Koningin Elizabeth
moet bezuinigen en
ze is al zo zuinig
v<2)(n) ^©(UIVtflnM
ZATERDAG 9 FEBRUARI 1980
EXTRA
PAGINA 23
LONDEN - De door de Britse regering aangekondig
de bezuinigingen op de rijksuitgaven, waarbij ge
hoopt wordt op een besparing van vier miljard gul
den per jaar, zal ook het huishouden van de konink
lijke familie niet ongemoeid laten. De experts van
Buckingham Palace zijn al sinds augustus 1979 be
zig uit te zoeken op welke posten bezuinigingen
kunnen worden doorgevoerd, maar het blijkt niet
eenvoudig te Zijn op het huishoudboekje van ko
ningin Elizabeth te besnoeien.
Om te beginnen is de koningin
van nature toch al niet ge
neigd haar vermogen over de
balk te smijten. Ze groeide in
de oorlog op en omdat haar
vader, koning George de Zes
de, zich in weinig van het
Britse volk wilde onder
scheiden (hij besloot om die
reden zijn dochters Elizabeth
en Margaret niet naar de vei
ligheid van Canada te evacue
ren), maakte zij al jong kennis
met de volkswijsheid datv
overdaad schaadt, zij het dan
in koninklijke termen. -
Ook zag zij hoe haar grootmoe
der, koningin Mary, zich zo
veel mogelijk hield aan de
voorgeschreven oorlogsrapt-
soenering en er zelfs op uit
ging om op de koninklijke
landerijen oud ijzer te verza
melen voor de oorlogsindus
trie. Aan de publiciteit van dit
soort details zal het, goed
functionerende public rela-
tions-apparaat van Bucking
ham Palace wel niet vreemd
zijn, maar geen Engelsman
zal zich niettemin ooit bekla
gen over de schandelijke luxe
die het Britse koningshuis
zich zou permitteren.
Wanneer koningin Elizabeth
voor de weekeinden van
Buckingham Palace naar
Windsor gaat, zit zij vaak zelf
aan het stuur van haar twaalf
jaar oude Rover met een van
haar honden achterin. In de
koninklijke familie is ook al
besproken om de prinsen de
tocht van Londen naar Wind
sor en terug niet per auto te
doen maken, maar per trein,
om benzine te sparen.
Themostaat
De paleiselijke public-rela-
tionsbronnen weten verder te
melden dat de cv-thermostaat
in Buckingham Palace on
langs vijf graden lager is ge
steld (voor koningin Eliza
beth geen grote opoffering
omdat zij, zoals de meeste
Britten, eerder de voorkeur
geeft aan koel dan aan zwoel),
dat er geen onnodige lichten
worden aangelaten, dat er in
verschillende vertrekken nog
gestookt wordt door middel
van antiek geworden elektri
sche straalkacheltjes en dat er
voor grote diners nu vaker
gebruik wordt gemaakt van
de diensten van Londense
restauranthouders dan van de
eigen keuken.
Prins Philip heeft al moeilijk
heden over zijn garderobe
gehad met de accountants
van het ministerie van finan
ciën die het toezicht houden
op de koninklijke boekhou
ding voor zover het de rijks
uitgaven betreft. Hoeveel van
zijn maatkostuums konden
op rekening van het rijk wor
den geschreven en hoeveel
niet? Men kwam overeen dat
ongeveer een derde van zijn
kleermakerskosten op het
Rijk kon worden ver
haald.
Van de koningin is bekend dat
zij haar toiletten meer dan
eens draagt, zij het met dis
crete tussenpozen. Toen zij
zich verleden jaar voor haar
staatsbezoeken aan islamiti
sche landen in het Midden-
Oosten een garderobe moest
latèn aanmeten van lange
jurken omdat de Arabieren,,
althans in het openbaar, niet
herinnerd willen worden aan
blote vrouwenarmen of be
nen liet zij diezelfde jurken na
terugkeer inkorten tot wes
terse lengte om ze opnieuw te
kunnen dragen.
Giften
Ook moet zij haar Arabische
gastheren en vrouwen teleur
gesteld hebben met haar ko
ninklijke giften die niet meer
waren dan zilveren flacons ter
waarde van maximaal dui
zend gulden, terwijl zij zelf
overladen werd met gouden
armbanden, kettingen en
horloges gekarteld met dia
manten. Voor haar aanstaan
de staatsbezoeken aan Zwit
serland en Oostenrijk heeft zij
bij haar drie couturiers in
Londen 24 toiletten besteld
die, volgens het paleis, tussen
de 1600 en 4000 gulden per
stuk kosten. Die toiletten be
taalt zij uit haar eigen porte
monnee en een zegsman van
het paleis haast zich om er
nog bij te vermelden dat ze
natuurlijk wel wat prijzig zijn,
maar dat ze gezien moeten
worden als een compliment
aan het land dat de vorstin be
zoekt. Misschien zoals ie
mand het als een verplichting
ziet om het dure warenhuis
Harrod's een eer te bewijzen
door in een Rolls Royce voor
te rijden.
Wat kost het Britse vorstenhuis
de belastingbetaler? De
rijksbegroting trok er verle
den jaar 11,5 miljoen gulden
voor uit. Dat bedrag moet ge
zien worden als een subsidie
en een tegemoetkoming in de
kosten die het koninklijk huis
moet maken om zijn publieke
functies uit te oefenen. Uit ei
gen middelen betaalde ko
ningin Elizabeth het afgelo
pen jaar bovendien een half
miljoen gulden voor de offi
ciële uitgaven van de herto
gen van Gloucester en Kent,
prinses Alexandra en de sto
koude prinses Alice.
Lonen
Uit de 11,5 miljoen van het Rijk
worden voornamelijk de lo
nen en salarissen betaald van
de 350 personeelsleden in
dienst van het hof (dertig jaar
geleden telde de hofhouding
nog 500 leden) van wie velen
George de Derde werd afge
sloten. Deze stond het
vruchtgebruik van de domei
nen af in ruil voor een vast in
komen. Overigens bestaan
deze domeinen niet alleen uit
bossen, heide en jachtgron-
den, maar ook uit niet onaan
zienlijke brokken van de
duurstewijken in Lon
den.
Natuurlijk is koningin Eliza
beth niet armlastig. Ze betaalt
geen inkomsten- of vermo
gensbelastingen en haar be
zittingen zyn vrij van succes
sierechten. Uit het hertog
dom van Lancaster heeft zij
alleen al een jaarlijks netto-
inkomen van 2,5 miljoen gul
den en over het rendement
van de investeringen van het
koninklijk vermogen wordt
uiteraard het diepste stilzwij
gen bewaard.
Daarom kwam het bij de Brit
ten nogal kras over dat prins
Philip enkele jaren geleden
tijdens een televisievraagge
sprek in de Verenigde Staten
zei dat het Britse koninklijk
huis bankroet dreigde te
gaan. Temeer omdat iedere
Brit op de hoogte is van de
fabelachtige schilderijencol
lecties, de postzcgelverzame-
ling die wellicht de kostbaar
ste ter wereld is, en de unieke
juwelen die zich in het ko
ninklijk bezit bevinden.
Zegslieden van het paleis wij
zen er echter op dat deze col
lecties niet het persoonlijk
bezit zijn van de koningin, dat
zij ze niet van de hand kan
doen wanneer zij dat wil en
dat ze meer gezien moeten
worden als een super kost
baar en onvervreemdbaar le
gaat dat zij verplicht is in
stand te houden.
Toen er geruchten opdoken dat
het persoonlijk vermogen van
de koningin geschat werd op
tussen de 200 en 400 miljoen
gulden, liet zij via een zegs
man weten dat „deze voor
stelling van zaken zeer over
dreven" was. En dan te weten
dat de Britse pers het vermo
gen van koningin Juliana
schat op ergens tussen de vier
en 40 miljard gulden.
Door
Koningin Elizabeth tijdens het
uitspreken van de troonrede (foto
links). Op de foto rechts een gezellig
onderonsje van de Britse vorstin en
de ex-premier van CanadaPierre
Tru de au.
Henk
Leffelaar
(elektriciens, chauffeurs,
tuinlieden en monteurs) lid
zijn van de vakbond van
overheidsdienaren en wier
lonen regelmatig met die van
de overige ambtenaren wor
den opgetrokken. De hogere
functies, waarvan er vele exo
tische benamingen hebben
zoals Ladies van de Slaapka
mer, de Staats-Assistent voor
Uitnodigingen, de Verzorger
van de Zwanen, worden
waargenomen door personen
die rijk genoeg zijn om geen
onderscheid te hoeven ma
ken tussen de eer van hun
functie en hun inkomen, want
zij worden hoogstens symbo
lisch gehonoreerd.
Behalve voor de uitgaven voor
openbare functies van de ko
ninklijke familie en de loon
lijst van de hovelingen, is de
Britse schatkist echter ook
nog verantwoordelijk voor
het in stand houden van vijf
paleizen, het koninklijk jacht
Brittannia, een handjevol ko
ninklijke vliegtuigen, waar
onder twee helikopters, en de
koninklijke trein.
De paleizen kostten het afgelo
pen financiële jaar ongeveer
17 miljoen gulden aan onder
houd. De onroerend-goed-
belasting op Buckingham
Palace komt dit jaar alleen al
op bijna een half miljoen - te
betalen aan de Londense
wijkraad Westminster.
Het koninklijke jacht Brittan
nia, met een bemanning van
277 koppen, werd in 1954 ge
bouwd voor (toen) bijna 20
miljoen gulden en kostte in de
jaren 1974 tot '79 vijftig mil
joen gulden om het reilend en
Schatkist
Daar staat tegenover dat de
Britse schatkist jaarlijks 25
miljoen gulden opstrijkt aan
inkomsten uit de kroondo
meinen, dankzij een overeen
komst die al met konine
zeilend te houden. De rege
ring voert echter aan dat het
schip in oorlogstijd ingezet
kan worden als een hospitaal
schip voor 350 patiënten, en
dat het in de afgelopen jaren
ook heeft deelgenomen aan
oceanografische waarne
mingsexpedities. Koningin
Elizabeth maakt er vaak ge
bruik van wanneer zij afgele
gen oorden bezoekt, zoals de
Fidji Eilanden, waar de ac-
tijpommodatie aan land
^problemen oplevert.
RHENEN - Koningin Juliana
hebben de souvenirfabrikan
ten ruim in voorraad, maar
Beatrix moet snel worden
aangemaakt. De huidige vor
stin had nog maar net haar
toespraak tot het Nederlandse
volk beëindigd of de souvenir
industrie begon op volle toe
ren te draaien. Lepeltjes, be
kers, schalen en zelfs vinger
hoeden met het portret van
koningin Beatrix moeten
ruim vóór 30 april klaar
zijn.
Beatrix houdt Bart Drost dag
en nacht bezig. De 62-jarige
voorzitter van de Vereniging
van Souvenir fabrikanten
neemt stapels foto's door op
zoek naar de perfecte foto van
de kroonprinses. Een voordeel
heeft hij. „Ze is gelukkig niet
zo veel veranderd. Dat komt
natuurlijk door die bolle toet
van haar".
Drost, die in het Gelderse Rhe-
nen een eigen souvenirbedrijf
heeft, verwacht een grote toe
loop op de herinneringsarti
kelen. ,J£r zal meer geld door
de mensen ingestoken worden
dan bij de vorige troonswis
seling. Toen ging het allemaal
uit een smalle beurs, we wa
ren veel armer. Het goedkope
spul, dat noemen wij het weg-
smijtspul, daar heeft men nu
minder interesse voor. Men
vraagt goede gebruiksarti
kelen zoals bekertjes, lepeltjes
vaasjes en bordjes. De mensen
hebben het liefst een ding dat
waard is om gezien te worden
en dat ook nog duurzaam
is".
Hoewel de koninklijke artike
len" eigenlijk maar bijzaak
zijn in de souvenirsbranche is
Bart (62) en Florus (23) Drost: souvenirfabrikanten.
het duidelijk dat op dit mo
ment iedereen in het bedrijf
van Drost met de troonwis-
seling bezig is. Vuilzwarte
mannen in donkerblauwe
overalls slaan met veel la
waai sierlijke vormen in
weerbarstig metaal. Een doffe
dreun van een stansmachine
is de eerste bewerking van
rinkelende theelepeltjes'waar
straks een portret op wordt
gedrukt.
De troonwisseling heeft ook
Drost overvallen. „Wij wisten
er niks van, maar dat geeft
niet. We kunnen erg snel om
schakelen. We zijn van nie
mand afhankelijk. Alles wat
we nodig hebben maken we
zelf'.
De ontwerper speelt een belang
rijke rol bij het vervaardigen,
van de lepeltjes, vaasjes etc.
,Hij gaat eerst een aantal
schetsen maken. Daar kiezen
■wij er dan een van uit die hij
verder gaat uitwerken". De
ontwerper vervaardigt ver
volgens een model van klei dat
wordt afgegoten in kunststof.
De graveur maakt tot slot
stempels die we in het metaal
drukken. Niet elke foto is
bruikbaar voor een ontwerp.
We proberen met zo weinig
mogelijk lijnen, zo veel moge
lijk te zeggen".
De troonwisseling vormt een
hoogtepunt voor Drost en zijn
medewerkers. .Zo iets heb je
maar eens in de zoveel jaar.
Dat betekent datje in dat jaar
een meevallertje hebt".
Volgens de souvenirfabrikant
loopt het Nederlandse volk
warm voor het koningshuis en
voor zijn herinneringssnuis
terijen. Alleen van uitge
sproken monarchie-haters
kun je niet verwachten dat ze
het kopen".
Drost is voorstander van de mo
narchie en denkt dat Beatrix
als hoofd van het Koninklijk
Huis het net zo goed zal doen
als haar moeder. Jk hoop van
harte dat onze Beatrix net zo
veel sympathie van het volk
krijgt als haar moeder. Het
karakter van Beatrix zal na
tuurlijk een rol spelen, maar
ik mag haar wel. Ze heeft al
tijd wel vw uan een vlotte
meid". T.rost heeji de astrolo-
gie-boeken erop nageslagen.
,Jiet is een Waterman, daar
om heb ik wel redenen om aan
te nemen dat het niet slecht zal
gaan. Watermannen hebben
over het algemeen geen
problemen met het omgaan
met mensen. Ze zijn meestal
ook erg voortvarend. Ze zal
misschien een beetje een fla
puit zijn maar dat zit in haar
karakter".
De leden van het Koninklijk
Huis vinden het volgens Drost
wel leuk om hun afbeelding op
lepeltjes, vaasjes, bekertjes en
borden te zien. ,Het feit dat
het goed verkocht wordt, is
voor hen een teken dat ze wor
den bemind".
Drost maakt de komende dagen
duizenden herinnerings-
voorwerpen. En hij is niet
bang dat hij er mee blijft zit
ten. „Wij lopen geen risico. Bij
een wereldtentoonsteling of de
Olympische Spelen is dat
soms wel het geval. Er zal al
tijd vraag naar blijven be
staan. Als Juliana of Beatrix
nu eens zouden sterven vóór
de troonwisselingdat is het
ergste dat je kunt bedenken,
dan nog zullen de mensen in
de artikelen geïnteresseerd
blijven".
Koninginnedag zal volgens de
voorzitter van de Vereniging
van Souvenirfabrikanten dit
jaar natuurlijk extra uit
bundig worden gevierd. Drost
zal zelf van de partij zijn. Jk
ga vlaggen en zeker met een
oranje wimpel erbij. Alle Ne
derlanders zullen zich om dat
ene gezin scharen".
RIEN FLORIS
