'Moordkuil' is een
erg goed toneelstuk
LIEVE CHOCO
ZATERDAG 5 JANUARI 1980
Henk van Ulsen op tournee niet thriller
AMSTERDAM - Thrillers
worden in Nederland niet
veel op het toneel ge
speeld. In haar beginpe
riode bracht toneelgroep
Centrum nog wel wat
spanning op de planken,
maar film leek al snel het
uitgelezen medium om
zinderende misdaadver
halen door te geven. Toch
is medio september de
thriller van de Amerikaan
Ira Levin „Moordkuil" in
première gegaan met in de
rollen: Henk van Ulsen,
Ank van der Moer, Joan
Remmelts, Jaap Wieringa
en Liane Saalborn. Ze
brengen dit stuk op 14 en
15 maart oq de planken
van de Leidse Schouw
burg.
Henk van Ulsen praat over
Moordkuil: Zeker in de
vrije sector is het een stuk
dat het erg goed doet. Dat
is ook niet zo verwonder
lijk met een schrijver als
Ira Levin. Denk aan zijn
Rosemary's Baby, denk
aan The Boys from Brasil,
beide verfilmd. Moordkuil
is het eerste stuk van Levin
dat hij speciaal voor toneel
heeft geschreven. Het stuk
is in Engeland al aan zijn
derde bezetting toe, en zelfs
op IJsland wordt het ge
speeld".
„Het ergste wat je met publiciteit
voor een thriller kan bereiken is,
dat iedereen al weet dat de butler
het heeft gedaan. Risicoloos kan
worden verteld dat het stuk gaat
over een bekende schrijver van
thrillers, die te kampen heeft met
een zware deuk in zijn misdaad
inspiratie. Terwijl hij zich daar
zorgen over maakt krijgt hij werk
in handen van een beginnend au
teur, dat precies is wat de schrij
ver van een misdaadverhaal ver
wacht. Er groeit een afgunst en
hebzucht in hem, dat hem doet
besluiten een duivelsplan te ont
wikkelen. Dat is het in grote lij-
„Moordkuil", zegt Van Ulsen, „is
een typisch Oh-ja-stuk. Levin is
zijn publiek telkens een stap
voor. De zaal tippelt er steeds in
maar heeft aan het einde van het
stuk toch het idee dat het alle
maal volstrekt logisch is ge
weest".
„Het stuk is van een perfide opzet,
wat de karakters betreft, puur
slecht. Het is heel sterk van regis
seur Lo van Hensbergen, dat hij
de humor in het stuk, heeft gela
ten. Die humor brengt een soort
afstandelijkheid teweeg die de
momenten van schrik des te he
viger doen uitkomen. Levin mat
de reacties op die momenten, no
teerde ze op een bloknootje ter
wijl hij in de zaal zat".
Henk van Ulsen: 'Ik doe dingen die vanuit mijzelf komen
Potsierlijk
„Dat afstandelijke wordt in de slot
scène nog eens extra terugge
haald. Het is een potsierlijke scè
ne die het hele stuk relativeert.
De kracht die ervan uitgaat zet
alles op losse schroeven, maakt
de kijker weer los van het gebeu
ren. In Frankrijk is die laatste
scène weggelaten waardoor de
nadruk plotseling komt te liggen
op de diepe psychologische as
pecten van het stuk. De Fransen
zijn een beetje zwaar op de
hand".
Wie de Hitchcock-films kent, merkt
dat de filmische trucs de span
ning een extra kracht geven. Een
close-up, een dreigend stukje
muziek, technieken die op het
toneel niet eenvoudig zijn toe te
passen.
Van Ulsen: „Toch vereist het spe
len van een thriller geen speciale
techniek. Het is niet nodig om
filmtechnieken te vertalen naar
toneeltechnieken. Moordkuil is
van zichzelf een erg goed toneel
stuk. Decor, belichting, en vooral
de dialogen, geven het stuk een
enorme lading die zeker niet
hoeft onder te doen voor het ef
fect dat film bereikt. Wat tijd be
treft heeft Moordkuil misschien
meer tijd nodig dan een gefilmde
versie. Moordkuil duurt twee
Zoals al eerder gezegd mag het een
ieder bekend zijn, dat een thriller
aan kracht inboet als de plot be
kend is. Men zal niet snel een
tweede maal eenzelfde Hitch-
cock-film gaan zien. En dat geldt
natuurlijk ook voor Moordkuil.
Als volgend jaar mei de gepro
grammeerde 152 voorstellingen
zijn volgemaakt zal het stuk voor
hele lange tijd uit de roulatie
worden gehaald. En dat is niet
een handelswijze die in het Ne
derlandse toneel vaak wordt ge
hanteerd.
Matheid
Van Ulsen signaleert ook dat het
herhalen van stukken vooral de
laatste tijd veelvuldig voorkomt
bij een aantal Nederlandse gezel
schappen. Hij wil er niet een
waardeoordeel over geven, maar
ziet het wel als een indicatie van
de creatieve matheid die de laat
ste jaren over het toneel is geko-
Van Ulsen: „Marijnen gooit nog wel
eens een ruit in en ook het Werk-
teater is nog actief maar het zal
niet meer zo snel gebeuren dat
een stuk een enorme siddering
bij het publiek veroorzaakt. Waar
dat aan ligt, weet ik niet. Mis
schien aan het teruglopen van
vakmanschap. Herhaling op
zichzelf keur ik niet af, het hoort
zo te zijn, en daar heeft het in Ne
derland aan ontbroken, dat er een
bepaalde traditie bestaat wat het
spelen van stukken betreft. Her
haling moet echter niet zo snel
gaan, dat het een eenzijdigheid in
het repertoire teweeg brengt. En
op die manier creatieve impulsen
in de klem doet smoren".
„Het is toch al zo, dat eenzijdigheid
in de gezelschappen wordt
bevorderd. Het is een mate van
kortzichtigheid die inherent is
aan „het theatergezelschap".
Men gaat in steeds kleinere cir
keltjes ronddraaien. Oriënteert
zich ook niet verder dan de neus
lang is geworden. Ik merk het op
recepties, als ik mijn neus laat
zien, dan is er plots weer iets van:
„He dag, zou jij niet dat en dat bij
die en die willen spelen?" Laat ik
mij niet zien, dan hoor ik
niets".
Vergaderingen
„Ik heb me bewust, in 1956 al ge
distantieerd van de grote gezel
schappen. Ik was toentertijd een
free-lance acteur en dRt was niet
makkelijk in die dagen. Maar ik
ben niet iemand die binnen een
gezelschap met cijfers kan wer
ken, ik wil geen vergaderingen
bijwonen, dat interesseert me
niet. Nu doe ik dingen die vanuit
mijzelf komen. Ik heb nu de
ruimte om het werk van Reve op
het toneel te brengen omdat IK
vind dat het werk van Reve ver
der moet. Ik wil het dramatise
ren, een theaterdimensie ge-
„Die persoonlijke belangstelling
telt bij mij zwaar. Ik ben een Ein-
zelganger, bepaal mijn eigen ar
tistieke lijn. Dat is het wat mij wel
eens zwaar ligt als ik zo nu en dan
meespeel in grote gezelschappen.
De artistieke lijnen kloppen dan
niet tussen het gezelschap en
mij".
Galerie de Oude hijn: Stille Mare 4, t/m
3Ü-dec.. werken van Corneille en Bertus
kunstenaar David de Kórte. de Korte, etsen en litho's.
Verpleegtehuis "NMariënhaven": Ex-
Galerie de Poort - Herensteeg 11, Na- positie schilderijen en tekeningen 1
jaarstentoonstelling van 31 okt-31 dec., cl...m -
olieverven, aquarellen, tekeningen.
Hoge Rijndijk 121, Zoeterwoude: i
sitie bronsplastieken Gerda van
Bosch (tot 15 jan).
Alnati 3 120 otz Salvador nr Rio de J anei-
Amstelbrink pass 3 Gibraltar nr Rotter-
Ams'tellaan 3 110 nno Cristobal nr Bal-
timore,
Amsteimeer 3 1400 o Tokio nr Nagoya,
Amstelmolen 3 145 ozo Bermuda nr Ita
lië,
Amstelpark 4 300 w Midway nr Taiwan,
Amstelveen 3 te Basrah,
Amstelwal 3 840 zw Azoren nr Keywest,
Baarn 2 vn Arica nr Valparaiso,
Bilderdijk 3 vn Savannah nr Bremerha-
Breda 4 te Georgetown,
Broere Emerald 4 te Saltend,
Buena Vista 3 te Tenerife,
Bussum 3 310 ozo Midway nr Niihama,
Chevron Kentucky 3 50 zw Comoro eiL
nr Freeport.
Dallia 3 300 zo Kp. Hatteras nr Portland,
Duivendrecht 3 te Rotterdam,
Eemsborg pass 3 Cuxhaven nr Manty-
luoto,
Esso Bonaire 3 100 zw Port au Prince nr
Bahnrein,
Esso Europoort 3 740 z Vizagatpanam nr
Bahrein,
Esso Nederland 3 600 w Walvisbay nr
Bahrein,
Flevoland 3 vn Buenaventura nr Guaya
quil,
Getafix 3 185 nw Aruba nr Aruba,
Incotrans Speed 3 vn Liverpool,
Katendrecht pass 3 Duinkerken nr Phi
ladelphia,
Kennemerland 4 te Hamburg,
Kieldrecht 3 vn Norfolk nr Santos,
Latia 3 vn Ras Tanura nr Ainsukhna,
Latirus 4 te Las Palas,
Lepton 3 310 wnw Freetown nr Mena al
Ahmadi,
Macoma 3 250 w Monrovia nr Le Havre,
Marinula 3 100 no Socotra nr Landsend,
Mercurius 3 vn St. Maarten nr Point a
Pitre,
Merino Express 3 700 Z Ceylon nr Djed-
dah,
Meta 2 70 o Wladi wostok nr Los Angeles,
Moordrecht 3 680 o Miami nr Mobile,
Mijdrecht 3 400 no Aden nr Dammam,
Nedlloyd Bahrein 3 225 zo Ibiza nr Port
Said,
Nedlloyd Dejima 3 vn Singapore nr
Suez,
Nedlloyd Delft 3 vn Le Havre nr Fos,
Nedlloyd Fremantle 4 270 z Suva nr Lyt-
telton.
Dubai,
Nedlloyd Rouen 3 vn Dubai nr Bahrein,
Nedlloyd Seine 3 90 z Port Nolloth nr
Apapa,
Nedlloyd
Colombo,
Sinoutskerk 3 575 zo Mahe r
ACS WE AOLBR OP\
OAJS2.&CF
HEBBEAI we PA-Ae
iSjgEAl l/M SBICBAL
WAT AAAJ.J /AIoéféót
A)U i4U£s
of AJIKS
FRED BASSET
Vertonnen narde token voor
de rnisdbad ran raile poten op
t kleed
De avonturen van Jommeke
SPEKLAPPEN MET
MOSTERD
Wrijf 600 gr speklappen
schoots grofgemalen
(of een lege fles) tot zeer
fijn kruim. Vermeng 1
volle eetlepel mosterd
met een ragfijn gesnip-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
ungevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuiS en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis)
CAMERA: "Ben Hur", da. 7.00 en 9 15
uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Robin Hood en de pi
raten", do., vr., za. en woe. 2.30 uur, zo.
2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Everything you al
ways wanted to know about sex", vr en
za. 11.30 uur, 16 ir.
LIDO 1: "Apocalypse now", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO 2: "Jungleboek", da. 2.30 en 7.00
uur, zo. ook 4.45 uur, al.
Avondvoorstelling: "Hair", 9.15 uur, al.
LIDO 3: "Quadrophenia", da. 2.30, 7.00
en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
STUDIO: "Manhattan", da. 2.30, 7.00 en
i. ook 4.45 uur, al.
Bezoekuren
ziekenhuizen
Nedlloyd Futami 4 vn Beira nr Yokoha
ma,
Nedlloyd Linge 4 te Hamburg,
Nedlloyd Loire 3 t.h.v. Dakar nr Ham
burg,
Nedlloyd Madison 3 100 nno Kp. Finis-
terre nr Antwerpen,
Nedlloyd Nassau 3 150 z Singapore nr
Singapore,
Nedlloyd Nile3 45 no Ouessantnr Lome,
Nedlloyd Rochester 3 vn Newportnews
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patient).
jint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van avondbezoek.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
der$
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten, wanneer'
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
REX: "De hete meiden van
hoeve", da. 2.30,7.00 en 9.15 u
.30, 7.00 en 9.15 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1 en 2: "Vier vuisten op safa
da. 1.45, 6.30 en 9.00 uur, zo. 1.30, 4
6.30 en 9.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Game of death",
Nedlloyd Talbot 4 vn Rouaan nr Free-
Nedlloyd Westerkerk 3 260 z Taiwan nr
Naha,
Nedlloyd Willemskerk 3 te Penang,
Nedlloyd Wissekerk 4 te Aarhus,
Obeöx 3 120 wzw Port Elisabeth nr Cu
racao,
Rudolph Peterson 3 60 z Durban nr Rot
terdam,
Salland pass 3 Flores (Az.) nr Rotterdam,
Sliedrecht 3 90 zw Dakar nr Port Kam-
(Kleine vaart,
Breekant 4 1100 o Bermuda,
Breezand 3 330 wzw Dakar nr Salvador,
Dutch Spirit vn Rotterdam nr Tees.
tembare"
EURO 3: "The Wanderers", da. 2.00, 6.45
en 9.15 uur, zo. 1.45,4.15,6.45 en 9.15 uur,
16 jr.
Nachtvoorstelling: "Levend verslon
den", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "Apocalypse now", da. 1.30 en
8.15 uur, zo. 2.15 en 8.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Erotisch geweld",
za. 12.15 uur, 18 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "The sound of music",
4.00 u
4 .00 i
ir, al.
"Grijpstra De Gier", do. tm. za. 7.00 e
9.15 uur zo. 8.45 uur ma. tm woe. 8.00
uur, 12 jr.
Kindermatinee: "De wilde zwanen", do.
tm. zo. 2.00 uur, woe. 2.00 uur.
fQuci^lieuius.
5 januari 1980
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Drie mijnwerkers in de mijn
Leforest in het Fransche dépar
tement du Nord, die op weg wa
ren naar boven, waren reeds op
dertig meter van den ingang
gekomen, toen het touw van den
bak, die aan de andere zijde ne
derdaalde, plotseling brak,
waardoor de bak met de drie
werklieden van een hoogte van
340 meter naar beneden stortte.
Men dacht niet anders of zij wa
ren verpletterd, doch tot niet ge
ringe verbazing en tevens tot
groote vreugde hunner makkers
kwamen twee der mijnwerkers
er met eenige lichte kneuzingen
af, terwijl de derde, hoewel in
wendig verwond, volgens ver
klaring van den te hulp geroe
pen geneeskundige na eenige
weken van rust geheel hersteld
zal zijn.
- De politie te Berlijn heeft de
hand gelegd op zekeren make
laar in huwelijkszaken, die de
gewoonte had de dames, met wie
hij in aanraking kwam, op de
meest gewetenlooze wijze af te
zetten. Onder zijn slachtoffers
zijn er,die hij over de 3000 mark
heeft afgetrocheld. De dames,
die geen geld meer hadden,
konden haar gouden en andere
sieraden, kleeding stukken enz.
aan hem kwijt raken. De man ls
opgesloten.
Vijftig jaar geleden:
- Jonge heethoofden hebben een
twaalftal revolverschoten gelost
op Henry Garvin, hoofd der po
litie te Detroit. Hij werd vier
maal geraakt en ernstig ge
wond. Garvin zou verschijnen
als getuige in het proces tegen
den eigenaar van een cabaret,
die beschuldigd was van het
veroorzaken van dood door
schuld na een brand in zijn be
drijf, waarbij verscheidene per
sonen om het leven zijn geko
men. Een meisje van elf jaar,
dat zich tijdens de schietpartij
in de straat bevond, werd ern
stig gewond en ligt op stèrven in
een ziekenhuis.
- In de inboorlingenwijk van de
stad Tunis zijn gevallen van
pest geconstateerd. De regee
ring heeft krachtige maatrege
len getroffen om uitbreiding der
ziekte te voorkomen.
