen zich hou
terig richting tribune. Z'n
mond hangt scheef, z'n ogen
rollen van links naar rechts.
Grijpgrage handen beginnen
aan hem te plukken en je
hoort hem weer zeggen;
„Kijk, André .van Duin is een
artikel, dat de mensen kun
nen kopen. Dat moetje accep
teren, want het is je vak".
