Tamelijk rustige
jaarwisseling
Gladheid slaat plotseling toe
Yan Agt pleit
voor terugkeer
naar niveau '72
Diensten kruiswerk nu onderdeel volksverzekering
Traditionele brandjes en vechtpartijen
Vermiste Nederlander
dood gevonden in VS
Kapitale
boerderijen
afgebrand
Regering
bereidt
nieuwe
vad voor
VIER DODEN DOOR
VERKEERSONGEVAL
WOENSDAG 2 JANUARI 1980
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD, ANP) - Het
weer op de eerste dag van het
nieuwe jaar heeft de automobilis
ten danig parten gespeeld. Vooral
in de ochtend- en avonduren wa
ren de wegen gisteren in ons land
door sneeuw- en hagelbuien en
plotselinge opvriezing, zeer glad.
Op de doorgaande wegen werd
gestrooid.
De drukte op de Nederlandse we
gen was nieuwjaarsdag groot,
hoewel het verkeersaanbod over
de hele dag gespreid is geweest.
Volgens de verkeerscentrale van
de Rijkspolitie in Driebergen
hebben de weggebruikers zich
door lagere snelheden goed aan
de gladheid aangepast. De dooi
de gladheid veroorzaakte aanrij
dingen, bleven hoofdzakelijk tot
blikschade beperkt.
In Haarlem kwam gisteravond een
19-jarige militair om het leven,
toen hij, waarschijnlijk als gevolg
van de gladheid, de macht over
het stuur verloor en met zijn auto
in het Spaarne terechtkwarh en
verdronk. Een passagier wist op
eigen kracht de wal te bereiken.
plaats Doorn kwam de 50-jarige
adjudant G. ter Brugge, plaats
vervangend groepscommandant
bij de rijkspolitie in De Bilt, om
het leven. Het slachtoffer hield in
de oudejaarsnacht met enige
collega's een autobandenbrandje
aan de Amersfoortseweg in
Doorn in de gaten. Een Ameri
kaanse militair, in Soesterberg
gelegerd, remde met zijn auto bij
het brandje en kwam vervolgens
door de gladheid in de slip. Daar
bij raakte de auto de adjudant, die
ernstig gewond werd. Hij over
leed op weg naar het ziekenhuis.
Vooral in Rotterdam sloeg de glad
heid toe. Tijdens de jaarwisseling
en gisteravond was het spekglad
op bruggen en opritten. Op de
Van Bnenenoordbrug vonden
veel aanrijdingen plaats, waarbij
echter geen slachtoffers vielen.
Slechter was het weer elders in
Europa: aan de Adriatische kust
van Joegoslavië werden dorpen
door hevige storm- en sneeuw
jachten van de buitenwereld af
gesloten; in de Franse Alpen
raakten vijftien skiërs door zware
sneeuwstormen geïsoleerd. He
likopters redden gisteren de on
fortuinlijke alpinisten uit hun
benarde situatie.
ROCKPORT (ANP/UPI) - Op eerste kerstdag is, naar gisteren pas
is bekendgcworden, bij dc Amerikaanse plaats Rockport (dicht
bij de Canadese grens in de staat Washington) het stoffelijk over
schot gevonden van de 26-jarige Ben Kistemaker uit Wieringcr-
meer. aldus heeft het ministerie van buitenlandse zaken desge
vraagd bevestigd. De jongeman werd sinds half september ver
mist. Hij is overleden aan schotwonden. Dat heeft de lijkschou
wing uitgewezen.
Twee jagers, die op eerste kerstdag in de buurt van Rockport, in het
noordwesten van de Verenigde Staten liepen, vonden het li
chaam van de jongeman. Het slachtoffer werd met behulp van
gebits-en verdere persoonlijke gegevens geïdentificeerd. De po
litie zet het onderzoek naar de omstandigheden van het overlij
den van de jongeman voort.
Ben Kistemaker trok in een kampeerwagen door de Verenigde
Staten. Hij zou in september vanaf de westkust naar familie in
Canada reizen, maar kwam daar nooit aan. Op 17 september werd
voor het laatst iets van hem gehoord.
SCHIJNDEL (ANP) - Drie kapitale
boerderijen zijn in de oudejaars-
nacht in vlammen opgegaan. In
Schijndel werd een boerderij
verwoest waarbij de schade
wordt geschat op 400.000 gulden.
Er deden zich geen persoonlijke
ongelukken voor. De brand werd
door de buren ontdekt. De al
leenstaande bewoner van de
boerderij kon zich tijdig in vei
ligheid stellen. Ook de veestapel
werd gered. De voedselvoorraad
voor het vee ging echter in de
vlammen verloren.
Ook bij een forse brand in een
boerderij in Arnhem werd voor
tonnen schade aangericht. De
brand, ontstaan door een defecte
gaskachel, verwoestte het ach
terste deel van de grote boerderij.
Het voorste deel kreeg veel rook-
en waterschade en brandde van
binnen uit. Eén paard en min
stens vijf koeien vonden de dood.
De eigenaar van de boerderij
kreeg bij zijn pogingen het vee te
redden flinke brandwonden aan
de handen.
Een tot bungalow omgebouwde
boerderij in Halsteren brandde
geheel uit. De drie gezinsleden
die in de boerderij woonden en
een op bezoek zijnde kennis kon
den de woning tijdig verlaten.
Over de oorzaak van de brand en
de grootte van de schade bestaat
nog onduidelijkheid.
In het Brabantse Geldrop werd een
houten woning door brand volle
dig verwoest. Twee aangrenzen
de woningen liepen water- en
rookschade op. De bewoners van
de uitgebrande woning, waren
niet thuis. Bij de brand kwamen
wel enkele huisdieren om het le
ven. Het vuur werd bestreden
door de brandweerkorpsen van
Geldrop en Eindhoven.
Pleidooi voor
beperkte volks
verzekering
HILVERSUM (ANP) - Er moet zo
snel mogelijk een beperkte
volksverzekering komen tenein
de hulp te bieden aan de vrijwillig
ziekenfondsverzekerden die er
de dupe van worden dat staatsse
cretaris Veder-Smit (volksge
zondheid) vooralsnog geen geld
beschikbaar wil stellen om de
premiedruk voor deze groep te
verlichten. Dit zei voorzitter H.J.
van Anbeek van de vereniging
van Nederlandse ziekenfondsen
(VNZ) gisteren voor de AVRO-
De premie, die gisteren met 14 pro
cent, ofwel 17 gulden per maand
omhoog is gegaan, treft onder
meer weduwen, gescheiden
vrouwen en kleine zelfstandigen.
Bij elkaar bijna anderhalf miljoen
Nederlanders, die in het alge
meen niet over de sterkste
schouders beschikken, aldus
Van Anbeek.
Behalve een beperkte volksverze
kering, vooral ten gunste van die
zwakke groep, pleitte Van An
beek voor een systeem voor eer
stelijns hulp zoals huisartsen
hulp, het werk van de kruisver
enigingen en maatschappelijk
werk. Hij voorziet voor de jaren
tachtig een belangrijke toename
van het aantal psychosomati
sche klachten als gevolg van gro
tere sociale spanningen. Deze
zouden in de eerste plaats moeten
worden opgevangen door de
huisartsen, maar met het huidige
aantal huisartsen zal dit volgens
de VNZ-voorzitter waarschijnlijk
niet gaan.
DEN HAAG (GPD, ANP) - Met meer vuurwerk dan andere
jaren, is de jaarwisseling in ons land betrekkelijk rustig
verlopen. In Dieren echter werd een rotjesgooier door
een bejaarde man doodgestoken, in Poeldijk raakten
vier jongens bij het maken van rookbommen ernstig
gewond.
Traditiegetrouw hadden brand
weer en politie in de grote steden
de handen vol aan het blussen
van straatbrandjes en in brand
gestoken auto's. In Den Haag
werden drie arrestaties verricht
na een vechtpartij tussen opge
schoten jongeren en de politie.
Later moest de Mobiele Eenheid
uitrukken om in enkele stadsde
len "correcties uit te voeren", al
dus een politiewoordvoerder,
"maar voor de rest is de nieuw
jaarsviering in de residentie re
delijk rustig verlopen".
Eenzelfde beeld bood Rotterdam.
Tijdens de jaarwisseling werden
veel slooppanden in de Maasstad
in brand gestoken. In Rotterdam-
Zuid raakten twee groepen jon
geren slaags, waarbij één jongen
gewond raakte. In Amsterdam
was het volgens de gemeentelijke
politie tijdens de jaarwisseling,
behoudens enkele brandjes, "bij
zonder rustig".
In Groningen werden echter twaalf
aanhoudingen verricht. In Die
ren voltrok zich in de vroege och
tenduren van nieuwjaarsdag een
drama. Een 71-jarige man werd
zodanig getergd door jeugdige
vuurwerkaanstekers, dat hij op
zeker moment een mes greep en
daarmee een van hen, de 18-jarige
R.H. Schoonderbeek, verschil
lende steken toebracht. Het
slachtoffer werd onmiddellijk
naar een ziekenhuis in Arnhem
gebracht, waar hij later overleed.
De dader is ingesloten.
Vier jongens uit Poeldijk, die
maandagochtend in de kelder-
box van een flatgebouw bezig
waren rookbommen te maken,
raakten gewond toen een vijfde
jongen, die hen niet mocht assis
teren, via een bovenraam een
rotje in een teil met chemische
stoffen gooide, dat daarin ont
plofte. Een grote steekvlam en
enorme rookontwikkeling was
het gevolg. De jongens, in leeftijd
variërend van 15 tot 17 jaar, wer
den met brandwonden overdekt
in het ziekenhuis opgenomen;
een van hen is er ernstig aan toe.
spreid, zodat geen arrestaties
konden worden verricht. Het
wegdek werd door de brandende
wrakken ernstig beschadigd.
De Nieuwjaarsnacht, die in En
schede aanvankelijk rustig ver
liep, werd omstreeks twee uur
nog zeer onrustig. De politie
moest zesendertig keer assisten
tie verlenen.
Op twee plaatsen werd door de rui
ten van een woning geschoten. Er
vielen daarbij geen gewonden.
Ook werd door de voorruit van
een personenauto geschoten. De
bestuurder was door een onbe
kende opgebeld, met het verzoek
naar een bepaalde plaats te ko
men. Onderweg werd hij toen be
schoten.
De politie kreeg een groot aantal
meldingen van vechtpartijen op
straat. Bij één van deze vechtpar
tijen werden twee mannen neer
gestoken. Zij konden na een be
handeling in het ziekenhuis naar
huis terugkeren.
Met vuurwerk werden in de
nieuwjaarsnacht in Den bosch
twee brievenbussen van de PTT
opgeblazen. De op straat ver
spreid liggende poststukken
werden door de politieambtena
ren verzameld en afgegeven bij
een ander postkantoor, waar men
zal trachten de schade vast te
stellen.
METEREN - Politiewagens worden belaagd door relschoppers in de Betuwse plaats MeterenDe politie wilde in
de oudejaarsnacht de brandweer assisteren die was uitgerukt om enkele brandende autowrakken te blussen.
Uiteindelijk verliet de politie het strijdtoneel in afwachting van versterking
Autowrakken
In'-het Betuwse kerkdorp Meteren
moest de plaatselijke brandweer
in de nieuwjaarsnacht uitrukken
naar een aantal met olie gevulde
brandende autowrakken bij de
oprit van de A-15. Uit protest te
gen de opheffing van de vrijwilli
ge brandweer, maakten jongelui
het de brandweer onmogelijk
hun werk te doen. Rijkspolitie,
die de brandweer kwam assiste
ren bij het blussingswerk, werd
door de jongelui bestookt met de
waterslangen van de brandweer.
De politie verliet uiteindelijk het
strijdtoneel in afwachting van
versterking; de jeugd echter had
zich inmiddels over het dorp ver-
Jongen (19)
doodgestoken
BUITENPOST (ANP) - Bij een ru
zie tijdens een gezellig samenzijn
in de oudejaarsnacht in de Friese
plaats Buitenpost is de 19-jarige
Harmen Grijpstra doodgestoken.
De dader, de 30-jarige P.K. uit
Buitenpost, heeft inmiddels te
genover de politie bekend.
Overmatig alcoholgebruik heeft
bij deze steekpartij een belang
rijke rol gespeeld, aldus de poli
tie.
Een tiental personen kwam in de
oudejaarsnacht in een woning in
de Herbrandastraat tesamen. Op
een gegeven moment ontstond er
tussen het slachtoffer en K., "om
een kleinigheid", aldus de politie,
ruzie. K. trok een mes en stak
Grijpstra daarmee vervolgens in
het onderlichaam. De jongen
overleed ter plaatse.
AMSTERDAM (ANP) - Uit eer.
woning in Amsterdam-Buiten-
veldert zijn schilderijen, sieraden
en zilverwerk, samen ter waarde
van 200.000 gulden gestolen. De
diefstal werd door de eigenaren
ontdekt na terugkeer van vakan
tie zodat niet precies bekend is,
wanneer de kostbaarheden zijn
weggehaald.
Man steekt
echtgenote
"per ongeluk'
met mes neer
MAASTRICHT (ANP) - De 55-
jarige R.S. uit Maastricht is
maandag door de politie aan
gehouden op verdenking van
poging tot doodslag c.q. zwa
re mishandeling van zijn
Het slachtoffer heeft door een
mes verwondingen in het on
derlijf opgelopen en is opge
nomen in een ziekenhuis. Zij
verkeert niet in levensgevaar.
Door de buren kwam de politie
aan de weet dat er een steek
partij in de woning van het
echtpaar plaats had gevon
den.
Het verhoor van R.S. heeft gis
teren niet meer opgeleverd
dat dat hij heeft verklaard zijn
vrouw per vergissing te heb
ben neergestoken, zo heeft de
politie van Maastricht mee
gedeeld. Volgens de man
hoorde hij 's nachts gestom
mel en meende dat er een in
breker in huis was. In de ver
onderstelling dat zijn vrouw
in bed lag rende hij naar be
neden, hoorde geluid op het
toilet, dacht dat daar de in
breker was, trok de deur open
en stak de pseudo-inbrekei
De man houdt vol dat onmin of
onenigheid beslist niet de
aanleiding is geweest voor het
gebeurde. Volgens de politie
zeggen ook familieleden en
buren niets te weten over een
slechte verstandhouding tus
sen het echtpaar S. Het on
derzoek wordt voortgezet,
waarbij overleg wordt ge
pleegd met de officier van jus
titie over verdere aanhouding
DEN HAAG (GPD) - De sociale en
economische problemen in ons
land zouden dichter bij een op
lossing worden gebracht, als we
bereid zouden zijn terug te keren
naar het welvaartspeil van bij
voorbeeld 1972. Die suggestie
deed minister-president Van Agt
de NCRV-ra-
het bijna alle-
dat vonden we
land
maandag
„Toen hadden v
maal prima, ei
zelf ook. Toen v
goed om te leven, voor bijna ie
dereen", zei de premier. „Terug te
keren naar dat niveau zou heel
goed kunnen, en ik ben ervan
overtuigd dat de mensen daar
ook van kunnen worden door
drongen".
Volgens Van Agt kunnen we in Ne
derland allemaal wat missen. „De
een wat meer dan de ander, maar
het kan". Van Agt zei overigens
niet hoe die stap terug dan gerea
liseerd zou moeten worden.
PvdA-leider Den Uyl zei in hetzelf
de programma daarentegen dat
de manier waarop de regering de
problemen te lijf gaat, volledig
verkeerd is. Problemen als
werkloosheid en een toenemend
gebruik van de WAO kun je al
leen maar de baas als je op een
andere manier in de samenleving
te werk gaat, zei hij.
In tegenstelling tot Van Agt was
Den Uyl erg somber over „de ge
zindheid van de mensen, de ge
brekkige opstelling". Van de re
gering ziet hij geen aangepast
antwoord op de problemen van
een maatschappij die „uit de voe
gen gaat lopen", door zaken als de
technologische vooruitgang, de
energiecrisis, de tegenstellingen
tussen arm en rijk en de weer
toenemende bewapeningswed
loop.
„Het is niet zichtbaar dat daar een
antwoord op komt. Er is bij de
mensen weinig bewustheid van
het gevaar dat dreigt", zei Den
Uyl, volgens wie die gevaren met
een democratische politiek te be
zweren zijn. ,.De mensen moeten
uit hun verdoving wakker ge
maakt worden'.
DEN HAAG (GPD) - De regering
komt over niet te lange tyd met
nieuwe voorstellen voor de ver-
mogensaanwasdeling (vad) Het is
nog niet zeker of het zal gaan óm
wijzigingen van de bestaande re
geringsplannen, of dat het kabi
net een geheel nieuw wetsont
werp zal indienen. De kans op dat
laatste is zeker aanwezig.
Dat bleek uit opmerkingen van mi
nister Albeda (sociale zaken) gis
teren voor de KRO-radio. Of de
regeling van de vermogensaan-
wasdeling ook spoedig van
kracht zal worden, hangt volgens
Albeda af van de snelheid waar
mee de Tweede Kamer de voor
stellen zal behandelen.
Volgens Albeda zullen de
vad-voorstellen gaan dienen om
weer een zinvol gesprek tussen
werkgevers, werknemers en de
overheid over het te voeren so
ciaal-economisch beleid op gang
te brengen. Dat drie-partijen-
overleg is vorig jaar stuk gelopen.
Deze maand gaan de partijen
weer rond de tafel zitten.
Albeda zei te hopen dat een vad-re-
geling deze zaak weer in een
stroomversnelling kan brengen,
maar woordvoerders van werk
gevers en werknemers reageer
den daar gisteren erg sceptisch
op. Men ziet daar, gezien de vele
problemen uit het verleden rond
de vad, niet hoe de regering nu
ineens met voor alle partijen ac
ceptabele voorstellen kan ko-
Albeda noemde het herstellen van
het stukgelopen drie-partijen-
overleg vitaal voor de uitvoering
van een verantwoord sociaal-
economisch beleid. Het zal vol
gens hem in 1980 van groot be
lang zijn of de partijen, ondanks
hun onderlinge verschillen, in
zien dat alleen samen uit die
problemen te komen is.
Minister Albeda zei gisteren dat
men zich moet afvragen of de be
staande vad-regeling waarbij de
overwinsten van alle bedrijven
worden afgeroomd, wel de goede
is. Daardoor dreigen verschillen
te ontstaan tussen bedrijven met
een hoog eigen vermogen maar
lage winsten, en ondernemingen
met lage vermogens maar hoge
winsten. In sommige gevallen
kan het misschien beter zijn de
hoge winsten op andere manie
ren aan de werknemers ten goede
te laten komen, bijvoorbeeld
door middel van spaarlonen, zo
zei Albeda.
De vad-voorstellen die het kabinet
een jaar geleden bij de Tweede
Kamer heeft ingediend, zijn toen
op flinke kritiek igestuit, zowel
van regeringspartijen als opposi
tie. Het gaat om twee voorstellen,
een voor de afdracht van vad-
voorstellen aan een nationaal
fonds, en een voor de verdeling
van het persoonlijke werkne
mersaandeel in de vad-pot.
MIDDELHARNIS (ANP) - Bij een verkeersongeval op de Parallelweg in
Middelharnis zijn op oudejaarsnacht vier mensen om het leven geko
men. Zij reden met hun personenauto door nog onbekende oorzaak met
volle snelheid op een stilstaande vrachtwagen. De slachtoffers zijn de
25-jarige bestuurster Lijntje Knops, de 30-jange Johannes van der Weij-
den en de 25-jarige Willem Karei van Egmond uit Middelharnis en de
20-jarige Edith Marianne van den Ouden uit Sommelsdijk. Alle slachtof
fers overleden ter plaatse, aldus de politie.
Bij een verkeersongeval in het Friese dorp Metslawier, even ten noorden
van Dokkum, is op oudejaarsdag het 15-jarige meisje C. W. Huisjes uit
Westgeest om het leven gekomen. Zij zat in de auto bij een dienstplichtig
militair, die bij een kruispunt geen voorrang verleende aan een op de
voorrangsweg Dokkum-Lauwersoog rijdende personenauto. Het meisje
werd op slag gedood, de jongen raakte gewond. De zes inzittenden van
de andere auto, een vader en vijf kinderen, moesten met verwondingen
naar een ziekenhuis in Dokkum overgebracht worden.
DEN HAAG (GPD) - Met ingang van dit
jaar worden de belangrijkste diensten
van het kruiswerk gefinancierd uit de
Algemene WetBijzondere Ziektekosten
(AWBZ). Dit betekent dat de hulpverle
ning van de kruisverenigingen, waarvan
ongeveer 70 procent van de bevolking
lid is, onderdeel is geworden van een
volksverzekering.
Ook niet-leden mogen voortaan gebruik
maken van de diensten van het kruis
werk. Daarvoor moeten zij dan wel een
jaarlijkse eigen bijdrage betalen. Voor
dit jaar is dat bedrag vastgesteld op
81.25, dat is aanmerkelijk hoger dan de
contributie, die de leden betalen en die
veelal tussen de f 30 en de f 40 ligt. Het is
dus voordeliger lid te worden.
Bijna alle hulpverlening wordt via de
AWBZ gefinancierd. Uitzonderingen
zijn: de tbc-bestrijding, de astma-be-
strijding, projektmatige gezondheids
voorlichting bejaardengymnastiek (de
zogenaamde extra*activiteiten). Ook
blijft de financiering van de kraamzorg
en de particuliere ziektekostenverzeke
raars vooralsnog onveranderd.
Al jarenlang werd gestreefd om de, nogal
verbrokkelde financiering van het
kruiswerk op een andere leest te
schoeien. Vanuit het parlement en van
uit het kruiswerk zelf is daartoe veel
druk uitgeoefend.
Zelfstandigheid
Inmiddels blijven de kruisverenigingen,
die in de afgelopen jaren landelijk, re
gionaal en plaatselijk zijn gefuseerd
(waarmee de „verzuiling" werd beëin
digd) zelfstandig met eigen verantwoor
delijkheid en beleid. Bovendien moeten
zij zelf zorgen voor medefinanciering
van het werk in verhouding tot het aan
tal leden.
Iedere plaatselijke vereniging moet jaar
lijks per lidmaatschap een vast bedrag
afdragen aan de AWBZ-kas (in beheer
bij de Ziekenfondsraad). Voor 1981 is dit
bedrag voor het gehele land op f32,50
gesteld. Dit bedrag zal in het vervolg
jaarlijks worden aangepast aan de stij
ging van de loonindexcijfers. De kruis
verenigingen zijn vrij om een hoger con
tributiebedrag vast te stellen. Met het
meerdere geld kunnen zij extra activitei
ten op touw zetten.
Wie nog geen drie maanden lid is op het
moment dat er een beroep wordt gedaan
op hulpverlening zal boven de contribu
tie een bijdrage van f 48,75 moeten be
talen. Deze bijdrage geldt dan, evenals
de contributie, voor het gehele ge-
Voorlichting
Lidmaatschap van een kruisvereniging
kan dus in de eerste plaats financieel
voordeliger zijn. Belangrijker is dat men
als lid kan profiteren van de extra-activi
teiten die een plaatselijke vereniging or
ganiseert, maar die buiten het wettelijke
- „pakket" vallen en niet via de AWBZ
worden betaald.
Bovendien krijgt men, hoewel tot dusver
betrekkelijk weinig leden daarvan ge
bruik maken, ook daadwerkelijk in
spraak in het bestuur van de plaat
vereniging, zodat geïnteresseerd en sa
men met andere leden een bijdrage kun
nen leveren tot de ontwikkeling van de
gezondheidszorg in hun woonplaats of
regio.
De figuur van de „wijkzuster" is zeer be
kend, maar wat deze zusters doen blij
ken weinig Nederlanders te weten. Nu
het kruiswerk een nieuwe fase van zijn
bestaan is ingegaan is het bestuur van de
Nationale Kruisvereniging (overkoepe
lend orgaan van alle verenigingen) be
gonnen met een grootscheepse voorlich
tingscampagne om de bevolking te to
nen welke hulpverlening te verwachten
In het kader van die voorlichting verschij
nen dezer dagen advertenties in de kran
ten. Daarin worden de vijf soorten van
taken belicht, die de kruisverenigingen
verrichten: Het werk voor aanstaande
ouders, ouders met jonge kinderen, be
jaarden, zieken thuis, gezonde mensen.
Aan het slot van de actie wordt dan de
nadruk gelegd op het belang van het
lidmaatschap.
