Yance: „Geen verdere
strafmaatregelen VS"
Reconstructie moord Mountbatten
Groenen te rood
voor Duitsland?
ffljlji Ongeregeldheden
in gevangenis
van Afghanistan
Turkije heeft sleutelpositie in NAVO
Tegen Soivjet-Unie
ZATERDAG 12 JANUARI 1980
BONN - „Groene zelfmoord door
rode ideologie? Nee, dat laten wij
niet toe". Zo staat het op een gif
groen pamflet, dat deze week aan
de pers is verzonden. De West-
duitse „Groenen" willen dit
weekeinde in de Stadthalle van
Karlsruhe een partij oprichten
die meedoet aan de deelstaatver
kiezingen en de bondsdagverkie
zingen in oktober. Dat is ruim
twee maanden geleden besloten
in Offenbach, waar „Groenen",
„Bonten" en „Alternatieven" bij
een waren gekomen voor een
„programma-congres".
Al in Offenbach geloofden vele ge
delegeerden dat de groene bewe
ging zou worden ondergraven
door de zogenaamde rode com
munistische groepen. Dat zijn
verschillende op Marx, Mao en
Lenin gebaseerde communisti
sche partijtjes die, zo wórdt ge
vreesd, via de groene dekmantel
in het Bonner parlement willen
komen om daar de klassenstrijd
in plaats van de milieubeheersing
te prediken.
De strijd is hoog opgelaaid. Een
grote groep eist nu dat die gede
legeerden in Karlsruhe, die ook
lidn de KPD, de KB en „andere
links- of rechtsextremistische
partijen", van hun mandaat wor
den ontheven. Zij zouden dit na
melijk via „manipulatie" hebben
gekregen. Verder wordt geëist
dat het al ontworpen basispro
gramma niet ter discussie mag
worden gesteld, omdat aan dit
programma immers ook com
munisten hebben gewerkt.
In Offenbach was het aantal leden
van „groene groeperingen" nog
maar 2800. Inmiddels zijn er bijna
tienduizend bijgekomen. Wie dat
zijn, is nauwelijks bekend. Wie
hun afgevaardigden zijn dus ook
niet. Maar zeker is dat de 1000 ge
delegeerden (een ongelofelijk
groot aantal, ontstaan omdat ooit
is besloten dat 10 groenen èèn af
gevaardigde kiezen) nu niet be
paald worden gekenmerkt door
een soort eenheidsgeloof.
De Groenen beschikken daarom
ook niet over echte leidersfigu
ren. Degenen die een beetje aan
de weg timmeren, zoals Herbert
Gruhl, August Haussleiter, Gus-
tav Diné, Baldur Springmann en
Rudolf Bahro zijn afkomstig uit
de CDU, de CSU, de SPD, het
bio-dynamische wezen en de
Oostduitse SPD. De prominente
dissident Bahro lijkt het etiket
van hoofd-ideoloog van de Groe
nen opgeplakt te krijgen. Maar hij
beweert nog steeds marxist te
zijn. Voor Gruhl is het echter
„niet denkbaar" dat marxisten de
vier pijlers van de gcb beweging:
ecologisch, geweldloos, basis
democratie en sociaal, van harte
kunnen onderschrijven.
De waarschijnlijkheid is zeer groot
dat alle tegenstellingen binnen
de Groene Beweging pas goed
aan de oppervlakte komen als de
Groene Partij moet concurreren
met de zogenaamde gevestigde
partijen. Frisse wind en goede wil
alleen zijn niet voldoende om een
dreiging, namelijk die gevestigde
partijen tot een andere koers te
dwingen, in de praktijk om te zet
ten.
Niettemin zou de Groene Partij op
een heel ander gebied invloed
kunnen hebben. Als zij erin
slaagt de FDP onder de kies
drempel van vijf procent te krij
gen of zelf bijna vijf procent
krijgt, dan wordt Franz Josef
Strauss zo goed als zeker bonds
kanselier van West-Duitsland.
Alle stemmen die worden gege
ven aan partijen die onder de
kiesdrempel blijven, gaan name
lijk verloren. Voor de CDU-CSU,
waarvan de Beierse minister-pre
sident de politieke leider is, is dat
zeer gunstig. De kandidaat-kan
selier staat daarom in het geheel
niet afwijzend tegenover de
Groenen, zij het uit heel andere
gronden dan zij zelf hebben.
(Van onze c
spondent Koen Corver)
Familieleden van niet in vrijheid gestelde gevangenen bestormen de poort van het gevangeniscom
plex. Met behulp van Russische soldaten werd een einde aan het oproer gemaakt.
NEW YORK/KABUL (DPA/Reuter/AP) - De Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken Cyrus Vance zegt dat de Verenigde Staten op dit moment geen plannen hebben
nog meer strafmaatregelen tegen de Sowjet-Unie te nemen. In een interview met de
omroepmaatschappij NBC zei Vance wel dat de reeds genomen maatregelen voor lange
tijd van kracht zullen blijven.
Cyrus Vance
De Italiaanse communistische par
tij heeft een spoedresolutie bij
het Europese Parlement inge
diend, waarin de Sowjet-inter-
ventie in Afghanistan wordt ver
oordeeld als "een openlijke
schending van de principes van
onafhankelijkheid en nationale
soevereiniteit". Alle 24 leden van
de Italiaanse communistische
partij, die in het parlement zitting
hebben, onder wie partijleider
Enrico Berlinguer, hebben de re
solutie ondertekend.
De Italianen vragen het parlement
de kwestie zo spoedig mogelijk te
bespreken op de zitting van vol
gende week.
President Carter en de Westduitse
bondskanselier Helmut Schmidt
zullen elkaar op korte termijn
ontmoeten om de kwestie Af
ghanistan te bespreken.
LONDEN - De Ierse terroristen
die vorig jaar augustus Lord
Mountbatten en nog drie an
deren doodden door een ra
diografisch geactiveerde bom
aan boord van zijn motorboot,
waren eerst van plan geweest
hem met een geweerschot om
het leven te brengen. Dat is
aan het licht gekomen bij een
door de Ierse recherche inge
steld onderzoek.
Het dodelijke schot zou worden
gelost op het tijdstip dat Lord.
Mountbatten aan het paard
rijden zou zijn in het plaatsje
Bundoran in de Ierse re
publiek, ongeveer veertien
kilometer van zijn vakantie
huis in Mullaghmoore. Het
plan werd door de IRA (het
illegale Ierse republikeinse
leger) echter te riskant
geacht. In de eerste plaats
omdat het moeilijk is een rij
dende ruiter met een nauw
keurig schot te vellen en bo
vendien omdat het
plaatsje Bundoran via slechts
één enkele weg is te bereiken
die snel en gemakkelijk door
de politie zou kunnen worden
afgegrendeld.
Volgens door de recherche ver
zamelde gegevens werd dit
plan al in 1976 beraamd. Ook
de man die het schot zou los
sen is bekend, maar zijn iden
titeit is niet onthuld. Hij zit
volgens de politie in Dublin
op het ogenblik een gevange
nisstraf van tien jaar uit voor
illegaal wapenbezit en ook
Scotland Yard is in hem geïn
teresseerd omdat hij betrok
ken zou zijn geweest bij een
aantal bomincidenten in
Londen.
In verband met de motorboot-
bom die Lord Mountbatten
het leven kostte, werd de 31-
jarige Thomas McMahon in
november verleden jaar tot
levenslange gevangenisstraf
veroordeeld. Hij was een van
de topexperts van de IRA op
het gebied van explosieven.
De Ierse politie heeft echter
redenen om aan te nemen dat
hij onderdeel uitmaakte van
een groep van zes terroristen
die de aanslag hielpen voor te
bereiden.
Voorts is komen vast te staan
dat deze groep werd bijge
staan door twee jonge vrou
wen die vanuit een caravan de
haven konden gadeslaan
waar Mountbatten's boot was
gemeerd. Zij deden zich als
vakantiegangers voor en wa
ren al begin augustus aan hun
observaties begonnen. Be
halve het doorgeven van in
lichtingen over wat zij obser
veerden verleenden deze
vrouwen ook persoonlijke
diensten aan leden van de
groep.
De twee quasi-vakantiegang-
sters bleken goed geschoold
te zijn. Tijdens het verhoor
dat hen door de politie werd
afgenomen keken beiden
strak voor zich uit naar een
gefixeerd punt en weigerden
welke vragen dan ook te
beantwoorden. Ze werden
ten slotte vrijgelaten.
De Amerikaanse ambassadeur in
de Sowjet-Unie, de op 4 januari
voor overleg inzake de Russische
inval in Afghanistan naar Was
hington teruggeroepen Thomas
Watson, wordt volgende week in
Moskou terugverwacht, zo heeft
een woordvoerder van de Ameri
kaanse ambassade meegedeeld.
Diplomaten in de Russsische
hoofdstad vatten de tijdelijke te
rugroeping van Watson op als een
blijk van het Amerikaanse onge
noegen over de Russische mili
taire actie in Afghanistan. Vol
gens diplomatieke kringen is
Washington kennelijk tevreden
dat het terugroepen van Watson
aan zijn doel heeft voldaan en
geeft het nu de voorkeur aan een
terugkeer van de ambassadeur
naar Moskou.
Er wordt gespeculeerd dat de te
rugkeer van Watson gevolgd kan
worden door de terugkeer van de
Russische ambassadeur Anatoly
Dobrinin naar Washington. Deze
was in december uit de Ameri
kaanse hoofdstad vertrokken,
toen de Amerikaanse regering
zich geërgerd had getoond over
Russische uitlatingen inzake
Iran.
Hongarije
Hongarije heeft steun betuigd aan
het Russische ingrijpen in Af
ghanistan. Na een bijeenkomst
van de Hongaarse raad van mi
nisters gaf de regering een ver
klaring uit waarin werd gezegd
dat "de militaire hulp van de
Sowjet-Unie aan Afghanistan is
gebaseerd op een overeenkomst
van 1978". Het (militaire ingrij
pen) is legaal en gerechtvaardigd
en in overeenstemming met de
VN-documenten.
Hongarije heeft meer dan twee we
ken gewacht met het uitgeven
van een verklaring over het in
grijpen van de Sowjet-Unie in
Afghanistan. Hieruit zou kunnen
worden afgeleid dat er wel enige -
niet in de verklaring tot uitdruk
king gekomen - reserves bestaan
ten aanzien van het Russische op
treden.
De EG zal de graanleveranties aan
de Sowjet-Unie op het huidige
peil voortzetten, zo heeft een
woordvoerder van de Europese
Commissie gisteren in Brussel
meegedeeld. De export van gra
nen naar de Sowjet-Unie is zo ge
ring van omvang dat een embar
go niet nodig is, zo zei de woord
voerder.
EG
Uit andere bron in Brussel werd
vernomen dat de Europese
Commissie wél heeft besloten
voorlopig een "feitelijk" embar
go op graanleveranties aan de
Sowjet-Unie af te kondigen.
besloot de subsidies
aan Europese graanexporteurs
die graan naar de Sowjet-Unie
willen exporteren, op te schorten.
Zonder deze subsidies is de ex
port van graan naar de Sowjet-
Unie vrijwel onmogelijk, omdat
de prijzen binnen de Europese
Gemeenschap driemaal zo hoog
zijn als die op de wereldmarkt.
Naast de export van graan zal de
Europese Commissie ook de ex
port van boter en suiker naar de
Sowjet-Unie strenger gaan con
troleren, zo heeft een woordvoer
der van de commissie gisteren in
Brussel meegedeeld. Hij wilde
echter niet van een "embargo"
spreken, omdat de maatregelen
er alleen maar voor moeten zor
gen dat de export van graan, bo
ter en suiker naar de Sowjet-Unie
niet plotseling toeneemt.
Staking
Een door islamitische rebellen ge
leide algemene staking, die al ze
ven dagen duurt, heeft het leven
verlamd in de belangrijke Af
ghaanse stad Herat, gelegen nabij
de Iraanse grens. Dit staat iff door
het Iraanse persbureau Pars geci
teerde verklaring van de "Hara-
kat Islami Afghanistan", een
groep Afghaanse ballingen in
Iran.
Volgens de ballingen zouden Rus
sische soldaten die de Afghaanse
stad Kandahar controleren, de
plaatselijke bevolking hebben
verteld dat Afghanistan door de
VS wordt aangevallen en dat de
Russen in het land zijn om tegen
de Amerikanen te vechten.
KABUL-Twee doden en een onbekend aantal gewonden vormden
gisteren de trieste balans na ongeregeldheden rond de vrijlating
van 126 politieke gevangenen uit de op 15 km van de Afghaanse
hoofdstad gelegen Pulchrigevangenis. Toen de Afghaanse be
wakers de zaak niet meer aan konden, arriveerden drie pantser
voertuigen van het Rode Leger, die zich met grote snelheid een
weg baanden door de massa belangstellenden en familieleden
van gevangenen voor de poort. Sowjet-soldaten met automati
sche wapens stormden het complex binnen en maakten met
assistentie van de Afghaanse bewakers een einde aan de ongere
geldheden.
De rellen braken uit toen de autoriteiten één van de laatste groepen
politieke gevangenen van het vorige (Amin-)regime hadden vrij
gelaten. Wachtende familieleden van niet in vrijheid gestelde
gevangenen begonnen naar de poort op te dringen. Van binnen
de gevangenis werd geschreeuwd: „Wij zijn hier nog met vijf
honderd man!". Daarop werd de poort bestormd en drong men(
het gevangeniscomplex binnen..Volgens sommige ooggetuigen
is het blijkbaar gelukt een aantal politieke gevangenen extra vrij
te laten.
Naast gevangenen van het Amin-regime zaten in deze gevangenis
obkrgers die waren gearresteerd na het aan de macht komen van
Babrak Karmal, eind december, maar ook gewone misdadigers.
Volgens de Afghaanse autoriteiten zijn er geen politieke gevan
genen meer in de gevangenis van Kabul. In het hele land zouden
volgens onofficièle bronnen echter nog ongeveer vijfduizend po
litieke gevangenen vastzitten.
Na de ongeregeldheden heeft men twee met lakens bedekte lijken
gezien. Niet bekend is hoeveel gewonden er zijn gevallen. Even
min is op dit moment duidelijk of de Russen op de gevangenen
hebben geschoten of dat de slachtoffers zijn gevallen door vuur
van de Afghaanse bewakers. Het incident is in elk geval duidelijk
in tegenspraak met de bewering van president Karmal, die don
derdag tijdens een persconferentie nog beweerde dat de Sowjet-
troepen alleen in Afghanistan zijn „om een imperialistische drei
ging vanuit het buitenland af te weren".
Het overleven van Babrak Karmal en zijn regime is duidelijk geheel
afhankelijk van de Sowjet-macht, die zich steeds duidelijker ma
nifesteert in Afghanistan. In de hoofdstad Kabul ziet men op de
strategische punten weliswaar overdag geen Russische militai
ren meer, maar er staan nog wel veel lege pantservoertuigen, die
onmiddellijk bemand kunnen worden. Het presidentiele paleis
even buiten Kabul wordt geheel door Sowjet-militairen bewaakt..
's Nachts durven de Russen zich alleen maar als militaire patrouille
in de stad te vertonen. Individueel waagt geen Rus zich meer
van hebk meer op straat. Vooral niet omdat er volgens diploma
tieke bronnen de laatste dagen al tenminste tier. Russen zijn
doodgestoken door Afghaanse burgers die niet overmatig en
thousiast zijn over de Sowjet-aanwezigheid hun land. Tijdens zijn
persconferentie beweerde president Babrak Karmal overigens
dat de laatste twee jaar in Afghanistan geen enkele Sowjet-burger
is gedood.
Deze bewering is in strijd met niet-officiële mededelingen uit Mos
kou en met de verliescijfers die de mohammedaanse opstande
lingen in de provincies verstrekken. Nu zijn de tienduizend Rus
sen die de opstandelingen beweren gedood te hebben even on
waarschijnlijk als Karmals bewering dat er helemaal geen Sow-
jet-slachtoffers gevallen zouden zijn. Over de omvang van de
Russische militaire interventie wilde Karmal geen nadere infor
matie geven, evenmin over de duur van hun verblijf. Dat verblijf
lijkt lang te gaan duren, gezien de nieuwe troepenconcentraties
aan de Russische kant van de Sowjet-Afghaanse grens.
Afghanistan zelf is het toneel van uitgebreide troepenverplaatsing
en, voornamelijk in oostelijke richting naar de Afghaans-Pakis-
taanse grens. Even buiten Kabul liggen langs de wegen uitge
breide Sowjet-kampementen en op de omringende heuvels
kan men de omtrekken zien van Sowjet-wachtposten. De Af
ghaanse en Sowjet-autoriteiten weten kennelijk niet goed wat ze
aan moeten met westerse journalisten die naar Kabul zijn gevlo
gen om over de Sowjet-interventie in het arme en zwakke Afgha
nistan te berichten.
Een in Moskou geaccrediteerde westerse correspondent wandelde
doodgemoedereerd een Sowjet-kampement binnen. Nadat hij
zijn Moskouse perskaart had getoond, werd hij hoffelijk door de
kampcommandant uitgenodigd voor de lunch. Twee Britse jour
nalisten daarentegen werden in de buurt van een ander kamp
door de Russen gearresteerd en aan de Afghaanse autoriteiten
overgegeven. Na acht uur werden zij weer vrijgelaten. De Britse
ambassadeur in Kabul, die - vergeefs - protesteerde tegen dit
optreden van de Russen, bleek naderhand van mening dat de
Sowjet-autoriteiten een beetje huiverig waren voor „de arrestatie
van Britse onderdanen in een vreemd land".
Dat Afghanistan voor de Russen echter geen „vreemd land" meer
is, bleek duidelijk tijdens de rumoerige persconferentie van Ba
brak Karmal op donderdag. Karmal ondersteunde volledig de
Sowjet-versie van de invasie, die gerechtvaardigd zou zijn van
wege „buitenlandse imperialistische dreiging". De machtswis
seling zou bovendien hebben plaatsgevonden omdat gebleken
was dat zijn voorganger Hafizoellah Amin een „imperialistisch
agent" was geweest en onder andere de steun had genoten van
zowel de Verenigde Staten als China.
Na deze bewering werd Karmal gevraagd waarom de „imperialisti
sche agent" Amin dan wel om Sowjet-assistentie gevraagd zou
hebben. De Sowjet-troepen arriveerden namelijk enkele dagen
voordat Kabul eind december officieel aankondigde dat Amin
was gearresteerd, berecht en geëxecuteerd. Volgens westerse
inlichtingen was Karmal tijdens deze machtswisseling niet in
Afghanistan. Als Amin een misdadiger was en ten onrechte de
macht aan zich had getrokken, dan was toch ook zijn verzoek om
Sowjet-assistentie staatsrechtelijk niet correct?
Volgens Karmal had men vanuit Kabul echter al eerder om Sowjet-
assistentie gevraagd, maar Moskou zou dit geweigerd hebben.
Pas toen de „noodsituatie" in Afghanistan duidelijk was gewor
den, zou men in Moskou besloten hebben om toch Sowjet-troe
pen te sturen.
Velen van Karmals onderdanen zijn minder blij met de aanwezig
heid van zoveel Russische soldaten. Sommigen spreken openlijk
hun bezorgdheid uit over de toekomst van het land en vragen
zich af wanneer de tienduizenden Sowjet-militairen weer zullen
verdwijnen. Er zijn ook luchthartiger Afghanen, die iedereen
duidelijk maken dat men elke Rus zo spoedig mogelijk de hals zal
afsnijden. „Hoe meer Sowjets hierheen komen, hoe meer er hun
kop verliezen", is hun commentaar. Maar of hun messen het
kunnen opnemen tegen de tanks van het Kremlin...
(Van onze correspondent Frans van
Hasselt)
ANKARA - Het strategisch ge
wicht van Turkije als oostelijk
bastion van de NAVO dat eind
vorig jaar reeds was toegenomen
na de revolutie in Iran krijgt na de
Russische inval in Afghanistan
nog meer aandacht. Het is van
zelfsprekend dat de kersverse re-
gering-Demirel temidden van de
miserabele positie waarin het
land verkeert (het dagblad Gu-
naydin schreef dezer dagen dat
het enige wat nog werkt de ma
chines van bankbiljetten-
vervaardiging zijn) veel oog heeft
voor de economische winst die
uit deze positie valt te peuren.
Maar tegelijk heeft hij geen twij
fel laten bestaan aan zijn pro-wes
terse opstelling.
De Britse minister van buitenland
se zaken, lord Carrington, koos
Turkije uit als eerste land voor
zijn reis door het Midden-Oosten,
die misschien nog met India
wordt uitgebreid, en had de
meest lovende bewoordingen
voor de waarde van Turkije en
het 560.000 man sterke Turkse le
ger voor het westen. Hij en pre
mier Demirel deelden bezorgd
heid over de inval in Afghanistan,
maar de Turkse premier voegde
er aan toe dat hij nog geen ant
woord wist op dit ontoelaatbaar
initiatief. Wel zei hij dat Turkije
zich strikt zou houden aan sanc
ties tegen de Sowjet-Unie als die
in NAVO-verband werden opge
legd.
Dit is in zekere zin een verlegging
van het probleem, want juist in
zulk een NAVO-gedachtenwis-
seling zal Turkije zich zo goed als
zeker verzetten tegen bijvoor
beeld sancties op de graanexport
naar de Sowjet-Unie. 's Lands
economie is afhankelijk van de
Turks-Russische graan-olie-uit-
wisseling zoals die vorig jaar
werd overeengekomen, en het is
reeds een kopzorg voor de Tur
ken dat de Sowjet-Unie de aan
vankelijk overeengekomen leve
ring van ruim 1,5 miljoen ton tot
800.000 heeft gehalveerd (Tur
kije, dat een van de vijf of zes
grootste graanexporteurs ter we
reld belooft te gaan worden, heeft
reeds verklaard zeker niet deel te
zullen nemen aan sancties tegen
Iran).
Toch is het positieve accent dat
Demirel in dit verband op de
NAVO legde opmerkelijk, zoals
het ook opmerkelijk was hoe hij
de NAVO uitspeelde bij de on
derhandelingen met de Ameri
kaanse delegatie die in Ankara
was voor de voorbereiding van
een nieuw defensie-akkoord met
Turkije. De noodzaak daartoe
deed zich voor omdat op 9 januari
de voorlopige vergunning van
twee maanden afliep die Demi-
reis voorganger Ecevit had gege
ven voor het doorfunctioneren
van de Amerikaanse bases op
Turks grondgebied, waaronder
twee belangrijke afluisterinstal-
laties.
Zo'n akkoord was ook op 9 januari
nog niet gereed en Demirel heeft
opnieuw voorlopige toestem
ming gegeven, ditmaal voor
slechts 45 dagen. Maar daags na
die dag werd in Ankara bekend
gemaakt dat toch brede overeen
stemming was bereikt over een
nog door de twee regeringen te
ondertekenen en defensie-over
eenkomst voor vijf jaar.
De Turkse regering had van Was
hington, in ruil voor de bases (het
woord „huur" wordt vermeden)
militaire steun gevraagd van 2,5
miljard dollar over vijf jaar, met
garantie dat deze steun niet door
een of ander embargo kon wor
den onderbroken, zoals in 1975
gebeurde toen het Amerikaanse
congres Turkije wilde „straffen"
voor het gebruik van Amerikaan
se wapens bij de inval op Cyprus.
Het embargo werd in oktober
1978 opgeheven.
Amerikaanse bewindslieden kun
nen echter op grondwettelijke
gronden onmogelijk toezeggin
gen doen voor langer dan een
jaar. Wel is nu „wezenlijke hulp"
toegezegd, ook bij de opbouw
van de Turkse militaire industrie,
waarvan volgens zegslieden de
grootte het door de Turken voor
een jaar gevraagde bedrag zal be
naderen, zo niet overtreffen.
Wat het gebruik van de installaties
betreft, heeft de Turkse regering
bedongen dat dit onder NAVO-
verantwoordelijkheid zal ge
schieden, zodat de Amerikanen
ze niet kunnen gebruiken voor
zelfstandige acties tegen een der
Turkse buurlanden; de Sowjet-
Unie, Iran, Irak of Syrië. De grote
bases Incirlik bij Adana, vanwaar
een nucleaire aanval kan worden
ondernomen, was reeds nomi
naal een NAVO-basis en was der
halve na het embargo nooit geslo
ten door de Turkse autoritei
ten.
De Turkse minderheidsregering-
Demirel is in het parlement af
hankelijk van de steun van de
fascistische Partij van Nationa
listische Actie, die nog wel NA-
VO-gezind is, maar ook van de ul
tra-islamitische Partij van Natio
naal Behoud, die nog twee weken
geleden heeft verkondigd dat
Turkije zijn Atlantische koers
moest veranderen in een pro-
Arabische.
Het jongste memorandum van de
Turkse legerleiding aan alle
grondwettelijke instellingen",
begin 1980 gepubliceerd, lijkt er
echter mede op gericht aan De-
mirels afhankelijk van ultra
rechtse partijen een einde te ma
ken. Men discussieert in Turkije
hevig over de vraag of deze stap
van de generaals neerkwam op
een ultimatum, dus op een datum
waarvoor de twee gematigder
partijen tot overeenstemming
moeten komen, of dat er sprake is
van een meer algemene waar
schuwing.
In elk geval heerst in de Turkse
hoofdstad nog steeds koortsach
tige activiteit, waarin de premier
ook rechtstreeks met de legerlei
ding heeft geconfereerd. Opposi
tieleider Ecevit heeft laten weten
dat hij zijn Republikeinse Volks
Partij (nog steeds de grootste in
het parlement) zal adviseren
steun aan Demirels gerechtig-
heidspartij aan te bieden vooreen
„grote coalitie", waardoor de
premier verlost zal raken van de
ultrarechtse hypotheek op zijn
regering.
Of dit ook meteen extra steun aan
Demirels opvallende pro-NAVO-
koers zou betekenen, valt te be
zien. Toen Demirels minister van
buitenlandse zaken Erkmen bij
de NAVO-conferentie in Brusel
in december jl. zei dat zijn rege
ring alles zou doen om het NA-
VO-vertrouwen in Turkije te her
stellen. kwam er kritiek van zijn
voorganger, Okcun, van de Re
publikeinse Volkspartij: de NA
VO van haar kant moest alles
doen om Turkijes vertrouwen te
herstellen.
