Rhodesische vrede getekend
Bezorgdheid in Amerika en Japan
Romantiek revolutie maakt plaats voor nuchtere heropbouw
Moskou beticht NAVO
Van Agtprijst
Amerika
en Engeland
Verkiezingsstrijd Zimbabwe barst nu los
Vaticaan contra progressieven
ZATERDAG 22 DECEMBER 1979
Over gevolgen OPEC-conferentie
TOKÏO-WASHINGTON (Reuter) -
De besluiteloosheid van de Or
ganisatie van Olie-Exporterende
Landen (OPEC) met betrekking
tot het voorstellen van de olie
prijzen vormt een bedreiging
voor de nationale veiligheid en
het economisch welzijn van de
Verenigde Staten. Dit heeft de
Amerikaanse minister van ener
gie, Charles Duncan, verklaard
naar aanleiding van het misluk
ken van het OPEC-overleg over
de olieprijzen in Caracas.
Nu de OPEC niet in staat is geweest
overeenstemming te bereiken
over een nieuwe olieprijs staan de
industrielanden grote prijsver
hogingen te wachten en verkeren
zij bovendien in onzekerheid
over de ontwikkeling van de
olieprijzen op iets langere ter
mijn. zo zei Duncan. De afloop
van de OPEC-conferentie laat de
weg open voor toekomstige
prijsverhogingen door indivi
duele leden van het oliekartel. De
minister schatte dat de jongste
prijsverhogingen de olie-import-
rekening van de VS over 1979 met
tien miljard dollar zullen verho
gen boven de verhoging met 28
miljard dollar als gevolg van eer
dere prijsstijgingen dit jaar. Hij
vond dat de olieverbrui kende
landen op deze ontwikkeling
moeten reageren door het beper
ken van de olie-import.
De premier van Japan. Massyosji,
heeft de bevolking en de indus
trie in zyn land gisteren naar
aanleiding van de afloop van de
OPEC-conferentie opgeroepen
kalm en bezonnen af te wachten
hoe de situatie op de wereldolie-
markt zich nu zal ontwikkelen.
Tevens gelastte hij zijn kabinet
met nieuwe oliebesparende
maatregelen te komen Tot nu toe
was gestreefd naar een beperking
van het verbruik met vijf procent,
maar met een nieuw besparings
programma moet dit percentage
worden verhoogd tot zeven. Ja
pan is voor het dekken van zijn
oliebehoefte bijna geheel afhan
kelijk van de import Het Japanse
instituut voor economisch on
derzoek op het gebied van ener
gie, een particuliere instelling,
zegt in een gisteren gepubliceerd
rapport dat Japans importreke
ning voor ruwe olie zal stijgen
van 32 miljard dollar dit jaar tot 53
miljard dollar in 1980.
(Van onze correspondent Henk Leffelaar)
LONDEN - Nog voordat de overeenkomst in Lancaster
House werd ondertekend, lanceerde de afgetreden pre
mier van Zimbabwe-Rhodesië bisschop Abel Muzorewa
bij zijn aankomst op het Londense vliegveld Heathrow
een frontale aanval op het Patriottisch Front. Zonder het
Front bij name te noemen, zei hij dat wanneer „zij" de
verkiezingen zouden winnen, dat het „einde van Zim
babwe" zou betekenen. Hij herhaalde deze uitspraak op
een persconferentie na afloop van de korte onderteke
ningsceremonie en vergeleek de leiders van het Front met
de aiatollahs in Iran.
De ondertekeningsceremonie werd
bijgewoond door premier Marga-
ret Thatcher en de minister van
defensie Francies Pymm. Noch
ex-premier James Callaghan,
noch diens ex-minister van bui
tenlandse zaken David Owen, die
gedurende zijn ambtsperiode
veel contact had met de leiders
van het Patriottisch Front, waren
uitgenodigd.
De ondertekening van de docu
menten werd afgerond met een
korte toespraak van minister van
buitenlandse zaken Lord Car-
rington, die zei dat Rhodesië nu
in staat was gesteld om zijn toe
komst te bepalen met vreedzame
middelen. „Het is het einde van
de oorlog en vijandschap", zei
Carringlon, maar hij benadrukte
verschillende keren dat alles nu
afhing van de manier waarop de
partijen zich aan hun afspraken
zouden houden.
Obstakels
Engeland wilde zijn rol in Rhodesië
zo spoedig mogelijk beëindigen,
aldus Carrington, maar hij voor
zag nog vele obstakels - met na
me vanaf middernacht op vrijdag
28 december, wanneer alle vijan
digheden gestaakt dienen te zijn
en alle troepen zich naar de aan
gewezen verzamelplaatsen die
nen te begeven.
Bisschop Muzorewa verscheen na
een champagnereceptie op een
persconferentie om een verkla
ring af te leggen die echter een
harde, bittere en directe aanval
bleek te zijn op het Patriottisch
Front. Hij beschuldigde het
Front van het doden, neerhakken
en doodslaan van onschuldige
burgers en van het levend ver
branden en verminken van ande
ren. Hij zei erop te rekenen dat hij
en zijn partij de verkiezingen
zouden winnen, maar mocht het
Front winnen, dan zou het land in
chaos wegzinken. Het Patriot
tisch Front had, aldus de bis
schop, al een lijst opgesteld van
mensen die geëxecuteerd zouden
moeten worden.
„Ik wens te verklaren dat een hand
tekening op de stippellijn niets
betekent wanneer men te maken
heeft met niet-integere
Voor zulke mensen zijn
komsten niet meer waard dan het
papier waarop ze getekend zijn",
besloot hij.
Als gevolg van Muzorewa's bittere
verklaring werd eveneens een
persconferentie van Mugabe (en
later ook een van Nkomo) geïm-
prosiveerd in diens hoofdkwar
tier aan Hyde Park Place. Hij nam
Muzorewa niets kwalijk, zei hij,
omdat deze gebruikt werd als een
marionet. Wat vond de onver
stoorbare Mugabe dan van Muzo
rewa's uitspraak, die ^jatollahs
vergeleek met de leiders van het
Patriottisch Front?
„Moslim-bisschop
„Laten we wel wezen", zei Mugabe,
„wie is Muzorewa eigenlijk. Hij is
een bisschop en ik ben een gewo
ne man van het volk zonder een
bisschopboord om mijn hals. Als
hij het over ^jatollahs heeft, dan
heeft hij het over moslim-bis
schoppen".
Uit verdere vragen bleek dat Mu
gabe en Nkomo nog steeds niet
besloten hebben de verkiezingen
in te gaan als één gemeenschap
pelijke partij. Mugabe zei dat de
ze beslissing nog genomen moest
worden na consultatie met de
achterban van ZANU en ZAPU.
Hij achtte een soort alliantie niet
uitgesloten, maar het werd dui
delijk dat Nkomo en hij wezenlijk
verschilden op politieke punten
en er andere visies op nahiel
den.
Mugabes visie is dat het toekomsti
ge Zimbabwe een socialistische
staat dient te worden met gelijke
rechten voor allen. Dit betekent
nationalisatie van grote bedrij
ven, niet meteen, maar geleide
lijk. Hij voorzag ook een toe
komst waarin het land geregeerd
zou worden door één partij, want
„wat heeft het voor zin parlemen
tariërs een salaris te betalen als zij
er alleen maar zijn om oppositie
te voeren?" Als voorbee' I voor
het toekomstige ZimbaV .ve stel
de hij Tanzania.
Hij sloot de mogelijkheid niet uit
dat Zimbabwe onderdak zou ver
schaffen aan guerrillastrijders uit
Zuid-Afrika. „Wij kunnen niet
doen alsof Zuid-afrika niet be
staat", aldus Mugabe, „en wij
zullen niet optreden op een ma
nier die vijandigheden in de hand
werkt. Aan de andere kant maken
wij deel uit van de Organisatie
voor Afrikaanse Eenheid, en wij
zullen handelen naar de richtlij
nen die daar gegeven wor
den".
Na de verklaringen van Muzorewa
en Mugabe was één ding duide
lijk: dat de dag van de onderteke
ning van de Rhodesië-overeen-
komst ook het begin betekent
van een bittere verkiezingsstrijd
in Rhodesië, die niet op westerse
wijze gestreden zal worden.
Joshua Nkomo (rechts), schudt de hand i
Muzorewa draait zich, na ondertekening vc
MOSKOU (UPI/DPA) - De Noord-
atlantische Verdragsorganisatie
(NAVO) leidt de wereld naar een
nieuwe oorlog. De Sowjet-Unie is
niet van plan met de NAVO over
ontwapening te gaan onderhan
delen, als deze organisatie vast
houdt aan "een positie van
kracht"
tijdens een lunch ter gelegenheid
van het bezoek van de Angolese
president Jose Eduardo do San
tos aan de Sowjet-Unie. Hij zei
dat "Leonid Brezjnjev mij ver
zocht namens hem zijn oprechte
teleurstelling uit te spreken dat
hij wegens een verkoudheid niet
de lunch kon deelnemen".
Deze krachtige veroordeling van Na deze inleiding sprak Gromiko
het recente moderniseringsbe- u* J~*
sluit van de NAVO uitte de Rus
sische minister van buitenlandse
zaken Andrei Gromiko gisteren
in een toespraak, die president
Leonid Bre^jnew kennelijk per
soonlijk had willen houden voor
dat hij ziek werd. Gromiko sprak
Handbal - Het Nederlands hand
balteam (heren) heeft de eerste
van de twee vriendschappelijke
interlandwedstrijden tegen
Noorwegen verloren. In Stavan-
ger Leidde Noorwegen bij de rust
met 7-6. De Noren bepaalden de
eindstand op 16-12.
Zwemmen - Frank Drost van
AZPC heeft in Amersfoort het
nationale jeugdrecord voor jon
gens op de 400 meter vrije slag
(25-meterbaan) verbeterd en ge
bracht op 4.02.2. Heh oude record
stond sedert twee jaar op naam
van Cees Jan Winkel met 4.05.1.
krachtige veroordeling uit
van het recente NAVO-besluit
572 Cruise- en Pershing-II-raket-
ten in West-Europa te statione
ren. "Als sommige mensen nog
steeds serieus hopen met de
Sowjet-Unie te kunnen praten
vanuit posities van kracht, dan
kunnen ze beter het advies krij
gen deze ïjdele hoop op te geven",
aldus de bewindsman. "Wij zul
len daarmee pooit instemmen en
we zullen niemand toestaan op
deze wijze met ons land te praten.
En natuurlijk kunnen wij het
NAVO-blok niet toestaan voor
zichzelf posities van militaire su
prematie te scheppen". Gromiko
vervolgde: "Wij en onze bondge
noten moeten waken voor onze
veiligheid en dat zullen we ook
doen. Maar we zijn er geen voor
stander van grote risico's te ne
men. De mensen van vandaag
hebben behoefte aan actieve so
lidariteit van allen die een vreed
zame samenwerking tussen sta
ten voorstaan en geen koude
oorlog, werkelijke maatregelen
voor een vermindering van mili
taire scheidslijnen en geen
koortsachtige bewapening onder
de dekmantel van hypocriete op
roepen tot "besprekingen" op
voorwaarden die door de andere
partij worden gedicteerd", aldus
Gromiko.
DEN HAAG (GPD) - Minister-president Van Agt heeft vrijdag
zowel de Amerikaanse als de Engelse regering lof toegezwaaid
voor hun internationaal optreden Het betrof het succes van En
geland bij het bereiken van een akkoord inzake Rhode^ie en het
optreden van Amerika naar aanleiding van de gyzeling in Iran.
Van Agt liet voorts doorschemeren, dat Nederland spoedig de
sancties tegen Rhodesie zou opheffen.
Van Agt richtte zijn woorden van lof vooral aan het adres van de
Engelse minister van buitenlandse zaken. Lord Carrington Di ze
had con „grootse prestatie" verricht inzake het bereiken van een
overeenkomst over Rhodesie. De minister-president liet door
schemeren dat Nederland spoedig, in navolging van Engeland.
Amerika, West-Duitsland en Frankrijk, de sancties u-gen Rhode
sie zou opheffen. ..Wij volgen de ontwikkelingen van dag-tot-dag
en stellen ons gedrag zoveel mogelijk af op het optreden van de
andere landen van de Europese Gemeenschap".
Daarnaast is het voor Nederland van belang welk besluit de Veilig
heidsraad inzake de sancties zal nemen. Maar ook indien de ei-
ligheidsiaad, die de sancties indertijd afkondigde, deze niet her
roept. staat het Nederland vrij zelf een besluit te nemen Volgens
Van Agt is met het bereiken van een akkoord een „nieuwe situa
tie" ontstaan omdat de redenen voor de sancties zijn weggeval-
Naast respect voor de zelfbeheersing van de Amerikaanse regering
had premier Van Agt felle kritiek op de regering van Iran Deze
„flagrante voortgaande schending' van het internationaal recht
is voor Nederland reden solidair te blijven met de Amei ïkanen.
Van Agt wees erop dat de situatie uiterst gevoelig blijft, terwijl
„zo op het oog" geen verbetering te zien is.
Ook onze verhouding met Rood-China is gisteren in de (korte)
ministerraad aan de orde geweest Dit gebeurde in verband met
de bespreking van een notawisseling tussen China en Nederland.
Hierbij wordt de binnenkomst en het verblijf geregeld van de
wederzijdse luchtvaartmaatschappijen en de hegtuigbeman-
ningen.
„U ziet, China gaat open. en wij voor hen Althans wat meer dan
voorheen," zei Van Agt. Waarbij hij overigens niet naliet te bena
drukken dat de westerlingen in China n<>g veel minder in aantal
mogen zijn, dan Chinezen hier. Toch zag Van Agt in deze ontwik
keling een symptoom van een voorzichtige, geleidelijke verande
ring in de verhouding tussen de Volksrepubliek China en de
kapitalistische wereld.
VS bezorgd
over Sowjet-
macht in
Afghanistan
WASHINGTON (Reuter) - De
Sowjet-Unie gaat door met het
versterken van haar troepen
macht m Afghanistan. Tevens
verhoogt zij haar militaire aan
wezigheid aan de grens met dit
land. Dit heeft de woordvoerder
van het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken, Hod-
ding Carter, gisteren meege
deeld.
Volgens hem heeft Moskou in de
afgelopen dagen 1.500 parachu
tisten naar Afghanistan gezon
den. waarmee, zo schat men in
Washington, het totale aantal
Russische militairen daar op
5.000 is gekomen. Zy zouden daar
tot taak hebben om deels als ad
viseurs en deels als gevecht
stroepen de Afghaanse regering
te ondersteunen tegen de Mo
hammedaanse opstandelingen
die grote delen van het land on
der controle hebben.
Hodding Carter voegde eraan toe
dat Washington niet op de hoogte
is van de precieze opdracht van
de Sowjet-troepen. Maar niette
min is hun aanwezigheid een
voortdurende bron van zorg voor
de Amerikaanse regering. Deze
vreest vooral dat de stabiliteit van
dat deel van de wereld verstoord
zal raken door de Russische troe
pen in Afghanistan. De woord
voerder wees erop dat verschei
dene andere landen in deze regio
de Amerikaanse bezorgdheid
delen Hij q.d' t.n tt.
kennen dat de Russische aanwe
zigheid niet "gerechtvaardigd
wordt door de objectieve om
standigheden".
ROME - Na Schillebeeckx en
Küeng, en eerder de Franse
theoloog Pohier en Amerikaanse
theologen, komt in het Vaticaan
nu de Zuidamerikaanse bevrij
dingstheologie aan de beurt. De
in Europa betrekkelijk onbeken
de maar in Latijns-Amerika ui
terst invloedrijke theoloog Leo
nard Boff uit Brazilië moet zich
binnenkort voor de congregatie
voor de geloofsleer komen ver
dedigen tegen de beschuldiging
van ketterij, die tegen hem is in
gebracht vanuit de Latijns-Ame
rikaanse bisschoppenconferen
tie (Celam) en met name door de
voorzitter, de behoudende Co-
lumbiaanse aartsbisschop Lopez
Trujillo.
Boff was een van de theologen die
in januari van dit jaar, tijdens de
Celam-vergadenng in Puebla
(Mexico) die door de paus werd
geopend, een alternatieve stu
diebijeenkomst organiseerden.
Officieel waren zij van de bis
schoppenvergadering uitgeslo
ten, maar verscheidene progres
sieve bisschoppen als Heidi r
Camnra uit Brazilië. Romero uit
San Salvador en anderen benut
ten de theologische adviezen
waarmee de alternatieve theolo
gen de vergadering van buitenaf
begeleidden.
Hoewel verschillende uitspraken
van de paus algemeen werden
gezien als een afwijzing van de
bevrydingstheologie. kwam het
in Puebla niet tot een veroorde
ling. zoals Lopez Trujillo (toen
nog Celam-secretaris) en andere
behoudende bisschoppen had
den gewenst Nu wordt het dus
via de omweg van de Romeinse
congregatie geprobeerd.
Verder wordt in Rome steeds stel
liger gesproken van een spoedige
verzoening met de extreem con
servatieve Franse bisschop Mar
cel Lefebvrè, die indertijd door
paus Paulus VI uit zijn ambt
werd ontheven.
MANAGUA - „Het ligt voor de
hand dat reactionaire regeringen
in de rest van Latijns-Amerika er
belang bij hebben om de Nicara
guaanse revolutie zwart te ma
ken". Dat zegt de 33-jarige spe
ciale aanklager in de processen
tegen de 7800 leden van de voor
malige garde van de verdreven
dictator Somoza, de vroegere
guerrillaleidster Nora Astorga.
„De militaire dictators zijn bang
dat net als in Nicaragua de over
winning van het volk een eind
maakt aan de bloedige dictatuur
van Latijns-Amerika, en dat deze
plaats moet maken voor volksre
geringen", vervolgt Nora.
Vijf
maanden na overwinning Sandinisten in Nicaragua:
Vyf maanden na de overwinning
van de Sandinisten op de Somo-
za-clan, heerst er een soort op-
bouwkoorts in Nicaragua. Overal
in de hoofdstad Managua zie je
bouwvakkers dag en nacht wer
ken aan de aanleg van sportvel
den, parken en herstel van we
gen. De sporen van de aardbe
ving van 1972, die de val van het
Somoza-rijk aankondigde door
de daarmee gepaard gaande cor
ruptie en verduistering van hulp-
verleningsgelden, worden reso
luut uitgewist in Managua, waar
i junta van plan is een
nieuwe stad uit de grond te stam
pen.
Reusachtige affiches en kleurige
plakkaten met opschriften als: de
mars naar de overwinning is niet
tegen te houden, onderbreken de
eentonige reclameborden langs
de kant van de weg. Over radio en
tv wordt de bevolking via liedjes
en spots opgeroepen deel te ne
men aan de koffiepluk op het
platteland of zich aan te melden
voor de katoenoogst. die eind de
ze maand begint. Eén radiosta
tion, Radio Sandino, is van de
Sandinisten, de rest is in handen
van commerciële eigenaren, ter
wijl de twee tv-kanalen van de
Sandinisten en van de regering
zijn. De hele dag vinden vergade
ringen, demonstraties en bijeen
komsten plaats, om de bevolking
te mobiliseren voor de doelein
den van de Sandinistische revo
lutie.
De produktie op peil houden en het
vaderland tegen de contra-revo
lutie verdedigen, zijn de twee
belangrijkste taken van het
ogenblik, volgens Sandinistische
leiders. „We moeten er voor zor
gen dat het land blijft functione
ren", zegt een van hen. „Daarvoor
heb je technici uit het Somoza-
tijdperk nodig, want onze arbei
ders en boeren zijn (nog) niet in
staat supermarken, fabrieken en
landbouwcoöperaties te exploi
teren", voegt hij er aan toe. Als
antwoord op de kritiek van en
kele arbeiders in sommige fa
brieken, die zich - samen met de
boeren - als de voorhoede van de
revolutie beschouwen en geen
technici van Somoza in dienst
willen nemen.
Drie gespreksthema's beheersen
de discussies onder de Nicara-
guanen: de spanning aan de
grens met het buurland Hondu
ras, de aangekondigde procesen
tegen de vroegere leden van de
garde van Somoza, en het besluit
van de junta van wederopbouw
om het 13e maandsalaris - dat
gewoonlijk met Kerstmis wordt
uitgekeerd - volledig uit te beta
len aan arbeiders en employés die
maximaal 300 gulden per maand
verdienen. Mensen in een hogere
salarisklasse worden verplicht
het overschietende bedrag in een
economisch fonds voor werkver
schaffing te storten.
Deze maatregel heeft vooral kwaad
bloed gezet bij de middenklasse
in de steden, die gewend is aan
een EGOÏSTISCH en individua
listisch consumptiepatroon en
zich weinig aantrekt van de ge
meenschap in Nicaragua, waarin
bijna 40 procent van de econo
misch actieve bevolking werk
loos is of geen vast inkomen
heeft. De middenklasse vindt -
grofweg gesproken - dat alles
eender is als onder Somoza en is
bang voor de almachtige staat,
die het privé-initiatief dood
drukt. Cijfers zeggen echter dat
41 procent van de produktie in
Nicaragua in handen van de staat
is. terwijl het particuliere be
drijfsleven 59 procent contro
leert. Bovendien gebruikt de
bourgeoisie tegenover arbeiders
het argument, dat de staat hun
nieuwe baas is. met de bedoeling
hen te verdelen.
Stromingen
Binnen het Sandinistische bevry-
dingsfront bestaan twee stro
mingen over de te volgen econo
mische politiek (de drie verte
genwoordigd s van de nationale
bourgeoisie in de regering: Al
fonso Robelo, Violetta Chamorro
en Arturo Cruz zyn voorstander
van realisme in de economische
politiek).
De meeste Sandinistische leiders
willen een botsing met de natio
nale bourgeoisie uitstellen, van
wege de grote economische
moeilijkheden, waarin Nicaragua
verkeert buitenlandse schuld
van meer dan 1,5 miljard dollar,
bijna 80 procent analfabeten, een
verwoest industriepark en een
stagnerende landbouwproduk-
tie. Zij zyn voorstander van een
bondgenootschap met het be
dryfsleven en proberen door het
geven van een aantal garanties de
ondernemers niet onnodig af te
schrikken. De reactie van de
meeste fabrikanten komt erop
neer geen nieuwe investeringen
te doen, kapitaal over te maken
naar het buitenland en alleen
produkten tegen directe betaling
af te leveren.
Een andere lyn binnen het Sandi
nistische bevrijdingsfront legt de
nadruk op de politisering van
boeren en arbeiders en pleit voor
de mobilisatie van vakbonden en
wijkorganisaties, als enige mid
del om de druk van het bedryfs-
leven tegen te gaan. Zy staan hui
verig tegenover een aanpappen
met vertegenwoordigers van de
nationale bourgeoisie en geven
de voorkeur aan massamobilisa-
tie Op het platteland hebben de
boeren echter niet alleen politie
ke bewustwording nodig, aldus
een internationale expert. Ze zit
ten verlegen om kredieten,
kunstmest en leningen en kun
nen hun magen niet vullen met
marxistische leuzen, zegt hy
overtuigd.
Toekomst
Op dit moment overheerst het rea
lisme onder de vyf leden van de
junta en de meerderheid van de
SmdiniatM De hachelijke eco
nomische situatie en de nood
zaak van wedetopbouw van een
bijna voor de helft verwoest land,
dwingt de leiders tot voorzich
tigheid. Van de reactie in het bui
tenland - en met name van de
houding van de Verenigde Staten
- zal mede afhungen.
de
frder
Politieke waarnemers geloven dat
er een --ooit één partij systeem
met het Sandinistische bevry-
dingsfront als de beheersende
factor, uit de bus zal komen,
waarbij de andere partijen mee
mogen doen De voorbereiding
voor de oprichting van een een
heidsvakcentrale van de arbei
der» in de fabrieken (CSTi en
voor de boeren op het platteland
(ATC) zyn in een vergevorderd
stadium Eind december verga
deren de boeren over deze zaak.
terwijl Sandinistische politiek*-
leiders voor een vakcentrale pin
ten. om op die manier het hoofd
te bieden aan de pogingen van de
bourgeoisie om de verschillende
vakcentrales (drie in totaal, be
halve die van de Sandinisten) te
gen elkaar uit te spelen
In maart begint de staatsraad, be
staande uit 33 leden uil verschil
lende maatschappelijke organi
saties, te functioneren Dit li
chaum. dat de regering op wetge-
vend terrein moet •ck'i*»eren, /.»l
dank zy de druk van Sandlnisti-
che
jeugd.vakbonden en de
worden
oord ii
eld
nites
kingsgloepen, maar met name
van volkswykbewoncr^. arbei
ders. boeren en jeugd Voorlopig
beheerst een voorzichtig gema-
nocuvieer zowel de intt-rnatio
nale als de nationale politiek van
de Sandinisten Of ze daarmee de
hippen
ischc
