'Loonmaatregel maakt
heleboel dingen kapot'
Curie heeft moeite met
de pastorale werkers
LEZERS SCHRIJVEN
Totaal overzicht van
de drie trekkingen
687e Staatsloterij
Ruim 30 miljoen aan
prijzen
4
5
7
00
meer spelers
meer kansen
De
Staatsloterij
PAGINA 14
VARIA
DONDERDAG 24 JANUARI 1980
Dr. Fase
pleit in
proefschrift
voor beter
overleg
HAZERSWOUDE - De loonvor
ming staat de laatste tijd weer
volop ter discussie. De nu precies
twee weken geleden door de re
gering afgekondigde loonpauze
riep opnieuw de vraag op, of het
vaststellen van de lonen nu alleen
een zaak is van werkgevers en
vakbeweging, of dat de overheid
daar ook iets over te zeggen
heeft.
Voor de in Hazerswoude wonende
mr. W. P. J. M. Fase (35), die ver
bonden is aan de afdeling sociaal
recht van de Leidse universiteit,
kon de loonpauze op geen beter
moment komen. Donderdag
promoveerde hij in Tilburg op
het proefschrift „Vijfendertig
jaar loonbeleid in Nederland"
Een proefschrift dat vanwege de
actuele ontwikkelingen op het
loonfront extra aandacht zal krij
gen.
Dat is dan tevens de enige reden
waarom de vanaf donderdag doc
tor te noemen Fase blij is met de
regeringsmaatregel. Inhoudelijk
is hij het er totaal niet mee eens.
Ironisch zegt hij dat minister Al-
beda van sociale zaken zijn proef
schrift niet goed heeft gelezen..
Door
Mark Kranenburg
Fase vindt dat de prijs van een een
zijdig door de regering vastge
stelde loonmaatregel te hoog is
„We gaan hierdoor een periode
van maatschappelijke onrust te
gemoet", zegt hij. „Werknemers
zullen toch eiseri stellen, terwijl
de vakbeweging met lege handen
staat. Een loonmaatregel maakt
een heleboel dingen kapot"
Overlegmodel
Fase is een groot voorstander van
het „overlegmodel" tussen over
heid, vakbeweging en werkge
vers. Dezelfde lijn waar Albeda
op zat toen hij nog hoogleraar
was. Maar uitgerekend deze be
windsman moest dit standpunt
twee weken geleden verlaten en
overgaan tot een loonpauze, die
hoogst waarschijnlijk wel zal
worden gevolgd door een loon
maatregel: niet de werkgevers-
en werknemersorganisatie be
palen dan de hoogte van de lonen,
maar de regering. „Is het niet tra
gisch voor Albeda, dat hij dingen
ziet gebeuren die tegen zijn eigen
principes ingaan?", zegt Fa
se.
In zijn proefschrift stelt hij dat een
bevredigend arbeidsvoorwaar
denbeleid niet zozeer moet wor
den gevonden in versterking van
de loonpolitieke bevoegdheden
van de overheid, maar veel meer
in een verbetering van de over
legstructuren. Dat zou in de eer
ste plaats moeten gebeuren bin
nen en tussen de werkgevers- en
werknemersorganisaties
zelf.
Fase vindt het onjuist dat bijvoor
beeld een vakcentrale eerst het te
voeren beleid van bovenaf vast
stelt en pas daarna de achterban,
die zijn verenigd in de aangeslo
ten vakbonden, aan het woord
laat. Hij vindt dat het overleg op
centraal niveau (tussen werkge
vers en werknemers) juist veel
meer bepaald zou moeten wor
den door hetgeen bedrijfstakken
(werkgevers en werknemers ge
zamenlijk) wenselijk achten. Dat
betekent dat per bedrijfstak het
overlegkader moet worden uit
gebouwd, maar ook dat het ge
sprek over de arbeidsvoorwaar
den niet alleen over de hoogte
van de lonen moet gaan, maar te
vens over zaken als investeringen
en een inkomens- en werkgele
genheidsbeleid binnen de be
drijfstak.
Eerder praten
Fase is verder van mening dat vak
beweging, werkgevers en over
heid niet pas tussen Prinsjesdag
en de jaarwisseling met elkaar
moeten gaan praten over het voor
het jaar daarop te voeren ar
beidsvoorwaardenbeleid, maar al
in het voorjaar.
Uitgangspunt voor een dergelijk
gesprek zouden een aantal zoge
naamde „beleidsvarianten" moe
ten zijn, waarvan het Centraal
Plan Bureau de kosten en gevol
gen heeft uitgerekend.
Op basis van deze cijfers zou de re
gering een nota moeten opstellen
waarin de door haar gewenste
ontwikkeling op sociaal-econo
misch terrein wordt uiteengezet.
Die nota zou dan volgens Fase in
de Sociaal Economische Raad
(waar vakbeweging, werkgevers
en een aantal onafhankelijke
deskundigen zitting in hebben)
en het parlement moeten worden
besproken.
Vervolgens kan de regering dan in
de zomermaanden de begroting
opstellen, rekening houdend met
de voorstellen vanuit het parle
ment en het bedrijfsleven voor
zover die passen in het door de
regering gewenste beleid. Na de
parlementaire beschouwingen
over de begroting als geheel in
oktober kan de regering trachten
tot een centraal akkoord te ko
men met vakbeweging en werk
gevers. Aldus Fase in zijn proef
schrift.
Sturing
Kenmerkend verschil met de hui
dige situatie is dat er zoals Fase
het zelf noemt „wat meer sturing
in zit".
Een beetje sturen is beter dan datje
het helemaal vrij geeft. Dat er
centraal een paar afspraken wor
den gemaakt over het arbeids-
Dr. Fase: Van den Doel heeft theoretisch wel gelijk, maar aan de haalbaarheid kan je twijfelen"
voorwaardenbeleid zal het over
leg in de bedrijfstakken niet be
moeilijken, gelooft Fase. Diffe
rentiatie komt er in Nederland
toch niet, zegt hij. „De ene vak
bond wil niet voor de andere
bond onderdoen". Of zijn voor
stellen voor het cao-overleg rea
listisch zijn zal de praktijk moe
ten uitwijzen, zegt Fase.
Toch zou hij de afzonderlijke vak
bonden wat meer ruimte willen
geven in de onderhandelingen.
Fase: „Je ziet nu ook al duidelijk
verschillen. Dutman van de AB-
VA wil 2 procent loon extra, ter
wijl de industriebond veel meer
zit te trekken aan de werkgele
genheid. De vraag is hoe je die
twee onder één noemer krijgt"
Volgens Fase zou per bedrijfstak
bekeken moeten worden wat er
met het loonkostenpakket wordt
gedaan. Centraal wordt afge
sproken hoeveel de kosten mo
gen stijgen en per bedrijfstak
wordt dat dan verdeeld. De één
zal het gebruiken voor meer loon,
de ander voor meer werk.
Van der Doel
Fase wil niet naar een volledig door
de overheid bepaalde loonpoli
tiek zoals de Amsterdamse
hoogleraar Hans van den Doel al
jarenlang bepleit. Fase: „Met een
geleide loonpolitiek haal je zo
veel onrust in huis. Van den Doel
heeft theoretisch wel gelijk, maar
aan de haalbaarheid kun je twij
felen. Er zijn ook nog werkgevers
in het spel. Daarbij heeft Van den
Doel een veel te groot vertrouwen
in de overheid. Bij hem speelt erg
mee dat hij een prioriteit legt bij
de collectieve sector die in gevaar
komt als de lonen blijven stijgen.
De werkelijkheid zal echter laten
zien dat de collectieve goederen
de werknemers een zorg zal
zijn".
Overigens gelooft Fase niet dat
wanneer er een periode van ge
leide loonpolitiek komt, deze
precies dezelfde zal zijn als die
van vlak na de oorlog. „Daarvoor
is het decor teveel veranderd. Na
de oorlog had je krachtige vak
centrales. Maar nu hebben zij te
maken met mondige leden die
zich niet alles laten voorschrij
ven. In dié tijd hebben de vak
bonden een heleboel arbeidson
rust weten te dempen, maar toen
ging iedereen er ook nog op
vooruit. Ik ben bang dat we er dit
jaar allemaal op achteruit gaan,
ook het minimumloon"
Prijscompensatie
In de huidige discussie over de lo
nen speelt ook de prijscompensa
tie een rol. Het is niet onwaar
schijnlijk dat minister Albeda zal
besluiten dat de gestegen prijzen
voor energie niet meer in de lo
nen mogen worden gecompen
seerd.
De Tweede Kamer heeft zich daar
in een motie van de D'66'er Eng-
wirda al achter een dergelijke
suggestie geschaard. Fase hier
over „Van den Doel zou zeggen,
het parlement heeft gesproken
dus voer het maar uit. Ik zet daar
juist een vraagteken bij. We had
den eigenlijk nooit aan dit sys
teem moeten beginnen. In West-
Duitsland is zoiets zelfs verbo
den. Het zou veel beter zijn als in
de cao de clausule wordt opge
nomen dat de koopkracht van de
werknemer wordt gegaran
deerd".
Het huidige prijscompensatiesys
teem tast volgens Fase de werf
kracht van de vakbonden aan
Als vroeger een bond een looneis
van 8 procent stelde, leek dat heel
wat, maar daar zat dan wel 7 pro
cent vergoeding voor gestegen
prijzen in. Omdat de prijsstijgin
gen nu toch al worden vergoed,
hoeven de bonden niet meer zul
ke hoge looneisen te stellen. Fa
se: „Je moet de vakbond iets ge
ven om zich te kunnen verkopen.
Ze moeten toch wat hei>ben om
zich voor de achterban te kunnen
verdedigen"
Mr. W.J.P.M. Fase. Vijfendertig jaar
loonbeleid in Nederland, toekomst
en perspectief. Uitgeverij: Samson.
De prijs zal tussen de 90 en 100 gulden
komen te liggen.
Bisschoppensynode kan langer duren
DC-10
ROME - Uitvoerig heeft de bijzon
dere synode van de Nederlandse
bisschoppen gisteren aandacht
besteed aan de pastorale wer
kers. Uit het communiqué blijkt
dat het Vaticaan nogal moeite
heeft met het systeem van de
pastorale werkers in ons land.
Het vreest dat dit de roepingen
tot het celibataire priesterschap
en diakonaat nadelig zal beïn
vloeden. Ook zouden de leken in
de war kunnen raken wat be
treft de taken van de priester en
de pastorale werker.
Opgemerkt werd dat een pastorale
werker tijdens de eucharistievie
ring niet mag preken. Dat is uit
sluitend voorbehouden aan de
priester of de diaken. Een pasto
rale werker mag wel preken in
een woorddienst. Zijn inschake
ling mag onder geen voorwaarde
een alternatief zijn voor de pries
ter of de diaken.
De kritiek op het instituut van de
pastorale werker kwam vooral
van de kant van de curie. De bis
schoppen hadden wel begrip
voor de curiale moeilijkheden,
maar zij wezen erop dat het nooit
hun bedoeling is geweest de pas
torale werker als een soort pries
ter te pousseren. Zij beschouwen
dit systeem als een typische uit
drukking van de activiteit van de
leken in dienst van de kerk, zoals
het tweede Vaticaanse concilie
dat ook heeft beklemtoond. Het
toenemende tekort aan priesters
wordt voor een belangrijk deel
door pastorale werkers opgevan
gen op de terreinen waar zij com
petent zijn.
Ei^ zij doen dat goed.
Onderzoek
De discussie over de priesterop
leiding resulteerde in het voor
stel dat de Nederlandse bis
schoppen een commissie instel
len die zal bestuderen of de ver
schillende vormen van priester
opleiding voldoen aan de daar
voor gegeven normen.
Dit onderzoek zal zich uitstrekken
over de theologische opleidingen
in de verschillende steden, de
konvikten en het seminarie van
Rolduc. Op basis daarvan moeten
de bisschoppen dan de nodige
maatregelen nemen.
Het communiqué maakt duidelijk
dat men de huidige situatie in
Nederland voor wat betreft de
priesteropleiding onvoldoende
vindt. Hierin moet zo snel moge
lijk verbetering komen, maar dat
betekent niet dat overal semina
ries moeten worden gesticht in de
geest van Rolduc. De kerk kent
verschillende systemen Het gaat
er vooral om, de priester naast
een goede wetenschappelijke
opleiding ook een degelijke
geestelijke vorming mee te ge
ven.
Tijdnood
In verband met zijn algemen au
diëntie kon de paus besprekin
gen van gisteren niet geheel bij
wonen. Hij richtte zich met een
speciale groet tot de journalisten
uit Nederland. Begrip zei de paus
te hebben voor hun bijzondere
belangstelling, maar op zijn beurt
vroeg hij hun begrip vqor de dis
cretie die de synodebesprekin
gen behoeven.
Hoewel vandaag waarschijnlijk al
een reeks eindconclusies klaar
ligt, neemt niemand meer aan dat
de synode zaterdag kan worden
afgesloten. In goed ingelichte
kringen verwacht men zelfs, dat
de synode tot dinsdagavond uit
loopt en dat de officiële sluiting
pas woensdag zal zijn met een eu
charistieviering door paus en bis
schoppen en een daaropvolgende
persconferentie met kardinaal
Willebrands. De synode liep gis
teren al een dag op haar schema
achter.
Het blijft echter mogelijk dat de
deelnemers vandaag en morgen
snel door de overige onderwer
pen heenkomen of dat zij enkele
punten van de agenda niet meer
behandelen.
Beroepingen
Hervormde Kerk: beroepen te
Hoek van Holland A. Jumelet
Vlaardingen, te Bergen op Zoom
C. van Evert Steenbergen; aan
genomen naar Alphen aan den
Rijn R.H.M. de Jonge Bruinisse,
die daarmee bedankte voor Axel,
Enschede, Oud-Loosdrecht, Ter-
neuzen en Vroomshoop; bedankt
voor Staphorst (deelgemeente)
kandidaat E.P. Mulder Lopper-
sum.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Bergentheim
S. Cnossen Hoogkerk.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Wolfaartsdijk A.
Moerkerken Nieuw-Beijerland.
Verkeerd onderhoud, en niet een
ontwerpfout, is er de oorzaak van
geweest dat op 25 mei van het vo
rig jaar een DC-10 van American
Airlines (N110AA) is verongelukt
bij Chicago (LD 10-1-1980). Aldus
blijkt uit het eindrapport van de
Amerikaanse raad voor de ver
keersveiligheid (NTSB). Van be
lang is thans vast te stellen welke
conclusies er uit dit rapport ge
trokken kunnen worden.
Eén van de merkwaardigste is, dat
de DC-10 door dit ongeluk een
beter vliegtuig zal worden dan
dat het overigens al was. Door het
uitgebreide en zeer gedegen on
derzoek is er een schat aan infor
matie vrij gekomen over één der
meest belangrijke onderdelen (de
motor/vleugelverbinding) van
een vliegtuig. Eén en ander zal
zeker geruisloos leiden tot allerlei
modificaties.
Aan het vinden van "zwakheden"
moet dan ook niet te zwaar wor
den getild. Ongetwijfeld zou dit
bij ieder vliegtuig geconstateerd
worden indien het een zo grondi
ge controle zou ondergaan.
Een andere conclusie die gemaakt
zou kunnen worden is, dat er
blijkbaar onvoldoende kennis
aanwezig is over het functioneren
van de motor/vleugelverbinding.
Ik kan mij namelijk maar moei
lijk voorstellen dat een organisa
tie als de NTSB (US National
Transportation Safety Board)
zich heeft laten leiden door "emo
ties".
Tevens kan geconcludeerd wor
den, dat de gezagvoerder puur op
zijn "meters" is aangewezen om
er achter te komen wat er met zijn
vliegtuig gebeurd. Het verdient
daarom wellicht aanbeveling om
dit te verbeteren, en hem een vi
sueel beeld te geven (via een klein
camerasysteem met monitor) van
de beide vleugels en een deel van
de romp. Opvallend is verder de
constatering, dat het toezicht op
de onderhoudsvoorschriften van
Mc Donnell Douglas niet heeft
gewerkt.
De naar mijn mening meest belang
rijke conclusie welke getrokken
kan worden is de volgende.
Fouten worden er nu eenmaal ge
maakt, echter men moet zich
daarbij wel realiseren dat deze
zich vroeg of laat in de construc
tie zullen gaan manifesteren. Met
name het onderhoudssysteem
dient daarop op de één of andere
wijze op in te spelen.
De ramp bij Chicago heeft (helaas)
overduidelijk aangetoond wat er
kan gebeuren als hieraan niet
voldoende aandacht wordt be
steed.
J. Tolsma jr
Titus Brandsmalaan 88
Leiden
CDA
Zoals te verwachten was is in het
CDA paniek ontstaan door de
aankondiging van professor
Goudzwaard om het CDA te ver
laten omdat Van Agt zich niets
heeft aangetrokken van het be
ginselprogramma van het CDA.
Prof. Steenkamp, de voorzitter van
die partij, heeft kritiek geuit op
zijn partijgenoot Van Agt. Hij
vindt dat hij meer naar de politie
ke kant van de zaak dan naar het
beginselprogramma heeft geke
ken.
Die uitspraak van Steenkamp komt
als mosterd na de maaltijd. Als hij
dat had geDGD OP HET CDA-
congres in Dronten dan was hij
duidelijk geweest maar toen
werd Van Agt binnengehaald als
de redder des vaderlands. Maar
misschien denkt Van Agt wel als
wielrenner. Alleen de eindstreep
telt. Wie mij niet kan volgen gaat
de bezemwagen maar in.
A. de Bolster
Huizingastraat 1
Leiden
Kernwapens
De Heer zag hoe wij waren
hoe wij werkten
en hoe het C.D.A. het kernwapen
probleem behandelde.
En de Heer draaide zich om en
huilde bittere tranen.
P. Sieval.
Dr. Lelylaan 72
Leiden
eindigend op
of lotnummer(s):
prijzenbedrag:
1
extra prijs
serie G
troostprijs
andere series
021
801
027201
060391
060391
200
400
10 000
250.000
4 000
CM
02
92
202
992
0312
078532
50
50
450
250
1.000
100.000
CO
13
50
serie F
troostprijs
andere series
014663
014663
021213
500 000
5 000
2.050
064
009254
100
50.000
extra prijs
serie G
troostprijs
andere series
65
085
009665
046095
048025
070085
070085
50
100
2.050
5 000
50.000
100 100
2.100
O)
16
76
0026
007316
037296
054116
064476
50
100
2.000
5050
2 000
2.050
2 100
extra prijs
serie T
troostprijs
andere series
37
017
157
997
000167
088667
088667
50
75
100
400
5 000
100.000
2 000
8
28
558
005918
006148
069008
071158
089568
25
75
225
25 025
5.025
5.025
5025
5 025
80
260
960
8460
012740
039330
041210
050160
1 025
125
1 025
25.025
2.025
2.025
2.025
056500 2025
U hoeft geen prijzen bii elkaar
op te tellen.
Wanneer op een lot meer dan één prijs is gevallen, is
achter het nummer an de hoogste gewonnen prijs het
totale prijzenbedrag sermeld. De prijzen zijn dus al
by elkaar opgeteld.
Zetfouten voorbehouden.
Prijzen boven f I 000 - zijn aan kansspelbelasting
onderworpen. Deze belasting bedraagt 25% en wordt
.op de prijzen be dragen in mindering gebracht,
hoofdprijs van f 500.000 - wordt „schoon" uitgekeerd
Speel de volgende keer (wéér) mee. En speel dan eens
samen, dan kunt u meer loten kopen en heeft u dus
meer kansen.
Volgende lotenverkoop begint maandag 4 februari 1980.
De verkoopkantoren staan in de Gouden Gids.
Spelen per postgiro kan ook.
Als u een postgiro hebt, kunt u hele .oten per giro
bestellen Dan maakt u zoveel maal f25,- over als u
loten wilt hebben. Als het bedrag vóór 't eind van deze
maand van uw postrekening is afgeschreven, speelt u
in de volgende maand mee. Een paar dagen voor de
eerste trekking krijgt u dan uw lotnummer(s) thuis
gestuurd. Noteer het gironummer: 5151 t.n.v. Collecteur
Directie Staatsloterij, Den Haag. U kunt de Staatsloterij
ook machtigen voor automatische afschrijving 11 keer
per jaar of 6 keer per jaar) Aanvraagformulieren
hiervoor kunt u telefonisch opvragen: 070-653955
Gewonnen prijzen worden na de derde trekking
automatisch op uw rekening gestort.
Alle informatie: 070-653955.
