Machtswisseling
mïï.,k in Afghanistan
Mugabe roept op tot waakzaamheid
NAAST HET NIEUWS
4000+2000m
YS hebben nog
niet genoeg
stemmen bijeen
DIPLOMATIEKE
BEDRIJVIGHEID
ISRAEL-EGYPTE
keukens, badkamers, zitkomfort
onder één dak
Met hulp van Soivjet- Unie
VRIJDAG 28 DECEMBER 1979
Hafizullah Amin: ter dood ge- VS
Kwestie Iran.
De nieuwe machthebber: Babrak
KABUL (GPD/UPI/Reuter) - Bij een gisteren ge
pleegde staatsgreep in Afghanistan is president
Hafizullah Amin afgezet en opgevolgd door de
voormalige vice-president en vice-premier Ba-
brak Karmal. Karmal was lid van de door Amin
verdreven regering-Taraki.
Amin, die in de twee maanden dat
hij aan het bewind was verschil
lende pro-Sowjet-politici uit de
regering zette, is later op de dag
ter dood gebracht.
De voormalige president was er
niet in geslaagd de door Iran en
Pakistan gesteunde islamitische
opstand in het land onder con
trole te krijgen.
Hoe de staatsgreep is verlopen was
niet direct bekend. Maar uit
Amerikaanse en Britse diploma
tieke bronnen bleek dat gisteren
op verscheidene plaatsen in de
Afghaanse hoofdstad straatge
vechten werden geleverd en dat
daarbij Sowjetrussische troepen
waren opgetreden.
Woensdag had het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken bekendgemaakt dat door de
Sowjet-Unie een grote luchtbrug
naar Afghanistan was ingesteld
waarlangs troepen en materieel
werden aangevoerd. Het ministe
rie sprak daarop van een "open
lijke militaire inmenging in de in
terne zaken van een soevereine
staat".
Steunpunt
Uit dit kaartje blijkt hoe strate
gisch voor de Sowjet-Unie het
buurland Afghanistan tussen de
islamitische landen Iran en Pakis
tan is gelegen.
Het werd in Teheran en Washing
ton niet uitgesloten geacht dat de
Sowjet-Unie de hand in de
machtswisseling heeft gehad.
Afghanistan is een belangrijk
steunpunt voor de Sowjet-Unie.
En het is er Moskou alles aan ge
legen te voorkomen dat het naast
Iran een tweede fanatiek-mos-
lim bewind aan zijn grenzen
krijgt.
Karmal zal dan ook pogen de ver
slechterde betrekkingen met de
islamitische buurlanden Pakis
tan en Iran te verbeteren.
Dat was, naast een belofte van her
stel van de democratische vrijhe
den, ook het belangrijkste punt
uit de toespraak die hij voor de
Afghaanse radio hield.
Volgens Amerikaanse opgaven zijn
er nu meer dan 10.000 Russische
soldaten in Afghanistan. Ameri
ka heeft Moskou herhaaldelijk
t de
ste negen
sten
gev,
Rebellerende moslims op e
tan moet een eind maken aa
herstellen.
gewaarschuwd voor uitbreiding
van de Russische invloed in Af
ghanistan. Met de massale lucht
brug naar Kabul gaven, zo mer
ken waarnemers op, de Russen
een duidelijke show van Russi
sche macht. De troepen hadden
ook in het geheim kunnen landen
op de Sowjet-luchtmachtbasis
Bagaram, zestig kilometer buiten
Kabul.
Uit de eerste reacties uit Moskou
blijkt duidelijk, dat het Kremlin
president van Afgha
nistan steunt. Het officiële pers
bureau Tass reageerde uitzon
derlijk snel en uitgebreid. Kar-
mals proclamatie werd geciteerd,
waarin hij de afgezette president
Amin en zijn aanhangers 'agen
ten van de Amerikaanse impe
rialisten' noemde. Functionaris
sen in Moskou hebben in parti
culiere gesprekken de betrek
kingen met Amins regering 'on
gemakkelijk' genoemd.
Verontrust
De Nederlandse regering is veront
rust over de ontwikkelingen in
Afghanistan, aldus is gisteren in
regeringskringen in Den Haag
Er heerst bezorgdheid over elke
ontwikkeling die de stabiliteit in
dit deel van de wereld zou kun
nen verstoren, zo werd gezegd,
waarbij men kennelijk ook aan de
situatie in Iran denkt.
den in de Veiligheidsraad
Verenigde Naties voor de eco
nomische sancties die zij tegen
Iran ingesteld wil zien om de ge
gijzelden in de Amerikaanse am
bassade vrij te krijgen. Zij is ech
ter vastbesloten geen genoegen
te nemen met een verwaterde re
solutie.
Regeringskringen in Washington
herhaalden gisteren een verkla
ring die een woordvoerder vorige
week heeft afgelegd, dat Amerika
liever verliest met een resolutie
die hout snijdt dan wint met een
die niet veel meer dan symbo
lisch is.
Ambassadeur Donald McHcnry
probeert een voorstel te slijten
dat pleit voor verplichte beper
kingen op leveranties aan Iran
die behalve levensmiddelen en
medicijnen zowat alles bestrij
ken. De sancties zouden moeten
worden gehandhaafd tot dat de
Amerikaanse gegijzelden in vrij
heid zgn gesteld
Vandaag zou McHenry president
Carter en minister Vance van bui
tenlandse zaken spreken om ver
slag te doen van de gesprekken
die hij met de andere veertien le
den van de Veiligheidsraad heeft
gehad.
Een nederlaag in de Veiligheids
raad wordt door de Amerikaanse
regeringskringen omschreven
als 'niet fataal' en zou nog een
aantal mogelijkheden openlaten
die van groter weerslag op Iran
zouden zijn dan een VN-embar-
go-
Als een volgende stap wordt ge
dacht aan een embargo tegen
Iran door de vooraanstaande in
dustriestaten, de 24 leden van de
organisatie voor economische
samenwerking en ontwikkeling
(OESO). Iran betrekt tussen de 70
en 80 procent van zijn import uit
dit blok.
Het Amerikaanse hof van appel
heeft gisteren president Carters
besluit goedgekeurd om de
Iraanse studenten te deporteren
die illegaal in het land verblijven
Een lagere federale rechtbank
had eerder het presidentiele
voornemen ongrondwettig be
vonden.
In Kerman in Zuidoost Iran is gis
teren een religieuze islamitische
leider doodgeschoten. Dit heeft
het officiële persbureau "Pars"
bekendgemaakt
Het slachtoffer is Sarkar Agha Ab-
dolreza Ebrahimi, leider van een
tak van de sji'itische school. Hij
vond de dood toen hij, van de
moskee op weg naar huis, in zgn
auto klem werd gereden door ie
mand op een motorfiets Kort na
de aanslag overleed Ebrahimi in
een ziekenhuis. Ook zijn chauf
feur vond de dood.
De dader van de moordaanslag wist
te ontkomen Onduidelijk is wie
het was of wat zgn motief kan zijn
geweest.
PLO en Libië
paan met
elkaar praten
BEIROET (UPI) - Vier radicale
Arabische staten en de Palestijn
se bevrijdingsorganisatie (PLO)
zijn het er "in principeover eens
geworden dat zij een kleine Ara
bische topconferentie zullen
houden, waarop ze de stand van
zaken in het Midden-Oosten en
de sterk verslechterde verhou
ding tussen Libië en de PLO zul
len bespreken. Dit is gi teren
vernomen uit diplomatieke Ara
bische bron in Beiroet.
Aan de mini-top uilen neut PLO-
leider Jasser Arafat de staats
hoofden meedoen van Libië, Al
gerije, Syrië en Zuid-Jemen. De
ze vier staten zgn lid van het twee
jaar geleden opgerichte „front
voor confrontatie en standvas
tigheid" dat gekant is tegen het te
Camp David tussen Egypte en Is
rael gesloten vredesverdrag.
tfassa, 's werelds oudste in gevangenschap levende gorilla, vierde
gisteren zijn 49ste verjaardag. Zijn bewaker maakte daarop voor
hem een speciale cake. samengesteld uit granen en fruit. Massa
verblijft in de dierentuin van het Amerikaanse Philadelphia.
UITGESTELDE DOOP
In het dorp van Talana op het Italiaanse eiland Sardinië wacht
Francesco Urru al acht maanden op zijn doop. omdat de dorp
spastoor de voorgenomen peetoom niet voor zijn taak berekend
acht. Deze peetoom, de kapper Mario Tegas, heeft het bij de
geestelijke verbruid doordat er in zijn winkel de foto van een
naakte badnimf hing. Weliswaar heeft de kapper intussen de
omstreden fotq in een laatje gelegd, maar de pastoor blijft wei
gerachtig.
De ouders van de kleine Francesco willen van geen andere pee
toom weten. Vrienden van de kapper hebben al aangeboden de
pastoor. Don Pani. door middel van een pak slaag tot andere
gedachten te brengen. Maar de friseur heeft dat aanbod afgesla
gen. Hij hoopt meer resultaat te bereiken met een brief aan paus
Johannes Paulus II, wiens bemiddeling hij inmiddels heeft inge
roepen.
LONDEN (Reuter) - In een door de
Mozambikaanse radio uitgezon
den rede tot zijn troepen heeft de
Rhodesische guerrillaleider Ro
bert Mugabe zijn aanhangers de
opdracht gegeven hun wapens
niet af te staan tijdens het staakt-
het-vuren (hetgeen overigens
niet wordt vereist in de overeen
komsten) en waakzaam te zijn
voor bestandsschendingen van
de kant van de door blanken aan
gevoerde Rhodesische veilig
heidstroepen. Hij toonde zich
voorts vol optimisme over de te
houden verkiezingen en sprak de
hoop uit dat deze vreedzaam zul
len verlopen zodat zo veel moge
lijk mensen hun stem zullen
kunnen uitbrengen. Mugabe
leidt de Zanu, die te zamen met
de Zapu van Joshua nkomo het
Patriottisch Front vormt.
De guerrillaleider zei zich te erge
ren aan de aanwezigheid van
Zuidafrikaanse militairen op
Rhodesisch grondgebied. Hij
stelde het overbrengen van zijn
guerrillastrijders naar de afge
sproken 16 verzamelpunten af
hankelijk van het vertrek van de
ze Zuidafrikaanse soldaten uit
Rhodesië. Mugabe herinnerde
eraan dat de Britten hadden be
loofd voor een terugtrekking van
alle Zuidafrikaanse militairen te
zullen zorgen vóór een bestand
zou ingaan.
Eerder was tussen Groot-Brittan-
nië, het bewind van bisschop
Muzorewa en het Patriottisch
Front met veel moeite en na we
kenlang onderhandelen in Lon
den een akkoord bereikt dat
voorzag in een vreedzame over
gang naar werkelijk zwart meer-
derheidsbestuur. Naar afgespro
ken was moet het staakt-het-vu-
ren. dat aan de in maart te houden
verkiezingen voorafgaat, van
nacht ingaan.
Met hun wapens kunnen de guer
rillastrijders van Muzorewa. al
dus hun politieke leider, een ver
rassingsaanval verijdelen. Zijn
mannen zijn van plan het bestand
te respecteren "zo lang als de an
dere partij dat ook doet".
Neergestort
In het noordoosten van Rhodesië is
gisteren een helikopter van de
vredesmacht, die bestaat uit mili
tairen van verscheidene Geme-
nebestlanden, neergestort. Hier
bij verloren de drie Britse be
manningsleden van het toestel
het leven.
JERUZALEM - Israel is van plan
meer dan 20 diplomaten naar Cai
ro te sturen wanneer daar op 26
januari voor het eerst een Israëli
sche ambassade wordt geopend.
De toekomstige Egyptische am
bassade in Tel Aviv wordt echter
door niet meer dan zes diploma
ten bemand. Functionarissen van
het Israëlische ministerie van
buitenlandse zaken hadden geen
concrete verklaring voor dit
aanmerkelijke verschil, maar we
zen erop dat evenredigheid in de
diplomatieke vertegenwoordi
gingen geen wet van Meden en
Perzen is.
Tot dit moment is de uitwisseling
van diplomaten het enige vast
staande feit inzake de normalise
ring van de betrekkingen tussen
Israël en Egypte. Verder is er
vrijwel niets geregeld, terwijl op
26 januari alles in kannen en
kruiken moet zijn. Op die dag is
de eerste fase van de Israëlische
terugtrekking uit de Sinai tot de
lijn Ras Muahmed-El Arish vol
tooid en begint volgens de letter
van het Egyptisch-Israëlische
vredesverdrag het zgn. normali-
senngsproces.
Jeruzalem toont aanzienlijk meer
haast dan Cairo. De toekomstige
beperkte Egyptische diploma
tieke vertegenwoordiging wijst
daar al op. Egypte is van plan de
akkoorden van Camp David en
het vredesverdrag stipt uit te voe
ren, maar wil over wat minister
van buitenlandse zaken Ghali de
„kwaliteit" van de betrekkingen
noemt, wel degelijk verband leg
gen met het maken van vorderin
gen bij de Palestijnse autono-
miebesprekingen voor de Jor
daanse Westoever en Gaza. Deze
uitlatingen hebben in politiek Je
ruzalem enige ongerustheid ge
wekt en premier Begin zal dit ze
ker aankaarten als hij op 7 januari
in Asoean president Sadat ont
moet.
De Israeli's willen de normalisering
en de Palestijnse kwestie, inclu
sief Jeruzalem en de toekomst
van de bezette gebieden strikt ge
scheiden houden. Vandaar dat
Begin in Asoean over alles wil
praten wat met de normalisering
te maken heeft, maar er niets voor
voelt om met Sadat over zaken als
Jeruzalem te praten. Jeruzalem is
de hoofdstad van Israël en dat zal
nooit veranderen, zo is Begins
standpunt. Dat heeft hij nog eens
nadrukkelijk gezegd, evenals het
recht van Israel op Judea en Sa
maria. Al die zaken hebben niets
te maken met de betrekkingen
tussen Israel en Egypte.
Een van de onduidelijkheden bij de
normalisering van de betrekkin
gen is. hoe het grensverkeer tus
sen beide landen zal worden ge
regeld. Volgens het vredesver
drag moet er „vrijheid van bewe
ging" zijn, maar die wordt voor
alsnog in de wielen gereden door
technische problemen als bij
voorbeeld autopapieren en -ver
zekeringen die voor beide landen
moeten gelden. De omvangrijke
bureaucratische molen zal ook
hier voor grote vertraging zor
gen.
De onderhandelingen over tele
graaf, telefoon en postverkeer
zullen pas op 26 januari begin
nen. Hetzelfde geldt voor lijn
diensten van de nationale lucht
vaartmaatschappijen El Al en
Egyptair. De Israeli's vinden het
erg belangrijk dat zij vanaf 26 ja
nuari kunnen beschikken over de
faciliteiten voor de burgerlucht
vaart in Cairo.
De Israëli's verwachten geen Egyp
tische tegenwerking. Er is tot
dusver ook geen aanleiding voor.
De Egyptenaren hebben zich aan
alle overeenkomsten gehouden,
die tot nu toe gesloten zijn. het
geen natuurlijk geen wonder is,
want Egypte is in de Sinai de ont
vangende partij. Tweeduizend
Israeli's hebben de afgelopen ne
gen maanden Egypte bezocht,
hetgeen betekent dat alle isum-
aanvragen zijn ingewilligd. Daar
tegenover staan zlccflts 100
Egyptenaren die in Israël zijn
geweest.
Zondag gaat er een Israëlische
ploeg naar Cairo om een huis
voor de ambassade en residen
tiewoningen uit te zoeken. Daar
na komt er een Egyptische dele
gatie naar W AlÉV nu t hetzelfde
doel. Vervolgens zal veel afhan
gen van datgene wat Begin en
Sadat in Asoean overeen zullen
komen.
Formatie-opdracht
REYKJAVIK (Reuter) President
Knstjan Eldjarn van IJsland
heeft gisteren aan de rechtse on
afhankelijke partijleider Geir
HaiignmsM.ii gevraagd een ka
binet te vormen en zo een einde te
maken aan een kabinetscrisis die
al 25 dagen duurt.
In politieke kringen in Reykjavik
geeft men Hallgrimsson weinig
ADVERTENTIE
1 eel pol.tr
ge uitweg int de n
kamerverkie/ingc
IJsland zien als
Zowel uit Londen als uit Salisbury
is later gemeld dat het toestel niet
zozeer is neergestort alswel neer
geschoten. Rhodesische militaire
bronnen aanhalend meldde het
commerciële Britse radiostation
"LBC" dat de romp van de heli
kopter sporen van kogels droeg.
Op een neerhalen duidden ook
telefoontjes van boeren in het ge
bied waar het toestel neerkwam.
Naar hun zeggen was het toestel
beschoten door "opstandelin
gen" - welke term gebruikt wordt
voor de guernllastrgders die het
bewind van bisschop Muzorewa
I -trijdcn.
Niet neergehaald maar wel bescho
ten is verder een transportvlieg
tuig van de Britse luchtmacht.
Een "C-130" - die dient voor het
vervoer van troepen - die voor
zien was van het witte kruis ten
teken van het staakt-het-vuren,
kreeg schampschoten toen hij
ten oosten van de Rhodesische
hoofdstad vloog.
De bevelhebber van de guerrilla
beweging van het Patriottisch
Front, Josiah Tongogara, is bij
een verkeersongeval in Mozam
bique om het leven gekomen. Hg
voerde het bevel over het Zim
babwe Afrikaans Nationaal Be
vrijdingsleg.t, de militaire tak
van het front van Robert Mugabe.
De dood van Tongogara is gisteren
officieel bekendgemaakt door de
regering van Mozambique, waar
de beweging van Mugabe haar
hoofdkwartier heeft. Hg verloor
het leven toen de auto waarin hij
zat door een vrachtauto van ach
teren werd aangereden. Het on
geluk gebeurde op woensdag bg
de plaa's Massinga.
Westerse diplomaten vrezen dat de
dood van Tongogara een negatie
ve invloed zal hebben op het pas
bereikte bestand in Rhodes ie Zij
achten de kans niet uitgesloten
dat de guerrillastrijders zullen
denken dat hun leider is ver
moord
Ambassadeur
van Syrië hij
N treedt af
NEW YORK (Reuter) - De Syrische
ambassadeur Hammond cl
Choufi is gisteren afgetreden als
leider van de delegatie van zijn
land bg de VN. Hg verwijl de le
gering van president Hafez al-As
sad corruptie, onderdrukking en
opportunisme.
De Syrische regering heeft echter
meegedeeld dat Hammond cl-
Choufi als ambar ..deur bg de
Verenigde Nat.es ,s afgetreden
omdat hg naai Damascus was
ontboden voor het steunen van
het Egyptisch l.siaeliMhe vie-
FEESTTAART VOOR MASSA
