Trijfel
LIEVE CHOCO
Toonkunstenaars: muzikaal
erfgoed moet beschermd
Gesubsidieerde podium
kunsten in de knel
donderdag 14 februari 1980
VARIA
pagina 23
Onlangs citeerde ik het volgen
de kwatrijn van de dichter
Jac. van Hattum, die afgelo
pen zondag 80 jaar werd:
„O, socialistisch meisje,
je bent als een radijsje:
van buiten rood, van binnen
blank!
Ik ben het zout, heb dank, h?b
dank!"
Gaaf
Een mooi, gaaf, humoristisch
versje. Metrum en rijm laten
niets te wensen over. De eerste
regel: „O, socialistisch meis
je", zet ons met een schijnbe
weging op de verkeerde voet.
We denken dat we een Hen-
riëtte Roland Holst-van der
Schalk-achtig socialistisch
strijdvers te horen krijgen,
maar worden meteen al in de
tweede regel verschalkt door
het banale, alledaagse, o zo
bescheiden radijsje. Wat
wiekt hoger door het zwerk
dan een socialistisch meisje,
en wat is een lagere, kleinere
vrucht des velds dan het zo
simpele radijsje? Door die
twee in opeenvolgende regels
te vergelijken, bereik je een
hoogst humoristisch ef
fect.
Maar zie, opnieuw blijkt de
dichter ons op de verkeerde
voet te hebben gezet, want niet
alleen verbindt hij in de derde
regel de regels 1 en 2, hij geeft
aan die vergelijkingten fa
veure van het socialistische
meisje, ook nog een heel posi
tieve moraal mee: „Van bui
ten rood, van binnen
blank!"
Dat is niet alleen waar als je het
radijsje op zijn merites be
kijkt met dien verstande dat
er ook witte radijsjes zijn,
maar over die categorie spre
ken we nu even niet), het is ook
waar als je het socialistische
meisje in de idealistische tijd
van Troelstra, Henriëtte Ro
land Holst, Gorter en de AJC
situeert.
En in die tijd moet je haar na
tuurlijk plaatsen, daarvoor
staat de aanhef met „O" borg,
nog afgezien van het droevige
feit dat niemand bij socialis
tisch meisje" nog aan PvdA-
Door
Kim
Scheepmaker
activistes als Hedy d'Ancona
denkt. We mogen dat hoofd
schuddend betreuren, maar
een feit is een feit.
In de laatste, vierde regel keert
de dichter dan terug tot zich
zelf, en zijn eigen positie in de
zojuist door hem geschapen
wereld: „Ik ben het zout, heb
dank, heb dank!" Net als in de
derde regel, maar dan vanuit
zijn eigen optiek, legt hij een
dwarsverbinding tussen het
meisje en het radijsje, via het
zout. Datje zout strooit op een
radijsje om de smaak te ver
bogen is u al bekend.
Van Hattum schetst nu ook zich
zelf als het zout, het zout van
de dichter, die met zijn verzen
de smaak van het socialisme
nog verhoogt. Dat strookt ech
ter niet met het volgende Jiep
dank, heb dank", want dat
zou zij dan hebben moeten
stamelenterwijl het duidelijk
is dat hij haar dankt dat hij,
als nietige korrel zout. door
haar in staat is gesteld iets
aan de smaak van het socia
lisme te mogen bijdragen
Een eventuele seksuele implica
tie (Van Hattum als het zout
die het socialistische meisje
overweldigt en zozwaar bin
nendringt) lijkt me om diver
se redenen te vergezocht.
Tucholsky
Toen ik dit kwatrijn in Trijfel
had geciteerd, werd ik door
Ernst van Altena gewezen op
zijn (tweedelige) boek Rand
figuren", waarin hij de tv-
programma's voor de VPRO
heeft gebundeld die hij ruim
10 jaar geleden aan buiten
landse dichters en schrijvers
heeft gewijd. Een ervan ging
over de Duitse satiricus Kurt
Tucholsky (1890-1935, zelf
moord). Een der door Ernst
van Altena vertaalde gedich
ten heet „Vruchten des velds",
dat ik om ruimte te sparen
even in prozavorm citeer:
Peinzend loop ik door mijn
gaarde
alles groeit en bloeit gezond:
groenten groen in zwarte aarde,
vruchten rond en bloemen bont.
Peterselie en tomaten,
bonen op een hoge rij
en ook groeit er bovenmate
de geliefde selderij...
En daar? Blozend als een meisje
dat half in de aarde zit?
Heel bescheiden: het radijsje,
van buiten rood... van binnen
wit".
Peinzend loop ik door de gaar
de
van de Duitse politiek:
hier bloeit kool van voze waarde
op de mest der republiek.
Uniformen, Brillen, Bonzen
en regeringsdraaierij...
En daar-lief en mokkend-onze
Socialistische Partij.
Ongevaarlijk als een meisje,
zwak en kwetsbaar, zonder
pit
en bescheiden als 't radijsje:
van buiten rood... van binnen
wit"
Radieschen
In het Duits: ,Ja, und hier? Ein
kleines Wieschen
da wachst in der Erde leis
das bescheidene Radieschen:
Auszen rot und innen weisz",
terwijl Ernst van Altena in de
laatste vier regels de ons on
bekende Duitse socialistische
voormannen uit 1923 omzeil
de:
,JHermann Muller, Hilferlie-
schen,
bluhn so harmlos, doof und leis
wie bescheidene Radieschen
Auszen rot und innen
weisz"
Dat Jac. van Hattum dit gedicht
van Tucholsky heeft herdicht,
lijkt intussen wel de meest
voor de hand liggende veron
derstelling.
DEN HAAG (GPD) - Hoe
het nieuwe muziekbestel
er ook zal uitzien, in de
symfonie-, opera- en om
roeporkesten zullen in
geen geval musici ontsla
gen mogen worden. Dat is
het uitgangspunt voor de
besprekingen die het
hoofdbestuur van de Ne
derlandse Toonkunste-
naarsbond (NTB) op 28 fe
bruari met minister Gar
deniers van CRM zal voe
ren.
Tijdens deze besprekingen zal aan
dacht worden besteed aan het be
strijden van de plannen die op
heffing beogen van het Neder
lands Balletorkest, het opgaan
van het Gewestelijk Orkest voor
Zuid-Holland in het Residentie-
Orkest en het ontslaan van in vas
te dienst zijnde musici bij de
NOS. Het voortbestaan van het
operagezelschap Forum mag ook
niet in gevaar worden gebracht,
aldus de NTB. De verplichting tot
het aangaan van deelcontracten
door orkestmusici kan geen punt
van bespreking zijn om artistieke
en sociale redenen.
Met de meeste klem zal er, aldus de
NTB, in het gesprek met de be
windsvrouw op moeten worden
aangedrongen dat er een spoedi-
ge regeling van de secundaire ar
beidsvoorwaarden in een lande
lijke cao komt. Het door de minis
ter reeds vorig jaar in het vooruit-
zicht gestelde overleg zal nu op
korte termijn geopend moeten
worden. Er zal niet gewacht kun
nen worden op een afronding van
de discussie over het orkestenbe-
stel in het algemeen. Die discus
sie duurt nu al vele jaren.
De NTB zal ten slotte een dringend
beroep doen op de regering, pro
vinciale en plaatselijke besturen,
alsmede op de leden van de Eer
ste en Tweede Kamer, geen me
dewerking te verlenen aan de af
bouw van de in ons land bestaan
de muziekpraktijk, maar juist al-
DEN HAAG (ANP) - De grote to
neelgezelschappen en de directies
van schouwburgen hebben vast
gesteld. dat de van rijkswege ge
steunde podiumkunsten in de
knel zitten. Ze hebben minister
Gardeniers van CRM hierop ge
wezen met het verzoek te zorgen
dat het niet nog erger wordt.
De toneelgezelschappen raken
vervreemd van de ontwikkelin
gen op het gebied van lonen en
prijzen. Ze kunnen zodoende hun
arbeidsplaatsen niet handhaven,
kwalitatief en kwantitatief lopen
de activiteiten achteruit als dat zo
doorgaat. Metterdaad zal de be
windsvrouw eeh beleid moeten
gaan voeren in plaats van de
hooguit markante, maar overi
gens weinig zeggende formule
'nieuw vooroud'. Dat beleid moet
dan blijk geven van begrip voor
de theaterontwikkeling in Ne
derland, aldus de brief aan de mi
nister.
De landelijke toegankelijkheid van
de gesteunde kunsten moet in
stand blijven. De minister mag
Galerie De Poort, Herensteeg 11, ten
toonstelling, Jopie Limburg, ge
opend za en zo van 11-17 uur.
Galerie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg, Willem van Scheijndel, olieverf
schilderijen en andere technieken, tot
eind feb.
Museum voor Volkenkunde - Steen
straat 1, tentoonstelling: Bazaar, markt
steden in Noord-Afghanistan, vanaf 26
januari 1980 tot 4 januari 1981, met films
em dia's. Geopend ma t/m za. van 10-5;
zo. en feestdagen van 1-5.
Museum voor Geologie en Mineralogie -
Hooglandsekerkgracht, tentoonstelling
"van natuursteen tot bouwsteen".
Galerie Classique, Kort Rapenburg 13,
tentoonstelling van Alex Kosemeier,
Schilderijen, geopend: di t/m za van
10-17 uur. Tot en met 15 maart.
Galerie Denise Stephan - Bakkersteeg
18, t/m 24 februari tentoonstelling: Ger-
rit van der Ve n, schilderijen.
Galerie Pulchri Studio: Passage 10,
Oegstgeest, tentoonstelling: Reggi
Scherpbier, scnilderijen t.m. 7 febr. da
gelijks van 10-16 uur.
Schepen
Grote vaart)
Acmea 12 120 z Galapagos Eilanden nr
Balbao,
Alkmaar 14 te Port au Prince verw,
Aludra 12 vn Hamburg nr Rotterdam,
Amersfoort 13 vn Genu- nr Livorno,
Amstellaan 12 1500 zzo San Diego nr
Sjanghai,
Amstelstraat 12 vn Padang nr Belawan,
Amstelstrand 13 te New York verw,
Amsterdam 22 te Punta Cardon verw,
Barendrecht 12 95 wnw Keywest nr
Houston,
Breda 18 te Paramaribo verw,
Buenavista 12 100 nw Lissabon nr Tene-
rife,
Capiluna 12 t.a. Al Bakr,
Chevron Eindhoven 12 350 zw Okinawa
nr Singapore,
Chevron The Hague 12 te Rotterdam,
Coral Rubrum 13 te Teesport verw,
Dallia 12 vn Portland Maine nr Curacao.
Daphne 12 vn Palenque nr Puerto Mi-
Delfborg 12 te Gent,
Diadema 13 vn Ras Tanura nr Sri Racha,
Docklift-1 12 300 w Gibraltar nr Ant
werpen.
Dockexpress-12 12 vn Jubail nr Yanbu,
Felania 12 te Bukom,
Fossarina 12 vn Curacao nr Haiti,
Fusus 13 te Port Said,
Hollandia 12 te Amsterdam,
Kennemerland 13 te Itqjai,
Kield recht 12 45 o. Maceio nr Vancouver,
Latia 12 170 no Maputo nr Lymebay,
Maasbree 12 15 nw Kaapstad nr Perzi
sche Golf,
Mentor 16 te Kingston verw,
Nedlloyd Baltimore 13 te Rotterdam,
Nedlloyd Bangkok 12 t.a. Port Said.
Nedlloyd Chatham 12 vn Port Kelang nr
Kaapstad.
Nedlloyd Fiji 12 275 o Tamatave nr
Mombasa,
Nedlloyd Fukuoka 12 vn Antofagasta nr
Valparaiso,
Nedlloyd Honshu 13 te Buenos Aires,
Nedlloyd Hoorn 12 vn Fos sur Mer nr
Singapore.
Nedlioyd Kingston 12 vn San Francisco
nr Vancouver.
Nedlloyd Korea 12 vn Bissau nr Lude-
Nedlloyd Nassau 13 te Montevideo verw,
Nedlloyd Nile 12 te Caen verw,
Nedlloyd Rochester 13 te Genua verw.
Nedlloyd Rockarvje 13 te Tripoli verw,
Nedlloyd Rosario 12 vn Rotterdam nr
Antwerpen,
Nedlloyd Rouen 12 vn New Orleans nr
Charleston,
Nedlloyd Rijn 12 259 w Apapa nr Apapa,
Nedlloyd Schelde 13 te Osaka,
Nedlloyd Schie 12 240 zo Ho Tsji Minh
Stad nr Osaka,
Nedlloyd Talbot 12 te Luanda,
Rotterdam 22 te Rotterdam verw,
Rudolph Peterson 12 750 z Abidjan nr
Arabische Golf,
Salland 13 te Fort de France verw,
Visten 12 30 w Vaasu nr Kopmanshol-
men,
Westland 12 37 nw Calais nr Hamburg,
Sleepvaart
Stentor 13 te Kingston.
(Kleine vaart)
Anna Broere 12 vn Rotterdam nr Genua,
Bastiaan Broere 12 te Rotterdam,
Bernisse 13 te Rotterdam,
Dutch Sailor 12 15 w Petten nr Stade,
Eendracht 12 vn Rotterdam nr Koper,
Emmely 12 vn Lagos nr Dakar,
Mare Bonum 13 te Rotterdam,
Mare Magnum 12 vn Rotterdam nr
Stanlow,
haar niet aantasten. Ze mag de
kunsten ook niet rangschikken
onder het gangbare pakket wel-
zijnsactiviteiten, juist omdat de
kunsten van een andere orde zijn.
Geklaagd wordt, dat in geval van
welzijnsplanning, de culturele
programmering een onevenredig
slechte plaats wordt toegekend.
De kunsten moet juist zeer be
wust een eigen plaats gewaar
borgd worden naast die welzijns-
activiteiten, aldus de Vereniging
van Nederlandse Toneelge-
schappen (VNT) en de Vereni
ging van Schouwburg- en con
certgebouwdirecties in Neder
land (VSCD).
Ze zeggen vanuit hun gezamenlijke
verantwoordelijkheid vooy het
theaterbedrijf te spreken. Ze
hebben o.a. een bespelingsover
eenkomst gesloten. Ze zouden
graag zien, dat dit contract in de
nabije toekomst geen dode letter
wordt. Voor de presentatie van
theater, toneel, ballet, opera, mi
me enz. zijn kunstenaars en ac-
comodaties nodig, wordt de mi
nister nog voorgehouden.
WAf ©NZe KROO0PRIN& NOP IS Ife
eew u epopee moot", pie mém nef eoece
\ooRBeeup ee+o -CUKW. vwewpje OM
HeM-rg HARpgM. zie-r u.
ik afe&R'jp wE-r...
UW l£> &0 -
fA K-TAAeNEER
De avonturen van Jommeke
ENGELSDE APPEL-
PIK
Musk cc rut dvdcegkoist
VO.M .III win mo nage
recht. Snijd en huk met
2 messen 75 1:1 koude
150 gr
icliu
r> 25 k
u-el (intstliut
ter en bloem
aOundei lijk
ïdei scheiden,
•i Ine, 2 eet lo
ten. Snijd I ku u
Hwn mucHuppe
kleine «tukjes vn
kei vi w.it eitn
over Voou :i er
een beboterd*, rondu
vmimikt schiiul <>f pot.
Leg het dveudeksei er
..p en behtnjk dit en
vooiul ook de runden
mei losgeklopt.-i Zet de
WINA bOKN
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "Het geheim van Bear Island",
da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.00, 4.30,
7.00 en 9.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Stonekiller", vr. en
za. 11.30 uur, 16 jr.
CAMERA: "Escape from Alcatraz", da,
7.00 en 9.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Buck's Bunny zet Ie
boel op stelten", za., ma., di. en wo. 2.30
uur, zo. 2.00 uur
Nachtvoorstelling: "Everything you al
ways wanted to know about sex", vr. en
za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Rocky II". da. 2.30,7.00en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO2: "Die Blechtrommel",da. 2.30en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Une histoire simple", da. 7.00
en 9.15 uur, do. en vr. ook oom 2.30 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Tekenfilmcaroussel",
za., ma., di. en wo. 2.30 uur, zo. ook 4.45
STUDIO: "Manhattan", da. 7.00 en 9.15
uur, do. en vr. ook om 2.30 uur, al.
Kindermatinee: "Jungleboek", za., ma.,
di. en wo. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur
TRIANON: "Tess", da. 2.00 en 8.00 uur,
al.
REX: "Mary kom uit de broek", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 18 jr.
Nachtvoorstelling: "De leeuw brult om
sex", vr. en za. 11.30 uur. 18 jr.
Alphense bioscopen
jr.
Nachtvoorstelling: "Opdracht voor vijf
veroordeelden", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "Mad Max", da. 1.45, 6.45 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Mad Max",za. 12.15
uur, 16 jr.
EURO 3: "Race naar de schroothoop",
da. 1.45, 7.00 en 9.30 uur, zo. 2.00, 4.30,
7.00 en 9.30 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Damien, hel tweede
Omen", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "Mannen van staal", da. 2.00,
7.15 en 9.45 uur. za. en wo. alleen 7.15 en
9.45 uur. zo. 4 45. 7.00 en 9.45 uur. 12 jr.
Kindermatinee: "De fluit en de zes
smurfen", za.. zo. en wo. 2.15 uue
Nachtvoorstelling: "Porno-oppeppers",
za. 12.15 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
en 7.00 uur, zo. 4.00 uur, ma. en di. 5.00
uur, wo. 3.45 uur. al.
"Escape from Athena", vr. en za. 9.15
uur, zo. 6.15 en 8.45 uur, ma. en di. 9.00
uur, wo. 8.15 uur. 16 jr.
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
za. t/m wo. 2.00 uur
Sint Elisabeth-ziekcnhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag t/m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klus 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14 15 en 18 30-19.30 uur. Kraamaf
deling 13.30-14.15 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
Kt2udC} lieuuts
14 februari 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Te Brussel had onlangs het
volgende komische voorval
plaats. Een trouwpartij ver
laat de Sint Goedele en, daar
het op sl r latzeer glad isbiedt
de jonggehuwde man beleefd
den arm aan zijne schoon
moeder om haar naar het rij
tuig-te geleiden. Op hetzelfde
óogenbhk nadert een artiest
van het "Cirque Royale"' met
een gedresseerden hond.
vaardig in de bekende kunst
om door of over geopende of
uitgestrekte armen te sprin
gen. De galant gebogen arm
van den schoonzoon herinnert
het dier aan dien zoo dikwijls
door hem volbrachten toer;
pijlsnel rent hel los op het
beoogde doel en springt met
een kruchligen ruk door den
arm van den jonkman, juist
op het oogenblik dat de
schoonmama van de haar
aangebodene beleefdheid ge
bruik wil maken. Geen won
der, dat deze door den onver-
wachten schok van de been
raakt en van schrik in zwijm
valt
- (Adv.) Te huur aangeboden
met 1 Mei ujs. een Modeiii
I luis, beva i lende vijf Ka mers,
Keuken, Kelder. Dienstbo-
denkamer en ruimen zolder,
mei een Tuintje. Huurprijs
J 401) per jaar. Kaiserstraat
no. 22 te Leiden. Te bezichti
gen na beletvraging.
Vijftig jaar geleden:
- De politie te Athene is een
enorme communistische sa
menzwering op hel spoor ge
komen van zoowel Grieksche
als buitenlandsche agitato
ren. In het huis van den in
specteur-generaal der com
munistische federatie, Kolo-
zow. werden bijeenkomsten
gehouden, waarin plannen
gesmeed werden voor een re
volutie in Griekenland en up
den geheelen Balkan. Er is
veel materiaal in beslag ge-
'nomen waaruit bleek.dat alle
stappen van de federatie ge
dirigeerd werden vanuit
Moskou. Een aantal commu
nisten, uit Duitschland met
vervalschte pussen naar
Griekenland gekomen, is in
hechtenis genomen. Voorts ts
gebleken.dat het communisti
sche, blad Rizipastis en ieder
hd van de directie van dit
blad op ruime schaal finan
cieel ondersteund werden
vanuit Sovjet-Rusland. Ver
der werden plannen gevon
den voor gruolscheepsehe
propaganda in leger en ma-
