LIEVE CHOCO
Vocalistenconcours
weer in Den Bosch
Federatieraad kritisch
over eigen orkestennota
Den Haag helpt
huisvesting van
Danstheater
mogelijk maken
dcVLi
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1980
VARIA
PAGINA 25
Een maand geleden vertelde ik
hoe groot de actieve woorden
schat van mijn dochtertje
Janna op 1 janauri 1980 was,
de dag waarop ze precies an
derhalfjaar oud werd. Ze ge
bruikte 63 woorden uit eigen
beweging, dus zonder voorge
zegd te zijn, zij het dat ze niet
al die woorden even goed uit
sprak. Ze zei bijvoorbeeld
hardnekkig „tuig" inplaats
van vliegtuig, maar je wist
dan wel precies wat ze be
doelde.
Nu, precies een maand later,
zegt ze nog steeds „tuig". Het
wonderlijke daarbij vind ik,
dat ze vliegtuigen in alle
standen en afmetingen her
kent: hoog in de lucht, als
speelgoed, als tekening en op
foto's, waarbij het er niet toe
doet of het een tweedekkertje
uit 1920 is of een Jumbo uit
1980, zoals het ook geen ver
schil maakt of de foto van op
zij is genomen, of echt van vo
ren of half van onderen. Elk
vliegtuig, hoe ook geca
moufleerd, wordt onmiddel
lijk geïdentificeerd als
„tuig".
De woorden die ze op anderhalf-
jarige leeftijd actief gebruikte
waren: aap, appel, aai, aan,
au, auto; bal, bril, boven, ba
naan, boem, buik, bah, boom,
brood, broek, dank, dag, dit,
die; eend, ei,Ellen; heet, hallo,
haar, hoofd, hap; ja; kaas.
koek, klok, kin; lekker; mam
ma, muis, melk; nee, nou!,
neus; oma, op, open, oog, o!;
pappa, poes, paard, poep,
pop, post, pakken, pellen, pen,
Sara, ssst!; teen, tuig, tand;
uitwel!, weg!, woef.
Een maand later zijn daar 26
woorden bijgekomen:
Boek, bloem, bed; doos; haan
hand, hollen, hikken; ikook!,
kijken, kikker, knoop, koe
kukeleku; kijkuit!; mooi
Marco, Mickey, mee; olifant
(oof); potlood; stoeltas; Urno
(Ernie van Sesamstraat)
weg!; zitten.
Lijstje
ring van de taal, als de ban
eenmaal verbroken was, een
parig versneld zou geschie
den, maar met Janna is dat
blijkbaar niet het geval. Op
mijn eerste Trijfel hierover
kreeg ik een brief van de psy
choloog Tom van der Voort uit
Koudekerk aan den Rijn,
wiens dochtertje Anne-Marie
op dat moment ook bijna an
derhalfwas. Ook hij noteerde
Anne-Maries actieve woor
denschat, en kwam tot het
volgende lijstje:
Aai, ach, af!, auto; bah!, boom,
broek, buik, buiten; daar!,
dag, dankjewel, dicht, dier,
dop, druppel (van de Otri-
vin), drankje; èèèèh (hoort bij
poepen), eend, één-twee (één
woord); ha, hap-hap, hè hoog!
(bevel haar zo hoog op te tillen
dat zij met haar hand de pla-
fondbalk kan raken); hoppe-
ta; ja, jurk; koffie, kom-maar,
kop, kiek-kiek, kijken, kuisen,
lekker, lepel, lopen; mamma,
Marleen (haar zusje); mauw,
mee,melk; nat,nee (het vaakst
gebruikte woord), neus, Nijn-
tje (van Dick Bruna); oh, oja,
oké (van haar moeder), oog,
ook, oor, op, open, ophebben
(op het hoofd dragen), op
drinken; pakken, pappappa
poepen, poes, pop, pot, pot
lood; schoen, schoot, slapen,
sleutel, sok, staan, stoel; tafel,
theelepel, tingeling (geluid bij
het aan de oren trekken), toet
(claxon), tekenen, tong; uit!
(het woord waarmee zij de
dag begint), uh; waf, weg!,
woehaaa (zegt zij als ik haar
achterna loop); zitten.
Frappant
Dat zijn 82 woorden. Janna
heeft er nu 89, ze ligt dus een
maandje achter op Anne-Ma
rie. Na die eerste vergelijking
op anderhalf jarige leeftijd,
schreef Tom van der
Voort:
Jk vond het frappant op te
merken dat 60 van de 63
woorden uit de woordenschat
van Janna ook in die van An
ne-Marie voorkomen. Van het
lijstje van Janna gebruikt
Anne-Marie de twee eigen
namen (Sara en Ellen) niet, en
daarnaast het woordje „kin"
Zo'n grote overeenstemming
had ik niet verwacht. Kenne
lijk zijn kinderen geneigd om
bepaalde woorden van natu
re bij voorrang te leren".
Bij het alfabetisch ordenen
van de woorden viel mij op,
dat de woorden met de begin
letters c,f,g, i,q,r,v,x, ij enz
zowel in het lijstje van uw als
mijn dochtertje ontbreken,
met uitzondering van de z in
zitten, maar die letter kan
Anne-Marie nog niet uitspre
ken (zij maakt er „titten"
van). Dat juist de woorden
met die beginletters ontbreken
zal wel met de moeilijke uit
spreekbaarheid te maken
hebben. Maar het blijft toch
typisch, want zowel u als ik
hebben de nog niet correct
uitgesproken woorden meege
rekend".
Inderdaad begint ook geen van
de 26 nieuwe woordjes van
Janna met c.f, g, i, q, r, v,x, ij
en z, behalve „ikook" en fit
ten!". Maar nog steeds niet:
gauw, vlug, graag, veel, val
len, ijs, voet, vies, vuil, veel,
varken, ga, geef, goed, roepen,
ruiken, regen, zeggen, zei,
fiets.
Overigens, Janna mag dan geen
„ijs" zeggen, althans niet uit
eigen beweging, maar „ei"
zegt ze wel. Geheimzinnig al
lemaal!
DEN BOSCH (ANP) - Het Internationale Vocalistenconcours 1980 zal in
Den Bosch worden gehouden van 30 augustus tot en met 6 september
a.s. De inschrijving voor de internationale kandidaten is inmiddels ge
opend. Al naar gelang hun belangstelling kunnen zij meedoen in de
categorieën oratorium, opera of kunstlied, terwijl bovendien op dit con
cours drie verschillende stijlperioden worden onderscheiden.
Voor dit concours is een internationale jury samengesteld. Daarvan is
benoemd tot voorzitter Lode Devos uit België. Voor Nederland zitten in
deze internationale jury Max van Egmond en Erna Spoorenberg, uit
Frankrijk komt Mady Mespip, uit Spanje Emilio Nunez, uit Hongarije
komt Joseph Simandi, uit de Duitse bondsrepubliek komt Hertha Top
per en uit Engeland tenslotte Alexander Young.
Ook dit jaar zal de prijs van de stad Den Bosch worden toegekend aan die
zanger of zangeres die naar het oordeel van de jury boven alle anderen
uitsteekt. In elke stemsoort is bovendien een eerste prijs beschikbaar en
zijn er tweede prijzen, terwijl de winnaars een gezamenlijk optreden
krijgen begeleid door het Brabants Orkest, een slotconcert waarvan
opnamen voor de radio zullen worden gemaakt.
DEN HAAG (GPD) - Veranderin
gen in het muziekbestel, die ten
koste zouden gaan van het aantal
arbeidsplaatsen, zijn volstrekt
onaanvaardbaar. Dit is het oor
deel van de federatieraad van de
Federatie van Kunstenaarsver
enigingen.
In een studie, getiteld „Symfo
nieorkesten in Nederland", die
begin januari door Hans Onno
van den Berg en Sytze Smit aan
de Federatie werd uitgebracht,
stond dat in een nieuw muziek
bestel voor het Balletorkest geen
plaats meer zou zijn, het Ge
westelijk Orkest Zuid-Holland
zou moeten opgaan in het Resi
dentie-Orkest en het aantal
werknemers bij de omroeporkes
ten teruggebracht moest worden
tot 175. Op deze aanbevelingen
werd uit allerlei sectoren buiten
gewoon fel en negatief gerea
geerd.
Het is opmerkelijk dat de federatie
nu, nadat de raad op 31 januari
bijeen is gekomen, voor een deel
partij kiest voor de critici op de
nota, die onder de mede-verant
woordelijkheid van de federatie
zelf is uitgebracht.
Met de opstellers van het rapport is
zij het overigens wel eens dat er
over het orkestenbestel diep
gaand gesproken moet worden
en dat de gewenste verschuivin
gen te bereiken zijn zonder dat de
werkgelegenheid, de rechtsposi
tie en de sociale omstandigheden
aangetast worden.
Galerie Denise Stephan - Bakkersteeg
18, t/m 24 februari tentoonstelling: Ger-
rit van der Ve n, schilderijen.
Galerie De Poort, Herensteeg 11, ten
toonstelling, Jopie Limburg, ge
opend za en zo van 11-17 uur.
Galerie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg, Willem van Seheijndel, olieverf
schilderijen en andere technieken, tot
eind feb.
Museum voor Geologie en Mineralogie -
Hooglandsekerkgracht, tentoonstelling
"van natuursteen tot bouwsteen"
Museum voor Volkenkunde - Steen
straat 1, tentoonstelling: Bazaar, markt
steden in Noord-Afghanistan, vanaf 26
januari 1980 tot 4 januari 1981, met films
em dia's. Geopend ma t/m za. van 10-5'
zo. en feestdagen van 1-5.
Galerie Pulchri Studio: Passage 10,
Oegstgeest, tentoonstelling: Reggi
Scherpbier, schilderijen t.m. 7 febr. da
gelijks van 10-16 uur.
DEN HAAG (ANP) - De gemeente
Den Haag zal de huisvesting van
het Nederlands Danstheater
(NDT) financieren. De benodigde
vier ton worden onder meer ver
kregen door de huursubsidies in
te trekken van de Nederlandse
Operastichting en van het Ne
derlands Letterkundig Museum.
Het college van B. en W. zal de ge
meenteraad hierover voorstellen
doen. In een gesprek met minis
ter mevr. Gardeniers van CRM is
B. en W. gebleken dat het rijk be
grip heeft voor de financiële nood
van het NDT en de gemeente,
maar dat er geen geld beschik
baar is.
Het Nederlands Danstheater moet
«/erhuizen als gevolg, van sane
ring van het gebied waar het nu
zit. Nieuwe huisvesting kan wor
den geboden in de randbebou-
wing van het Circustheater in
Scheveningen. Het plan hiervoor
is uitgewerkt. De nieuwbouw
moet eind volgend jaar klaar'zijn.
De bouwkosten zullen ongeveer
tien miljoen gulden belopen.
De huisvestingslasten voor het
balletensemble komen dan op
één miljoen gulden per jaar. Het
rijk subsidieert het Nederlands
Danstheater met zestig procent
van het exploitatietekort. De rest
neemt Den Haag voor zijn reke
ning. In de huisvestingskosten
draagt het rijk tot nu toe ongeveer
zestigduizend gulden bij. Het wil
dit tot tweehonderdduizend gul
den verhogen, maar minister
Gardeniers acht het uitgesloten,
dat het rijk zeshonderdduizend
gulden bijdraagt.
Bij een financieringstekort zou niet
alleen de huisvesting van het
balletgezelschap gevaar lopen,
maar ook de vernieuwing van een
stuk van de badplaats Scheve
ningen. Dit heeft B. en W. van
Den Haag er toe gebracht een
uitweg te vinden, opdat de nieu
we huisvesting van het Neder
lands Danstheater ook financieel
wordt veiliggesteld.
BA2-AAR
LAA^T E PR
AJlE'rAAJP IS
f7pAl
'WÊLeUEREAJ AAA) UEH\
I i/e^kLOöP AAAJ
I PA&TICUCIER.&H
ÏHT-
MFU. L*n*ruys.
FRED BASSET j7>oor de prijsverhoging Ktn^N
3 pesterijen hebben 2yhun
f\*sh UTY-I C-RKli-LwirHpn R-
De avonturen van Jommeke
Hebt ge dat ooit geweten?..
Een aapje dat naar Thailand
wil reizen!
Dit aapje werd gevonden
in de luchthaven.
Wij kennen zijn naam
niet, maar...
saus
200 g witlof, 1 ap
pel, 1 citroen, 100
g magere kwark, 2
eetlepels melk,
peper, zout, pa
prikapoeder, 4
augurken. Haal
het binnenste van
de stronkjes wit
lof, snijd de
struikjes in fijne
reepjes en was ze
goed. Snipper de
appel en schenk
het citroensap er
over. Roer de
kwark los met de
melk en de krui
derij. Hak de au
gurkjes fijn en
schep alles door
elkaar.
Schepen
GROTE VAART
Aldabi 5 te Santos
Amsteldiep pass 4 Haiti nr Kaapstad
Amstellaan 4 200 zw Havanna nr Cristo
bal
Amstelwal 4 500 w Finisterre nr Keywest
Bothniaborg 4 v Amsterdam nr Delfzijl
Chevron Madrid 5 te Singapore
Chevron Naples 4 v Curagao nr Balboa
Diadema 5 te Karachi
Eemsborg 4 te Stockholm
Getafix 5 te Port Arthur
Incotransspeed 4 v Longbeach nr Aca-
jutla
Katendrecht 4 570 Sao Miguel nr Rotter
dam
Kennemerland 5 te Porto Alegre
Kylix 4 v Stanlow nr Rotterdam
Mytilus 5 te Mina al Fahal
NedlloydBarcelona4vSalalahnrJubail
Nedlloyd Dejima 4 te Fos verw
Nedlloyd Delft 4 v Tokio nr Hongkong
Nedlloyd Fukuoka 5 te Matarani
Nedlloyd Hoorn 4 v Bremerhaven nr
Rotterdam
Nedlloyd Rhone 4 v Mombasa nr Ant
werpen
Nedlloyd Rockanje 4 v Piraeus nr Beng-
Nedlloyd Rouen 5 te Charleston
Nedlloyd Steenkerk 5 te Kaapstad
Nedlloyd Tauranga 4 v Rotterdam nr
Antwerpen
Obelix 4 t.a. rede Ceuta
Prinses Margriet 4 v Amsterdam nr St
Peterport
Sliedrecht 4 v Kamsar nr Rotterdam
KLEINE VAART
Aat-V 4 te Rotterdam
Altair 4 v Hamina nr Velsen
Andries 5 v Amsterdam nr Kampen
Apollo 4 25 z Karachi
Bemisse 4 v Rotterdam nr Londen
Carexpress 4 3 zzo Beachyhead nr Vlis-
singen
Doggersbank 4 te Rotterdam
Dutch Mate 5 v Rotterdam nr Tees
Dutch Sailor 5 te Rotterdam
Frisian Trader 5 v Rotterdam nr Balti-
Icelandic 4 800 nw Kaapstad nr Kaap-
Mare Novum 4 v Rotterdam nr Carring-
Midsland 4 0 nw Ouessant nr Antwerpen
Norstar 4 v Rotterdam nr Huil
Philip Broere 4 te Rotterdam
Plancius 4 v Amsterdam nr Kampen
Poolster 5 te Rotterdam
Riet 4 te Amsterdam
Strombeek 5 v Rotterdam
Swift 4 180 zw Lissabon
Velox 5 te Rotterdam
Viscount 4 v Rotterdam nr Beek
Vrouwe Alida 4 in Rode Zee nr Rotter
dam
Yolanda 4 te Rotterdam.
Kindermatinee: "Alleen op de wereld",
za. en wo. 2.30 uur, zo. 2.00 uur
Nachtvoorstelling: "Everything you al
ways wanted to know about sex", vr. en
za. 11.30 uur, 16 jr.
LUXOR: "Escape from Alcatraz", da.
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en
9.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "De groene baret
ten", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Apocalypse now", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 2: "Die Blechtrommel", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 3: "Une histoire simple", da. 7.00
en 9.15 uur, ma., di., do. en vr. ook 2.30
uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Tekenfilmcarrousel",
wo. en za. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur
STUDIO: "Manhattan", da. 7.00 en 9.15
uur, ma,, di., do. en vr. ook 2.30 uur, al.
1 Kindermatinee: "Jungleboek", wo. en
za. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur
TRIANON: "Tess", da. 2.00 en 8.00 uur,
16 jr.
REX: "Erections", da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 18 jr.
Nachtvoorstelling: "De stier doet het
weer", vr. en za. 11.30 uur, 18 jr
Alphense bioscopen
EURO 1: "Apocalypse now", da. 1.30 en
8.15 uur, zo. 4.30 en 8.15 uur, za. en wo.
alleen 8.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "De schat van kasteel
Candleshoe", za., zo. en wo. 1.30 uur
Nachtvoorstelling: "The man from the
organization", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 2: "Airport '80", da. 1.45, 6.45 en
9.15 uur, zo. ook 4.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Airport '80", za.
12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "Race naar de schroothoop",
da. 2.00,7.00 en 9.30 uur, zo. ook 4.30 uur,
al.
Nachtvoorstelling: "Heaven can wait",
za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "De vier vuisten op safari", da.
1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Pornopoesjes in de
wolken", za. 12.15 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "Spiderman slaat weer
toe", vr. 7.00 uur, za. 4.00 en 7.00 uur, zo.
4.00 en 6.15 uur, wo. 3.45 uur, al.
"Kort Amerikaans", vr. en za. 9.15 uur,
zo. en ma. 8.45 uur, di. en wo. 8.15 uur, 16
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve' van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis.)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling; dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:w
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-1930 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
Ill
leuius.
6februari 1980
Honderd jaar geleden stond in
den krant:
-Bij den bakker S. te Berlijn
werd onlangs op de toonbank
een portemonnaie gevonden,
die door een van de winkelbe
zoekers vergeten was. On
middellijk gelastte de bakker
een zijner zonen te trachten
zekere vrouw te achterhalen,
die zooeven den winkel had
verlaten en in de verte nog
was te zien. De vrouw zag zich
echter genoodzaakt te verkla
ren, dat de portemonnaie
haar niet toebehoorde. De
knaap wilde thans weder
naar huis snellen, toen een
jongmensch, die een mand
met sinaasappelen op den
arm droeg, op hem toetrad en
vroeg wat hij toch in de hand
hield. De knaap toonde nu de
portemonnaie, de jongeman
met de sinaasappelen deed
eenforschen greep en maakte
beenen, natuurlijk met de
portemonnaie. Maar in een
oogwenk was de sinaasap
pelman, dank zij het ge
schreeuw van den jongen en
de waakzaamheid van een
voorbijkomende politieagent,
in hechtenis genomen. De his
torie had nog een tragi-ko-
misch einde: toen men de por
temonnaie opende, bleek zij
geheel ledig te zijn!
-Voor enige dagen werd aan het
station te Breil bij Parijs een
k-offer geopend, welke aldaar
zes maanden geleden onbe
heerd was gevonden. Tot ie
ders verbazing kwam daaruit
een millioen aan Russische
bankbiljetten te voorschijn,
bij nader onderzoek alle
valsch! Waarschijnlijk is de
koffer achtergelaten door een
lid van de bende vervaardi
gers van valsch bankpapier,
welke in Parijs zoovele perso
nen heeft opgelicht.
Vij fig jaar geleden:
- De bekende schrijver van de
Sherlock Holmes-verhalen en
sedert de laatste jaren propa
gandist voor het spiritisme,
Sir Arthur Conan Doyle, is
lijdende aan een ernstige
hartkwaal Zijn toestand is op
het oogenblik zoodanig, dat
hij niet in staat is zijn kamer
te verlaten.
- Dr. Adenauer, de burgemees
ter van Keulen (de latere
bondskanselier, Red.), heeft
tot de politie het verzoek ge
richt bijzondere speelstraten
voor kinderen in te richten. In
deze straten zal elk verkeer
verboden zijn.
