Italianen staken na moord
op prof.
Bachelet
Nieuwe
macht
voor
Soames
Samenwerking tussen India
en Afghanistan op stapel
Chirac lonkt naar Giscard
Optimisme over vrijlating gegijzelden overdreven?
Chomeini
roept op tot
nationale
eenheid
nrrra
Rode Brigades hervatten acties
Jakob Malik
overleden
124 BOEIENDE PAGINA'S
OVER EEN OPMERKELIJK
MAN UIT ROME.
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1980
HILVERSUM - Met een flinke slag
om de arm heeft het politieke
wonderkind van Iran, Abdolhas-
san BaniSadr, aangekondigd dat
er ook op een andere manier te
praten valt over de vrijlating van
de Amerikaanse gegijzelden in de
ambassade in Teheran. „De ge
gijzelden kunnen binnen een
paar dagen vrij zijn", aldus presi
dent BaniSadr in een interview
met het Franse dagblad Le Mon
de, „mits de Verenigde Staten be
reid zijn tot zelfkritiek wat betreft
de misdaden die ze de laatste
kwart eeuw tegenover het Iraan-
se volk hebben begaan, en verder
het „recht" erkennen dat de ex-
sjah en zijn vermogen aan Iran
worden uitgeleverd".
Vreugde alom dus in de altijd opti
mistische Amerikaanse pers, die
concludeert dat Iran de eis heeft
laten varen dat eerst de sjah moet
worden uitgeleverd voordat er
zaken kunnen worden gedaan.
Zelfs de samenstelling van de
commissie die als een soort tri
bunaal de misdaden van de sjah
moet onderzoeken - zowel de in
ternationale bemiddelaar Sean
McBride als de secretaris-gene
raal van de Verenigde Naties
Kurt Waldheim hebben hierover
plannen ontworpen - üjkt daar
mee op de achtergrond gescho
ven. En vrij algemeen wordt deze
versoepelde houding van de
kersverse president dan ook ver
klaard uit de opdringerige rol van
de Sowjet-Unie in West-Azië: de
interventie in het buurland Af
ghanistan en de Russische troe
penmanoeuvres langs de noord
grens van Iran.
De uitspraken van BaniSadr kun
nen inderdaad niet anders wor
den uitgelegd dan dat deze Iraan-
se leider de ambassade-affaire
liefst zo spoedig mogelijk tot een
eervol einde zou willen brengen,
maar er zitten wel twee dikke ad
ders onder het gras. In de geest
van de absolute Iraanse leider,
ajatollah Chomeini, die herhaal
delijk heeft gesteld „we zullen
geen stap terug doen voor Ame
rika", is de eis tot uitlevering van
de sjah nu vervangen door een
zeker zo pijnlijke eis tot Ameri
kaanse zelflu-itiek. En hoe zal een
president Carter, die zich zojuist
zelfbewust een masker van vast
beradenheid heeft aangemeten,
bij voorbaat de hand in eigen
boezem kunnen steken en toege
ven tot het allerlaaste moment
een misdadig regime in stand te
hebben gehouden. En dat tijdens
een verkiezingsstrijdwaarvan de
afloop nog allerminst duidelijk
is.
En in de tweede plaats mag de ster
van BaniSadr sinds de islamiti
sche revolutie van een jaar gele
den dan wel hoog gerezen zijn,
maar van autonome- en beslis
singsbevoegdheid is de ambi
tieuze president nog in het geheel
niet verzekerd. Ook Bani-Sadr -
en daar windt hij zelf geen doek
jes om - is onderworpen aan het
gezag van ajatollah Chomeini en
is in tweede instantie de steun
van het hoogste gezagsorgaan -
de Revolutionaire Raad - onont
beerlijk. Pas nadat op 14 maart
algemene verkiezingen zyn ge
houden voor een parlement en
daaruit een regering is samenge
steld, kunnen de bevoegdheden
van de verschillende instanties
zich verder uitkristalliseren.
Grieven
Nadat eerderde regering-Carter het
embargo tegen Iran voorlopig
had opgeschort, heeft nu Bani
Sadr getoond dat er enige bewe
ging zit in de gijzelingsaffaire die
vandaag al de 102e dag ingaat.
Maar zoals de woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken, Hodding
Carter, meteen al aangaf, is de
mogelijkheid voor Amerika om
terug te komen op een eenmaal
ingenomen standpunt erg klein.
Dat Carter zich distantieert van
de Amerikaanse hand achter de
coup tegen de regering van Mos
sadegh in 1953, uitgevoerd tij
dens een republikeinse regering
in Washington en een van de
grootste Iraanse grieven tegen de
Amerikanen, is misschien niet
helemaal uitgesloten.
Maar dat Carter zelf de sjah en zijn
regime tot het laatste moment de
hand boven het hoofd hééft ge
houden en de verjaagde monarch
zelf „op humanitair-medische
gronden" asiel heeft verleend in
de VS - de directe aanleiding
voor de gijzeling - is moeilijk te
herroepen. Zeker niet sinds zijn
belangrijkste rivaal voor het pre
sidentsschap, senator Edward
Kennedy,,deze zaak in de verkie
zingsstrijd heeft getrokken.
MARIEN VAN DEN BOS
Vittorio Bachelet.
ROME (Reuter) - Miljoenen arbeiders zijn vandaag in Italië niet aan het werk gegaan uit
protest tegen de moord op professor Vittorio Bachelet, De aanslag op de vice-president
(en fungerend hoofd) van de hoge raad van de Italiaanse magistratuur was - na de
ontvoering van Aldo Moro in 1978 - de tweede moord op een hooggeplaatste Italiaan die
gepleegd is door de linkse stadsguerrillagroep van de "Rode Brigades".
SALISBURY (UPI/AFP) - Lord
Soames, de Britse gouverneur in
Zimbabwe-Rhodesië, kan sinds
gisteren de verkiezingen die deze
maand worden gehouden, in elk
deel van het land afgelasten als
hij van mening is dat daar de vrije
en eerlijke verkiezingen door in
timidatie van één of meer partijen
worden bedreigd.
Van officiële zijde in Salisbury is
meegedeeld, dat lord Soames, die
zich deze bevoegdheid zelf toe
kende, alles in het werk wil stel
len om politieke intimidatie on
mogelijk te maken. De Britten
hebben Robert Mugabe's partij -
de Zanu-PF - verantwoordelijk
gesteld voor de ergste intimidatie
in Rhodesië. Die zou zich hebben
voorgedaan in vijf van de acht
kiesdistricten.
Soames heeft de guerrillastrijders
Robert Mugabe en Joshua Nko-
mo apart ontboden om met hen
van gedachten te wisselen over
de ongelukkige gang van zaken
in Rhodesië. Mugabe zei maan
dag op een persconferentie dat
hij Soames zal verzoeken de naar
schatting 15.000 man Rhodesi-
sche hulptroepen naar hun ka
zernes terug te roepen. De guer
rillastrijders verweet deze hulp
troepen geweld en intimidatie
gebruikt te hebben en tegen zijn
aanhangers.
Eerder had Soames zich al de be
voegdheid toegekend een poli
tieke partij van deelneming aan
de verkiezingen uit te sluiten.
Inmiddels heeft het Patriottisch
Front van Joshua Nkomo een
memorandum gepubliceerd over
"de schendingen door Engeland
van de overeenkomst van Lan
caster House". In het memoran
dum wordt Soames verweten dat
hij de Rhodesische hulptroepen,
die achter de demissionaire pre
mier Muzorewa staan, zich over
het hele land laat verspreiden
terwijl de guerrillastrijders in
hun kampen moeten blijven.
Uit protest tegen de moord op de
53-jarige professor, die jaren lid
was van de Romeinse gemeente
raad en aan het hoofd gestaan
heeft van de grootste organisatie
vap katholieke leken in Italië,
riep de communistische burge
meester vpn de hoofdstad van
daag uit tot rouwdag. De scholen
zijn oen uur gesloten en de vak
bonden staken twee uur in heel
Italië en vier uur in Rome.
Kort na de moordaanslag, die
plaatsvond op het terrein van de
universiteit waar Bachelet do
ceerde, legde de politie een cor
don om het universiteitsgebouw.
Later maakte de politie bekend
dat ze verscheidene aanhoudin
gen had verricht, maar ze wilde
niet zeggen of er ook verdachten
van de jongste gewelddaad gear
resteerd waren.
Paniek
De in hoge achting staande Bache-
lét was het 13de slachtoffer van
het terrorisme in Italië in het nog
prille jaar. Op de televisie bleek
dat zich een paniek dreigt mees
ter te maken van het Italiaanse
volk - veel ooggetuigen verbor
gen hun hoofden voor de came
ra's.
De politieke partijen waren het er
gisteren allemaal over eens dat de
terroristen hun actie ter ont
wrichting van de staat - in maart
1978 ontketend met de ontvoe
ring van Aldo Moro, de architect
van de toenadering tussen de
christen-democratie en het
communisme - hebben hervat.
De daad van de terroristen lijkt een
rechtstreeks antwoord te zijn op
verklaringen die zaterdag zijn af
gelegd in Padua (stad met 500
aanslagen per jaar) door het Ita
liaanse staatshoofd Alessandro
Pertini, die zei: "Als president
van de republiek en de hoge raad
van de magistratuur, zie ik mij
zelf in de voorhoede van de strijd
tegen het terro/isme".
Tal van Italiaanse politici zien in de
moord op professor Bachelet een
aanslag op de onmiddellijk
plaatsvervanger van het staats
hoofd.
Opnieuw bewezen de terroristen
dat zij ongestraft hun gang kun
nen gaan. Bachelet, die 53 jaar is
geworden, werd in de universiteit
vermoord, toen hij zich opmaakte
om een symposion tegen het ter
rorisme voor te zitten. Zijn moor
denaars, twee mannen en een
vrouw, konden zonder zich te
hoeven haasten, vluchten.
Als man boven de partijen en ge
respecteerd om zijn integriteit,
had Bachelet als hoogleraar ad
ministratief recht, officieel stel
ling genomen tegen kabinets
maatregelen ter bestrijding van
het terrorisme (waaronder de sta
tionering van politie op universi
teitsterrein).
MOSKOU (AFP) - Jakob Malik,
een van de bekendste Russische
diplomaten, is maandag op 73-ja-
rigé leeftijd overleden, zo heeft
het persbureau Tass gisteren be
kendgemaakt.
Malik was onderminister van bui
tenlandse zaken sinds hij in 1976
uit New York was teruggekeerd,
waar hij acht jaar de permanente
vertegenwoordiger van Moskou
bij de Verenigde Naties was. En
kele maanden voordat hij New
York verliet, was hij ernstig ge
wond bij een auto-ongeluk.
Sindsdien zou zijn gëzondheid te
wensen hebben overgelaten.
De uit de Oekraïne afkomstige Ma-
lik was van 1942 tot 1945 ambas
sadeur in Japan. Van 1948 tot
1952 vertegenwoordigde hij de
Sowjet-Unie in de Veiligheids
raad. Toen in 1950 de Koreaanse
oorlog uitbrak, nam hij niet deel
aan de bijeenkomst van de Vei
ligheidsraad waarop werd beslo
ten aan de strijd deel te nemen. In
1953 werd hij ambassadeur in
Londen. Deze post bezette hij tot
1960. Daarna kreeg hij de rang
van onderminister van buiten
landse zaken.
Malik had economie gestudeerd en
hij sprak goed Engels, Frans en
Japans. Hij bezat talrijke prijzen
en onderscheidingen. Bij zijn
70ste verjaardag ontving hij de
Orde van Lenin voor de tweede
maal.
ADVERTENTIE
Leer hem kennen als scholier. A Is student. f K Q
A Is steenhouwer die hij ooit was. A Is spurt man. I ^mum
Als dichter. Alsjilosoqf'. Via authentieke non nooit
eerder gepubliceerde joio's lee/t u mee met de man
die priester wordt. Dan bisschop, kardinaal en Paus.
Een aktueel en uniek beeldvers/an van een opmerkelijk
Verkrijgbaar b(j de boekhandel. Een Elsevier uitgave..
■MM
De islamitische opstandelingendie het grensgebied tussen Afglianistan en Pakistan opereren,hebben deze foto
de wereld ingestuurd. Daarop is een groepje opstandelingen te zien, dal trots op een veroverde Russische tank
poseert.
MOSKOU (DPA/Reuter/UPI) - Af
ghanistan en India hebben afge
sproken hun vriendschappelijke
betrekkingen te versterken en
vooral op het gebied van econo
mie en technologie nauwer sa
men te werken. Dit meldt het
Russische persbureau Tass uit
Kabul. Het haalt een in Kabul
uitgegeven regeringsverklaring
aan, naar aanleiding van het be
zoek dat een bijzondere Indiase
afgezant aan de Afghaanse
hoofdstad heeft gebracht.
De twee landen willen zich beijve
ren de spanning in hun gebied te
verminderen. Als schuldig aan de
spanning worden 'imperialisti
sche krachten' genoemd, die zich
bemoeiden met de binnenlandse
zaken van Afghanistan.
De twee landen maken zich zorgen
over 'de pogingen van sommige
landen om van Pakistan een basis
te maken voor gewapende agres
sie tegen Afghanistan', aldus
Tass.
Afghanistan heeft de wens kenbaar
gemaakt al zijn problemen met
Pakistan op vreedzame wijze op
te lossen. Het wil tot de groep van
n iet-gebonden landen blijven
behoren, met vriendschappelijke
betrekkingen met alle landen.
Premier Indira Gahdhi van India
en de Russische minister van bui
tenlandse zaken, Andrei Gromi-
ko, zijn gisteren in Nieuw Delhi
besprekingen begonnen om te
komen tot vermindering van de
spanning die in grote delen van
de wereld is ontstaan in verband
met de Russische inval in Afgha
nistan.
Na de aankomst van Gromiko op
het vliegveld van Nieuw Delhi
hielden daar rond 25 Afghaanse
studenten een betoging die ge
richt was tegen de Russische be
zetting van hun land.
Premier Gandhi heeft zich in de
kwestie-Afghanistan zeker niet
volledig achter het Westen opge
steld. Zo zorgde zij er nog vóór
haar officiële ambtsaanvaarding
als premier voor dat India zich in
de algemene vergadering van VN
van stemming onthield toen het
Russische ingrijpen in Afghanis
tan met 104 tegen 18 stemmen
werd veroordeeld. Babrak Kar-
mal die op instigatie van de Rus
sen tot president van Afghanis
tan werd benoemd, heeft India
sindsdien diverse keren een
vriendschappelijk gezind land
genoemd en zelfs een gemeen
schappelijk optreden van de
Sowjet-Unie, Afghanistan en In
dia voorgesteld. Ook het Kremlin
heeft laten merken dat het de
houding van India in de kwestie
Afghanistan weet te waarderen.
Toch heeft mevrouw Gandhi afge
zanten van de Westerse landen de
verzekering gegeven dat ook zij
tegen de aanwezigheid van Rus
sische troepen in Afghanistan is.
Zij liet overigens ook weten dat
zij tegen de aanwezigheid van
Russische troepen in Afghanis
tan is. Zij liet overigens ook we
ten dat zij tegen elke inmenging
van buitenaf in de binnenlandse
aangelegenheden van welk land
dan ook gekant is. Bij haar ge
sprekken met Westerse politici
en diplomaten beriep zij zich op
de belof te van de Russen dat hun
troepen maar voor een beperkte
tijd in Afghanistan zullen blijven.
TEHERAN (Reuter/AFP) -
Imam Chomeini van Iran
heeft gisteren vanaf zijn ziek
bed opgeroepen tot nationale
eenheid met het oog op de
parlementsverkiezingen van
maart.
Chomeini vroeg de Iraanse kie
zers in de eerste verkiezings
ronde van 14 maart 'ware pa
triotten en moslims' te kiezen
en intussen de revolutionaire
raad te steunen die op het
ogenblik regeert.
De verklaring van de imam
werd uit zijn naam voorgele
zen voor de staatsradio.
De revolutionaire raad, die
sinds een aantal maanden
verantwoordelijk is voor het
bestuur van alledag van het
land, wordt spoedig na de
verkiezingen ontbonden.
In zijn verklaring sprak Cho
meini niet over president Ba-
ni Sadr, die het werk van de
revolutionaire raad, waarvan
hij nu voorzitter is, bij tijd en
wijle heeft gekritiseerd.
De eerste verkiezingsronde zou
aanvankelijk op 7 maart heb
ben plaatsgehad, maar de da
tum is verschoven naar 14
maart.
Een officiële woordvoerder in
Teheran zei dat de verschui
ving het gevolg was van ver
traging bij de inschrijving van
kandidaten.
Chomeini heeft president Leo
nid Bre^jryev een telegram
gestuurd waarin hy wyst op
de beginselen van niet-in-
menging in de binnenlandse
zaken van andere landen.
Chomeini reageerde hiermee
op een telegram dat Brezjnjev
hem had gezonden om hem te
feliciteren met de eerste ver
jaardag van de revolutie in
Iran. De Iraanse geestelijk
leider vestigde er in zijn
boodschap voorts de aan
dacht op dat bewaring van de
wereldvrede ook eerbied voor
de territoriale onschendbaar
heid van andere landen ver
eist.
De Iraanse minister van bui
tenlandse zaken, Sadegh
Ghotbzadeh, zal het komend
weekeinde een bezoek bren
gen aan Frankrijk, waar hy
met zyn Franse ambtgenoot,
Jean-Francois Poncet, zal
spreken over de gijzelingsaf
faire in de Amerikaanse am
bassade in Teheran alsmede
over economische en cultu
rele vraagstukken.
Voorafgaande aan Frankrijk
bezoekt Ghotbzadeh Grie
kenland en Italië. Het bezoek
aan Athene is gisteren al be
gonnen. Bij aankomst in
Athene verklaarde de Iraanse
minister dat hij uitgenodigd
was door het "Griekse comité
voor solidariteit met de isla
mitische revolutie". Op het
programma staan onder meer
een bespreking met de Griek
se minister van buitenlandse
zaken, Georges Rallis en met
Andreas Papandreou, de
voorzitter van de Panhelleen-
se socialistische beweging
(Pasok).
Op zijn eerste Europese tournee
gaat Ghotbzadeh morgen
naar Rome. Naar verwachting
ontmoet hij de Italiaanse mi
nister van buitenlandse za
ken, Attilio Ruffini.
Het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft gisteren
met 362 tegen 1 stem besloten
een gouden medaille te verle
nen aan Kenneth Taylor, de
Canadese ambassadeur in
Teheran die zes Amerikanen
uit Iran hielp ontsnappèn.
Het desbetreffende wetsvoor
stel, dat nu aan de Senaat
wordt voorgelegd, voorziet in
het slaan van een speciale
gouden medaille voor Taylor,
samen met een aantal bron
zen, gelijkwaardige medail
les.
PARIJS - De gaullistenleider en
burgemeester van Parijs, Jac
ques Chirac, heeft gistermiddag
een persconferentie gehouden
waarmee hij een zwijgen van acht
maanden voor het eerst door
brak. Chirac vertelde erbij dat hij
sprak nóch uit naaih van de gaul
listen, nóch uit naam van de stad
Parijs.
Jacques Chirac en zijn gaullisten
hadden in 1974 wezenlijk bijge
dragen tot de verkiezing van Gis
card d'Estaing tot president van
de republiek, na de dood van
Georges Pompidou. Chirac werd
voor deze hulp beloond met de
functié van eerste minister. Al
snel traden echter grote ver
schillen van mening tussen Gis
card en Chirac op, met name ten
aanzien van president Giscards
politiek een opening te vinden
naar de sociaal-democratie bin
nen de socialistische opposi
tie.
Nadat Chirac van zijn premier
schap ontheven was, werden zijn
aanvallen jegens de president
steeds feller. Dit nam niet weg dat
terzelfder tijd - en nog steeds -
gaullisten belangrijke ministers-
functies in de-regering van pre
mier Barre innamen.
Enige weken geleden lunchte Chi
rac met de door hem zo verguisde
president Giscard d'Estaing. De
echtgenotes waren erbij. Bij de
koffie trokken de heren zich in
een tète-a-tête terug. De Chirac
die zich nu voor de tweehonderd
journalisten benevens de tv-ca-
mera's heeft laten zien, was niet
te herkennen na zijn „Europese"
tournee van vorig jaar en zijn ge
sprek met de president. De naam
van Giscard werd niet éénmaal
genoemd. De president werd
evenmin rechtstreeks of zijde
lings bekritiseerd. Op een desbe
treffende vraag antwoordde Chi
rac dat hij „niet de verantwoor
delijkheid op zich zou nemen van
eén crisis in de regering".
Gevraagd naar de presidentsver
kiezingen van '81 antwoordde
Chirac, dat hij de tijd nog niet ge
komen achtte daarop in te gaan.
Meende monsieur Chirac dan dat
de huidige regering (van gaullis
ten en aanhangers van de presi
dent) genoeg spankracht zou
hebben om tot die verkiezingen
dooi te regeren? „De regering,
dat is mijn zaak niet", antwoord
de Chirac onbewogen. De twee
honderd opgetrommelde jour
nalisten zwegen een paar secon
den verbluft. Toen barstte er een
homerisch gelach los. Chirac
verwikte of verwoog niet.
Zijn optreden-nieuwe-stijl wordt
geprolongeerd in een serie radio-
en tv-interviews. Ook de schrij
vende pers - in staat tot een
openhartige reactie in tegenstel
ling tot de door de Staat gekne
velde radio en televisie - volgt de
ontwikkeling van Chirac meteen
belangstelling of de toekomst
van Frankrijk ervan afhangt. Tot
nu toe wijzen alle prognoses en
opinieonderzoeken echter op een
herverkiezing van Giscard d'Es
taing. En Chirac blijft de super
manipulator net onder het niveau
waaraan de Fransen van de Vijf
de Republiek met hun presiden
ten gewend zijn geraakt.
