Twee miljard meer in '80
uit export
aardgas
Soldaten
gronden
op onjuiste
uitgezonden
Beatrix als vorstin nog
dit jaar naar Antillen
Roel van Duyn
verwacht
acties tegen
de monarchie
Olieverbmik vorig jaar drie procent minder
Militairen
omgekomen
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1
DEN HAAG (GPD) - De export van aardgas zal ons land in
1980 ongeveer twee miljard gulden meer opleveren dan in
1979 (f 10 miljard). Hierbij is nog geen rekening gehouden
met extra verhogingen van de exportprijzen.
RAVENSTEIN- De genie heeft gisteren het Brabantse buurtschap Keent, tussen Ravenstein en Grave, uit haar
isolement gehaald door een pontveer aan te leggen die de verbinding tussen de vaste oever en het buurtschap kaïi
onderhouden. Door de hoge waterstand van de Maas staan de twee verbindingswegen naar het gehucht volledig
onder water. Donderdag was een vrachtwagen nog instaat de verbinding te onderhouden, maar gisteren stond er
zoveel water tussen een halve en anderhalve meter) dat dit niet meer mogelijk was. De veerpont zal voornamelijk
worden gebruikt door de schoolkinderen van het ongeveer honderd inwoners tellende Keent.
Prog
ramma inhuldiging bekend
DEN HAAG (GPD) - Premier Van
Agt heeft gisteravond alle twijfel
weggenomen over de naam van
de nieuwe koningin. „Het zal ge
woon „Koningin Beatrix'' zijn, en
niet Wilhelmina II of Juliana II",
aldus de premier. Koningin
Juliana zal na 30 april door het
leven gaan als „prinses Julia-
Zij heeft afgezien van het voeren
van de naam van „koningin moe
der"
Alle feestelijkheden zullen gecon
centreerd zijn op 30 april. Van
Agt gaf als voorlopige planning
dat de officiële troonsafstand in
het paleis op de Dam 's morgens
tussen tien uur en half elf zal
plaatvinden. De inhuldiging in de
gerestaureerde Nieuwe Kerk zal
geschieden tussen half drie en
drie uur in de middag. Bij die
laatste gelegenheid is de Ver
enigde Vergadering van Eerste
en Tweede Kamer gastheer.
Premier Van Agt gaf te kennen dat
het samenvallen van beide plech
tigheden op één dag „geweldige
problemen" met zich meebrengt.
Bij de troonsafstand van Wilhelmi
na in 1948 vonden deze plechtig
heden gescheiden op 4 en 6 sep
tember plaats. Op 31 mei zal voor
„prinses Juliana" een speciaal
défilé plaatsvinden op Soest-
dijk.
Prinses Beatrix en prins Claus ma
ken geen overdreven haast met
hun verhuizing van kasteel Dra-
kesteyn naar Huis Ten Bosch in
Den Haag. Het belang van het
schoolbezoek van hun kinderen
speelt daarbij een rol. Kasteel
Drakesteyn is volgens Van Agt
eigenlijk te klein voor officiële
ontvangsten en voor die gelegen
heden zal het nieuwe koninklijke
paar daarom zonodig gebruik
maken van het paleis Soestdijk of
het paleis op de Dam. „Het zal een
beetje behelpen zijn, maar dat
past in deze tijd van Bestek'81",
aldus, de minister-president.
De premier deelde mee dat konin
gin Juliana graag nog voor 30
april een bezoek aan de Neder
landse Antillen zou willen bren
gen, maar dat dat niet zal kunnen
gebeuren vanwege het overladen
programma van de koningin.
Prinses Beatrix en prins Claus
streven ernaar om nog dit jaar -
na de troonswisseling - de Antil
len te bezoeken.
Ter gelegenheid van de troonswis
seling zal een speciale medaille
worden geslagen en zal een in
huldigingspostzegel verschijnen.
Er is een 30-april-commissie ge
vormd met vertegenwoordigers
van hofhouding, stad Amster
dam, regering en parlement om
de feestelijkheden te organise-
Commissaris trekt
sollicitatie in
AMSTERDAM (GPD) - Rijksre-
cherchecommissaris G. Peters
heeft zijn sollicitatie naar de
functie van korpschef van de
Amstelveense gemeentepolitie
ingetrokken. De reden hiervan is
dat hij 20 januari door de politie
van Amstelveen werd aangehou
den in verband met een ver
keersovertreding, waarbij ge
bruik van alcohol werd geconsta
teerd. De heer Peters mocht zijn
weg vervolgen, zij het dat zijn
vrouw de wagen verder moest
besturen. Ondertussen beraadt
de Amsterdamse procureur-ge
neraal, mr. J. Boekraad zich erop,
of er nog verder consequenties
aan het gebeuren moeten worden
verbonden.
Er worden nu voorbereidingen ge
troffen voor een daadwerkelijke
energiebesparingswetgeving,
maar de economische verslechte
ring maakt het besparingsstre-
ven moeilijker uit te voeren. Ne
derland heeft in 1079 3 procent
bespaard op het verbruik van
olieprodukten.
Een en ander blijkt uit de antwoor
den van minister Van Aardenne
(economische zaken) op vragen
van Tweede-Kamerleden naar
aanleiding van de Energienota
deel I (besparingsbeleid). De mi
nister verzekert dat het bedrijfs
leven niet mag lijden onder het
nationale „inkomensverlies"
door de forse stijging der olieprij
zen. Om dit te bereiken is onder
andere loonmatiging noodzake
lijk.
De bewindsman erkent dat de re
cente enorme olieprijsstijgingen
de schattingen van de mogelijke
besparingen aan waarde hebben
doen verliezen. Er zullen nieuwe
ramingen worden gemaakt, maar
die komen pas in de loop van het
jaar gereed. Bovendien zal een
lagere economische groei ook de
energiebesparende investerin
gen belemmeren.
In nog te verwachten extra aard
gasvondsten op Nederlands ge
bied blijkt Van Aardenne niet te
geloven. In ieder geval wordt er
minder gevonden dan geprodu
ceerd en afgezet. De vondsten
zijn beperkt. De „crisisfunctie"
van het Groninger gasveld mag
niet worden onderschat (opvang
van tijdelijke verstoringen in de
aanvoer).
De grootste problemen rond de
energie-aanvoer moeten volgens
de bewindsman nog komen. An
dere uitwijkmogelijkheden dan
(in noodgevallen) meer gas ge
bruiken zijn er nauwelijks. Het
aanmerkelijk meer inzetten van
steenkool (door bouw van cen
trales) is slechts op langere ter
mijn en tegen hoge kosten te be
reiken.
ROTTERDAM (ANP) - School
jeugd in Rotterdam heeft op een
emplacement van de spoorwegen
in Rotterdam-zuid een partij van
23.000 patronen gestolen, waar
van er nog steeds zo'n 5.000 zoek
zijn. Volgens een woordvoerder
van de politie is er reden voor be
zorgdheid. omdat de jeugd met
de munitie experimenteert. De
zaak is aan het rollen geraakt,
toen onderwijzers merkten, dat
er leerlingen rondliepen met pa
tronen op zak. In straten rond de
scholen heeft de politie munitie
teruggevonden, die soms platge
slagen waren.
Het olieverbruik in ons land is in
het gehele vorige jaar 3 procent
achtergebleven bij de aan het be
gin van het jaar opgestelde ra
ming. Hierbij tekent Van Aar
denne aan dat de besparingsac
ties (het 5-procentsstreven) pas in
april zijn begonnen. In totaal zal
het olieverbruik in alle landen die
zich met afspraken over bespa
ringen hebben verbonden over
1979 ongeveer 1,5 procent lager
zijn dan aanvankelijk ge
raamd.
Het energieverbruik in rijksge
bouwen is, zo bleek uit steek
proeven, sedert 1973 met 10 pro
cent gestegen. Met de aange
brachte beperkingen in de begro
tingsposten voor energie kan nu
een besparing worden bereikt
van ten minste 10 procent ten op
zichte van het oorspronkelijk
voor 1980 gedachte verbruiks-
peil.
DEN HAAG (ANP) - Bij een heli-
kopterongeluk in West-Duits-
land zijn gisterochtend drie Ne
derlandse militairen omgeko
men. Het zijn de eerste luitenant
J.F. Leenstra (26) uit Leeuwar
den, de sergeant eerste klasse H.
de Wolf uit Soesterberg en de
vaandrig van de Kon. Landmacht
R. van der Meer (24) uit Rotter
dam. Ernstig gewond raakte de
tweede luitenant G. de Man (22)
uit Maarn.
Volgens de luchtmachtvoorlich
tingsdienst is het toestel, een
Alouette-3 van het 298-squadron
dat op de basis Soesterberg is ge
stationeerd, gisterochtend bij
zeer slecht weer neergestort bij
Bad Iburg, dat op 10 kilometer
ten zuiden van Osnabrück ligt. In
het toestel zaten drie lucht
machtmilitairen en een land
machtmilitair.
Het toestel was op oefening in
West-Duitsland toen het veron
gelukte. Het heeft zeer lang ge
duurd voordat reddingsploegen
het wrak konden vinden.
Het is ruim tien jaar geleden dat
voor het laatst ongelukken met
dit type helikopter plaats von
den. Toen verongelukte vrij kort
na elkaar twee Alouette's in Ne
derland waarbij twee doden vie
len.
„Groote Keyser
moet worden
Onderzoek
radioactieve
besmetting
Arnhemmer
ARNHEM (GPD) - Er wordt
een onderzoek ingesteld naar
de gezondheid van de 22-jari-
ge Arnhemmer die in zijn
jeugd gespeeld heeft op de
dumpplaats van radioactief
besmet afval op het KEMA-
terrein te Arnhem. Dit heeft
minister Ginjaar van volksge
zondheid gisteren tijdens een
gesprek met de ouders van de
jongen meegedeeld.
De minister sprak ruim ander
half uur met het echtpaar
Bax, van wie de oudste zoon
vorig jaar aan kanker is over
leden. Verondersteld wordt
dat de ziekte het gevolg was
van het spelen met besmet
radioactief afval in de jaren
'60, toen het echtpaar Bax in
een dienstwoning op het
KEMA-terrein in Arnhem
woonde. De minister heeft de
familie Bax toegezegd dat
hun tweede zoon op kosten
van de Staat onderzocht kan
worden op symptomen van
kanker. Initiatief tot dit ge
sprek is van de minister uit
gegaan.
Na afloop verklaarde Ginjaar
nog eens nadrukkelijk dat als
er aanleiding toe bestaat, hij
niet zal schromen de officier
van justitie in te schakelen.
Volgens onderzoeken in op
dracht van het ministerie ligt
er minstens 90 kilo radioactief
besmet materiaal in de KE-
MA-grond begraven.
NAAR LIBANON
ontruimd
DEN HAAG (GPD) - De regering
heeft vorig jaar in eerste instantie
de verkeerde wetsartikelen ge
hanteerd om de onvrijwillige uit
zending van dienstplichtige sol
daten naar Libanon te rechtvaar
digen. Die uitspraak heeft de Ho
ge Raad, het hoogste rechtscolle
ge in ons land, gisteren gedaan.
Maar de Hoge Raad ontkent niet
dat de regering andere wettige
middelen heeft om soldaten naar
Libanon te dwingen.
De regering baseerde de uitzending
vorig jaar eerst op het artikel in de
Dienstplichtwet dat onvrijwillige
uitzending „in gewone tijden"
(dus niet in oorlogstijd) mogelijk
maakt. Enkele soldaten en de
soldatenvakbond WDM span
den daartegen een rechtszaak
aan. Het Haagse gerechtshof gaf
de soldaten in augustus gelijk
omdat in Libanon geen sprake
zou zijn van gewone tijden.
Minister Scholten (defensie) heeft
toen een ander artikel gehanteerd
dat uitzending onder buitenge
wone omstandigheden wel -mo
gelijk maakt. Daarvoor is echter
wel een Koninklijk Besluit nodig
en dat is er toen ook gekomen. De
regeling is daarna tegen de uit
spraak van het Hof in cassdtie ge
gaan bij de Hoge Raad. Die gaf de
regering gisteren ongelijk.
De Hoge Raad sprak zich echter
niet uit over het Koninklijk Be
sluit, zodat het ministerie van de
fensie nog steeds alle mogelijk
heden heeft om soldaten tegen
hun zin naar Libanon uit te zen
den. Dat gebeurt overigens nog
slechts incidenteel. Momenteel
zouden slechts enkele Libanon-
gangers tegen hun zin zijn uitge
zonden.
De uitspraak van de Hoge Raad is
dus alleen van toepassing op de
soldaten die vorig jaar bij de eer
ste lichtingen behoorden. Zij zijn
inmiddels allemaal weer in Ne
derland terug en hebben de
dienst verlaten. De latere lichtin
gen zijn op grond van het Ko
ninklijk Besluit uitgezonden.
Volgens het ministerie van defen
sie is dan ook de enige conclusie
die uit de uitspraak van de Hoge
Raad kan worden getrokken, dat
Defensie in de toekomst het be
wuste artikel niet meer mag ge
bruiken. Via een Koninklijk Be
sluit kan Defensie vooralsnog
wel naar believen uitzenden. Of
ook aan die mogelijkheid een
einde wordt gemaakt zal binnen
kort blijken. Want volgende week
donderdag dient voor het Haagse
gerechtshof het hoger beroep dat
de WDM tegen de staat heeft
aangespannen over de uitzen
ding op grond van het Koninklijk
Besluit. Volgens de WDM kun
nen ook in bijzondere omstan
digheden geen onvrijwilligen
worden uitgezonden. Een eerder
kort geding over ditzelfde artikel
werd door de WDM verlo-
AMSTERDAM (ANP) - De Groote
Keyser, de door jongeren ge
kraakte panden aan de Keizers
gracht in Amsterdam, zal uitein
delijk moeten worden ontruimd.
Dat zal niet gebeuren op grond
van een gemeentelijk beleid of
vanuit een oogpunt van volks
huisvesting, maar omdat er een
rechterlijke uitspraak tot ont
ruiming is. Het niet uitvoeren van
die uitspraak betekent een in
breuk op de rechtsorde, die niet
blijvend kan worden getolereerd.
Dit zeggen Burgemeester en
Wethouders van Amsterdam in
een notitie over de problemen
rond de gekraakte panden, die de
basis vormt voor het debat in de
gemeenteraad hierover aan
staande woensdag.
Het college brengt daarbij naar vo
ren dat alle mogelijkheden zijn
onderzocht om tot een oplossing
te komen. Hoewel de krakers tot
dusver geen gehoor hebben ge
geven aan de uitnodiging van de
gemeente tot overleg zullen B en
W blijven streven een geweldda
dige ontruiming te voorkomen.
Oud verkeerd op zegel...
DEN HAAG (ANP) - De direc
tie van de PTT heeft het ver
bruid bij de VVD-fraktie in de
Tweede Kamer. Aanleiding
tot de ontstemming is plaat
sing op een volgende maand
uit te geven postzegel van de
vroegere politicus prof. mr.
P.J. Oud. Op de door de Am
sterdamse kunstenaar Jan
van Toorn ontworpen zegel
van 60 cent is Oud - de vroe
gere burgemeester van Rot
terdam - geplaatst rechts
van het voorzittersgestoelte
in de grote vergaderzaal van
de kamer. En die plaats heeft
Oud nooit ingenomen: als
kamerlid heeft hij steeds ter
linkerzijde van de voorzit-
tersstoel gezeten.
Pas na 1971 verkreeg de VVD-
fractie in de grote vergader
zaal een plaats ter rechterzij
de van de voorzitter.
GRONINGEN (GPD) - Roel van Duyn, het brein van de vroegere
Provobeweging, verwacht stellig dat prinses Beatrix' troonsbe
stijging gepaard zal gaan met acties tegen de monarchie. „Het is
er ook tijd voor", zegt de baardige ex-wethouder van Amsterdam.
„Nog meer dan op 10 maart 1966, toen Beatrix en Claus trouwden.
Mijn vrouw en ik zullen aan die acties niet meedoen, want wij
werken op onze eigen manier aan de revolutie. Ik verwacht zeker
dat anderen nu het asfalt zullen opgaan"
Het was drie jaar geleden, dat Roel van Duyn (37) zich met zijn
vrouw Josti (33) terugtrok uit de actieve politiek. Het echtpaar
Van Duyn heeft in de buurt van Vlagtwedde op het Oostgronin
ger platteland een oud boe. derijtje gekocht om er zelf de land
bouw en veeteelt te bedrijven. Ze leven er erg sober, maar geluk
kig.
„Na die rookbommen van 1966 bij het huwelijk van Beatrix en
Claus, is er een discussie op gang gekomen. We hebben de men
sen aan het denken gezet. Zo'n rookbom zou nu een cliche zijn,
maar toen dreven die bommetjes ook de spot met de bewapening.
Ik denk datje het nu anders zou moeten doen. Hoe precies weet
ik niet, ik doe er dus niet aan mee, maar een protest tegen het
koningshuis is nu extra actueel. De argumenten tegen het ko
ningshuis stapelen zich op, nog afgezien van de incidenten rond
prins Bernhard"
Roel van Duyn vergelijkt de liefde voor Soestdijk, Drakensteyn en
Het Loo met het houden van poedels in de grote stad. „De men
sen hebben behoefte aan iets goeds, iets riants. Aan kinderen van
de zon. Ja, zo'n vorstin, die haar dochter ineens tot koningin
uitroept, wat bovendien maar één keer in de 30 jaar gebeurt, is
veel leuker dan tanks in Afghanistan of neutronenbommen in
Amerika"
Aanleiding
De troonsafstand van koningin Juliana was volgens Roel van Duyn
een goede aanleiding geweest om de monarchie af te schaffen.
„Als Juliana een verstandige vrouw'was geweest, had ze dat ook
voorgesteld. Want de monarchie is een heel onredelijke staats
vorm. Het is toch te gek, datje door geboorte staatshoofd kunt
worden?"
„En als de meerderheid van het volk nou een koning of koningin
wil", vraagt Josti van Duyn. „Het volk wil vaak heel verkeerde
dingen", zegt Roel.
„De monarchie is geen onschuldig sprookje, zoals veel mensen
denken en zoals het hen ook wordt voorgespiegeld door de com
mercie. Onze vorstin is een van de rijkste mensen van de wereld,
zo in de orde van grootte van de sjah van Iran, al heeft Juliana
gelukkig geen martelkamers. Die monarchie voorziet kennelijk
in een behoefte, maar het is in feite een valse mystiek".
„Ik denk trouwens dat Beatrix met graagte in deze behoefte voor
ziet. Ik bedoel dit eigenlijk helemaal niet persoonlijk, het gaat om
de totale situatie, om de monarchie, die een wezensvreemd ele
ment is in de democratie", zegt Roel van Duyn.
Het zit Roel en Josti van Duyn ook dwars, dat de restauratie van
Huis ten Bosch, de aanstaande residentie van Beatrix en Claus,
vele tientallen miljoenen zou kosten, en dat de leden van het Huis
van Oranje, die huns inziens toch al zo rijk zijn, elk jaar een
vorstelijke toelage ontvangen. „Oranje vertegenwoordigt niets.
Die kroning van Beatrix betekent alleen een wisseling van sym
bolen, een wisseling van macht en van geld. Wat mij betreft mag
de monarchie zachtjes inslapen".
De ideoloog van Provo, de Oranje Vrijstaat en de Kabouter-bewe
ging, meent dat een raden-republiek de monarchie moet vervan
gen. „Dat is socialisme van onderop, socialisme op anti-autoritai
re basis. Het gaat om een federatie van raden, bijvoorbeeld van
gemeenten, wijken en fabrieken uit. In elk geval om kleinschali
ge eenheden".
„Het centrale gezag van een raden-republiek heeft alleen nog coör
dinerende functies. Maar voor zo'n raden-republiek zal een totale
omwenteling nodig zijn. Een gewone kapitalistische republiek",
zegt Roel van Duyn, „zou in elk ge\ al al een stapje op de goede
weg betekenen".
